געטראפן א אלטע גאליציאנע אוצר

[שטילע אינגערמאן]

פארגאנגענע וואך בין איך געווען מיט מיין רעבעצין אין א mall, ביים פארקן די קאר האב איך געזעהן א גוי מיטשעט זיך זייער מיט ארויף לייגן א רעדל אויפן קאר, וועלענדיג מאכן א קידוש השם האב איך עיהם געזאגט אז כבין באקאנט אין כהאב אין מיין קאר tools דערפאר ער זאל מיך צולאזן,
דריי מינוט שפעטער איז די גאנצע געשעפט מסודר אין ער איז גרייט צו פאהרן, דא האט ער זיך באדאנקט אין געזאגט ער מיטשעט זיך שוין 2 שעה אין קיינער קוקט נישט זיין זייט אין נאר מיך א איד האט זיך אפגעשעלט און וויסענדיג געמאכט אין בעת רעדן מיט עיהם זאגט ער מיר אז זיינע עלטערן זענען אויך געווען אידן נאר זענען געווארן קאלט צו די מעשה אין האבן זיך אפגעלאזט, אבער ער ווייסט ממש גארנישט פון אידישקייט ממש זירא, אבער זיין טאטע איז אפי' געווען א חסיד זאגט ער.

בשעת מעשה איז שוין מיין רעבעצין אריין אנקויפן אין איך געבליבן מיט עיהם שמוסען, ער האט מיר דערציילט זיין טאטע איז אוועק צוויי יאר צירוק אין זיין טאטע האט עיהם געבעהטן צו זאגן אויפן טאג פונעם יארצייט א געוויסע טשעפטער (קדיש) אין ער איז געגאנגען צו א רעביי אין ער האט געזאגט ביי יענער אין שטוב אפאר ווערטער, אזוי רעדענדיג זאגט ער מיר אז ער האט צוויי דריי באקסעס פון זיין טאטעס חפצים טאמער סמיר אינטרעסאנט, מיר איז געווען זייער אינטרעסאנט אין כ'האב געזאגט אז כהאב חשק צו קוקן דערויף.
ער געבט מיר די גענוי אדדרעסס אין מיר ביידע פאהרן א צוואנציג מינוט דריוו, ער נעמט מיר ארויף צו זיין הערליך הויז, אין נעמט מיר אין קעלער אין צייגט מיר אויף דריי באקסעס פיל מיט אנטיק ספרים אין כתבי יד, אין זאגט מיר אז כקען עס נעמען אבער טאמער איז דא עפעס אינטרעסאנט אדער ווערט עפעס זאל איך עיהם לאזן וויסען אין צירוק ברענגען. אונז האבן געטוישט טעלעפאון נומבער'ס אין כבין צירוק צום mall אפנעמען מיין ווייב.
בשעת כהאב געווארט אין די קאר פאר מיין ווייב צו פערטיגען האב איך געפענט די ערשטע באקס אין כהייב אך ליינען זעה איך אז זיין טאטע איז געווען א גרויסע שרייבער אין האט געשריבען אין צייטונגען אין פון דעים האט ער אמאך געמאכט א שטיקעל קונטרוס.

כהאב אנגעהויבען ליינען אין ממש נישט געקענט אראפ לייגן אזוי שטארק האט מיך עס געצויגען, היות סאיז מיר געווען אינטרעסאנט וועל איף פראבירען אויך אראפ צו ברענגן דא די ארטיקלעך, כהאף כוועל האבן געדולד.

איך וועל אי"ה ארויף לייגן די ערשטע ארטיקעל אין די נאנטע צייט

[אפטעמיסט]

Wow. עפעס ווערדפולע זאכן?

[דעת תורה]

דערצייל ביטע דעם פאטער'ס נאמען

[[NAMELESS]]

לאז נישט צו לאנג ווארטען

[שטילע אינגערמאן]

.

[שטילע אינגערמאן]

\

[פלאוויוס]

אומגלויבליך! דערצייל אונז דעם פאטער'ס נאמען און דיין נאמען. ווען קען מען זיך טרעפן און איבערגיין דעם אוצר?

דער עיקר קומט דיר אויסצייכענונג פאר דיין גרייטקייט צו העלפן אנדערע. זאל די מעשה דינען אלס מוסר השכל פאר אנדערע.

