ווער ווייסט פארוואס טראגעדיעס קומען?

[הוגה]

שם טוב, דו פארשטייסט די ווערטער וואס דו שרייבסט? עס בארואיגט דיר? די רב איז פארלוירן, ער וויל נישט פארשעמען. מיט דעם שלאגט ער אפ גאט'ס חרון אף? גאט דארף פשוט רב וואזנער צו ווערן בארואיגט? זיי מסביר ביטע וויאזוי עס ארבייט. אפשר פעלט נישט אויס צו האלטן דער דרשה ברבים נאר ענדערש שוקן אן אימעיל גראד צו גאט. פארשטייט זיך דורך א קאמפיוטער געפילטערט מיט גדר אדער משומר.

סיריעסלי, עס מאכט סענס פאר דיר?


.

[shem-tov]

יום כפור פארשטייסטו יא

[הוגה]

יא.

[הוגה]

איך מיין אז עס איז צייט אויסצואוואקסן דער קינדערישע געוואוינהייט פון פרובירן צו פארענטפערן א קשיא מיט א קשיא. מיר פרובירן דא צו האבן א mature דיסקוסיע.

[פישלע העררינג]

[justify]די צוויי חז"ל'ס האבעך געברענגט כדי אנצוהייבן, צו שטעלן א שטיקל יסוד, אויף וואס צו בויען אן אנאליזיע, צו דערגיין וואס און וויאזוי צו רעדן, און נאך וויכטיגער וואס איז נוגע בפרטיות הוגה'ס שאלה, וויאזוי ברויכן די דרשות צו זיין א נחמה. איך ציל נישט צו פרעגן, נישט אויף אונז, נישט אויף זיי, און נישט אויף הוגה'ן. לאמיר פראבירן א אביעקטיווע שיינע שמועס. קיינער איז נישט קיין אפיקורס, און יעדער האט א רפואה למכתו. א ציווילע שמועס לאמיר מאכן.[/justify]

[לעיקוואד]

@פישעלע, אנטקעגן מעשיות וואס איר ברענגט פון חז"ל וואס מען מוז פארשטיין עס איז לויט זייער מדרגה האבן זיי פארשטאנען מען קען אזוי רעדן, אדער במיוחד אין יענער סיטואציע האט געמוזט אזוי זיין, ווי דער הג"ה אין שולחן ערוך איז מיישב מעשי חברי איוב, ואין למדים הלכה מפי מעשה, האבן מיר א בפירושע גמרא אין בבא מציעא וואס ווערט געפסקנט אין רמב"ם ושולחן ערוך פארקערט. און דאס איז נידון ככל חומר אונאת דברים שהאריכו חז"ל בחומרתו.

מה אני מקיים לא תונו איש את עמיתו באונאת דברים הא כיצד .. אם היו יסורין באין עליו אם היו חלאים באין עליו או שהיה מקבר את בניו אל יאמר לו כדרך שאמרו לו חביריו לאיוב הלא יראתך כסלתך תקותך ותום דרכיך זכר נא מי הוא נקי אבד

. אם באו יסורים על חברו רחמנא ליצלן לא יאמר לו כדרך שאמרו חברי איוב לאיוב, הלא יראתך כסלתך זכר נא מי הוא נקי אבד (והם כמו שאמרו לו כן, מפני שהיה מעוות דברים כלפי השגחת השם יתברך ומדותיו)

כשם שהוניה במקח וממכר, כך הוניה בדברים--שנאמר "ולא תונו איש את עמיתו, ויראת מאלוהיך . . . אני ה'" (ויקרא כה,יז), זו הונית דברים. [יג] כיצד: היו חולאים וייסורים באין עליו, או שהיה מקבר את בניו--לא יאמר לו כדרך שאמרו חבריו של איוב, "הלוא יראתך, כסלתך . . . זכור נא--מי הוא נקי, אבד" (איוב ד,ו-ז).

