ציונות מה הוא?

[משכיל]

די סאטמאר'ער דאקטרינע:י

אונץ זיינען מיר די פרומסטע אידן אויף די וועלט, איי עטץ טוט'ס אזוי און אזוי וכו', וואס קען מען טועהן עס איז דאך דא א יצר הרע, אבער אפיציעל זיינען מיר פרומער פון יעדען איינעם, י

זעהט'ס נאר ווי ווען עס איז נויטיג גייט מען אין ערכאות דא און אפילו אין ארץ ישראל ביי די ציונים, אבער געדענק מען רירט זיך נישט אפילו א זוז כל שהוא

[גאלד]

עס זיינען היינט דא און א"י באלד א מיליאן אידן וואס א גרויסע חלק זיצט אין לערענט, און זיינען שומרי תורה ומצות, און דאס א זיי גייען צו בחירות איז דאך אומר מותר,

אומר מותר אנוס, מיינט נאך נישט אז ס'מותר, דאס גאנצע וואס עס מיינט אז דער מענטש ווערט נישט פסול, און בלייבט בחזקת כשרות

און די גוים פארלאנגען נישט אז די מדינה זאל זיך פארמאכען איז עס דאך נישט קיין מרידה באומות,

די אראבער זענען נישט קיין גוים?

און אז עס זיינען דא אויך פרייע וואס זיינען דו פרומע שולדיג אויף דעם

פארן טרייבן דעם וואגן, פארן כשרי'ן דעם עבודה זרה, פארן זיך מתחבר זיין מיט די רשעים, פארן מחזק זיין רשעים,

[גאלד]

די סאטמאר'ער דאקטרינע:י

אונץ זיינען מיר די פרומסטע אידן אויף די וועלט, איי עטץ טוט'ס אזוי און אזוי וכו', וואס קען מען טועהן עס איז דאך דא א יצר הרע, אבער אפיציעל זיינען מיר פרומער פון יעדען איינעם, י

זעהט'ס נאר ווי ווען עס איז נויטיג גייט מען אין ערכאות דא און אפילו אין ארץ ישראל ביי די ציונים, אבער געדענק מען רירט זיך נישט אפילו א זוז כל שהוא

דער קעפל פון אשכול איז נישט "סאטמאר מה הוא" עס איז "ציונית מה הוא", אויב ווילט איר אויסגיסן אייער גרימצארן אויף סאטמאר, עפנט אייך א נייער אשכול

א דאנק

[משכיל]

דאס הייסט אז דו רעדסט פון די נטורי קרתא און בני יואל ?י

[פשוט-קאמפליצירט]

די "שיטה הקדושה" האט געמוזט זיין ווייל דער נאך-שואה מצב האט עס פארלאנגט כדי פרומע אידן זאלן בלייבן ביי אידישקייט. כ'ווייס נישט צי "ויואל משה" וואלט אויסגעהאלטן אן אפענע טעארעטישע הלכה'דיגע דעבאטע, לאמיר זאגן, בזמן האחרונים.

[משכיל]

דער פאקט איז און יעדער איינער ווייסט אז די גור, ווישניץ, בעלזא, וכו' האבען גארנישט מיט ציונות חוץ פון גייען צו די בחירות, די סאטמארער אין ארץ ישראל רעדען עברית און זיינען גרעסער ציונים פון די אנדערע חסידות'ן, י

מען דערציילט א מעשה פון פאלטיטשאנער וואס ער איז געווען אין ארץ ישראל ארום תשכ"ד ווען ער איז צוריק געקומען האט ער זיך געטראפען מיט דעם סאטמארער רב ז"ל פרעגט ער איהם נו וואס האט איר געזעהן אין א"י?י

זאגט ער איך בין געווען אין בני ברק בין איך געווען אויף צוויי פלעצער, איינץ און ווישניץ דארט האב איך געטראפען ווארעמע חסידישע אינגעלייט וואס האבען גארנישט מיט ציונות, נאר איין זאך זיי גייען צו די בחירות ווייל זייער רבי האט געהייסען,י

דאן בין איך געווען אין סאטמאר האב איך געטראפען אינגעלייט וואס הערען די ראדיו און ליינען די צייטונגען און רעדען עברית, אבער איין זאך זיי גייען נישט צו די בחירות ווייל זייער רבי האט אזוי געזאגט,י

אבער עס איז דא א קאמפעין אזוי ווי קעגען עירוב וואס מאכט נישט קיין סענס אנגעבלאזען מיט קעטש פרעיזעס:י

