קטלא קניא האט געשריבן:אַז איר דרייט זיך אויפן ייִדישן וועב האָט איר אוודאי געהערט פונעם פאַרקער. אין קאַווע שטיבל האָט מען אויסגעגאָסן אַ טעפּל קאַווע אין דעם עולמס פרצוף און דער עולם האָט צוריקגעשפּיגן. קיין קריסטן זענען זיי דאָך נישט. שלום בערגער האָט געזאָגט אַז זייערע פּאָעזיע איז קיין פּאָעזיע נישט, מיט אשר יצר דיכטעריי קען מען זיך, זייט מיר מוחל, אונטערווישן און אַז 'ויבא גם הקוגל להתיצב' איז מאַכט אַ ברכה אָבער רופט אייך נישט צוליב דעם קיין ספרא רבאס.
איך וועל נישט אַריינשטעקן מיין קאָפּ צווישן אַזוינע ריזן. מה אנו מה חיינו? מיר זענען נישט ראוי צו זיין אַ גרויס־האַנטיקער בוכשטאַבּ אין אַ ליד פון אי אי קאָמינגס און כל־שכן נישט אַ גראַם אין אַ מאָדערנער ליד און ממילא ווער בין איך צו זאָגן מבינות אויף די אָ תחכמוניס. אַלחריזי אַליין וואָלט נישט געקענט ערפונדן חרוזים ווי "אויך די פוס געבן אַ קראַץ/ווען איך ליג אויפן מאַטראַץ". ווייטער די קריטיקער, דאָס איז דאָך אַ פלוגתא פון הלל ושמאי און פון די מלחמות פון שמואל הנגיד. אויף אַזוי פיל אַז מיר זען אַזוינע ריזן הייבן אויף די פּענעס שטיין מיר אין אַ זייט און קוועלן אַז עס גיסט זיך טינט נישט בלוט און אַז די געדערעם ווערן צופּלאַצט איז עס סך־הכּל פון אַפּאָר לכאורהדיקע אומגעלימפּערטע שורות.
נאָר וואָס דען? דער עולם וויינט ביטערע טרערן: הבה לי קאָנסטרוקטיווע קריטיק בעטן זיי. זיי קענען פאַרנעמען שאַרפע ווערטער און קרומען מיטן נאָז בתנאי אַז עס איז אַ סתירה לשם בנין. סתם איינצווואַרפן איז אפשר גוט אין 'ראָדני' אין דער 'קאַלטע און הייסע בור' ערב שבת נאָכן שקיעה, אָבער די האַקלע שותי קאַווע דאַרף מען באַהאַנדלן צאַרטיק ווי אַ מלמד ווען ער זאָגט עדות אויף די קינדער פּורים נאָכן טשעק.
צו אַ נישט משלנו קען זיך הערן דער מושג פון קאָנסטרוקטיוויע קריטיק ווי טרוקענע רעגן אָדער וואַרעמע שניי און פאַרדעם זענען זיי טאַקע נישט משלנו. מיר ווייסן אַז קריטיק צייגט מער אויפן קריטיקער ווי אויפן קריטיקירטער, אַזאַ בא ללמד ונמצא למד. אוסער דעם איז עס איינגעוויקלט מיט חששות פון הלבנת פני חברו, שפיכות דמים, לשון הרע און רכילות און וואָס איז אין דעם דען דער נוצן. איר ווילט מתקן זיין, געזונטערהייט, איז זאָגט וויאַזוי. און וויפל האָט איר שוין אַריינגעלייגט אייערע אייגענע פינגער אין קאַלט וואַסער אַז איר זאָלט קענען רעדן? אָבער סתם קריטיקירן לשם קריטיק, דאָס איז אַן עקלהאַפטיגער מדה און נישט וואָס אייניקלעך פון אברהם אבינו, רחמנים, ביישנים און גומלי חסדים באנוצן זיך דערמיט.