טז [יח] גדולה הונית דברים מהונית ממון--שזו ניתנה להישבון, וזו לא ניתנה להשבון, וזה בממונו, וזה בגופו; והרי הוא אומר בהונית דברים "ויראת מאלוהיך" (ויקרא כה,יז), לפי שהדבר מסור ללב. הא כל דבר שהוא מסור ללב, נאמר בו "ויראת מאלוהיך" (שם; וגם ויקרא יט,יד; ויקרא יט,לב; ויקרא כה,לו; ויקרא כה,מג). וכל הצועק מהונית דברים--נענה מיד, שנאמר "כי אני ה'" (ויקרא כה,יז).

[דולה ומשקה]

אקעי, זעהט אויס דער מעשה גייט אזוי - עס איז אלעמאל בערך דער זעלבע שטראף 'מ'שטארבט', אדער יונגערהייט, אדער מער אויף איין מאהל, אדער שטארבט דער יעניגער אויף גאר א הארצראסענדיגע אופן - דער איינציגסטער זאך וואס טויש איז דער עבירה, היינט איז עס דער אינטערנעט, לאנגע שייטלען, ביי האר, פסולע מזוזות, שמיטה, לשון הרע, מסירה, ז"ל, אשת איש, ציצית, וכו' וכו'.

עכ"פ אויב קוקט מען אריין אין ספרים אויף א כראנישלאגיע סדר זעהט מען ווי יעדס עטליכע יאר האט זיך דער עבירה געטוישט, דאס איז זיכער אז דער 'שלא נהגו כבוד זה בזה' איז שוין זיכער מער נישט גילטיג, און דער מציאות אז 'והנשיא אשר יחטא' איז געווארען א בחינה ווי לא היה ולא נברא.

[אחד העם]

איך געדענק. ווען איז עס געשעהן די טראגעדיע און ארץ ישראל מיט די בערנשטיין משפחה. ווען א באן האט אריינגעזעט און א ווען ווי עס זענען געווען א משפחה מיט קינדער. און א גרויס חלק זענען נעבעך אומגעקומען. דער בערנשטיין זייענדיג א סטאלינער משפחה. זענען די סטאלינער געווען בארירט און צושוידערט. און דער סטאלינער רבי האט צוזאמגענומען אלע זיינע חסידים. צו רעדן מעיניני השעה. האט ער דעמאלטס געזאגט אז דאס איז געקומען אלס עונש ווייל מען האלט נישט איין די חוקי נהיגה. און ער האט מעורר געווען דעם ציבור מיט טרערן און די אויגען זיך געבעטען ביי זיי אז זיי זאלען זיך אונטער נעמען לטובתם, ולעילו נשמתם פון די משפחה, מהיום והלאה איינצוהאלטען און זיך פירען מיט די חוקי נהיגה.
כמיין. פעלט עפעס פון דעם? וואס וואלט שלעכט געווען אז רבי חיים וואזנער איז מעורר ביי די לוויה איבער זיך האלטען און די ראמען און אז עס זאל זיין מער סדר ביי גרויסע צוזאמקומענישען? ווי און וועלט שטייט אז גאט פירט נישט זיין וועלט בטבע. און עס קענען נישט געשעהן זאכען וואס מאיז זיך גורם מיט אייגענע הענט?

[[NAMELESS]]

וואס הייסט פארוואס ? , עס איז דא א בפירוש'ע קול קורא אז די צרות קומט צוליב די געפאצטע קליידער...

[געוואלדיג]

