זאגסטו אז ס' מוז זיין א בורא ווייל אן דעם פארשטייט מען נישט וויאזוי די נברא איז צושטאנד געקומען. אויב יעדע זאך מוז האבן א בורא מוז דאך דער בורא אויך האבן א בורא, און אויב וועסטו זאגן אז דער בורא איז א ספעציעלע מין מציאות וואס איז אלעמאל געווען אדער וואס מיר קענען נישט פארשטיין, קענסטו דאך די זעלבע זאגן ווען די בריאה אויך.
געפילטע פיש האט געשריבן:פרייוויליג האט געשריבן:אזעלכע מגיבי ק״ש וואס האבן נאך געקענט די רמב״ם פון אינדערהיים ווייסן צו פארציילן אז דאס קען נישט זיין אמת. פשוט צוליב די פאקט אז עס צעווארפט זייער גאנצע בינטעל היי.
בל״נ איך גיי אפיר זיכן די מקור וואו די ״רמב״ם בכבודו ובעצמו שרייבט דאס.
מיר ווארטן מיט שפאנונג.
פרייוויליג האט געשריבן:כבוד בעל באשכול, דיין רייד זייינען שיין, אבער דאס ווערט אנגערופן ״חקירה״. חקירה מיינט אז מען איז חוקר מיטן שכל האם יש מנהיג לבירא, מען בויעט שעפערישע געדאנקן געטריבן דורכן ״חקירה קראפט״ אז עס מוז זיין ״ה׳ אלקי ישראל״, און ״משה אמת ותורתו אמת איז א פאקט ווי הימל און ערד. אבער אויב עס איז געבויעט אויף ״חקירה״ איז עס עפעס וואס מען קען אפשאפן מיט די זעלבע וואפן פון וואס דיין אמונה איז געבויעט.
די הוכחה מכח ״הר סיני״, מיליאנען עדות, איז העכסט איבערצייגונג אבער איז נאך אלס אויף ״חקירה״. א קאנטער קשיא שפיגעלט אבער אפ מיניה וביה, אז מהיכי תיתי? אויב ״דאס״ איז דיין הוכחה, מיינט עס אז עס האט געמוזט זיין מעמד הר סיני בלויז צו איבערצייגן אז יש מנהיג לבירה. און וואס וואלט געווען אויב נישט? אויב נעמסטו ארויס ״הר סיני״ פון די פרקי היסטריה, צופאלט אלעס? אלמלא הר סיני קענסטו עס איבערצייגן? לויט ווי דו ערווענסט און ציטירסט איז דאס די ״מעגע הוכחה״ אז יש מנהיג? לפי זה איז עס היבש איינגעשטעלט, ווייל איינמאל דו נעמסט עס ארויס פון פאזעל, ווערט די גאנצע בנין צופאלן. די ספין פון חקירה מוז גיין אסאך העכער ווי מעמד הר סיני. ווייל מה היו אמרו הבריות לפני מתן תורה? אתמהה?. מיט חקירה איז כמעט נישט מעגליך משיג צו זיין דעם באשעפער. ווייל דו וועסט אייביג ווערן טעאריש צוריק געווארפן. ווייל חקירה איז טעאריש. כמעט אלע ספינס פון חקירה איז יש מקום להיפך.
מען פארציילט אז דער רמב״ם האט אנגענומען יש מנהיג לבירה מכח אמונה פשוטה!. זיינע גרויסע חיבורים האט ער פארפאסט פאר תועה בינה, זיי צו טשעלענדזשען מיט רייד אויף די אנדערע זייט מטבע. אבער למעשה האט ער אליין אויך געדארפט צו קומען צו אמונה פשוטה. אמונה פשוטה מיינט איך גלייב מיין טאטע, וואס ער האט געגלייבט זיין טאטע, און ער זיין טאטע ביז ארויף לימי הקדמונים. דו קענסט אזא מענטש נישט אפשטויסן, ווייל אמונה פשוטה איז נישט געבויעט טעאריש.