ממילא וועלן מיר טאַקע זיין קאָנסטרוקטיוו און אָנהייבן מיט געבן דער צבור דיכטערס אַ ציפּ אין בעקל. איר האָט משים געווען לילות כימים און מחדש געווען לידער און שירים און פּזמונים און חרוזים און פיוטים און יוצרות און קיין סילוק קומט זיך פאַר אייך דערפאַר נישט. ווי חלוקת הפרסים ביים סוף זמן קומט יעדן באַזונדער אַ קב הישר פון דעם לעצטן דרוק: דעם פאַר שמירת הזמנים, דעם פאַר התמדה, דעם פאַר פרעגן גוטע קשיות און דעם פאַר נישט שטערן. כל העדה כולם קדושים און דער לעצטער זאַך וואָס די מלומדי מכות פון מלמדים און מגידי שיעורים דאַרפן איז נאָך סאַרקאַזם און שטעך־ווערטלעך. אַ גרויסע גדולה שלום בערגער קען שרייבן, די קשיא וואָלט געווען ווען ער זאָל נישט קענען. אָבער אונז אַז מיר קענען באַוועגן אַ פּענע איז עס שוין פון די עשרה נסים שנעשו לאבותנו. מיר האָבן זיך איטליך אַליין אויסגעלערנט און לפום צערא אגרא.
דאָס איז פאַר די יחידים. פאַרן ציבור ווייטער, צו זאָגן אַז מיר פאַרשטיין נישט צו פּאָעזיע ווייל מיר לייענען נישט איז פשוט מוציא לעז צו זיין אויף אַ קהלה קדושה בישראל. וואָס הייסט? מיר שטיין אויף באַלד דריי וואָכן אַ יאָר אין די פאַרטאָגס שעות פּשוט צו זאָגן שטיקלעך פּאָעזיע נאָכאַנאַנד. מען שטייט אויף די פיס אַריינצוכאַפּן אַ גראַם נאָך גראַם, מען מאָלט אויס פּסוקים, מען קייט דורך מדרשים, מען שלינגט ווערטער שפּילן און האַרט פאַר תקיעת שופר אויף מוצאי יום הקדוש דערגרייכט מען צום דער תכלית השלימות פון גאַנץ מסכת פּאָעזיע מיט "יהי רצון מלפניך שומע קול בכיות\שתשים דמעותינו בנאדך להיות."
איי וועט איר מיר פרעגן אַז תשעה באב זאָגט מען אויך אָן אַ שיעור גראַמען און דעמאָלט זיצט מען אויף דער ערד און עס דערקענט זיך נישט אַז מיר ווערן אימפּאָנירט פון די חרוזים כאָטש יעדער פינפטער שורה איז עיני עיני יורדה מים. גאָר אַ גוטע קשיא. נאָר וואָס דען, תשעה באב ליינט מען אויך איכה און ירמיהו הנביא האָט נישט געקענט דער סוד פון קאָנסטרוקטיווע קריטיק. שטענדיק איז ער געווען פּעסימיסטיש און נעגאַטיוו און נישט אויפגעהערט צו קלאָגן און קוים האָט ער אַריינגעשטעקט איין השיבנו ה' אליך ונשובה איז חזרט מען עס איבער צוויי מאָל. ממילא איז צו פאַרשטיין אַז עס נישט דער סאָרט קריטיק וואָס מיר קענען אַזוי לייכט פאַרדייען.
איז לאָמיר צוריק גיין צו וווּ מיר האָבן געהאַלטן. אל גנת אגוז ירדתי און אַנשטאָט צו נישטערען פאַר אַ שושנה בין החוחים וועלן מיר אָנהייבן מיט אַ קיימא לן אַז כולם אהובים כולם ברורים און כולם מיט אַ טעם און אַ גראַם. די גראַמען מוזן אַלע האָבן הענט און פיס ווען יעדער איטליך איז פאַרפּאַסט מיט אַ משקל פון שתי ידות און אַ פּענטאַמעטער פון צען פיס? בלויז דאַרף מען אָנקומען מיט אַ חסידישן טעם אין מויל און דער טאַלענט און עילוישאַפט וואָס ליגט דאָ פאַרשטעקט וועט זיך באַלד צושפּרייטן ווי קטורת.