דער קב הישר שרייבט דא א הסבר דערויף

מתחלת בריאת העולם ראה הקב״ה שאין העולם יבול להתקיים בדין מה עשה הקב״ה שיתף שם הרחמים וברא את העולם שנאמר: ״בראשית ברא אלהי׳ם״ במדת הדין כי מדת אלהי״ם הוא דין, ואח״כ כתיב: ,,ביום עשות ה׳ אלהים ארץ ושמים״. ומצאתי טעם הגון שכתב הרב הגאון בעל המחבר תורת חיים הענין: שהצדיקים נתפסין בעון הדור לפי שהמדה של דין היא רוצה לכלות את העולם כשאין עושין רצונו של מקום, והקב״ה הוא ברחמיו מרחם על כל מעשיו ולכן שיתף הקב״ה מדת הרחמים שהוא שם ה׳ עם מדת הדין, אך מדת הדין הוא מקטרג ומבקש שיעשה הקב״ה דין בעולם מה עושה הקב״ה נותן לו צדיק אחד שהוא שקול כנגד כל העולם ובזה הוא משתיק את הדין ומציל את כל העולם, אבל תיכף כשמת צדיק אחד נולד במקומו צדיק אחר בסוד ״וזרח השמש ובא השמש״, עד כאן דבריו של הגאון מוהר״ר חיים שור ז״ל במסכת שבת ע״ש. ועפ״ז נ״ל לתרץ קושיא גדולה בפסוקים במגילה ״וירא המן כי אין מרדכי כורע ומשתחוה לו וימלא המן חימה ויבז בעיניו לשלוח יד במרדכי״ וגר ״ויבקש המן להשמיד את כל היהודים אשר בכל מלכות אחשורוש עם מרדכי״ ולכאורה קשה מרדכי לבד לא רצה להשתחות ובקש המן לעקור ולאבד את כל היהודים?

והנראה לתרץ כי הנה ידוע שישראל שבאותו הדור היו חייבים כליה מפני שהשתחוו לצלם של נבוכדנצר או מפני שנהנו מסעודה של אותו רשע אחשורוש והנה המן והשטן היו מקטריגים על זה ומדת הדין היה נותן שיבלו ישראל כולם חלילה ולכן היה המן מתיירא שהקב״ה יעשה כן שיטול את הצדיק אחד שהוא שקול כנגד כל ישראל וצדיק אחר נולד ויהיו ישראל חיים וקיימין ולכן כתיב ״ויבז בעיניו לשלוח יד במרדכי׳׳ לחוד כי בזה יהיה לישראל כפרה במיתת הצדיק אחד שלפי שמרדכי היה שקול כנגד כל ישראל, ולכן ביקש המן והשטן להשמיד את כל היהודים בכל מלכות אחשורוש ודו״ק

[הוגה]

שיינע שאלעשידאס תורה.

[פליקער]

איך געדענק. ווען איז עס געשעהן די טראגעדיע און ארץ ישראל מיט די בערנשטיין משפחה. ווען א באן האט אריינגעזעט און א ווען ווי עס זענען געווען א משפחה מיט קינדער. און א גרויס חלק זענען נעבעך אומגעקומען. דער בערנשטיין זייענדיג א סטאלינער משפחה. זענען די סטאלינער געווען בארירט און צושוידערט. און דער סטאלינער רבי האט צוזאמגענומען אלע זיינע חסידים. צו רעדן מעיניני השעה. האט ער דעמאלטס געזאגט אז דאס איז געקומען אלס עונש ווייל מען האלט נישט איין די חוקי נהיגה. און ער האט מעורר געווען דעם ציבור מיט טרערן און די אויגען זיך געבעטען ביי זיי אז זיי זאלען זיך אונטער נעמען לטובתם, ולעילו נשמתם פון די משפחה, מהיום והלאה איינצוהאלטען און זיך פירען מיט די חוקי נהיגה.

וואס איז דאס חוקי נהיגה

700

[אחד העם]

פליקער.וואלטס דאך געקענט אנקומען צו 700 אפילו די שרייבסט: אחד העם א גוטע נקודה. נאר די יידעלעך אלס גייט ביי זיי מיט א קשיא...
די געזעצן פון דרייווען.

[פליקער]

זייט ווען פליקט א אחד העם, איך בין דאך דער אפיציעלע פליקער פון קאווע שטיבל.
אגב נאכן מיך אפפליקן ווי ס'ברויך צי זיין, האסטו דאך מיר געקענט ענטפערן וואס דאס איז חוקי נהיגה, קען אבער זיין אז דו ווייסט אויך נישט, און כדרך כל ישראל טוסטו דיפלקטן די שאלה מיט א פליק

[אחד העם]

קוקט אויס אז פליקען איז זיין טייל. ווייל געשריבען האב איך וואס דאס מיינט.

