געטראפן א אלטע גאליציאנע אוצר
-
- וְאֶת־הָאֶ֜לֶף
- הודעות: 1512
- זיך רעגיסטרירט: דאנערשטאג מערץ 06, 2014 5:18 pm
- האט שוין געלייקט: 5973 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 1125 מאל
-
- ידיד ותיק
- הודעות: 606
- זיך רעגיסטרירט: דאנערשטאג יולי 11, 2013 1:04 am
- האט שוין געלייקט: 98 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 1086 מאל
הערט מיר אויס אידן, עפעס שמעקט דא...
אין דער אלטער היים האט מען איבעראל געגעבן מלקות, עס איז נישט געווען קיין חילוק צווישן חסידים און נישט. דוכט זיך אז בלויז נאכן קריג איז דער מנהג (דוכט זיך אז עס ווערט אפילו געברענגט אין הלכה) געווארן אפגעשוואכט. די שרייבער פון די ארטיקלען (ווער עס זאל נישט זיין), זאל מאכן בעסער די ריסערטש איידער ער שרייבט.
עס גייט מיר נישט אן, יא אמת נישט אמת, אבער אויב שוין יא זאפטיק, מאך עס כאטש מיט א שלימות, נישט אבי געזונט...
אין דער אלטער היים האט מען איבעראל געגעבן מלקות, עס איז נישט געווען קיין חילוק צווישן חסידים און נישט. דוכט זיך אז בלויז נאכן קריג איז דער מנהג (דוכט זיך אז עס ווערט אפילו געברענגט אין הלכה) געווארן אפגעשוואכט. די שרייבער פון די ארטיקלען (ווער עס זאל נישט זיין), זאל מאכן בעסער די ריסערטש איידער ער שרייבט.
עס גייט מיר נישט אן, יא אמת נישט אמת, אבער אויב שוין יא זאפטיק, מאך עס כאטש מיט א שלימות, נישט אבי געזונט...
- שטילע אינגערמאן
- וְאֶת־הָאֶ֜לֶף
- הודעות: 1009
- זיך רעגיסטרירט: מיטוואך אקטאבער 23, 2013 12:54 am
- האט שוין געלייקט: 603 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 1999 מאל
די עולם באפאלט מיר כאילו כזאג עפעס ליגענט אין כ׳באהלט עפעס, בסך הכל האב איך שטארק הנאה געהאט פון זיינע ארכיוון, אין כהאב געוואלט מהנה זיין די ק״ש חברים דערמיט, טאמער אבער קומט עס מיט א פעקעדז פון מיר באשרייען שייגץ אין שקרן בין איך זייער בסדר מיט האלטן די סחורה פאר מיר אין נישט מפרסם זיין דא, כמאך נישט קיין געלט אדער כבוד פון עס ארויף לייגן דא סאיז ממש שלא ע״מ לקבל פרס.
Re: געטראפן א אלטע גאליציאנע אוצר
למען האמת והשלום לייג ארויף א בילד פונעם כת''י וראו כל עמי הארץ כי שם האמת נקרא עליך ויהנו ממך,
-
- שריפטשטעלער
- הודעות: 2147
- זיך רעגיסטרירט: מאנטאג מערץ 18, 2013 1:07 am
- האט שוין געלייקט: 5895 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 1719 מאל
Re: געטראפן א אלטע גאליציאנע אוצר
איך גלייב אים; ס'קאסט נישט קיין געלט.
אויסער דעם האב איך געהאט מסל"ת שמועסן מיט אים אין אישי וואס האבן געצייגט אז ס'איז ריכטיג.
(אגב, גאליציע שטימט מילא נישט ווייל גאליציע איז נישט געווען אונטער רוסלאנד. לעומת זה די חסידים אין גאליציע פלעגן זיך "נישט" שלאגן קיין מלקות ערב יו"כ, און אין רוסלאנד יא. אבער דאס קען זיין - איז מסתמא - פון גרויס פוילן).
און צו לעצט, וואס וועט געשען אויב איך וועל האבן געמיינט אז ס'איז עכט, און דערווייל איז עס נישט? ס'איז עטוואס א בעיבישקייט צו וועלן זיין א טאטע וואס מען קען אים בשו"א נישט אפנארן. איך בין א פשוט'ער בשר ודם, און יא, ס'איז מעגליך אז מען נארט מיר אפ. סאו וואט?
אויסער דעם האב איך געהאט מסל"ת שמועסן מיט אים אין אישי וואס האבן געצייגט אז ס'איז ריכטיג.
(אגב, גאליציע שטימט מילא נישט ווייל גאליציע איז נישט געווען אונטער רוסלאנד. לעומת זה די חסידים אין גאליציע פלעגן זיך "נישט" שלאגן קיין מלקות ערב יו"כ, און אין רוסלאנד יא. אבער דאס קען זיין - איז מסתמא - פון גרויס פוילן).
און צו לעצט, וואס וועט געשען אויב איך וועל האבן געמיינט אז ס'איז עכט, און דערווייל איז עס נישט? ס'איז עטוואס א בעיבישקייט צו וועלן זיין א טאטע וואס מען קען אים בשו"א נישט אפנארן. איך בין א פשוט'ער בשר ודם, און יא, ס'איז מעגליך אז מען נארט מיר אפ. סאו וואט?
האזהרה שהזהרנו מלהיות חפשיים במחשבותינו, עד שנאמין דעות המנגדות לדעות שהביאה התורה, אלא נגביל את מחשבתנו ונעשה לה סייג שתעמוד אצלו - והן מצוות התורה ואזהרותיה.
והוא אמרו יתעלה: "ולא תתורו אחרי לבבכם"... זו מינות. (ספר המצוות להרמב"ם ל"ת מ"ז)
והוא אמרו יתעלה: "ולא תתורו אחרי לבבכם"... זו מינות. (ספר המצוות להרמב"ם ל"ת מ"ז)
-
- היימישער באניצער
- הודעות: 567
- זיך רעגיסטרירט: דאנערשטאג מאי 15, 2014 8:37 pm
- האט שוין געלייקט: 260 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 248 מאל
- בעל מדות
- היימישער באניצער
- הודעות: 367
- זיך רעגיסטרירט: מאנטאג נאוועמבער 03, 2014 11:04 pm
- האט שוין געלייקט: 628 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 1872 מאל
שטילע טייערע, לאמיר רעדן מיט דיר קוק אהן אזוי.
ביזט געווארן ווי -עס קוקט אויס- עפענדירט אדער בארירט פון דעם אז געוויסע ניק'ס האבן דיך פרובירט צו אראפלייגן אלץ איינער וואס טרייבט איבער וכדו' אויב די איבערצייגסט נישט מיט בילדער אז האסט טאקע געפונען דעם אנגעבליכן אינטערסאנטן אוצר.
איך קום אבער פון אנאנדער שטרעמונג און איך וואלט דיך פארבעטן ווען מיין נאז שמעקט די פעך פארנט פון דיינע שיך אז זאלסט אינאכט נעמען אז עס זענען פארהאן אסאך מענטשן אויף דעם פלאנעט וועלכע ווערן שרעקליך אנגערייצט ווען מען רעדט פון די אמאל, און היסטאריע איז ביי זיי ווי א נאש פאר א דריי יעריג'ס, אדער ווי א תגובה פון [tag]יואב[/tag] פאר מיר...און ווען די פובליצירסט אזא מין קאמישע אינטערסאנטע און אינספירירנדע ניצוץ וועלכע פארבט אראפ שטיקער פון אמאל נעמט עס אויס ביי געוויסע מיט א ספעציעלע איבעראשונג און עס ווערט מער און מער פילפארביג מיט יעדן שטיקל וואס די שטעלסט ארויף און די אינטערעסע שטייגט פשוט פון די מאנכע היסטאריע ליבהאבער צו כאפן א קליינע בליק פון וואס מען רעדט דא.
אמת, מאכסט נישט קיין געלט דערפון אבער טוה שוין א'גאנצע ארבעט פאר די וועלכע גלייבן דיך מיט היסטארישע נאמנות און ווילן פשוט מיט טיעפע נייגער כאפן א ארכעאלאגישע אבזערוויר אויף דעם גאר היסטארישע דאקומענטאציע
מיין ווייב פארלאנגט איך זאל שוין אויפהערן פלאפלען...שטילע צום פונקט..איך חלש און קוק ארויס צו א בליק טוהן אויף דעם פענאמענאלע גאליציאנישע מציעה
ביזט געווארן ווי -עס קוקט אויס- עפענדירט אדער בארירט פון דעם אז געוויסע ניק'ס האבן דיך פרובירט צו אראפלייגן אלץ איינער וואס טרייבט איבער וכדו' אויב די איבערצייגסט נישט מיט בילדער אז האסט טאקע געפונען דעם אנגעבליכן אינטערסאנטן אוצר.
איך קום אבער פון אנאנדער שטרעמונג און איך וואלט דיך פארבעטן ווען מיין נאז שמעקט די פעך פארנט פון דיינע שיך אז זאלסט אינאכט נעמען אז עס זענען פארהאן אסאך מענטשן אויף דעם פלאנעט וועלכע ווערן שרעקליך אנגערייצט ווען מען רעדט פון די אמאל, און היסטאריע איז ביי זיי ווי א נאש פאר א דריי יעריג'ס, אדער ווי א תגובה פון [tag]יואב[/tag] פאר מיר...און ווען די פובליצירסט אזא מין קאמישע אינטערסאנטע און אינספירירנדע ניצוץ וועלכע פארבט אראפ שטיקער פון אמאל נעמט עס אויס ביי געוויסע מיט א ספעציעלע איבעראשונג און עס ווערט מער און מער פילפארביג מיט יעדן שטיקל וואס די שטעלסט ארויף און די אינטערעסע שטייגט פשוט פון די מאנכע היסטאריע ליבהאבער צו כאפן א קליינע בליק פון וואס מען רעדט דא.
אמת, מאכסט נישט קיין געלט דערפון אבער טוה שוין א'גאנצע ארבעט פאר די וועלכע גלייבן דיך מיט היסטארישע נאמנות און ווילן פשוט מיט טיעפע נייגער כאפן א ארכעאלאגישע אבזערוויר אויף דעם גאר היסטארישע דאקומענטאציע
מיין ווייב פארלאנגט איך זאל שוין אויפהערן פלאפלען...שטילע צום פונקט..איך חלש און קוק ארויס צו א בליק טוהן אויף דעם פענאמענאלע גאליציאנישע מציעה
מ'מאכט זאכן מעגליך.
- רויטע וואנצעס
- שריפטשטעלער
- הודעות: 4863
- זיך רעגיסטרירט: דאנערשטאג יוני 27, 2013 1:17 pm
- געפינט זיך: אין א לאוו רילעישינשיפ מיט גאט און מיט די מענטשהייט.
- האט שוין געלייקט: 8315 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 8762 מאל
- רויטע וואנצעס
- שריפטשטעלער
- הודעות: 4863
- זיך רעגיסטרירט: דאנערשטאג יוני 27, 2013 1:17 pm
- געפינט זיך: אין א לאוו רילעישינשיפ מיט גאט און מיט די מענטשהייט.
- האט שוין געלייקט: 8315 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 8762 מאל
- שטילע אינגערמאן
- וְאֶת־הָאֶ֜לֶף
- הודעות: 1009
- זיך רעגיסטרירט: מיטוואך אקטאבער 23, 2013 12:54 am
- האט שוין געלייקט: 603 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 1999 מאל
- berlbalaguleh
- שריפטשטעלער
- הודעות: 20420
- זיך רעגיסטרירט: דינסטאג יולי 17, 2012 12:57 pm
- האט שוין געלייקט: 25361 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 15512 מאל
- קאנטאקט:
בן נריהו האט געשריבן:דעת תורה, דער פאטער קען עס - די פאפירן - פון דעם זיידע'ן האבן געארבטיילט.
שטילע אינגערמאן, מיט הערצליכע דאנקען.
עס קומט, זייטנסוועג, איבערהויפט נישט אין געדאנק - כאטשיק ביי מיר - דאס וואס מיר זעען דא איז א צוריקבאלוין פאר דער געלינגענעם שפיצל - וויץ - איבער דער איד און דער בלאט צייטונגען, פון די זעלבע מעדיצין...
ר' בן נריה: דיין סטיל פון שרייבן אידיש דערמאנט מיך אין מיין נייעם געלעקסיS6 פאון. ווען איך האב געטרענספערט די קאנטאקטס פון מיין אלטן פאון איז אלעס אויסגעקומען משה קאפויער. למשל דער קאנטאקט יאנקי סעלל איז ארויסגעקומען. סעלל יאנקי. אדער באס רבי איז ארויסגעקומען רבי באס וכו'
- שטילע אינגערמאן
- וְאֶת־הָאֶ֜לֶף
- הודעות: 1009
- זיך רעגיסטרירט: מיטוואך אקטאבער 23, 2013 12:54 am
- האט שוין געלייקט: 603 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 1999 מאל
א דאנק [tag]הויזן טראגער[/tag] פארן איבער דריקען די ארטיקעל.
אין פוילן אין די קליינע שטעטלעך האט די ריסישע ריגיראנג מיט זעכציג יאר צוריק, איינגעפירט אז יעדער בעל הבית דארף האלטן ביי זיך אין הויז א ריסישן זעלנער. אים געבן א ארט צו שלאפן. אין עסען דריי מאל אין טאג. דאס איז געווען א שטראף פאר די פאליאקען וואס האבן מיט עטליכע יאר פריער געמאכט א אויפשטאנד קעגן דעם ריסישען צאר. אבער צים מערסטען האבן פין דעם געליטען די אידין אין די שטעטלעך. ווייל די בעל הבתים אין די שטעטלעך זענען געווען כמעט נאר אידין. אין זיי די אידין איז אויסגעקימען צי האלטען די ריסישע זעלנער אויף זייערע פלייצעס. אין געבען זיי א דירה. אין עסען.
וואב איך וויל דא פערשרייבען, איז פאר געקומען באלד נאך די ימים טובים, אין אהן הייב ווינטער. איך בין דעמאלט אלט געווען דריי יאר אין אהן געהויבען צו גיין אין חדר. איך האב נאך ביז דעמאלט קיין זעלנער נישט געזען. אין קיין ביקס אוודאי נישט... מיט אמאל עס קומט אריין אין שטוב דער סאלטעס מיט א שטעקען אין דער האנד. אין נאך אים גייט א הויכער ריסישער זעלנער מיט א גרויסער ביקס אויף די פלייצעס אין טראגט א גרויסען קאסטעו אויף די אקסלען. אין דער סאלטאס זאגט מיין זיידען וואס איז געווען דע רבעך הבית פין הויז, אז דער זעלנער וועט דא זיין זעקס חדשים. אז מען זאל אים געבען א ארט ווי צי שלאפן, אין אים געבען דריי מאל אין טאג געניג עסען. אז ער זאל זיין זאט. אין קאנען דינען דעם צר. אויב נישט וועט מען ווערען שווער בעשטראפט. האט דער סאלטאס צי געגעבען. אפגעזאגט דעם מזמור איז דער סאלטעס א וועק געגאנגען. אין דער זעלנער מיט זיין ביקס. מיט זיין גרויסען קאסטען איז געבליבען שטיין אינמיטען שטיב אביסעל איינגעבויגען ווייל ער דער זעלנער איז געווען העכער ווי דער באלקאן פין אינזער שטיב.
מיר קליינווארג. דאס הייסט איך אין מיין שוועסטער וואס איז געווען עלטער פין מיר מיט צוויי יאר. האבען זיך צעלאכט פין דעם קאמישען איינדריק וואס דער זעלנער האט אויף אינז געמאכט. אין מיר זענען אנטלאפען אין צווייטען צימער אריין. אבער דע גרויסע מענשען פין שטיב דער זיידע מיט דער באבע. זענען געווען פערצווייפעלט. וואס טיט מען מיט דעם זעלנער?. ווי טיט מען אים אהין?. ווי זעצט מען א וועק?. האבן זיי געטראכט. איבערהויפט איז די באבע געווען דערשראקן. ווייל עס קאן דאך זיין אז ער האט ביי זיך א שטיקעל חזיר....אין ווי קאן עז גאר זיין אז ביי איר כשר אפגעהיטענע שטיב זאל זיך געפינען א זא טריפע זאך ווי חזיר?. די פליישיגע באנק ווי זי מאכט כשר דאס פלייש. וועט זי אים ניט געבען. די מיליכעגע באנק ווי עס שטייט דאס מילכיגע געשיר קאן זי זיכער דעם זעלנער נישט געבען. היינט וואס טיט מען מיט אים?. ריידען מיט אים קאן קיינער נישט א ווארט. ער אליין דער זעלנער איז א "כאכאל" פין טיף ריסלאנד. וואס ווייסט נישט מער ווי זיין כאכלאצקע שפראך. אין ער שטייט נאך אללעס מיט זיין קאסטען אויף די פלייצעס, אין מיט זיין ביקס אין דער האנד. ער שטייט נאך אזוי איינגעבויגען, אזוי ווי פערלוירען. אין ער ווייסט אליין נישט ווי ער איז אין דער וועלט..
ביי מיין זיידען איז געווען א "גארבארנע". ער האט אויס געארבייט פעל אויף לעדער, עס האבען ביי אים געארבייט עטליכע ארבייטער. אללע אידן. ווען זיי האבען דערהערט אז עס איז געקימען א זעלנער וואהנען דא אין הויז, זענען זיי אריינגעקימען פין דער גארבעריי אין שטיב אים זעהן. צווישען די ארבייטער איז געווען איינער וואס האט געקאנט ריידן אביסל ריסיש, אין ער האט שוין די זאך געברענגט אין ארדענאנג. מעו האט אריינגעברענגט א באנק פין דער גארבעריי. אין געמאכט א פלאטץ לעבען אויווען א וועק געשטעלט א עמער מיט וואסער. א בעזינדערע קווארט צי שעפען דאס וואסער. ער זאל נישט ניצען אינזער וואסער. אים א וועק געזעצט אויף זיין ארט לעבען אוווען. געוויזן אים א ארט ווי צי שלאפען. אין אים געזאגט אז מען וועט אים אללעס צי געבען. ער זאל זיך נישט צי רירען מיט זיינע הענט צי קיין שים זאך אין שטיב. עסען האט מען אים ציגעגרייט אין א בעזינדערע כלי, אין א וועק געשטעלט ביי אין אויף זיין ארט ווי ער איז געזעסען. די באבע פלעגט אים געבן פלייש פין אינזער עסען. ווייל קיין טריפה פלייש האט זי נישט געוואלט אריין נעמען אין אינזער הויז. ביי אנדערע בעל הבתים ווי עס איז אויך געווען זעלנער אויף קעסט, האט מען געשמאלצען דאס עסען פין די זעלנער מיט חלב... אבער ביי אינז האט מיין זיידע דאס נישט געלאזט טאן. נען האט דעם זעלנער געגעבען דאס זעלבע עסען וואס מיר האבען געגעסען. נאהר אביסעל מיין... דער זעלנער איז געווען א אינגער אפשר נישט מיין ווי 20 יאר אלט. ער איז געווען א קרעפטיגער מאן, הויך. שיין. אין זייער א שטילער. מען האט פין אים קיין הויך ווארט נישט געהערט. גאנץ פרי איז ער אוועק געגאנגען מיט דער ביקס אין פעלד אריין מיט די אנדערע זעלנער וואס זענען געווען אין שטעטעל, לערנען זיך שיסען. איןי ער איז צריק געקימען נאך מיטאג, ווי זיין עסען איז שוין געשטאנען גרייט פאר אים אויף זיין פלאטץ. קיין ווארט האבען מיר מיט אים נישט געקאנט ריידען. אין נישט ער מיט אינז. ער פלעגט זיצען גאנצע שעהן אהו געשפארט די הענד אין זיין קאפ אויף די דאלענעס אין טראכטען... ליינען אין שרייבען האט ער נישט געקאנט. ער איז געזעסען ווי א שטימער. טויבער. אין געטראכט... ווען איך בין אהיים געקומען פין חדר, פלעג איך זיך א וועק שטעלען לעבן זעלנער אין אויף אים קיקען. אבער די באבע מיינע האט מיך נישט געלאזט קיקען אויף אים. ווייל ער טראגט א צלם אויף זיין האלז. איין מאל ווען איך האב מיך געשטעלט א קעגן דעם זעלנער, האב איך בעמערקט אז ער וויינט. איך האב געזען אז אויף די הענד וואס ער האט אינטער געהאלטן זיין קאפ. רינען טרערען. איך בין געלאפען אין דאס געזאגט מיין שוועסטער. אז דער זעלנער וויינט. מיין שוועסטער איז געווען עלטער פין מיר מיט צוויי יאר. זי איז אלט געווען 5 יאר. מיין קליין שוועסטעראל איז צי געגאנגען זעהן, אין איז צריק געקומען מיט פערו ויינטע אויגן, אין געזאגט אז דאס איז אמת, ער וויינט נעבעך... אין זי האט זיך אויל שטאריק צעוויינט. מיר האבען דאס געזאגט די שטיב מענשען אז דער זעלנער וויינט נעבעך. אבער די שטיב מענשען האבן געזאגט אז מו הסתם האט אים דערזיינער "פעלדפעבעל" גיט אהן געשלאגען. ווייל אויב נישט וואס האט א זעלנער צי וויינען?. וואס פעהלט אים?. אט אזוי איז געווען די ערשטע וואך וואס דער זעלנער איז געוווען ביי אינז. ביז עס איז געקומען שבת. מיר האבן צי געגרייט אינזער טיש צים עסען אין דער צווייטער שטיב. ווייל דער זיידע האט נישט געוואלט מאכן א ברכה, אין מאכן קידוש. אין א שטיב ווי דער זעלנער זיצט מיט זיין צלם אויף דעם האלז. ווען מיר האבען געגעסען די שבתדיגע פיש. איז דער זיידע אויף געשטאנען פין טיש. אין געזאגט. שיינדעלע. (אזוי האט מיין באבע געהייסען). שיינדעלע. גיב מיר א גרויס שטיקעל פיש אויף א בעזינדערען טעלער. אין גרייט צי בעזינדער געשיר פאר דעם זעלנער. ער וועט דא עסען מיט אינז ביי דעם טיש. היינט איז שבת. אין מיר אידין דארפען דעם הייליגען שבת פילען עפעס גרעסער, שענער, ווי מיר פילען א גאנצע וואך. דארטען זיצט א מענש וואס איז אויך בעשאפען געווארען אין גאטס געשטאלט... ער האט אויך זיכער אין זיין היים א פאטער. א מיטער. ער איז דא פרעמד. אין זיין הארטץ איז נעבעך צי ווייטאגט. ער האט די וואך געוויינט. די קינדער האבען דאס געזעהן. דאס איז זיכער פין בענקשאפט. ער איז דא פרעמד אין עלענט. מיר טארען זיך נישט ערלויבען צו זיצען דא אין עסען, טינקען, לכבוד שבת, אין דארטען לעבען אינז זאל זיצען א מענש אזוי פערוויסט אין פערפינסטערט. דאס וועט הייסען אז מיר זענען מחלל דעם הייליגען שבת קודש. נאך די דאזיגע רייד, איז דער זיידע אריינגעגאנגען אין דער שטיב ווי דער זעלנער איז געזעסען. אין אים אהן גענומען ביי דער האנד אין אריינגעפירט אים צים טיש מיט אינז. דער זיידע האט אים אנגעגאסען א גלעזעל בראנפען אפ געשניטען א גרויסע מוצא חלה. אין געהייסען אים זיצען ביים טיש אין עסען. געגעבען אים אלעס פון עסען גלייך מיט אינז. די ערשטע מיניט איז דער זעלנער געווען אזוי ווי פערשעמט. פין דעם שבתדיגען טיש. פיל לייכטער מיט ליכט. וואס ער האט עס נאך מן הסתם אין זיין לעבען נישט געזעהן. אבער ליבלעכע געפילווס האט אינז אללע בעהערשט פין זיידענס רייד, אין דאס געבען אים עסען מיט דער פילער האנד, האט אויף אים געווירקט אז ער זאל זיין צעפרידען. מיר קליינווארג האבן אנגעקוואלן, אין ליב געהאט דעם זיידען פאר וואס ער האט דאס געטאהן. נאכן עסען איז דער זעלנער צריק אריין צי זיך אין שטיב. אין דער זיידע האט זיך געגרייט צים בענטשען. איך האב דערמאנט דעם זיידען אז מיר האבן נאך נישט געזאגט "כל מקדש" אין אויך די אנדערע זמירות. האט דער זיידע מיר געזאגט. אז דאס וואס מיר האבען געטאהן מיט דעם פרעמדען מענשען, דארפען מיר שוין נישט זאגען קיין אנדערע זמירות. ווייל דאס איז דער שענסטער זמר צים אויבערשטען. פאר זיין שבת, צי מארגענס שבת ביי דעם עסען איז אויך דער זעלנער געזעסען ביי דעם טיש אין געגעסען מיט אינז. נאך דעם עסן האט דער זעלנער געוואלט קישען דעם זיידען די הענד. אבער דער זיידע האט דאס נישט צי געלאזט. דער זעלנער איז פין דעם שבת אהן אין ווייטער געווארען א גאנץ אנדערער מענש, ער איז שוין נישט געזעסען אין אהו געשפארט זיין קאפ אין די הענד. ער איז געווארין עפיס פרייליכער, לעבידיגער, ער האט געזענגען. זייער שיינע ליעדער. אמת מיר האבען זיי נישט פערשטאנען. אבער דאס זינגען איז געווען שיין צי הערען. ער פלעגט העלפען אין שטיב מיט וואס ער האט געקאנט. האקען האלץ, ברענגען וואסער, אין דער גארבעריי ווי דער זיידע האט געארבייט מיט זיינע ארבייטער. האט ער מיטגעהאלפען. ער האט נישט געלאזט טאן דעם זיידען קיין שווערע ארבייט. ווי נאר ער האט געזעהן דעם זיידען עפיס טאן. איז ער צי געלאפען אין אים געהאלפען.
איין מאל דאס איז געווען אין מיטן ווינטער. דער באהעלפער איז געקומען מיך נעמען אין חדר אריין. עס איז געווען א גרויסער שניי, אין א פראסט, דער באהעלפער א אינגעל פין 16 יאר. האט מיך געוואלט נעמען אויף די פלייציס זיינע. אין טראגן. ווייל עז איש אממעגליך געווען פאר מיר צי גיין אין שניי. דער זעלנער איז גראדע געווען אין שטיב. אין געזעהן ווי איך קריך ארויף אויף די פלייציס פין דעם אינגל. וואס איז א באהעלפער. דער זעלנער איז צי געלאפען. אין גענימעס מיך אין אויך דעם באהעלפער אויף זיינע פלייציס. אין אינז ביידע א וועק געטראגן אין חדר אריין. ווען דער רבי האט דעם זעלנער געפרעגט צי עס איז אים נישט שווער געווען צי טראגן אינז ביידע ? האט ער געענטפערט אז ער קאן דאס גאנצע חדר מיט דעם רבין אויך א וועק טראגען. אין דער ביי ציגעשמייכעלט...
דער זעלנער פלעגט בעקימען יעדן חודש געלד פין זיין היים פין ריסלאנד. אויף מיין זיידענס אדרעס אין ווען ער האט בעקימען געלד. האט ער דאס אויס געביטען 5 ווער קאפיקעס. אין דאס געטיילט די ארימע לייט וואס זענען געגאנגען אין די הייזער נאך א נדבה. ער האט געזעהן ווי מיר קינדער גיבען א מאל א ארימאן א שטיקעל ברויט. ווייל מיר האבען דאך נישט געהאט קיין געלד ווען די עלטערען זענען נישט אין שטיב געווען. אין כדי דאר ארימאן זאל נישט ארויסגיין פין א אידישע שטיב ליידיג האבן מיר געגעבען א שטיקעל ברויט. האט ער דער זעלנער געקויפט א גרויס ברויט. אין עס צישניטען אויף פיר פערטעל. אין ידען ארימאן געגעבען א פערטעל ברויט. צו זיין נדבה פון פינעף קאפיקעס.
פאר קיין "חזיר" האט מען נישט בעדארפען מורא האבען ביי אינז אין שטיב. ווייל ער האט שוין געוויסט אז דאס דארף ער נישט ברענגנן אין שטיב אריין. צים נייעם יאהר האט מען האט מען די זעלנער געגעבען אין דער ראטע קיכען מיט א פארציע חזיר. פאר זייער חגא. אבער אינזער זעלנעראיז געשטאנען א גאנצע נאכט אין דעראסען ביי דער טיר לעבען אינזער הויז. אין נישט געוואלט אריין גיין אין שטיב. ביז ער האט עס פריער נישט אויף געגעסען. אין זיך גיט אפ געוואשען די הענד. אין דאס מויל.
אינדער פרי האט דער זיידע אים געטראפען שטיין אין דער פראסט אין קעלט אין זיך געריבען מיט שניי די הענד. אז מען זאל נישט דערקאנען אז ער האט חזיר געגעסען. דעם ביישפיל פון זיידען. האבען כמעט אללע אידין פין שטעטעל וואס האבען געהאט זעלנער אויף קעסט. נאכגעטאן. יעדער האט געזעהן אז ער זאל דעם פרעמדען זעלנער מקרב זיין. אין זיך מיט אים גיט איינלעבען. דאס רוב זעלנער זענען געווען פין טיף ריסלאנד. זיי האבען אין זייער לעבען קיין איד נישט געזעהן. אין זענען געווען אזוי ווי קינדער. ווען מען האט זיי גיט בעהאנדעלט זענען זיי געווען גיט אין ארנטלעך. די שכנים אינזערע די שטעטעלשע פאליאקען האבן נישט געקאנט פערטראגען דאס וואס די אידען לעבען גיט מיט זייערע זעלנער די קעסט קינדער. זיי האבען דאב נישט געוואלט צי זעהן. אין געווען צעפרידען וואס די אידען האבען נישט קיין צרות... אויף דעם צווייטען יאר האט מען שוין ציגענימען ביי די בעל הבתים די קעסט קינדער..... נאהר יעדער בעל הבית האט געמיזט צאלען מיט געלד. פאר דעם אויסהאלטען פין די זעלנער. אין די שכנים די פאליאקען זענען שוין געווען ציפרידען. וואס מען נעמט ביי די אידען געלד פאר זייערע זעלנער....
אין פוילן אין די קליינע שטעטלעך האט די ריסישע ריגיראנג מיט זעכציג יאר צוריק, איינגעפירט אז יעדער בעל הבית דארף האלטן ביי זיך אין הויז א ריסישן זעלנער. אים געבן א ארט צו שלאפן. אין עסען דריי מאל אין טאג. דאס איז געווען א שטראף פאר די פאליאקען וואס האבן מיט עטליכע יאר פריער געמאכט א אויפשטאנד קעגן דעם ריסישען צאר. אבער צים מערסטען האבן פין דעם געליטען די אידין אין די שטעטלעך. ווייל די בעל הבתים אין די שטעטלעך זענען געווען כמעט נאר אידין. אין זיי די אידין איז אויסגעקימען צי האלטען די ריסישע זעלנער אויף זייערע פלייצעס. אין געבען זיי א דירה. אין עסען.
וואב איך וויל דא פערשרייבען, איז פאר געקומען באלד נאך די ימים טובים, אין אהן הייב ווינטער. איך בין דעמאלט אלט געווען דריי יאר אין אהן געהויבען צו גיין אין חדר. איך האב נאך ביז דעמאלט קיין זעלנער נישט געזען. אין קיין ביקס אוודאי נישט... מיט אמאל עס קומט אריין אין שטוב דער סאלטעס מיט א שטעקען אין דער האנד. אין נאך אים גייט א הויכער ריסישער זעלנער מיט א גרויסער ביקס אויף די פלייצעס אין טראגט א גרויסען קאסטעו אויף די אקסלען. אין דער סאלטאס זאגט מיין זיידען וואס איז געווען דע רבעך הבית פין הויז, אז דער זעלנער וועט דא זיין זעקס חדשים. אז מען זאל אים געבען א ארט ווי צי שלאפן, אין אים געבען דריי מאל אין טאג געניג עסען. אז ער זאל זיין זאט. אין קאנען דינען דעם צר. אויב נישט וועט מען ווערען שווער בעשטראפט. האט דער סאלטאס צי געגעבען. אפגעזאגט דעם מזמור איז דער סאלטעס א וועק געגאנגען. אין דער זעלנער מיט זיין ביקס. מיט זיין גרויסען קאסטען איז געבליבען שטיין אינמיטען שטיב אביסעל איינגעבויגען ווייל ער דער זעלנער איז געווען העכער ווי דער באלקאן פין אינזער שטיב.
מיר קליינווארג. דאס הייסט איך אין מיין שוועסטער וואס איז געווען עלטער פין מיר מיט צוויי יאר. האבען זיך צעלאכט פין דעם קאמישען איינדריק וואס דער זעלנער האט אויף אינז געמאכט. אין מיר זענען אנטלאפען אין צווייטען צימער אריין. אבער דע גרויסע מענשען פין שטיב דער זיידע מיט דער באבע. זענען געווען פערצווייפעלט. וואס טיט מען מיט דעם זעלנער?. ווי טיט מען אים אהין?. ווי זעצט מען א וועק?. האבן זיי געטראכט. איבערהויפט איז די באבע געווען דערשראקן. ווייל עס קאן דאך זיין אז ער האט ביי זיך א שטיקעל חזיר....אין ווי קאן עז גאר זיין אז ביי איר כשר אפגעהיטענע שטיב זאל זיך געפינען א זא טריפע זאך ווי חזיר?. די פליישיגע באנק ווי זי מאכט כשר דאס פלייש. וועט זי אים ניט געבען. די מיליכעגע באנק ווי עס שטייט דאס מילכיגע געשיר קאן זי זיכער דעם זעלנער נישט געבען. היינט וואס טיט מען מיט אים?. ריידען מיט אים קאן קיינער נישט א ווארט. ער אליין דער זעלנער איז א "כאכאל" פין טיף ריסלאנד. וואס ווייסט נישט מער ווי זיין כאכלאצקע שפראך. אין ער שטייט נאך אללעס מיט זיין קאסטען אויף די פלייצעס, אין מיט זיין ביקס אין דער האנד. ער שטייט נאך אזוי איינגעבויגען, אזוי ווי פערלוירען. אין ער ווייסט אליין נישט ווי ער איז אין דער וועלט..
ביי מיין זיידען איז געווען א "גארבארנע". ער האט אויס געארבייט פעל אויף לעדער, עס האבען ביי אים געארבייט עטליכע ארבייטער. אללע אידן. ווען זיי האבען דערהערט אז עס איז געקימען א זעלנער וואהנען דא אין הויז, זענען זיי אריינגעקימען פין דער גארבעריי אין שטיב אים זעהן. צווישען די ארבייטער איז געווען איינער וואס האט געקאנט ריידן אביסל ריסיש, אין ער האט שוין די זאך געברענגט אין ארדענאנג. מעו האט אריינגעברענגט א באנק פין דער גארבעריי. אין געמאכט א פלאטץ לעבען אויווען א וועק געשטעלט א עמער מיט וואסער. א בעזינדערע קווארט צי שעפען דאס וואסער. ער זאל נישט ניצען אינזער וואסער. אים א וועק געזעצט אויף זיין ארט לעבען אוווען. געוויזן אים א ארט ווי צי שלאפען. אין אים געזאגט אז מען וועט אים אללעס צי געבען. ער זאל זיך נישט צי רירען מיט זיינע הענט צי קיין שים זאך אין שטיב. עסען האט מען אים ציגעגרייט אין א בעזינדערע כלי, אין א וועק געשטעלט ביי אין אויף זיין ארט ווי ער איז געזעסען. די באבע פלעגט אים געבן פלייש פין אינזער עסען. ווייל קיין טריפה פלייש האט זי נישט געוואלט אריין נעמען אין אינזער הויז. ביי אנדערע בעל הבתים ווי עס איז אויך געווען זעלנער אויף קעסט, האט מען געשמאלצען דאס עסען פין די זעלנער מיט חלב... אבער ביי אינז האט מיין זיידע דאס נישט געלאזט טאן. נען האט דעם זעלנער געגעבען דאס זעלבע עסען וואס מיר האבען געגעסען. נאהר אביסעל מיין... דער זעלנער איז געווען א אינגער אפשר נישט מיין ווי 20 יאר אלט. ער איז געווען א קרעפטיגער מאן, הויך. שיין. אין זייער א שטילער. מען האט פין אים קיין הויך ווארט נישט געהערט. גאנץ פרי איז ער אוועק געגאנגען מיט דער ביקס אין פעלד אריין מיט די אנדערע זעלנער וואס זענען געווען אין שטעטעל, לערנען זיך שיסען. איןי ער איז צריק געקימען נאך מיטאג, ווי זיין עסען איז שוין געשטאנען גרייט פאר אים אויף זיין פלאטץ. קיין ווארט האבען מיר מיט אים נישט געקאנט ריידען. אין נישט ער מיט אינז. ער פלעגט זיצען גאנצע שעהן אהו געשפארט די הענד אין זיין קאפ אויף די דאלענעס אין טראכטען... ליינען אין שרייבען האט ער נישט געקאנט. ער איז געזעסען ווי א שטימער. טויבער. אין געטראכט... ווען איך בין אהיים געקומען פין חדר, פלעג איך זיך א וועק שטעלען לעבן זעלנער אין אויף אים קיקען. אבער די באבע מיינע האט מיך נישט געלאזט קיקען אויף אים. ווייל ער טראגט א צלם אויף זיין האלז. איין מאל ווען איך האב מיך געשטעלט א קעגן דעם זעלנער, האב איך בעמערקט אז ער וויינט. איך האב געזען אז אויף די הענד וואס ער האט אינטער געהאלטן זיין קאפ. רינען טרערען. איך בין געלאפען אין דאס געזאגט מיין שוועסטער. אז דער זעלנער וויינט. מיין שוועסטער איז געווען עלטער פין מיר מיט צוויי יאר. זי איז אלט געווען 5 יאר. מיין קליין שוועסטעראל איז צי געגאנגען זעהן, אין איז צריק געקומען מיט פערו ויינטע אויגן, אין געזאגט אז דאס איז אמת, ער וויינט נעבעך... אין זי האט זיך אויל שטאריק צעוויינט. מיר האבען דאס געזאגט די שטיב מענשען אז דער זעלנער וויינט נעבעך. אבער די שטיב מענשען האבן געזאגט אז מו הסתם האט אים דערזיינער "פעלדפעבעל" גיט אהן געשלאגען. ווייל אויב נישט וואס האט א זעלנער צי וויינען?. וואס פעהלט אים?. אט אזוי איז געווען די ערשטע וואך וואס דער זעלנער איז געוווען ביי אינז. ביז עס איז געקומען שבת. מיר האבן צי געגרייט אינזער טיש צים עסען אין דער צווייטער שטיב. ווייל דער זיידע האט נישט געוואלט מאכן א ברכה, אין מאכן קידוש. אין א שטיב ווי דער זעלנער זיצט מיט זיין צלם אויף דעם האלז. ווען מיר האבען געגעסען די שבתדיגע פיש. איז דער זיידע אויף געשטאנען פין טיש. אין געזאגט. שיינדעלע. (אזוי האט מיין באבע געהייסען). שיינדעלע. גיב מיר א גרויס שטיקעל פיש אויף א בעזינדערען טעלער. אין גרייט צי בעזינדער געשיר פאר דעם זעלנער. ער וועט דא עסען מיט אינז ביי דעם טיש. היינט איז שבת. אין מיר אידין דארפען דעם הייליגען שבת פילען עפעס גרעסער, שענער, ווי מיר פילען א גאנצע וואך. דארטען זיצט א מענש וואס איז אויך בעשאפען געווארען אין גאטס געשטאלט... ער האט אויך זיכער אין זיין היים א פאטער. א מיטער. ער איז דא פרעמד. אין זיין הארטץ איז נעבעך צי ווייטאגט. ער האט די וואך געוויינט. די קינדער האבען דאס געזעהן. דאס איז זיכער פין בענקשאפט. ער איז דא פרעמד אין עלענט. מיר טארען זיך נישט ערלויבען צו זיצען דא אין עסען, טינקען, לכבוד שבת, אין דארטען לעבען אינז זאל זיצען א מענש אזוי פערוויסט אין פערפינסטערט. דאס וועט הייסען אז מיר זענען מחלל דעם הייליגען שבת קודש. נאך די דאזיגע רייד, איז דער זיידע אריינגעגאנגען אין דער שטיב ווי דער זעלנער איז געזעסען. אין אים אהן גענומען ביי דער האנד אין אריינגעפירט אים צים טיש מיט אינז. דער זיידע האט אים אנגעגאסען א גלעזעל בראנפען אפ געשניטען א גרויסע מוצא חלה. אין געהייסען אים זיצען ביים טיש אין עסען. געגעבען אים אלעס פון עסען גלייך מיט אינז. די ערשטע מיניט איז דער זעלנער געווען אזוי ווי פערשעמט. פין דעם שבתדיגען טיש. פיל לייכטער מיט ליכט. וואס ער האט עס נאך מן הסתם אין זיין לעבען נישט געזעהן. אבער ליבלעכע געפילווס האט אינז אללע בעהערשט פין זיידענס רייד, אין דאס געבען אים עסען מיט דער פילער האנד, האט אויף אים געווירקט אז ער זאל זיין צעפרידען. מיר קליינווארג האבן אנגעקוואלן, אין ליב געהאט דעם זיידען פאר וואס ער האט דאס געטאהן. נאכן עסען איז דער זעלנער צריק אריין צי זיך אין שטיב. אין דער זיידע האט זיך געגרייט צים בענטשען. איך האב דערמאנט דעם זיידען אז מיר האבן נאך נישט געזאגט "כל מקדש" אין אויך די אנדערע זמירות. האט דער זיידע מיר געזאגט. אז דאס וואס מיר האבען געטאהן מיט דעם פרעמדען מענשען, דארפען מיר שוין נישט זאגען קיין אנדערע זמירות. ווייל דאס איז דער שענסטער זמר צים אויבערשטען. פאר זיין שבת, צי מארגענס שבת ביי דעם עסען איז אויך דער זעלנער געזעסען ביי דעם טיש אין געגעסען מיט אינז. נאך דעם עסן האט דער זעלנער געוואלט קישען דעם זיידען די הענד. אבער דער זיידע האט דאס נישט צי געלאזט. דער זעלנער איז פין דעם שבת אהן אין ווייטער געווארען א גאנץ אנדערער מענש, ער איז שוין נישט געזעסען אין אהו געשפארט זיין קאפ אין די הענד. ער איז געווארין עפיס פרייליכער, לעבידיגער, ער האט געזענגען. זייער שיינע ליעדער. אמת מיר האבען זיי נישט פערשטאנען. אבער דאס זינגען איז געווען שיין צי הערען. ער פלעגט העלפען אין שטיב מיט וואס ער האט געקאנט. האקען האלץ, ברענגען וואסער, אין דער גארבעריי ווי דער זיידע האט געארבייט מיט זיינע ארבייטער. האט ער מיטגעהאלפען. ער האט נישט געלאזט טאן דעם זיידען קיין שווערע ארבייט. ווי נאר ער האט געזעהן דעם זיידען עפיס טאן. איז ער צי געלאפען אין אים געהאלפען.
איין מאל דאס איז געווען אין מיטן ווינטער. דער באהעלפער איז געקומען מיך נעמען אין חדר אריין. עס איז געווען א גרויסער שניי, אין א פראסט, דער באהעלפער א אינגעל פין 16 יאר. האט מיך געוואלט נעמען אויף די פלייציס זיינע. אין טראגן. ווייל עז איש אממעגליך געווען פאר מיר צי גיין אין שניי. דער זעלנער איז גראדע געווען אין שטיב. אין געזעהן ווי איך קריך ארויף אויף די פלייציס פין דעם אינגל. וואס איז א באהעלפער. דער זעלנער איז צי געלאפען. אין גענימעס מיך אין אויך דעם באהעלפער אויף זיינע פלייציס. אין אינז ביידע א וועק געטראגן אין חדר אריין. ווען דער רבי האט דעם זעלנער געפרעגט צי עס איז אים נישט שווער געווען צי טראגן אינז ביידע ? האט ער געענטפערט אז ער קאן דאס גאנצע חדר מיט דעם רבין אויך א וועק טראגען. אין דער ביי ציגעשמייכעלט...
דער זעלנער פלעגט בעקימען יעדן חודש געלד פין זיין היים פין ריסלאנד. אויף מיין זיידענס אדרעס אין ווען ער האט בעקימען געלד. האט ער דאס אויס געביטען 5 ווער קאפיקעס. אין דאס געטיילט די ארימע לייט וואס זענען געגאנגען אין די הייזער נאך א נדבה. ער האט געזעהן ווי מיר קינדער גיבען א מאל א ארימאן א שטיקעל ברויט. ווייל מיר האבען דאך נישט געהאט קיין געלד ווען די עלטערען זענען נישט אין שטיב געווען. אין כדי דאר ארימאן זאל נישט ארויסגיין פין א אידישע שטיב ליידיג האבן מיר געגעבען א שטיקעל ברויט. האט ער דער זעלנער געקויפט א גרויס ברויט. אין עס צישניטען אויף פיר פערטעל. אין ידען ארימאן געגעבען א פערטעל ברויט. צו זיין נדבה פון פינעף קאפיקעס.
פאר קיין "חזיר" האט מען נישט בעדארפען מורא האבען ביי אינז אין שטיב. ווייל ער האט שוין געוויסט אז דאס דארף ער נישט ברענגנן אין שטיב אריין. צים נייעם יאהר האט מען האט מען די זעלנער געגעבען אין דער ראטע קיכען מיט א פארציע חזיר. פאר זייער חגא. אבער אינזער זעלנעראיז געשטאנען א גאנצע נאכט אין דעראסען ביי דער טיר לעבען אינזער הויז. אין נישט געוואלט אריין גיין אין שטיב. ביז ער האט עס פריער נישט אויף געגעסען. אין זיך גיט אפ געוואשען די הענד. אין דאס מויל.
אינדער פרי האט דער זיידע אים געטראפען שטיין אין דער פראסט אין קעלט אין זיך געריבען מיט שניי די הענד. אז מען זאל נישט דערקאנען אז ער האט חזיר געגעסען. דעם ביישפיל פון זיידען. האבען כמעט אללע אידין פין שטעטעל וואס האבען געהאט זעלנער אויף קעסט. נאכגעטאן. יעדער האט געזעהן אז ער זאל דעם פרעמדען זעלנער מקרב זיין. אין זיך מיט אים גיט איינלעבען. דאס רוב זעלנער זענען געווען פין טיף ריסלאנד. זיי האבען אין זייער לעבען קיין איד נישט געזעהן. אין זענען געווען אזוי ווי קינדער. ווען מען האט זיי גיט בעהאנדעלט זענען זיי געווען גיט אין ארנטלעך. די שכנים אינזערע די שטעטעלשע פאליאקען האבן נישט געקאנט פערטראגען דאס וואס די אידען לעבען גיט מיט זייערע זעלנער די קעסט קינדער. זיי האבען דאב נישט געוואלט צי זעהן. אין געווען צעפרידען וואס די אידען האבען נישט קיין צרות... אויף דעם צווייטען יאר האט מען שוין ציגענימען ביי די בעל הבתים די קעסט קינדער..... נאהר יעדער בעל הבית האט געמיזט צאלען מיט געלד. פאר דעם אויסהאלטען פין די זעלנער. אין די שכנים די פאליאקען זענען שוין געווען ציפרידען. וואס מען נעמט ביי די אידען געלד פאר זייערע זעלנער....
berlbalaguleh האט געשריבן:בן נריהו האט געשריבן:דעת תורה, דער פאטער קען עס - די פאפירן - פון דעם זיידע'ן האבן געארבטיילט.
שטילע אינגערמאן, מיט הערצליכע דאנקען.
עס קומט, זייטנסוועג, איבערהויפט נישט אין געדאנק - כאטשיק ביי מיר - דאס וואס מיר זעען דא איז א צוריקבאלוין פאר דער געלינגענעם שפיצל - וויץ - איבער דער איד און דער בלאט צייטונגען, פון די זעלבע מעדיצין...
ר' בן נריה: דיין סטיל פון שרייבן אידיש דערמאנט מיך אין מיין נייעם געלעקסיS6 פאון. ווען איך האב געטרענספערט די קאנטאקטס פון מיין אלטן פאון איז אלעס אויסגעקומען משה קאפויער. למשל דער קאנטאקט יאנקי סעלל איז ארויסגעקומען. סעלל יאנקי. אדער באס רבי איז ארויסגעקומען רבי באס וכו'
אין די סעטינגס קענסטו טוישן אז סזאל זיין די ערשטע נאמען פאר די לעצטע, און די זעלבע פארקערט. מיט דעם דארפסטו קענען פארעכטן די פראבלעים