אָנצוקומען אָבער צום חסידישן טעם מוז מען פאַרשטיין מאין באת. דער חסיד איז געגאַנגן אין חדר וווּ דער נענסטער ער איז אָנגעקומען צו פּאָעזיע איז געווען אין פרשת תצוה ווען דער רבי האָט געלערנט, ועשית לאהרן ולבניו כָּכָה/ככל אשר צויתי אותָכָה. אַמאָל ווען ער האָט געזאָגט תהלים פאַרן דאַווענען האָט ער אפשר אויך באַמערקט, הסולח לכל עונכי/הרופא לכל תחלואיכי/הגואל משחת חייכי און באַלד איז אים איינגעפאַלן אַז דוד המלך האָט אויך נישט געקענט דעם חסידישן טעם. ווייל ווען יאָ וואָס געט ער זיך אַ האַק אָפּ מיט המעטרכי חסד ורחמים? נער איינער, כדי צו גראַמען האָסטו גדאַרפט שרייבן חסד ורחמים המעטרכי.
דו נישט דען ווייסט
אַז אויב אַ בדחן דו הייסט
ביי גראַמען די ווערטער מען מוז פאַרדרייען
ווייל ביי ותשבחות שירות מוקדם ומאוחר אין?
ווען צו פּאָעזיע דיין גאַרטל ווילסטו זיין מְשַנֵס
צום ערשט די ווערטער מוזטו טון מְאַנֵס
צו שניצלער מכאלס סי דיס דו נישט געהערט האָסט?
איז ר' דוד המלך וויפל וואָלט 'חסד ורחמים המעטרכי' שוין געקאָסט?
כדי דיין תהילים האָבן זאָל אַ ייִדישן טעם
איז תחלתו באונס וסופו בגראַם
דער קריטיק וואָס קומט איצט מחוץ למחנה און האָט נישט זוכה געווען צו אונזער שמאָגאַרסבאָרד פון טעמים מוז לכל הפחות נעמען אין באַטראַכט אונזער האַנדיקאַפּס וואָס אפילו הערן בדחנים ביי פיפצן שוועסטערקינדערס חתונה ביז פיר פאַרטאָגס קען נישט אויסהיילן. ממילא סיי דער וואָס שרייבט פּערלווערטער ווי 'אויפן טרעין\געזען' און סיי דער פאַרפּאַסער פון 'צום סוף בין איך אַזוי פּיסט־אָף' און אוודאי די וואָס שרייבן יוצרות ווי 'כ"ד שעות העונה\והוא בן אשה זונה' דאַרף מען נאָך זיי אלע גלייך זאָגן, ובכן לך תעלה קדושה.
ווי די קריטיקער פונעם קריטיק האָבן שוין מבאר געווען באריכות, צו קריטיקירן חסידישער פּאָעזיע קען מען נאָר אַז מען איז אַליין אַ חסיד. און דאָס שטעלט זיך נישט אָפּ ביי פּאָעזיע. פאַרגלייך נישט אונזער מייסטער קיבאָרד חתונה מוזיק שפּילערס צו אַן אָרקעסטער ווייל חסידישער מוזיק האָט זיך איר סיסטעם פון שפּילן. אונזערע בעלי דרשנים זענען נאָך אַזוי טאַלאַנטירט ווי אָבאַמאַ און רייגן צוזאַמען נאָר אונזערע טעם איז גפרית ומלח. טשולנט און שניצל זענען אויך נאָך אַזוי גוט ווי דער בעסטער קוזין פון פראַנקרייך אָדער טיילאַנד, מים חיים פּאַקט איין קאָויקע קאָוילע, דער דזיקעווער לכה דודי איז שענער ווי א באַך קאַנטאַטאַ, אונזערע מרדכי און אסתר פאַרשטעלערייען האָבן זיך גאָרנישט צו שעמען פאַר די מאַרדי גאַרס און ריאָוי קאַרניוואַלן און דער באָבאָווער יוסף הצדיק שפּיל איז אַזוי גוט ווי שייקספּיר און לכל הפּחות ווי אַרטור מילער. און אַז איר האַלט אַנדערש, איז עס ווייל איר פאַרשטייט נישט צום חסידישן טעם פון לידער וואָס נעמט דער אצבע אלקים און שטעקט עס אַריין אין דער אויער און אין דער נאָז. 'אַסאַך גרינגער \ ווען מ'נוצט אַ פינגער.'