פליקער.וואלטס דאך געקענט אנקומען צו 700 אפילו די שרייבסט: אחד העם א גוטע נקודה. נאר די יידעלעך אלס גייט ביי זיי מיט א קשיא...
די געזעצן פון דרייווען.

[פליקער]

אה נישט באמערקט, איך פאלישייז

[אוהב ספרים]

הוגה, ווען איך ליין דיינע ווערטער זעה איך אן אפיקורס וואס האט ליב אפצולאכען פון יעדען הייליגע זאך, צו דיין גאנצע הוידל בוידל וועל איך זיך מתייחס זיין מיט 1 זאך
ר' חיים וואזנער האט נישט געזאגט אז מאטי גערבער איז געשטארבען וועגען טעכנעלאגישע כלים, דער שקר וואס די פראבירסט אראפצומאלען איז פשוט נישט געווען, ער האט געזאגט אז עס געשעהט א טראגעדיע דארף דאס מעורר זיין צו תיקון המעשים, ולדעתו תיקון המעשים איז טעכנעלאגיע כלים, ויחי ההבדל

[געוואלדיג]

געהערט איבער יו"ט א מורא'דיגע אנעקדאט,
נאך די לויה פון דעם באבא סאלי ווען עס איז געשעהן די עקסידענט ווי א זוהן פון ספינקא רבי איז אוועק, האט הרב וואזנער מספיד געווען און געזאגט אז ווען עס ווערט נפטר אן עלטערער גדול איז מען נישט אזוי פארווייטאגט און מען איז נישט מוריד דמעות ווייל פארט איז ער שוין געווען אלט און משלים געווען זיינע יארן, וועט השי"ת אוועק נעמען א יונגער מענטש פון די וועלט כדי מען זאל מוריד דמעות זיין,
נורא נוראות ניבא ולא ידע מה ניבא.

[לית דין בר נש]

א פחד

[chusid]

לעצטענס איז געשען א טראגעדיע צו א משפחה וואס האט שוין נעבעך פארלוירען אסאך אבידות און מאכן נעבעך אסאך מיט. האבעך געהערט שבת סענז סטריט תלמידים שמועסן די סיבה פארוואס זיי מאכן אזויפיל מיט והנה: דער ראש המשפחה מיט נאך צוויי בחורים האבען זיך געקריגט מיט ר' נתן יוסף אין ישיבה און די רבי האט זיך גאר שארף אויסגעדריקט אנטקעגן בחורים וואס העלן זיך קריגן מיט ר' נ"י. זיי זענען אריין צום רבין איבערבעטן אבער די רבי האט נישט געוואלט מוחל זיין און אלע דריי לעבן שוין נישט און מאכן אסאך מיט.

[שמעקעדיג]

אה, זכותו יגן עלינו.
חמין במוצ"ש מלוגמא.
ברענגטס אריין מים אחרונים.

[א איד]

מיין פערזענליכע מיינונג אין די נושא פון עונשים, אז א צווייטער ליידט פאר יענעמ'ס חטאים, וואס איז די פשט דערפון?