[שטילע אינגערמאן]

ווען איך בין אלט געווען פינף יאר האב איך שוין געלערנט חומש מיט רש"י, אין יעדען טאג ווען איך בין געגאנגען אין חדר אריין האב איך מיט גענומען מיין חומש'ל אין שטאלצירט דערמיט מיט וואס איך בין שוין א גרויסער, אין לערן שוין חומש מיט רש"י, ניט צופרידען בין איך געווען מיט מיין סידורל וואס איך האב געהאט בשותפות מיט מיין שוועסטער,
מיין שוועסטער איז געווען אינגאצען עלטער פון מיר מיט צווייי יאר. אין די סידורל האט מען פאר איר געקויפט ווען זי האט זיך אויסגעלערנט צו דאוונען, די סידורל איז געווען א געווענדליכע סידורל מיט גרויסע אויתיות ווי פאר א קינד וואס הייבט הערשט אן א' ב'. איך האב זיך דערפאר געשעמט מיט דער סידור וואס איך א אינגעל וואס לערנט שוין חומש מיט רש"י דארף זיך מיט דעים ארום טראגען נישט איין מאל איז מיר אויסגעקומען זיך צו קריגען מיטן שוועסטער ווען כהאב געוואלט נעמען די סידורל אין זי האט נאכנישט געהאט אפגעדאווענט,
כהאב אנגעבויבען צו טראכטען פון א אייגען סידורל. אין נישט אזא ווי די שוועסטער, נאר פון א "כל בו סידור" איך האב ביי מיר געטאראכט אז ווען איך האב א כל בו סידור וואלט איך געווען די קליגלעכסטע אינגעל אויפן וועלט, די רש"י אויתיות קען איך שוין גוט אין ווען די מאמע וועט מיר פרעגן וואס פארא ברכה מון מאכט איבער טייגלעך געב איך א מיש אויף מיין כל בו סידור אין זאג זי שוין דער ברכה. א ברכה אויף א דינור אדער בליץ אין מיין כל בו איז עס שוין דא, ווען די מולד איז אין חודש אין מיין כל בו איז עס פארצייכענט ,אין כל בו איז אלעס וואס א אידיש אינגעל דארף וויסען.
אבער ווי באקומט מען א כל בו סידור? ווער וועט מיר אזא סידור קויפן? מיט מיין טאטע דארף איך אפי נישט פריווען רעדן דערפון, מיין טאטע איז א גרויסע געלערנטע אין א גרויסע חסיד אין דאווענט קיינמאל נישט אין א סידור ער קען אלץ פון אויסענווענדיג אפי די מחזור פון ראש השנה אין יו"כ זאגט ער אויך פון זיכרון ער פלעגט זאגן אז די סידורים אין מחזורים זענען נאר פאר קינדער אין ווייבער. יעדער איד וואס ווייסט דער טייטש פון די ווערטער אין זאגט זיי מיט געפהיל אין הארץ דארף נישט קיין סידור צום דאוונען די ווערטער קריצט מען אריין אין מוח אין געדענק זיי.
מין פאטער וועט מיר א כל בו נישט קויפן, כבין שוין נישט קיין קליין קינד זאגט ער מיר אין דארף שוין קענען דאוונען אן א סידור אין דארף וויסען די טייטש אן א סידור.

די איינציגסטע האפענונג צו קריגען א סידור ווי איך וויל איז געווען אז איך זאל מיך ווענדען צו דער פאטער פון מיין מיטער, מיין זיידע איז געווען א מתנגד אין ער האט מיר שטענדיג געווארענט כ'זאל ניט דאוונען אהן א סידור נאר אריין קוקן אין די ווערטער מיט די נקודות, ווען ניט האט ער מיר געווארענט וועל איך בלייבען א אייביגע גראבע אינג אין א קאליקע אויף די עברי אין איך וועל נישט קענען קיין עכטע ווארט דאוונען אזוי ווי מיין טאטע קאן נישט, ווייל ער דאווענט פון אויסענווענדיג
איצט איז מיין האפפענונג געווען אויף מיין זיידע אז ער וועט מיר אפשר קויפן די כל בו סידור אז איך וועל עיהם שווערן אז איך וועל שטענדיג דאוונען אין דעם סידור.