אלס א סייד נאוט. חברי השטיבעל, האבן אויבן געפרעגט מעין הפתיחה, אז צענדליגער פאלטשע זאכן גייט פאר גאנצע דעקעטס ולמעלה, טא פארוואס זאגן מיר אז כל דבר ששקר בתחילתו סופו אינו להתקיים? דער ענטפער איז, יא! עס גייען טאקע אן שווערע פאנטאזיעס, ריזיגע לעגענדעס דורי דורות, אבער ״סופו אינו להתקיים״, צום סוף ווערן אלעס צורינען, דער עיקר איז די סוף. אלע פערי טעילס ווערן צובלאזן למחצה לשליש ולרביע. דאס נעמט אריין געשיכטעס, היסטארישע עפיזאדן, מען גלייבט עס פאר יארן, ביז איין טאג קראכט עס צוליב א חידה סתימה.
דער שה אחת גייט שוין אן טויזענטער יארן, וויפיל מען האט עס פראבירן צו אויסלעשן מיט געוואלט, מיט סתירות, מיט גזירות, מיט השמדות, מיט השכלה, מיט ליצנות, אבל ״סופו להתקיים״, לאכן לאכט דער לעצטער. און ער איז דער געווינער. הכל ע״י אמונה פשוטה.
געפילטע פיש האט געשריבן:
זאגסטו אז ס' מוז זיין א בורא ווייל אן דעם פארשטייט מען נישט וויאזוי די נברא איז צושטאנד געקומען. אויב יעדע זאך מוז האבן א בורא מוז דאך דער בורא אויך האבן א בורא, און אויב וועסטו זאגן אז דער בורא איז א ספעציעלע מין מציאות וואס איז אלעמאל געווען אדער וואס מיר קענען נישט פארשטיין, קענסטו דאך די זעלבע זאגן ווען די בריאה אויך.
rationalwiki.org/wiki/First_cause
געפילטע פיש האט געשריבן:
קודם כל ווער זאגט זיי האבן געגלייבט? מ'זעט ווייטער אז די נביאים פון בית שני רעדן זיך אפ אויף די אידן וואס האבן נישט אפגעלאזט די גוישע ווייבער.
ביטע צייכן אן ווי מ'רעדט זיך אפ אז מ'האט נישט געפאלגט. זעה עזרא י' טז- יז, ונחמי' ט ב' ויבדלו זרע ישראל מכל בני נכר,
צווייטענס, די וואס האבן יא געפאלגט, דארפסטו פארשטיין וואס ס'איז דא געשען. ביים חורבן בית ראשון האט מלכות בבל גענומען די עליטע פונעם פאלק, די רייכע, די געלערענטע, די כהנים, וועם זיי האבן נאר געטראכט אז זיי וועלן זיך קענען צאמנעמען און מאכן אן אויפשטאנד האבן זיי גענומען מיט זיך קיין בבל. ווי ס'ווערט געברענגט אין מלכים "הגלה את כל ירושלים ואת כל השרים ואת כל גבורי החיל עשרת אלפים גולה וכל החרש והמסגר, לא נשאר זולת דלת עם הארץ." ס'מיינט אז אין א"י איז איבערגעבליבן ממש די ארימסטע פרימיטיווסטע חלק פון פאלק, ווי מ'זעט טאקע אז אין די 70 יאר האבן זיי כמעט פארלוירן זייער נאציאנאלע אידענטיטעט, פארגעסן פון תורה ומצוות, און געלעבט געמישט מיט זייער כנענישע שכנים.
ארץ ישראל איז געבליבען גענצליך ליידיג במשך די 70 יאר כמבואר בירמי' אז די איבערגעבליבענע יודען זענען געגאנגען קיין מצרים און דארט געשטארבן
יעצט ווען די פרסיים האבן איינגענומען בבל, און כורש האט געוואלט צוריק אויפבויען ירושלים האט ער ארויפגעשיקט פונעם בעסטן און שענסטן, עזרא וחבריו, כאריזמאטישע שטארקע מנהיגים, זיי קומען צוריק אין לאנד, זיי געבן פארן אויסגעלאשענע פאלק נאכאמאל א אויפגעבויעטע בית המקדש, עפעס וואס מאכט זיי, די אידן, זיך פילן בעסער פון די גוישע שכנים, א נאציאנאלע שטאלצקייט, אודאי וועלן זיי זיך צוכאפן דערצו, מ'וואלט זיי געקענט פארקויפן פיתום ורעמסס. שטייט טאקע דארט אז מ'האט זיי געדארפט דערמאנען די בעיסיקס, יו"ט פסח, סוכות, וכדו'.