און אַזוי קומען מיר אָן אַז צו פאַרשטיין דעם טעם גן עדן פון "גרויסע סיינס פּאַרענטשעס הויכע שטאָקן\טויזענטער חסידים קיען און באָקן" מוז מען האָבן געגאַנגן אין חדר ביי די דריי אין אַ טלית, געוואָרן אַריינגעזינגן ביים בר־מצווה דרשה, געכאַפּט שיריים ביי די זעכצן און געזאָגט 'הרי את' ביי די אַכצן אַ האַלב. אַזויווי דעם טעם שבת וואָס אפילו דער רוימישער קיסר האָט עס נישט געקענט דערטאַפּן דאָס זעלבע מוז מען האָבן מיטגעמאַכט אונטערן רביס קאַנטשיק כדי צו פאַרשטיין אַז אין לידער מיט מער טרערן ווי ביי די אָסקאַרס ליגן מער טעמים ווי אין דער מן.
נאָר איין קליינער שוועריקייט האָב איך. אויב אַזוי אַז דאָס איז גאָר אַ חסידישן טעם הייסט עס אַז מען גייט דאָרט וווּ בלויז חסידים פאַרזאַמלען זיך וכל זר לא יקרב, ווי אין אַן אמתן קאַווע שטיבל אָדער אַ מקווה, ביים רבין אין וואַרט צימער, ביי שלש־סעודות נאָך בני היכלא און דאָרט ברענגט מען אַפיר דעם גן השושנים, דאָרט וועלן די חסידים זיך אַזוי פּאַסמאַקעווען אַז זיי וועלן מפסיק זיין פון די הערינג און לויפן אַריינכאַפּן "דרא דייסא ודירה," "שטות שיטא ושיטין" און "הלצה צהלה הצל." זיי זענען דאָך די אמתע חסידים און אַז זיי שפּירן נישט אין דער גן השושנים דער אור הגנוז וואָס איז דאָרט נגנז געוואָרן לצדיקים איז ווער יאָ?
נישט ממש, וועלן זאָגן די פאַרטיידיקע. וואָס זיי מיינען איז אַז דער מתיקות דערפון איז לויט די מושגים פון אונזערע גראַמן און בלויז לפי דעם איז עס מתוק מדבש. דאָס הייסט אַז אָנצוקומען צום אמתן טעם מוז מען געהערן צו א סובּקלאַס פון חסידים וואָס דער שטיבל איז זיי צו הייליג און איי וועלט צו פרום, אָבער מאידך צום פּאָסט מאָדערנע תוהו ובוהו זענען זיי נאָך נישט אָנגעקומען און זענען גענוג פרום אַז פרייע ווערסע איז זיי נאָך פריי. און אין יענעם בין־השמשותדיקע שטיבל וואָס איז נישט אַהין און נישט אַהער דאָרט דעת אלקים תמצא. דאָרט וועט איר שפּירן דעם פאַרגעניגן פון, 'וועש זי לייגט צוזאַם\אָדער זיצן דערויף סתם.'
*
אמר המשורר 'זכור קודם התירוצים' און לאָמיר שוין עפּעס טועם זיין די שושנים. אין אמתן געזאָגט איז דאָ פון זיי וואָס מען הערט אַ האַרץ אפילו אַז עס שרייט נישט אַרויס כאן צריך להוריד דמעות. דער באַלאַד מיטן אָנהייב "זיין נאָמען איז הערש לייב/ער ליבט גאָט מער ווי זיין ווייב" איז דירעקט און מאַכט זיך אויפזעצן באַלד ביים אָנהייב. אפילו דער בעל מחבר פון די אויבנדערמאַנטע 'פּיסט־אָף' פירט אויס מיט שורות וואָס זענען זיכער נישט ראוי לגניזה. נאָך זיין פרוי זאָגט זיך אָפּ פון דער 'מצווה' אויף ניטל נאַכט,
איך הער אַ 'ניין' מיט אַ פּנים אַ שטערנגן
זי וויל נישט נאָך אַ יוזל אויף דער וועלט ברענגן...
אוי חנוכה, אַ יום־טוב א געמיינע
ווייל אפילו מיין אייגן ווייב איז נישט מיינע.
דער 'שיר החסידים' פּאַסט שיין אַריין אין דער השכלה זאַנער און פון דער באַלאַד 'טב למיתב ארמלו' וואָלט מען געקענט מאַכן אַ מענטשלעכער קאַנטרי אַנד וועסטערן ליד. ווייטער, אַסאַך פון די לידער האָבן אַ פּאָטענציאַל אָבער פאַרטרענצלען דער געלעגנהייט. טשעכאָווס מימרא, דערצייל מיר נישט אַז די לבנה האָט געשיינט, ווייז מיר דער בלוטשקעטיקע לעכטיקייט אויף אַ צעבראָכענעם גלאָז, וואָלט מען געמעגט מער איינחזרן. אַז דו ווילסט אונז מיטנעמען אין 'סטארבאקס' מיט אַ חסידישן טעם איז דערצייל פון דער פחד פון די גרויסע פענצטערס מיט אַ טעפּל חלב עכו"ם (און אפשר אויך אַ מאָפין) ווי איידער 'געענדיקט טרונקן, כ'זע\כ'וואַרף אין מיסט\העוו עי נייס דעי\כ'שאָקל פּוסט.'
וועט איר פרעגן, אָבער דער קריטיק זאָגט דאָך פאָרט אַז זיי טויגן נישט, וועל איך פאַרענטפערן ווי אַ חסיד. עס האָט דאָך יעדער געוויס געהערט פון דעם בעל שמסקער פּאַסטיך וואָס מיט אָפּזאָגן דער אלף בית האָט ער מער אויפגעטון ווי די קדושי עליון מיט זייערע כוונות און כן הדבר הזה. עס ליגט דאָ פאַרשטיקט טאַלענט און דאָס אַז עס קען נישט געהעריק אַרויסקומען איז אַ חלק פונעם גלות. נישט נאָר 'און גאָט האָט געשוויגן,' נאָר אונז איז אויך שווער צו רעדן ווייל די קול ווערט דערשטיקט פון כליפּן אַזויפיל טרערן. און פאַרדעם טאַקע הזורעים בדמעה בגראַמען יקצורו.
טאָמער איז דאָס שוין עטוואָס צו נעגאַטיוו וועלן מיר צוריק דרייען. מיר דאַרפן זאָגן בקול רם און שטאָלץ. חסידישע סטאַנדאַרטן זענען די לידער וואָס מען דינגט פייטנים צו שרייבן אויף צו באַהעפטן צו דער כלהס מחזורים און צו דער צוקונפטיקער שווער און שוויגערס משלוח מנות און דער וואָס האָט נישט גענומען אַ שניר זאָל זיך האַלטן דער נאָז. איי עס איז פאַרעיפּושט, נו און אַ פלפול משלב צו זיין יע"ל קג"ם איז דען נישט סיי ייאוש און סיי שלא מדעת? נאָר דאָס איז דער חסידישער דרך. 'זיי מוותר\קל מסתתר' און קל מסתתר זינגט מען אויך דער זעלבער אַ פּאָר הונדערט יאָר.
הא גופא זענען די מעלות פון די יידישע קינדער. ביי אונז איז אשרי יושבי ביתך און מיר רירן זיך נישט. עס דאַכט זיך אַז מיר מאַכן ויסעו און ויחנו אָבער למעשה אין פערציק יאָר האָט מען געמאַכט אינגאַנצן מ"ב מסעות און סך הכל זיך גערירט אפשר הונדערט מייל. רביס זאָגן די זעלבע בחינות און ענינים ווי זייערע זיידעס און עלטער באַבעס, וואַרפן צאַם גימטריאות און ראשי תבות וואָס איז שוין פאַר הונדערט פופציק יאָר אויך געווען אויסגעדראָשן, דער וועלט איז מחדש חדשים, פליט צו דער לבנה, ערפינט היילונגן צו מחלות און וואַקצינירן צו ווירוסן, טעכנאָלאָגיע צובליט זיך אַז ניטאַמאָל חז"ל האָט זיך געקענט דאַכטן וואָס אפילו ביי קינדער איז היינט נישט קיין חידוש, און מיר קוועטשן ווייטער אויף אַ ר' עקיבא אייגער און אַ ר' חיים. פאַרשטייט זיך אַז ווען רבי עקיבא אייגר וואָלט געפרעגט און פאַרענטפערט קושיות ווי רבינו תם וואָלטן מיר געהאַט נישט אַ צווייטן רבינו תם און נישט אַ ר' עקיבא אייגר, און ר' חיים איז אויך נאָר געווען ר' חיים ווייל ער האָט מחדש געווען אָבער מיר האָבן אויך מחדשים. דער וואָס פאַרשטייט צום אמתן טעם שפּירט עס אין אַ נטעי גבריאל.
מיר בויען גראַנדיעזע געביידעס און דערנאָך צושלאָגט מען זיך וועלכע זין צי איידעם זאָל עס ירשנען אָבער אַז איר וועט צווייפלען איבער דער אַרכיטעקטור איז עס אויך ווייל איר פאַרשטייט נישט צום חסידישן טעם פון באַדע־צימער מאַרמור אין יעדער בית המדרש. און אַזוי איז ביי פּאָעזיע אויך. מיר פאַרשטיין צו גראַמען. אַז איר דינגט אייך איז פאַרשטייט איר נישט צו אונזער וועלט. ווייטער אונזער וועלט אַליין פּאַסמאַקעוועט זיך מיט קאָפּ און טאָפּ, פיש און טיש, קידוש און חידוש און אפרים מיט לחיים.
ובזה אגלה לך סוד כמוס וואָס דאָס איז דער סוד פון אונזער קיום און דאָס מיינט דער פסוק, כי לא תשכח מפי זרעו. פון אינדערפרי ביז ביי נאַכט זענען מיר פאַרטון מיט דאורייתאס און דרבננס, מנהגים און ענינים, שולחן ערוך און נושא כלים. יעדן ריר איז ביי אונז מיט אַ סימן און אַ סעיף און אַ סעיף קטן פון וויאַזוי זיך צובינדן די שיך ביז ווען זיך אויסצוטון די הויזן. ווען עס קומט אָבער למעשה ווייסן מיר אַז אַ שקיעה איז נישט אַ שקיעה טאָמער האַלט מען רבינו תמס זמן, לא תגנוב קען מען מיקל זיין בדיעבד, רציחה איז נישט כולי האי אַז דער רבי האָט עגמת נפש און דינא דמלכותא איז גוט פאַר וואַשינגטאָן הייטס. דער עיקר איז נאָר אַז דער היט איז צוגעפּאַסט און מען טיילט אַ שיינע נתינה ביים רעסעפּשן פאַר רבי ר' מיילכס אַן אייניקל. און אַז דער געלט איז סעקשן אייט צי אַנדערע חזירייען איז והוא רחום יכפר עוון און מתן בסתר יכפה אף.
און אַזוי איז אויך ביי די גראַמען. אינערווייניק דאָרט וווּ נאָר מיר קענען זען מעג מען פאַרגוואַלדיקן די שורות, מהפך זיי בקערה און איבערדרייען די יוצרות. און אַז עס טוט וויי דער אויער, נו און ווען מען מאַכט אַ שבע־ברכות זאַל אין דער שכנות איז דען יאָ באַטעמט? דער עיקר איז נאָר אַז אינדערויסן איז מען מקפיד על קוצו של גראַם. וועלכע שטראָז מיר האָבן גענומען אָנצוקומען צום גראַם און וויפל היתירים מיר האָבן דערצו געמאַכט איז נישט קיין חילוק. מיר זענען שולחן ערוך ייִדן און אַז אונזערע מסורה זאָגט גראַם לא נטה ממנו ימין ושמאל.