געווען איז דאס אין חנוכה, אין איך בין געקומען אין ביהמ"ד אריין פרי צום ערשטע מנין ווייל דיר זיידער האט געדאווענט תפלה בזמנה אזוי ווי די מתנגדים זענען זיך נוהג, אין יענע צייט איז געקומען א פאטענטרעגער וואס פארקויט ספרים סדירים אין בימה"ד ביין טיר לעבן אויווען האט דער איד געלייגט זיין ביסעל סחורה אין צוויישען זיין סחורה זענען אויך געוען אסאך כל בו סידורים אזוי זענען אזוי געשטאנען אויסגעשטעלט די גאנצע לענג פון די טיש אין האבן מיט זייערע גדאלדענע אויתיות אויף די טאוועלען געגלאנצט מיט זייערע שיינקייט פאר מיינע אויגן, איך האב מיר נישט געקענט אפרייסען פון קוקן אויף די זאך וואס איך האב אזוי שטארק געבענקט
צו זאגן דעים זיידע וואס איך וויל האב איך זיך געשעמט ווייל ווען אפי ער זאך באשליסען מיר צו קויפן א סידור וועט ער מיר זיכער קויפן א פראסט סידורל צום דאווענען אבער נישט א כל בו סידור, דאס וועט ער מיר זיכער נישט קויפן, אין אזוי ווי איך האב ניט געוויסט וואס צו טעון האב איך זיך שטארק צוויינעטץ
מיין זיידער'ס א ברודער וואס איז דעמאלטס געווען אין ביהמ"ד האט באמערקט ווי איך שטיי אין א ווינקיל אין איך וויין, וואס ווינסטו? האט ער מיר געפרעגט? איך האב נישט געקענט ענטפערן נאר מיטן פינגער געוויזען אויפן טיש פון די כל בו סידורים, ער האט פארשטאנען אז איך וויל מזאל מיר קויפן א כל בו סידור.
ווארט אויס זאגט ער מיר, איך וועל גיין פרעגן דיין זיידע וועט ער דיר קויפן א כל בו סידור, "איך קען גוט רש"י מיט טייטש" האב איך באוויזען אויס צו שטאמעלען, אין כדי צו ווייזען אז איך קען גוט האב איך ארויס גענומען מיין חומש אין אין געזאגט עטליכע ווערטער פון רש"י אין זיי פארטייטשט אין אידיש.
דער ברודער פון מיין זיידע איז אוועק צום ארט ווי מיין זיידע האט געדאוונעט אין מיט עיהם עפעס גערעדט, ביידע זענען דערנאך צו געקומען צו מיר אין די זיידע האט מער געזאגט אז אויב איך וועל צו זאגן אז כ'וועל זיין א ערליכע איד אין איך וועל שטענדיג דאוונען אין סידור וועט ער מיר קויפן א כל בו, איך האב טאקע צוגעזאגט