ווארט זאגער האט געשריבן:איך בין געקומען אין דעם אשכול צו מסביר זיין דעם כוזרי'ס שיטה און למעשה האב איך נאך נישט געזעהן דא איין שום טענה וואס קען עס אפרעגן! די קשיא מהיכי תיתי איז נישט קיין שום קשיא אויב ס'האט נישט קיין דעקונג! היסטאריע פון די וועלט נישט נאר פון כלל ישראל האט כללים כ'רעד נישט יעצט פון סקעפטיקער וואס האלטען אז די פענטאגאן האט אראפ געווארפן די טווין טאוערס, היסטאריע פון די וועלט האט א וועג וויאזוי ס'ארבעט און וועלכע קשיות מ'קען פרעגן. די מציאות איז אז כלל ישראל האט א היסטאריע פון יציאת מצרים און מתן תורה ביז יעצט אן קיין הפסקה, אפילו אויב מ'ווייסט נישט אפשר אמאל געוויסע פרטים במשך הדורות, אבער באופן כללי איז עס פונקטליך געשריבען, עס איז נישטא אויף דעם קיין שום קשיא מער ווי אויף די פאקט אז אן אטאם האט אויפגעריסען אין היראשימא אדער מער ווי אויף די היסטאריע פון סיי וועלכע פאלק. מ'קען פונקט אזוי פרעגען אפשר איז קיינמאל נישט געווען קיין פילוסופים אין יון? אפשר איז עס א פאבריקאציע אריינגעקומען אין די תקופה פון רענעסאנץ אויפצובויען די מדע?. אבער יעדע נארמאלע מענטש פארשטייט אז ס'איז דא כללים אין היסטאריע. נישט אומזיסט איז די גאנצע וועלט מודה אין תנ"ך פון כורש ביז די יו ען פאר די הקמת המדינה, יעצט אויב איינער וויל אויסבויען א טעאריע ווען ס'האט זיך אנגעפאנגען די תורה און פארענטפערען אלע קשיות אויף דעם זייער גערן כ'בין גרייט צו הערן, למעשה קענסט זעהן קיינער זאגט דא נישט קיין איין וועג וויאזוי קען זיין אז דאס זאל אריינגעקומען אין די היסטאריע בגניבה און די גאנצע וועלט זאל עס אננעמען אבער קיינער זאל נישט דערמאנען אפילו ברמז דעם מחדש פונם טעאריע.
ווארט זאגער האט געשריבן:ביטע צייכן אן ווי מ'רעדט זיך אפ אז מ'האט נישט געפאלגט. זעה עזרא י' טז- יז, ונחמי' ט ב' ויבדלו זרע ישראל מכל בני נכר,
למדן האט געשריבן:ביים צווייטן בית המקדש האט אויס געקוקט אביסל ווי אונז נאכן קריג, כ' ווער ווען געבוירן אביסל פריער קען מען ווען זעהן גרויסע זאכן, פון איין זייט דעם בעש''ט איבער די שטעט און דערפער און פון די צווייטע זייט ר' לייב שרה'ס קראסן דעם ריווער מיט א פאטשיילע דערנאך דעם דברי חיים עסן דעם קרבן פסח מיט די שמאלץ ביי צפון, און היינט וואס איז אונז נעבעך דא געבליבן.
געפילטע פיש האט געשריבן:אויב איז ארץ ישראל געבליבן ליידיג צו וועם האט עזרא גערעדט ווען ער האט געזאגט וְהִבָּדְלוּ מֵעַמֵּי הָאָרֶץ, וּמִן-הַנָּשִׁים הַנָּכְרִיּוֹת?
צו די יודען וואס זענען ארויף געקומען פון בבל.
און דו האסט מיר נישט גוט פארשטאנען? וואו זעסטו אין מיינע ווערטער אז ס'נישט געווען קיין בית ראשון? האב איך געזאגט אז די גאנצע תורה איז דעמאלס אויסגעטראכט געווארן פונדאסניי? הלכות קרבנות? איך ווייס נישט אויב ס'בכלל דא אזא שיטה אז עזרא האט דאס אלעס ארויסגעזויגן פון פינגער. זאלסט מיר זייער אנשולדיגן, אבער לערן אביסל בעסער אידישע היסטאריע, קענסט אנהויבן מיט נ"ך. די גדולי ישראל האבן אנגענומען עזרא? ער איז געווען די גדול בישראל, ער מיט זיינע חברים נחמיה מיט די אנשי כנסת הגדולה, וואס ער האט אוועקגעשטעלט. די שומרונים האבן געוואלט אפשוואכן? זיי האבן געוואלט פטור ווערן פון די גאנצע אבער בלית ברירה האבן זיי געמוזט אננעמען כאטש תורה שבכתב? פארקערט! די שומרונים האבן זיך געהאלטן כיהודים לכל דבר, אייניקלעך פון שבט מנשה ואפרים, און זיי האבן געהאלטן זיי האבן פונקט אזא רעכט צו זאגן פשט אין די תורה, און פארשטייט זיך אז זיי מוזן נישט אננעמען וואס די אנשי כנסת הגדולה זאגן. ביזן היינטיגן טאג האלטן זיי אזוי, זיי האבן א תורה וואס איז זייער ענליך צו אונזערס, מיט כוהנים און אן עבודה אויף הר גריזים.