און דער וועלט מעג זיך טאַקע רירן ווייל וואָס האָבן מיר דען מיט אַ וועלט וואָס איש כל הישר בעיניו יעשה? דער וועלט רופט מאָלעריי אַ קאַטשקעריי וואָס אַ פינף יעריג קינד מאַכט אויפן שבת צעטל און מיר מאַכן הערלעכע בילדער פון אַ וואַסערפאַל מיט א לאָמפּ וואָס זעט אויס אַזוי עכט ווען עס הענגט פאַר נוי סוכה. איז זאָגט איר מיר וועלכער איז קונסטלעך און וועלכער קען אפילו אַ שיכור מאַכן נאָך ד' כוסות? דער וועלט האָט אויך משוגענע ביכער אָן אַ מעשה, אָן אַ בראשית ביים אָנהייב און אַ חזק חזק צום סוף בשעת ווען ביי אונז הייסט דערציילט דערציילט. הייבט זיך אָן מיט אַ מעשה שהיה און איז קאָנסטרוקטיוו מרישא ועד סיפא. די שונאי ישראל האָבן אַ מפלה, די צווייפלערס קומען צו צום אמת און ליהודים היתה אורה. און דער זעלבער ביי מוזיק. זאָל זיך שונבערג משוגע מאַכן מיט אום־טענער און מיילס דייוויס מיט זיינע בלאָזערייען אָבער מיר ווייסן אַז אונזערע אַריינזמענטס זענען ממש דער שיר שהלויים היו אומרים. און דער וואָס מיינט אַז ראַפּ הייסט געזינגן האָט זיך נאָך נישט דערקוויקט ביי כי השביע נפש שוקקה. דער עירוב פרשיות פון פּאָסט־מאַדערניזם איז נישט יידיש און איז אַ סימן ווי דער פסוק זאָגט ביים מבול, כי השחית כל בשר את דרכו. און פאַרדעם דער וואָס פאַרשטייט נישט דעם טעם און אַ ד' בבותדיקע ניגון זאָל נישט קריטיקירן חסידישער פּאָפּ.
און אַזוי אַרום קומען מיר צום אחרון אחרון חביב אָדער אפשר גאָר תחתון תחתון חביב. אייגנטלעך פון צווי תחתונס קען מען דאָך מאַכן איין תחתונים. מיר רעדן פאַרשטייט זיך פונעם אַכפּערונג צום בית הכסא און ווי די משנה וואָלט געקענט זאָגן, שואל מפני הרעי ומשיב מפני (בית) הכבוד.
צו זאָגן אַז דאָס איז אַ קונסט אַרבעט איז אַ בזיון ווייל דער באַרימטער גראַמער וואָרדסוואָרט האָט נישט אויפגעטון פאַר אַן עולם געלע נאַרציסן וואָס אונזער משורר בחסד עליון האָט מחדש געווען אינעם אָרעמען בית הכסא. פאַרשטייט זיך אַליין אַז צו זאָגן אַז דער בית הכבוד איז פאַרן 'חסיד זיין היים' איז אַ גוואַלדיקער קאָמפּלימענט און ווען נאָר שלום וואָלט דאָס אָבזערווירט ווי איידער צו זאָגן אַז זיי פאַרשטיין נישט צו פּאָעזיע וואָלט געווען שים שלום און שלום רב צוזאַמען באהבה ובאחווה וברעות.
דער וואָס כאַפּט נאָר אָן דאָס קונטרסל שפּירט באַלד דער ריח ניחוח און ער נישטערט און בלעטערט און מישט ביז ער קומט צום מקור. באַלד מאַכט ער שעשה לי נס און אַ שהחיינו אַז פון אַ גרף של רעי איז געוואָרן אַ בורא מיני בשמים. ווער רעדט נאָך די חכמה פון די שמות נרדפים ווי, 'און אונטער מיר שיטן זיך ווייטאָגן'. און ווען מען אַנאַלאַזירט דאָס טיפער זעט מען אַז דאָס איז נישט אַנדערש ווי אויפן משקל פון יתד ושני תנועות. ויתד תהיה לך על אזנך והיה כשבתך חוץ, און די שתי תנועות דאָס זענען די 'באַויעל מאָוומענטס' פון דעם יושב על הדף היומי און זינגט אנעים זמירות פון זיין פי הטבעת.
לאָמיר ענדיקן מיט אַן אייגנס. ומנותר קנקנים, פון דער שארית הפליטה פון די טעפּלעך קאַווע, נעשה נס לשושנים, וואָס בלויז די בני בינה קבעו שיר ורננים. ווייטער מיר וואָס בעטן נאָך ביי אתה חונן זאָגן, חשוף זרוע קדשך וקרב קץ הישועה.
http://katlekanye.blogspot.com/2015/03/blog-post.html