מיר זענען געגאנגען צום טיש ווי די פאטענטרעגער איז געשטאנען אין די זיידע האט געקליבען, געבלעטערט יעדער סידורל באזינדער ביז ער האט אויסגעקליבען איין סידור אין באצאלט דער פארטערטרעגער וויפהל ער האט געוואלט אין מיא געגעבן די סדר אין היינט אריין אין נאכאמאל אנגעזאגט כ'זאל זיין א ערליכע איד אין דאווענן אין די סידור, אין האב געכאפט די סידור מיט ביידע הענט איך בין מיט דעים געלאפן אהיים צו וויזען מיינע עלטערן וואס פאר א מתנה איך האב באקומען. אינדערהיים האב איך געגעבן די שותפות סידורל צו מיין שוועסטער אין זי געזאגט זי קען שוין זיך דערמיט האלטן אין דאוונען ווי לאנז זי וויל ווייל איך דארף עס שוין נישט אין זי געוויזען מיין נייע כל בן סידור וואס די זיידע האט מיר געקויפט, מיין שוועסטער איז נישט געווען צופרידען וואס איך ווארף מיך אזוי מיט אירע סידור אין געזגאגט אז מיך האט מען מער ליב פון איר אין מען געבט מיר אלץ נאך אין זי האט זיך צעוויינט, איך האב חרטה געהאט וואס איך האב אזוי נישט שיין באהאנדעלט מיט מיין שוועסטער וויל אים האב נישט געקענט זעהן מיין שוועסטער וויינען, ווען זי האט עפעס פארלאנגט פון מיר אין זי האט אנגעהויבן וויינען האב איך אלץ נאכגעגעבן אבי זי זאל נישט וויינען, יעצט ווען זי האט געווינט האב איך צוגעזאגט אז מיר וועלן האבן דעם כל בו בשיתפות אין איך וועל זי לערנען רש"י כתב כדי זי זאל קענען אין די כל בו אלץ וויסען
מיין פאטער איז געזעצן אינעם צווייטע ציממער אין געלערענט ער האט נאכגעהאלטן פארן דאוונען, אלץ חסיד האט ער זייער שפעט געדאוונט, כ'בין אריין אין זיין ציממער אין עיהם געוויזען די מתנה וואס די זיידע האט מיר געקיופט, די טאטע האט גענומען די סידור אין געפענט די ערשטע בלעטל אין באלד צירוק פארמאכט אין די סידור אוועק געריקט אין די זייט אין געזאגט "א מתנגיד בלייבט א מתנגיד" כ'בין געבליבן שטיין פארוואנדערט, וואס האב איך נישט געוויסט וואס מיין פאטער האט אזאנץ געזעהן אין די סידור? וואס האט ער עפעס אזוי שנעל פארמאכט, אוועקגעלייגט אין אפגעריקט? האב איך זיך פארטראכט וואס האב איך נישט געוויסט? אין האב גענומען די סידור אין בין מיט דעים אוועק אין די צווייטע שטיב אריין, איך האב געפענט די שער בלעטעל אין דערזעהן מיט גרויסע אויתיות געדריקט "סידור כל בו כמנהג אשכנז"
ווען איך האב ווייטער געמישט אין סידור האב איך געזעהן אז די גאנצע דאוונען איז אנדיש מיין גאנצע פרייד איז אזוי שנעל ארויס גערנינען ווי וועל איך זיך קענען ווייזען מיט אזא סידור צווישען מיינע חברים אין שטיבעל? וואס וועלן זיי זאגן צו אזא מין כל בו? יעצט ווייס איך שוין פראוואס די זיידע האט אזוי פיהל געקליבען ביי ביים קויפן דעים סידור, איך בין געווען פארצוויפעלט איך האב זיך אראפ געלאזט אויפן דיל אין זיך שטארק צעווינט, מיין מוטער האט מיר געפריווט טרייסטען אז דאס איז א גוטע סידור אין א ברכה פאר א דינר אין א בליץ זענען אלע סידורים גלייך, הן די חסידים אין הן די מתנגדים, מיין שוועסטער האט געזעהן מיין צער אין געזאגט אז מיר וועלט ווייטער האבן דו שותפון אין איערע סידור אבער איך זאל נישט וויינען, כהאב די כל בו סידור אוועקגעשטעלט צווישען מיין פאטער'ס ספרים אין איך האב ווייטער געהאלטען בשותפות מיין שוועסטער דאס אלטע סידורל.
צום זיידע נאך חנוכה געלט בין איך שוין נישט געגאנגען איך האב מיך געשעמט צו דערציילן די גאנצע געשיכטע פן די היים אבער מיין שוועסטער איז יא געווען צום זיידע אין עיהם דערציילט אז די כל בו ליגט צווישען די ספרים ווייל מקען עס נישט ניצן אין מקען עס נישט נעמען צו די שטיביל ווי סדאוונע די חסידים, דאס זיידע האט מיר חנוכה געלט אפגעשיקט דורך מיין שוועסטיער אין האט צוגעזאגט "די קליינע וועט שוין נישט קיין לייט זיין,די פאטער האט עיהם שוין פארדרייט"
מיט יארן שפעטר ווען איך האב גענומען די כל בו סידור אין די האנט אין כ'האב פונקט אויפגעמישט צו די קדושה, ונקישד את שמך עולם האב איך גוט פארשטאנען מייו זיידע פארוואס ער האט נישט געוואלט אויסבייטען די טייערע ווערטער אויף א אנדערע נוסח, די כל בו איז ביי מיר געווען א לאנגע צייט ביז דער מאגיסטראט פון די רוסישע רעגירונג האט עיהם צוגענומין ביי אונז מיט נאך אסאך ספרים וויל עס האט געפעלט דעם שער בלאט וואס דאס איז די ערשטע בלעטעל ווי עס איז געווען די ערלויבעניש פוו די רויסשע צענזור. אבער איך קען דעים כל בו ביז היינט נישט פארגעסען.

[דעת תורה]

ווי אלט איז דער גוי / איד? זיין פאטער - אויב איז ער דער שרייבער - האט שוין געדארפט זיין א גרויס אינגל אדער נאך עלטער, היפש פארן ערשטן קריג כדי דער רוסישער מאגיסטראט זאל אים אוועק נעמען דאס סידור'ל צוליב די צענזור.

[בן נריהו]

דעת תורה, דער פאטער קען עס - די פאפירן - פון דעם זיידע'ן האבן געארבטיילט.

שטילע אינגערמאן, מיט הערצליכע דאנקען.

עס קומט, זייטנסוועג, איבערהויפט נישט אין געדאנק - כאטשיק ביי מיר - דאס וואס מיר זעען דא איז א צוריקבאלוין פאר דער געלינגענעם שפיצל - וויץ - איבער דער איד און דער בלאט צייטונגען, פון די זעלבע מעדיצין...

[קאצקע ציקער]

דו האסט ערענסט אפגעטייפט יעצט די גאנצע זאך? Wow

[קאווע טרינקער]

אפשר שטעלסטו ארויף א קאפי פון כתב יד?

[אפטעמיסט]

לבי אומר לי אז עפעס איז דגים דא. שטעל ארויס א בילד פונעם כתב יד ביטע.

[נופת צופים]

לבי אומר לי אז עפעס איז דגים דא. שטעל ארויס א בילד פונעם כתב יד ביטע.

און אויב ביסטו גערעכט, נו, פארגינסט אים נישט אפאר איבעריגע לייקעלעך?

[שטילע אינגערמאן]

יא, דא דגים, סנישט געווען אין א mall נאר א האטעל, אין יענער האט זיך נישט געמיטשעט מיט א רעדעל נאר מיט א boost, איי פארוואס האב איך געטוישט? נישט צוקומען צו גילוי ח״ו

[אפטעמיסט]

האלא, פארדריי נישט דעם שמועס. שטעל ארויס א בילד פונעם "כתב יד".

[שטילע אינגערמאן]

האלט נישט דערביי, ווילסט מיר נישט גלייבן דאן ליין נישט די ארטיקעלעך איך גיי ארויף לייגען, טאמער זעהסטו סאיז אינטרעסאנט ליין ווייטער נישט ווייל אפשר באק איך אליין די מעשה אדער אפשר איז עס נישט געווען א רעדעל נאר א boost

[אפטעמיסט]

נו, פאסט נישט פאר דיר צו רעדן אזוי. וואס האב איך שוין געבעטן? ס'ווערט מער דגים פון מינוט צו מינוט.

[petergrifin]

האלא, פארדריי נישט דעם שמועס. שטעל ארויס א בילד פונעם "כתב יד".

דו האסטו מורא אז מען לייקט י. מ. סופר'ס ארטיקל'ן?

[לית דין בר נש]

who cares יא דגים נישט דגים
איך האב זייער הנאה געהאט פון דער ארטיקל צו שטילע האט עס געשריבן צו יענעם'ס טאטע האט עס געשריבן.
שטילע די שטעל נאר ארויף נאך ארטיקלן

[איך אויך]

אמת ,אבער דער נייער גייסט פון נעמען דעם עולם פאר א רייד איז נישט אזוי לרוחי (און כנראה לרוח פון אסאך אנדערע ניקלעך) ,ובפרט אז אפריל איז שוין פאראיבער.

[ביבער]

שטילע, ווי שווער איז שוין צו אפשרייבן א פאפיר און עס איינטינקען אין קאווע?

[שטילע אינגערמאן]

ערב יו"כ א שטיקעל צייט פאר מנחה האט לייבוש די שמש פון ביהמ"ד אויסגעשפרייט אביסל היי לעבן די בימה און זיך אוועקגעשטעלט מיט א רצועה אין די האנט, אין יעדער איד וואס האט אפגעדאווענט מנחה איז צוגעגאנגען אין זיך אנידערגעלייגט אויף דעם היי אז די שמש זאל עיהם שלאגן מלקות, דאס שלאגן מלקות איז פארגעקומען בלויז אין ביהמ"ד ווי עס האבן געדאווענט די פראסטע עולם, אבער אין די חסידים שטיבעל האט מען קיין מלקות נישט געשלאגען, די חסידים האבן נישט געהאלטן פון דעם מנהג צו שלאגן זיך מלקות ערב יום כיפור.
מיר אינגלעך וואס פלעגן דאוונען מיט די עלטערן אין די חסידים שטיבלעך פלעגן ערב יו"כ לויפן אין ביהמ"ד אריין זעהן ווי מען שלאגט די אידן מלקות און ווי דער שמש ציילט די קלעפ מיטן פסוק והוא רחום.