נו איז דאך גוט פארוואס קען מען נישט ברענגען היסטאריע פאר אן הוכחה אז מיר האבן שוין די תורה פון מעמד הר סיני?ווארט זאגער האט געשריבן:ביטע צייכן אן ווי מ'רעדט זיך אפ אז מ'האט נישט געפאלגט. זעה עזרא י' טז- יז, ונחמי' ט ב' ויבדלו זרע ישראל מכל בני נכר,
קוק ווייטער אין נחמיה י"ג ווי די עולם האט נישט געפאלגט, און שפעטער אין מלאכי ב', ווי אויך זעט מען די גרויסע מערכות זיי האבן געדארפט פירן צו reeducate דעם עולם, מ'האט געמוזט פארשפארן די טויערן אום שבת כדי די עולם זאלן נישט קומען מאכן ביזנעס אין מארק שבת, מ'האט געדארפט אויסלערנען פארן עולם די ימים טובים, סוכות שטייט אז מ'האט דעמאלס געמאכט די ערשטע מאל סוכות אין ווייסעך וויפיל יאר.
ווארט זאגער האט געשריבן:יישר כח פאר די ציטוט אבער בנוגע די גויאישע ווייבער שטייט דארט וטהרתים מכל נכר
געפילטע פיש האט געשריבן:ווארט זאגער האט געשריבן:יישר כח פאר די ציטוט אבער בנוגע די גויאישע ווייבער שטייט דארט וטהרתים מכל נכר
איך פארשטיי נישט וואס דו ווילסט. נחמיה איז ארויפגעקומען קיין ירושלים יארן שפעטער, נאכדעם וואס עזרא האט שוין פראבירט אפצוטיילן דעם עולם פון די גוישע ווייבער, זאגט ער דארט אז ער האט געארבעט אויף אפצוטיילן די עליטע עולם, די כוהנים, די רייכע שרים, פון זייערע פרעמדע ווייבער, דערנאך איז ער צוריק קיין שושן פאר צוועלף יאר, און ווען ער צוריקגעקומען קיין ירושלים האט ער אודך געדארפט פירן מערכות אויף דעם, ארויסטרייבן כוהנים פון בית המקדש, שלאגן מענטשען וואס האבן געהאט פרעמדע ווייבער און זיי ארויסרייסן די האר, לוחם געווען מ'זאך נישט מאכן ביזנעס שבת, וכו' וכו'.
איך זע נישט וויאזוי דאס זאל מעלה ומוריד זיין דא פאר אונזער שמועס, אבער קענסט נישט זאגן אז ער האט נאר געדארפט "דערמאנען" די תורה פארן עולם און ווי נאר זיי האבן עס געהערט האבן זיי זיך באלד צוגעכאפט דערצו. און אפילו ווען יא איז אויך נישט קיין ראי' אויף גארנישט, אבער דאס איז שוין א דריטע נקודה.