מיר אידן זענען מאמינים בני מאמינים, דאס מיינט אונז גלייבן אפילו מען זעהט נישט קלאר, דאס הייסט גלייבן, ווייל ווען דו זעהסט די גאנצע פיקטשער, גלייבסטו שוין נישט, דעמאלטס ביזטו שוין איבערגעצייגט.
אונז ווייס מיר נישט דעם אייבערשטענס חשבונות, ווען ער הרגעט איינעם פאר יענעם'ס חטאים, אפשר האט עס צו טוהן מיט די פאריגע גלגולים, ווי אויך שטייט אין גמרא (איך געדענק נישט ווי אויפן מינוט) און מען זאגט עס אויך אין די תנאים וכתובה שבועות פון ר' ישראל נג'ארה, אז די תינוקות של בית רבן און די צדיקים זענען די משכונות פונעם דור.
ווי אויך איז דא אזא זאך פון מילא שנותיו, דאס הייסט אז דער אינגערמאן איז געווען אפגעשריבן נאר דרייסיג יאר צום לעבן, צוליב עפעס וואס ער האט געדארפט מתקן זיין ביז דעמאלטס.
ווי אויך איז דא אן אוחה"ק פ' משפטים אויפן פסוק כי יבער איש שדה או כרם ונאכל גדיש או הקמה שלם ישלם המבעיר את הבעירה, טייטשט ער דארט אריין, אז צדיקים ותינוקות של בית רבן ווערן נענש על עון הדור, אבער שלם ישלם המבעיר את הבעירה, די רשעים וואס זיי זענען באמת שולדיג, וועלן נאך באקומען זייער עונש.
ווי אויך איז דא א ישמח משה פ' שמיני אויפן פסוק וכל בית ישראל יבכו את השריפה אשר שרף ה', טייטשט ער דארט אריין אז ווען איינער שטארבט צווישן דרייצן און צוואנציג, קען נישט זיין אז עס איז צוליב זיינע אייגענע חטאים, ווייל אין בי"ד של מעלה עונשים פחות מבן עשרים, און זיינע עלטערנ'ס חטאים אויך נישט ווייל זיי האבן דאך שוין געזאגט ברוך שפטרני, און זייער אחריות איז נאר ביז די דרייצן, אלא מאי זאגט דער ישמח משה אז דאס איז צוליב עון הדור, און וועגן דעם ביי נדב ואביהוא שטייט אז זיי זענען דעמאלטס געווען דרייצן יאר, זאגט דער פסוק וכל בית ישראל יבכו את השריפה אשר שרף ה'.

היוצא לנו מכל זה אז עס איז שייך אזא מין זאך אז יענער שטארבט צוליב מיינע חטאים, נאך דערצו אז כל ישראל ערבים זה לזה, דארפן אונז ארויסנעמען א מוסר השכל, און מאכן א חשבון הנפש, און נישט ווארטן אויף שטערקערע קלעפ, לאמיר ווייזן פארן אויבערשטן אז דאס איז גענוג, און עס איז נישט אם תלכו עמי קרי, נאר אונז האב מיר געכאפט דעם מעסעדזש, און עס זאל שוין זיין ובלע המות לנצח.

[הבא ללמד]

לעצטענס איז געשען א טראגעדיע צו א משפחה וואס האט שוין נעבעך פארלוירען אסאך אבידות און מאכן נעבעך אסאך מיט. האבעך געהערט שבת סענז סטריט תלמידים שמועסן די סיבה פארוואס זיי מאכן אזויפיל מיט והנה: דער ראש המשפחה מיט נאך צוויי בחורים האבען זיך געקריגט מיט ר' נתן יוסף אין ישיבה און די רבי האט זיך גאר שארף אויסגעדריקט אנטקעגן בחורים וואס העלן זיך קריגן מיט ר' נ"י. זיי זענען אריין צום רבין איבערבעטן אבער די רבי האט נישט געוואלט מוחל זיין און אלע דריי לעבן שוין נישט און מאכן אסאך מיט.

דע מעשיות מאכן בכלל נישט קיין סענס וויפיל איך האב געהערט און געליינט פינעם סאטמאר'ן רב ז"ל, ער איז געווען א איד וואס האט זיך אוועק געגבען אינגאנצען פאר א צווייטען איד כ"ש ווען דער איד קימט איבער איבער בעטען וויל ער אים נישט מוחל זיין וויסענדיג וואס פארא צרות עס ווארט אים אפ? דאסענט מיעק סענס עט אלל

דע אלע מעשיות קימען פין דעי משתלטים על הצבור וואס ווילען ליגען א פחד אז קיינער זאל נישט דערוואגען צי טעשפענען מיט זיי וויייל מרה תהיה אחריתם, כדי זיי זאלען אנגיין מיט זייער טעראר. און פארשטייט זיך דער פשיטי עם כאפען זיך צי דיעם, אזויי קענען זיי ראיג זינדיגען וויסענדיג אז זיי וועט נישט קימען אזעלכע ווייטאגען ווייל דעיס געשיעט נאר פאר דע וואס טשעפענען מיט דע הנהגה