דער שמש ר' לייבוש איז געווען א בייזער איד און פלעגט אונז אינגלעך ארויסטרייבען פון ביהמ"ד אז מיר זאלן נישט זעהן וועלכע אידן כאפן מלקות, ווייל עס איז געווען אסאך אידן וואס האבן געדאווענט אין די שטיבלעך און זיך גערעכנט פאר חסידים און דאך זענען זיי געקומען אין ביהמ"ד אריין כאפן מלקות און זיי האבן נישט געוואלט אז מיר זאלן זיי זעהן אין דאס דערציילן אין שטיבעל. געווענדליך האט דער שמש געשלאגען יעדער איד באזינדער, קיין צוויי אידן מיט אמאל האט ער נישט געשלאגן.
איינמאל ווען איך בין געווען אין ביהמ"ד און צוגעקוקט ווי מען שלאגט מלקות האב איך געזעהן ווי צוויי אידן לייגען זיך איינער לעבן די אנדערע און האלטן זיך ביי די הענט און ר' לייבוש דער שמש שלאגט ביידע אידן מלקות, און זיי וויינען שטארק אין זיי שלאגן זיך "על חטא", נאר ווי דער שמש איז פערטיג געווארן מיט די קלעפ האבן די צוויי אידן זיך אויפגעהויבן אין זיך געגעבן די הענט און זיך געווינטשען צו דערלעבן איבער א יאר מיט א כתיבה וחתימה טובה.

איך אלס אינגעל בין געווען זייער נייגעריג צו וויסען פארוואס מען האט געמאכט א אויסנאם אין די צוויי אידן געשלאגן אינאיינעם, איך האב געפרעגט מיין זיידע זאל מיך געבן צו פארשטיין, אט דאס איז וואס מיין זיידע האט מיר דערציילט וועגן די צוויי אידן.

אין א דארף נישט ווייט פון שטעטל האט געוואינט א איד, זלמן האט ער געהייסען, יעדעס יאר אויף ראש השנה און יו"כ פלעגט ער קומען אין שטעטל צו זיין צווישן אידן, דאס יאר וואס די דאזיגע האט פאסירט איז יו"כ געפאלן מיטוואך, דער דארפס איד איז נאך ראש השנה אהיים געפארן צוריק צו זיין פאמיליע און ערב יו"כ ווועט ער צוריקקומען אין שטעטל אריין, אבער אין דער צייט האט ער זיך אינגאנצען פארגעסן וועלעכע טאג איז יו"כ, וועמען צו פרעגן האט ער נישט געהאט, און דא איז שוין געווען שבת תשובה, ער האט גוט געוויסט אז אין די טעג דארף שוין זיין יו"כ אבער וועלכע טאג האט ער נישט געוויסט. אמאל זעהט ער לעבן זיין שטוב א איד פון שטעטל, דאס איז געווען נפתלי די דארפס הענדלער, וואס איז ארויסגעפארן פון שטאט אין דארף עפעס צו פארדינען אויף יו"ט, דער דארפס איד זלמן האט זיך געפרייט און געפרעגט ר' נפתלי וועלכע טאג געפאלט יו"כ, נפתלי וועלכע איז געווען פארנומען מיט זיין פרנסה און נישט געהאט קיין צייט האט עיהם אין איילעניש גענטפערט אז יו"כ געפאלט דארנעשטאג אין איז ווייטער געלאפן, צו דער נפתלי האט געוואלט מאכן אביסעל ליצנות פון א דארפס איד וואס ווייסט ניט ווען עס געפאלט אויס יו"כ צו אפשר אליין האט ער אויך נישט געוויסט די טאג? דאס ווייסט מען נישט, אבער זלמן דער דארפס איד האט עס אנגענומען זייער ערענסט אז יו"כ געפאלט אין דאנערשטאג,

מיטוואך אינדערפרי, דאס הייסט אום יום כיפור, איז דער דארפס איד אויפגעשטאנען און זיך צוגעגרייט צו פאהרן אין שטעטל אריין אויף יו"כ, די גאנצע פאמיליע האט געשלאגן כפרות אין צוגעבינדען די עופות מיטצונעמען צום שוחט אין שטאט, די פרוי האט צוגעגרייט אלס וואס מ'דארף מיטנעמען צו עסען און אויף אויספאסטן, דער דארפס איד האט איינגעשפאנט זיין וואגען און פערד און מיט די גאנצע פאמיליע מיט אלע קלאפגעצייג אריינגעפארן אין שטעטעל.

אויף די פעלדער וועלכע ער איז אדורך געפאהרן האבן געארבייט גוים וועלכע האבן אין די צייט געגראבען קארטאפעל, עטליכע גוים האבן עיהם געפרעגט ווי פאהרט ער היינט אין "סאנדי זשען?" אבער ער האט געלאכט פון זיי, ער ווייסט דאך אז סאנדי זשאן איז דאך הערשט מארגען.

ווען זלמן דער דארפס איד איז אנגעקומען אין שטעטל איז געווען עלף אזייגער פונקט אין דער צייט צוויישן שחרית און מוסף, א היפשע צאל אידן זענען אין די צייט צווישן שחרית אין מוסף ארויסגעכאפט זיך פון ביהמ"ד צו כאפן אביסעל לופט און זיך אפקיהלן פון דער היץ וואס איז פארהאן אין ביהמ"ד פון די ליכט, זלמן איז צוגעפאהרן מיט זיין וואגען צום שמש ר' לייבוש זיין בעל אכסניא וואס האט געוואוינט לעבן ביהמ"ד.

מיטאמאל זעהט מען ווי עס פאהרט צו צום ביהמ"ד א א איד אין די וואגען מיט עופות און א גאנצע פאמיליע מיט קינדער, מען האט באלד דערקענט אז דאס איז זלמן פון דארף מיט זיין פאמיליע, אסאך ווייבער האבן אוועקגע'חלש'ט און א טייל האבן גענומען קלאגן און וויינען. א איד איז געפאהרן אין יו"כ? דאס איז א זאך וואס נישט געהערט געווארן. די קולות אין שטאט איז געווארן שרעקליך, אבער אויף וועמען זאל מען דא שרייען? זלמן אליין איז געלעגן אויפן ערד ווי א טויטער, די פרוי און קינדער זענען געווען ווי פאר'חלש'ט און נישט געקענט ארויסברענגן א ווארט אויף זייער מויל, דאס גאנצע שטעטל איז זיך צוזאם געלאפן פון אלע שטיבלעך ווי מ'האט געהאלט אינמיטן דאווענען זענען אלע געקומען זעהן די ווינדער, א איד איז געפאהרן אויף יו"כ. צוויישען די מענטשן וואס זענען געקומען צו לויפן איז אויך געווען ר' נפתלי וואס ער האט געזאגט דעם דארפס איד אז יו"כ געפאלט אין דאנערשטאג. ער האט יעצט געזעהן וואס זיינע ווערטער האבן אנגעטוען.

דער רב אין שטעטל איז געזעצן אין ביהמ"ד אין ווען מען איז אריין געקומען עיהם דערציילען אז א איד פון דארף איז געקומען צו פאהרן און ער ליגט אויפן ערד ווי א טויטער, איז דער רב באלד ארויסגעלאפן און פראבירט צו ראטעווען דעם איד, נפתלי האט באלט דערציילט די אמת אז ער האט געזאגט דעם דארפס איד אז יו"כ איז הערשט דאנערשטאג ווייל ער האט אויך פארגעסן, דער רב האט איינגעשטילט דעם עולם און געהייסען יעדען צוריקגיין אין ביהמ"ד אריין, און דער רב האט שטרענג פארבאטען צו רעדן פון די געשיכטע אויף גאנץ יו"כ, די פרוי מיט די קינדער פון זלמן האט ער געהייסן אריין נעמען צום שמש און זעהן זיי זאלן קומען צו זיך און זיין געזינט. דער דארפס איד מיט ר' נפתלי האט ער געזעצט אין איין ארט צוזאם אין ביהמ"ד און דאוונען פון איין מחזור און זאגן די על חטא ביידע אינאיינעם, ביינאכט נאך מעריב האט דער רב געהאלטן די גאנצע עולם כדי ארויסצוגעבן די פסק דין אז יעדעס יאר דארף דער דארפס איד מיט ר' נפתלי שלאגן על חטא אינאיינעם און יו"כ זיצן אינאיינעם און זאגן די על חטא, און אויך דארף ר' נפתלי קומען יעדעס יאר אין דארף צו ר' זלמן אין זאגן די פונקטליכע טאג פון יו"כ, און דאס האלטן זיי יעדע יאר, און דערפאר האט מען זיי געשלאגן צוזאם.