Telegram האט געשריבן:ווארט זאגער האט געשריבן:איך בין געקומען אין דעם אשכול צו מסביר זיין דעם כוזרי'ס שיטה און למעשה האב איך נאך נישט געזעהן דא איין שום טענה וואס קען עס אפרעגן! די קשיא מהיכי תיתי איז נישט קיין שום קשיא אויב ס'האט נישט קיין דעקונג! היסטאריע פון די וועלט נישט נאר פון כלל ישראל האט כללים כ'רעד נישט יעצט פון סקעפטיקער וואס האלטען אז די פענטאגאן האט אראפ געווארפן די טווין טאוערס, היסטאריע פון די וועלט האט א וועג וויאזוי ס'ארבעט און וועלכע קשיות מ'קען פרעגן. די מציאות איז אז כלל ישראל האט א היסטאריע פון יציאת מצרים און מתן תורה ביז יעצט אן קיין הפסקה, אפילו אויב מ'ווייסט נישט אפשר אמאל געוויסע פרטים במשך הדורות, אבער באופן כללי איז עס פונקטליך געשריבען, עס איז נישטא אויף דעם קיין שום קשיא מער ווי אויף די פאקט אז אן אטאם האט אויפגעריסען אין היראשימא אדער מער ווי אויף די היסטאריע פון סיי וועלכע פאלק. מ'קען פונקט אזוי פרעגען אפשר איז קיינמאל נישט געווען קיין פילוסופים אין יון? אפשר איז עס א פאבריקאציע אריינגעקומען אין די תקופה פון רענעסאנץ אויפצובויען די מדע?. אבער יעדע נארמאלע מענטש פארשטייט אז ס'איז דא כללים אין היסטאריע. נישט אומזיסט איז די גאנצע וועלט מודה אין תנ"ך פון כורש ביז די יו ען פאר די הקמת המדינה, יעצט אויב איינער וויל אויסבויען א טעאריע ווען ס'האט זיך אנגעפאנגען די תורה און פארענטפערען אלע קשיות אויף דעם זייער גערן כ'בין גרייט צו הערן, למעשה קענסט זעהן קיינער זאגט דא נישט קיין איין וועג וויאזוי קען זיין אז דאס זאל אריינגעקומען אין די היסטאריע בגניבה און די גאנצע וועלט זאל עס אננעמען אבער קיינער זאל נישט דערמאנען אפילו ברמז דעם מחדש פונם טעאריע.
מען קען עס יא אפרעגן, אזוי ווי איך האב שוין פריער געשריבן.
עס שטייט אין דברים ד, יב. וַיְדַבֵּר ה' אֲלֵיכֶם, מִתּוֹךְ הָאֵשׁ: קוֹל דְּבָרִים אַתֶּם שֹׁמְעִים. זאגט די רמב"ם אז פארוואס שטייט קול דברים און נישט פלעין דברים? ווייל די יודן האבן נישט געהערט קיין ווערטער זיי האבן נאר געהערט א קול, און משה רבינו האט זיי געזאגט וואס די קול האט געזאגט.
אויב אזוי קען איינער קומען זאגן אז עס איז טאקע געווען א מתן תורה, אבער וואס איז שוין געווען דארט? מען האט געהערט א קול? נו, יעדע כישוף מאכער קען טון אזא זאך.
וועגן דעם איז נישט ווערט צו חוקר זיין נאר גיין מיט אמונה פשוטה
ראה למדתי אתכם וגו׳ נראה לפרש ענין סדר הפרשה, עם"י מ"ש לפי׳ הפסוק מגיד דבריו ליעקב חקיו ומשפטיו לישראל לא עשה כן לכל גוי וגו׳ ענינו כי הש״י רוה לזכות את ישראל ולהתחזק באמונה שלימה לסור מהם כל הספקות והקושיות לפי מדריגות השכל האיש הישראלי ואם ימצא חן בעיני הש"י להעלותו בשכל במעלות החכמ׳ ימציאהו קושיות כדי לזכות בחכמ׳ בינה יתירה וידוע כי חק הוא דבר שהאומות משיבין עליהם ומשפט הוא דבר המובן בטעמו היטב וידוע כי יעקב הוא עם ה׳ שלא השיגו מעלת החכמה ושם ישראל הוא מורה על חכמי ישראל והיינו דבריו ליעקב שהוא ל׳ הגדה ויצלהו לבלתי הבין הקושיות שיפלו בו אבל לחכמי׳ מודיע הקושית שהם החוקים שמתוך כך יזכו להתאמץ לחשוב ולעיין בו ויודיעם השכל העליון וז״ש חוקיו ומשפטיו לישראל וזהו באהבת עמו אבל באומות כתיב פן תשא עיניך וגו' אשר חלק ה׳ אלוקיך לכל העמים ואחז"ל כדי להטעותם ע״כ ימציא אותם קושי׳ שהם החוקי׳ אבל המשפטים שהם השכל העליון להבין ולהשכיל ליישב הקושי׳ על מכונו היאמתים בל ידעום והיינו כדי להטעותם:
