די גוטע חלקים פון אונזער "סיסטעם"

[שרגא]

שרגא,
האסט עטליכע (ניין, א סך) גאר גוטע פוינטס, אבער טייל פון די ״מעלות״ זענען נאר אמת אויב דו פארגלייכסט אונזער לעבנסשטייגער צו דער לעבנסשטייגער פון די גרועים שבאומות. נישט אין יעדער פובליק שולע האט מען מורא פאר מעסערס און ביקסן; גלייב מיר - עס זענען פאראן הונדערטער פובליק שולעס וואו אזא פחד איז בכלל נישט עולה על הדעת. דאס זעלבע מיט עטליכע אנדערע נקודות וואס דו האסט ארויסגעברענגט.

איך וויל נאר ארויסברענגען א גוטע חלק פונעם סיסטעם וואס דאס איז טאקע א רעזולטאט פונעם עצם סיסטעם און דאס איז די (כמעט) איינציגסטע גוטע זאך וואס איך נעם ארויס פון אונזער סיסטעם. דאס איז דער פאקט אז א יונגערמאן מיט טאלאנט אין סיי וואספארא נושא, וועט זיך קענען ערווארבן א שיינע פרנסה וכדו׳ אנעם דארפן האבן א ״דעגרי״ און זיך גיין לערנען. דער סיסטעם גיבט א שאנס פאר סיי וועמען.

דאס איז פאקטיש פון די גרעסטע חסרונות אין דעם סיסטעם. מענטשן מיט טאלאנט קענען מאכן פרנסה? ריעלי?! וויפיל קען א גוטער אקטיאר פארדינען אין אונזער געזעלשאפט? א שרייבער? א מעלער? א מענטש מיט נטיה צו וויסנשאפט? א מענטש מיט פארשטאנד צו דאקטאריי? א רעדנער?

דאס אז מ׳קען מאכן פרנסה אן האבן א דעגרי איז א באזונדערער חורבן, און דערפאר האבן מיר א.ג. ״טעראפיסטן״ אשר לא קראו ולא שנו, און בלית ברירה צאלט מען זיי הויט-שינדנדיגע פרייזן פון $200 א שעה ויותר.

רוב זאכן וואס איך האב דערמאנט זענען לאו דוקא אין פארגלייך צו די גרועים שבאומות, נאר אפילו צו די מיטלקלאסיגע שבאומות. ביקסן איז אפשר נישט עולה על הדעת אין אסאך שולעס, אבער געשלעגן וואס ענדיגן זיך מיט וואונדן זענען נישט אזוי זעלטן, בשעת ביי אונז איז דאס ניטאמאל איין עפיזאד אין צען יאר. און חברותא געשלעגן איז זיכער א מכה און איז כמעט א טייל פונעם טינעידזש לעבן.
לגבי פרנסה, ביסטו קלאר גערעכט אז עס איז מער חסרון ווי מעלה. אפילו עס זענען דא מענטשן וואס אין די גרויסע וועלט וואלטן זיי מסתמא געווען פארלוירן און וואלטן נישט אנגעקומען צו א העכערע דזשאב פון 10 דאלאר א שעה, ווידער ביי אונז קענען זיי אריין אין ביזנעס און זיך נאך ארויפדראפן דעם לייטער ביז הויך, זענען אבער זיכער דא מער וואס וואלטן באקומען א דעגרי און אנגעקומען פיל העכער ווי זיי קענען אנקומען מיט אונזער סיסטעם. (לעצטע וואך האט מיר פונקט דערציילט א יונגאטש וואס האט געענדיגט לערנען מאטעמאטיק אז ער האט אנגעהויבן א דזשאב ביי ווערייזאן אלס א סטאטיסטיקעל דעיטע אנאליזירער פאר 57,000 א יאר. ער איז נאך צוואנציג יאר אלט. דאס האבן מיר נישט. מיר קענען נאר האבן מזל...)

[Shmilly]

שרגא - זייער שיין - אשריכם ישראל!

[פארוואס נישט]

כ'האב אביסל צוגעפיקסט און צוגעענדיגט מיין פריערדיגע תגובה, פאר ווער עס וויל זען.

הראשון נוח לי והשני ניחא הימנו, זייער שיין.

[נפתלי]

1. חברה הצלה. דאס איז א ארגאניזאציע וועלכע פונקציאנירט ביים היימישן ציבור, אבער האט גארנישט מיטן סיסטעם. א איד מיטן נאמען הערשל וועבער האט אין די ל' יארן איינגעזעהן אז די מצב מיט די גוי'אישע אמבולאנסן איז פיקוח נפש, און ער האט געטון צו די זאך, ער האט געגרינדעט חברה הצלה, און פון דארט האט עס זיך פארשפרייט ווייטער איבער די גאנצע וועלט (און איך גיי נישט יעצט רעדן פון די אלע פאליטיק וועלכע זענען שוין פארגעקומען אינערהאלב אלע פארשידענע הצלה'ס, וואס דאס איז שוין יא מער א דירעקטע רעזולטאט פון אונזער סיסטעם), אבער מיטן סיסטעם האט עס גארנישט.

און בד"וו, אין אסאך פלעצער אין אמעריקא איז פארהאן אזא זאך ווי וואלונטיר אמבולאנס ארגאניזאציעס, אויך ביי גוים.

2. חברה שומרים. כנ"ל, האט גארנישט מיטן סיסטעם. א וואוילער טייערער, חסיד'ישער איד פון דערהיים, ר' משה האפמאן ע"ה, האט נישט געקענט צוזעהן ווי מען באראבעוועט אידן און ער האט געמאכט חברה שומרים, אבער איך זעה נישט ווי דער סיסטעם קומט דא אריין.

3. חסד, גמ"ח הצלה, לינת הצדק. כ'בין נישט באקאנט מיט אלע, קאן זיין אז עס זענען דא אזעלכע וועלכע זענען א רעזולטאט פון דעם סיסטעם, אבער אין דשענעראל דער געדאנק האט נישט מיטן סיסטעם נאר מיט א איד וועלכער האט געזוכט צו טוהן חסד.

4. חי לייפליין, כנ"ל.

5. בוני עולם \ עי טיים. זענען ביידע געגרינדעט געווארן דורך אידן וועלכע האבן געהאט פראבלעמען מיט האבן קינדער, און האבן געוואלט העלפן אנדערע מיט דעם זעלבען פראבלעם, סאו ווידער, ווי קומט דער סיסטעם אריין אין דעם.

12. חברים. די אויסשליסליכע אייגנארטיגע געדאנק פון ר' ישעי' זאב ערפס נ"י פון מאנסי, א איד וועלכער לעבט פשוט פון טוען חסד פאר אנדערע אידן (ער איז א הצלה מעמבער אויך). גארנישט קיין שייכות מיטן סיסטעם.

די אלע אידן מיט זייערע ווארימע הערצער זענען רובא דרובא אויפגעוואקסן אין אונזער סיסטעם
ווען מ'רעדט פון הצלה מיינט מען נישט די עצם געדאנק נאר וויאזוי דאס ווערט געפירט און מיט וויפיל הארץ די וואלאנטירן טוען זייער ארבעט
ווייז מיר אן איינס פון די אלע גויאישע ארגאנאזאציעס וואס זאלן אזוי שנעל ריספאנדען און זיך אזוי שטארק איבערגעבן ווי ביי אונזערע היימישע ארגאנאזאציעס
אלזא ס'האט יא מיט אונזער סיסטעם

[דולה ומשקה]

צו רבינו שליט"א
ווען זי שוואנקט
וועלעכע נאמען
סנדק
אפשערען
תלמוד תורה
ישיבה
תפילין לייגען
ישיבה קטנה
מתיבתא
מ'זוכט א שידוך
באשטעטיגען א שידוך
לחיים
טוט אן דער שטריימל
סידור קידושין
כולל
עצה לפרנסה
קינדער איינקלעך שטייען אויף די בארענטשעס/בליטשערס
חולה
בית החיים

און אנדערע ווערטער דער רבי באגלייט פון ווען די ווערסט געבוירען
ביז די גייסט פון דער עולם.

איז דאס נישט קיין גוטע סיסטעם? אפילו בימי תלמידי תלמידיו פונם בעש"ט איז נישט געוועהן אזא גוטע סיסטעם...

[געפילטע פיש]

ס'מיר יעצט אונטערגעקומען אן אינטערעסאנטע ארטיקל פון שחר אילן, אן איזראעלי צייטונג שרייבער פון קאמענטעיטער אויף חרידים, און נישט קיין קליינער אנטי חרדי, וואס ער שרייבט וועגן 18 פאזעטיווע זאכן ביי חרידים.

נוכח הדרישה הגוברת, שאכתוב משהו טוב על חרדים, הנה ח"י דברים טובים על חרדים (והתאפקתי וכמעט לא הוספתי הסתייגויות):

1)החינוך אצלם בראש סדר העדיפויות גם במעשים ותקציבים, לא רק בדיבורים.
2)החופשות מהלימודים שלהם הרבה יותר קצרות.
3)הם יודעים להתארגן, לעמוד על הזכויות שלהם ולהחרים את מי שפוגע בהם.
4)הם מצביעים בעד מי שבאמת מייצג אותם.
5)בראש הפירמידה החברתית שלהם נמצאים אנשים לומדים, לא העשירים, לא הפוליטיקאים ואפילו לא סלבריטאים.
6)כשהבכירים שלהם נופלים, הם עומדים מאחוריהם ולא זורקים אותם לכלבים.
7)הם לא חוזרים בתשובה (טוב, לא התאפקתי).
8)הם מעדיפים תקשורת לא צהובה (והעיתון הנפוץ ביותר הוא גם הסולידי ביותר).
9)הם קוראים. ממש.
10)הם לא קוראים אחד לשני "אחי".
11)הם לא צופים בהשרדות.
12)הם נותנים לצדקה (גם כאשר אין להם).
13)הם הקימו את יד שרה, פטנט עולמי שחוסך מאות מיליונים למדינה והארגונים שהעתיקו אותו בכל רחבי העולם חוסכים מיליארדים.
14)הם מחנכים להתחשבות בזולת ולכיבוד המבוגר, משוחררים מפולחן הצעירים (ולילד אצם יש גם חובות ולא רק זכויות)
15)יש אצלם מעט יחסית עבריינות אלימה.
16)הם חיים בקהילות וזה אומר שהחיים הרבה פחות בודדים ויש יותר עזרה.
17)הם יודעים שאושר זה לא הכל בחיים.
18)הם לא נגועים במחלה הקשה ביותר של התרבות הישראלית - הפחד לצאת פראייר.

און וואס יעקב ריבלין, א חרדישע שרייבער וואס פלעגט שרייבן פאר צייטונגען ווי די מחנה חרדי, יום הששי, און די בקהילה, האט געענטפערט אויף דעם, 18 גוטע זאכן אויף די חילונים.

שמונה עשר דברים טובים על חילונים.
רוח ימי החג הסוכות, המסמל כידוע את השלום הפנימי בין כל שבטי ישראל , וגם בין ישראל והעמים ,עיין ערך שבעים פרי החג, שרתה לאחרונה על סופר הארץ לשעבר וכיום סמנכ"ל אגודה לחופש דת ומדע (המתמקדת בעיקר בניגוח ערכים חרדים) מר שחר אילן. אינני יודע אם זה קרה במהלך ישיבה מזדמנת בסוכה או שמא שרתה עליו הרוח הטובה גם מחוצה לה.
כך או כך, אי אפשר להתעלם מהמסמך הנדיר והמעניין שהנפיק תחת ידו ומן הסתם עלה לו במאמצים נפשיים רבים. המסמך שפורסם בבלוג באתר קפה דה מרקר ( האכסניה גם לבלוג אישי זה) כולל שמונה עשר היבטים חיובים ומיוחדים שמצא הכותב בציבור החרדי. חלקם הכרנו עוד קודם לכן וליתרם התוועדנו במהלך הקריאה. היה מאלף.
ימים יגידו אם מדובר בצעד בונה אימון או בנסיון להראות שהמתקפה הקבועה על החרדים איננה נובעת משנאה אלא מחילוקי דעות לגיטימיים. בכל מקרה סבור סברנו שמן הראוי כי גם אנו ניתן את דעתינו לדברים טובים השרירים גם אצל קוראי העיתון לאנשים חושבים . אי לכך הכנסנו את המחשב הנייד לסוכה, ובהשראתם של העלים הירוקים ( ואולי גם של האושפיזין הקדושים) מצאנו גם מצאנו ח"י זיקים חיוביים אצל אחינו הטועים. וזה החילי. בעזר צורי וגואלי 1
1) מכבדים את חופש הפרט ולא נכנסים אחד לתוך החיים של השני
2) לא מפיצים פאשקווילים אנונימיים ברחובות
3) השחיתות אצלם מיוחסת ישר לאנשי הצמרת ולא מסתתרת אחרי מקורבים
4) כשבכיר בקרבם הולך לכלא הוא אורז חפצים בשקט ולא מאשים את מערכת המשפט בגזענות
5) מחלצים בני ישיבות אבודים בוואדיות ובגאיות כל בין הזמנים.
6) חוץ מחוגי השלטון המסדרים לילדיהם שירות קל ונוח בדובר צה"ל או בבמחנה, היתר קורעים את עצמם שלוש שנים בקסרקטינים ומחרפים נפשם למות במערכות ישראל
7) רובם מכבדים דתיים וחרדים הרבה יותר ממה שאלה מכבדים אותם
8) העיתונות אצלם חופשית ולא חוששת מועדות הלם וחרמות
9) מוכנים לתת פתחון פה לדוברים חרדים למרות שאותם דוברים לא יתנו להם דריסת רגל במחוזותיהם
10) הולכים אחת לכמה שנים לקלפי כדי לבחור את מי שהם באמת רוצים
11) הזוגות הצעירים קונים לעצמם דירות ולא נופלים לנטל בלתי אפשרי על ההורים
12) חפים מכל סממני גזענות ושנאה בין עדתית. אשכנזים וספרדים מתחתנים זה עם זה ואין כמובן הפרדה בבתי הספר.
13) לא נאבקים בשם התורה על ענייני חולין גמורים
14) הולכים במדרכות ולא באמצע הכביש
15) אין להם עיתון יומי מיוחד לכל קבוצה של עשרת אלפים משפחות
16) מקפידים לא לבוא לחתונה או לשמחה בלי להשאיר מתנה לפחות בשווי המנה
17) יש להם רק ארגון הצלה( מד"א) אחד.
18)לפעמים מרשים לעצמם לכתוב דברים טובים על חרדים.


קוראים המוצאים דברים חיובים נוספים מתבקשים להוסיף אותם במסגרת מערכת התגובות. ושכרם כפול מן השמיים.
נ.ב
ציון הדברים החיוביים אצל החילונים אינו בהכרח היפוכם השלילי אצל החרדים . כמו למשל גיוס לצבא שדעתינו היא כי תורה מגנא ומצלא. אצל החילונים שאינם לומדים יפה שהם לא בורחים לחו"ל או נעלמים. דוגמא נוספת: העיתונות החופשית והבחירות. אצל החילונים אין מושג של דעת תורה ואין לחפש אותה אצלם. החיוב הוא מהזוית שלהם בלבד.

שיינע פוינטס אויף ביידע זייטן, (אבער נישט מיט אלע בין איך איינשטימיג).

איך האב נישט קיין נערווען איבער צו טייטשען, אויב מ'פארשטייט נישט קען מען פרעגן.

[שמעקעדיג]

זייער שיין, איך פארשטיי רוב דערפון.
וואס איז דאס "יד שרה"?

[געפילטע פיש]

זייער שיין, איך פארשטיי רוב דערפון.
וואס איז דאס "יד שרה"?

זיי העלפן ארויס קראנקע מיט אלע מיני באדערפענישען, א קאמבינאציע פון ביקור חולים, חי לייפליין, חסד, מקימי, פרייע מעדיקעל עקוויפמענט, ארויסהעלפען מיט מעדעצינישע און לעגאלע הילף, פארשאפן טעראפי, שאפן ארבעט פאר בעט געבינדענע חולים ועוד.
לויט זייער וויקיפידיע בלעטל סערווירן זיי 400000 חולים יערליך.

[געפילטע פיש]

8)הם מעדיפים תקשורת לא צהובה (והעיתון הנפוץ ביותר הוא גם הסולידי ביותר).

אפשר אין א"י.

דאס איז אויך נישט אמת.
5)בראש הפירמידה החברתית שלהם נמצאים אנשים לומדים, לא העשירים, לא הפוליטיקאים ואפילו לא סלבריטאים.

[יידל]

8)הם מעדיפים תקשורת לא צהובה (והעיתון הנפוץ ביותר הוא גם הסולידי ביותר).

אפשר אין א"י.

דאס איז אויך נישט אמת.
5)בראש הפירמידה החברתית שלהם נמצאים אנשים לומדים, לא העשירים, לא הפוליטיקאים ואפילו לא סלבריטאים.

נו, ריבלין "צאלט" דאך צוריק מיט דעם:
3) השחיתות אצלם מיוחסת ישר לאנשי הצמרת ולא מסתתרת אחרי מקורבים

ודו"ק

[געפילטע פיש]

דו"קתי

[berlbalaguleh]

אין די מימרא וואו די ברענגסט דעם ציטאט "קואוט" בלע"ז, פון אילן שחר. איבער די מעלות פון חרדים.בשם גדול אחד. "ווער ס'פארשטייט פארשטייט און ווער ס'פארשטייט ניטש פארשטייט נישט".

[נאך א פשט]

און אז מען רעדט פון די מעלות פון אונזער סיסטעם, לאמיר נישט פארגעסן פון די "טרייענגעל היטש פלאץ" ווי מיר קענען אלעמאל כאפן א היטש קיין בארא פארק ביז אפאהר מינוט. און אז קומט מען קיין בארא פארק איז דא "שומר שבת" ווי הלל וועט אייך פארשאפן א רייד צי וויליאמסבורג, פלעטבוש, לעיקוואד, מאנרא, מאנסי, קאנטרי און אויב ווילט איהר, אפילו נאר ביז עיטינט עוועניו. און ווילאנג איהר ווארט פאר אייער היטש איז צוגעשטעלט אלע ערליי ווארימע געטראנקן (ועוד [ועוד זה אין לו שיעור]). דאס איז נישט דא אין קיין שום אנדערע סיסטעם.

[שמעקעדיג]

גוט, גוט.. אבער ביי קיין שום אנדערע סיסטעם דארף מען נישט טעגליך קיין היטשעס פון בארא פארק קיין וומסב"ג און צוריק...

[קאווע טרינקער]

גוט, גוט.. אבער ביי קיין שום אנדערע סיסטעם דארף מען נישט טעגליך קיין היטשעס פון בארא פארק קיין וומסב"ג און צוריק...

[נאך א פשט]

גוט, גוט.. אבער ביי קיין שום אנדערע סיסטעם דארף מען נישט טעגליך קיין היטשעס פון בארא פארק קיין וומסב"ג און צוריק...

און א יעדע סיסטעם איז דא די וואס ארבעטן אויסערן שטאט. די חילוק איז אז זיי אלע וועלן ניצן פובליק טרענספארטעישן, און מיר האבן פובליק טרעספארטעישן -יא, די בארא פארק באס איז פובליק טרענספארטעישן- (און דערפאר טאר מען נישט געזעצליך שיקן פרויען צו די בעק) און אויך די היטשעס.

[קאווע טרינקער]

ער מיינט עפעס טיפער

[נאך א פשט]

ער מיינט עפעס טיפער

איי געס איי עם מיסינג סאמטינג, לא זכיתי לירד לסוף דעתו.

[קאווע טרינקער]

לכאורה כוונתו, שרק בקהילה שלנו יש "הלכות" איפוא לקבוע דירה.
אצל עמים מתוקנים (ויהודים לא-חסידים בכלל) האפשרות לגור בכל מקום שרוצה, כפי רוחו ורצונו, כך שיכול לדור סמוך למקום עבדתו, כך שאינו צריך לנסוע ערב בוקר וצהרים.
ונראה עוד כוונתו בדרך ודאי, שאנשים נורמליים, אינם סומכים לכתחילה על טרעמפים, אלא יש להם דרך קבוע מראש, ברכבת וכדומה, רק אצלנו, הטרעמפים הם חלק בלתי נפרד מחיי היומיומי.
אם שגיתי, ה' הטוב יענש.

[שמעקעדיג]

איך געדענק נישט צו מען האט שוין דערמאנט אז מען קען אויפשרייבן אין גראסערי? און בלייבן שולדיג שכר לימוד אפאר חדשים (ביז די רעגיסטרעישאן..)?
מ'טראסט זיך איינער דעם צווייטן, מ'וועט זיך גרינגער בארגן וכו'.

[גוטזאגער]

איך וויל ענטפערן אויף דעם וואס ער שרייבט מעלות אויף די חילונים
איך קען צולייגע צו די מעלה אז זיי באנוצען זיך נישט מיט די תורה פאר חולין נאך דריי מעלות

זיי לייגען נישט קיין תפילין אגאנץ יאר נישט אזוי ווי ביי אונז נאר תשעה באב אדער חול המועד

זיי גייען קיינמאל נישט אין מקווה נישט אזוי ווי ביי אונז יוכ"פ אדער ת"ב

זיי עסן מיליכיגס און פליישיגס נישט נאר שביעות

אא"וו 
ווער האט אפגעמאכט די מספר פון אכטצען? בד"וו די לעצטע מעלה פון פרייע קומט צירוק

[גוטזאגער]

אזוי ווי מען קען נישט דא שרייבען די חסרונות פונעם סיסטעם איז שוין דא אזא אשכול ווי מען קען שרייבען אלע חסרונות? נישט ווייל איך האב עפעס צו זאגען שלעכטס נאר אויב איינער וויל אויסגיסן זיין ווייטאג זאל איך וויסען וואו אים צו שיקן .....

[שמעקעדיג]

ס'איז דא אן א שיעור אשכולות אויף די חסרונות...