מען שטופט דעם וואגען
מען כשר'ט די ע"ז
מען איז זיך מתחבר לרשעים
מען איז מחזק די רשעים

סתם גובעלי גוק, מען ציעט איין דעם שטערען און ציעט אראפ דעם ברייטען ביבער הוט און מען רעגט זיך און מען שימפט, און עד כדי אז לעתיד וועט מען אויף איהם שרייבען אז עמד בפרץ ולחם מלחמת ה' ברמה וכו' וכו',

[משה געציל]

די "שיטה הקדושה" האט געמוזט זיין ווייל דער נאך-שואה מצב האט עס פארלאנגט כדי פרומע אידן זאלן בלייבן ביי אידישקייט. כ'ווייס נישט צי "ויואל משה" וואלט אויסגעהאלטן אן אפענע טעארעטישע הלכה'דיגע דעבאטע, לאמיר זאגן, בזמן האחרונים.

פארוואס האט נאך די שואה אויסגעפעלט א שיטה הקדושה? קוק ווי שיין בעלז, גור, וויזניץ, ועוד ועוד האבן זיך אויפגעבויט אן א שיטה הקדושה?

[פריינדליך]

דער פאקט איז און יעדער איינער ווייסט אז די גור, ווישניץ, בעלזא, וכו' האבען גארנישט מיט ציונות חוץ פון גייען צו די בחירות, די סאטמארער אין ארץ ישראל רעדען עברית און זיינען גרעסער ציונים פון די אנדערע חסידות'ן, י

מען דערציילט א מעשה פון פאלטיטשאנער וואס ער איז געווען אין ארץ ישראל ארום תשכ"ד ווען ער איז צוריק געקומען האט ער זיך געטראפען מיט דעם סאטמארער רב ז"ל פרעגט ער איהם נו וואס האט איר געזעהן אין א"י?י

זאגט ער איך בין געווען אין בני ברק בין איך געווען אויף צוויי פלעצער, איינץ און ווישניץ דארט האב איך געטראפען ווארעמע חסידישע אינגעלייט וואס האבען גארנישט מיט ציונות, נאר איין זאך זיי גייען צו די בחירות ווייל זייער רבי האט געהייסען,י

דאן בין איך געווען אין סאטמאר האב איך געטראפען אינגעלייט וואס הערען די ראדיו און ליינען די צייטונגען און רעדען עברית, אבער איין זאך זיי גייען נישט צו די בחירות ווייל זייער רבי האט אזוי געזאגט,י

מען שטופט דעם וואגען
מען כשר'ט די ע"ז
מען איז זיך מתחבר לרשעים
מען איז מחזק די רשעים

סתם גובעלי גוק, מען ציעט איין דעם שטערען און ציעט אראפ דעם ברייטען ביבער הוט און מען רעגט זיך און מען שימפט, און עד כדי אז לעתיד וועט מען אויף איהם שרייבען אז עמד בפרץ ולחם מלחמת ה' ברמה וכו' וכו',

די מעשה איז מאכט נישט קיין סענעס ווייל דער סאטמערע רבי האט נישט גע'אסר'ט קיין בחירות להערי'

[משכיל]

האב איך געזאגט אז מען רעט פון די בחירות צו דו עיריה?י

[פשוט-קאמפליצירט]

פארוואס האט נאך די שואה אויסגעפעלט א שיטה הקדושה? קוק ווי שיין בעלז, גור, וויזניץ, ועוד ועוד האבן זיך אויפגעבויט אן א שיטה הקדושה?

סאטמארער רב'ס טומלען אזוי קעגן ציונות איז געווען טייל פון דעם פראצעס צו האלטן א פרומען אידנטום. (ס'איז בלויז א השערה.)

[פריינדליך]

סאטמארער רב'ס טומלען אזוי קעגן ציונות איז געווען טייל פון דעם פראצעס צו האלטן א פרומען אידנטום. (ס'איז בלויז א השערה.)

ועוד יש לומר, אז ער האט געהאלטן ציונות איז אסור,
ער האט געהאלטען אז די מדינה געהערט נישט יעצט פאר די אידן,
ער האט געהאלטן וואס ער האט געשריבען און זיין ספר,
אדער קען זיין אז ער האט געהאט א ווייטע בליק און ער האט געזען וואס מיר זעען יעצט, ועוד ועוד

[פשוט-קאמפליצירט]

ועוד יש לומר, אז ער האט געהאלטן ציונות איז אסור, ער האט געהאלטען אז די מדינה געהערט נישט יעצט פאר די אידן, ער האט געהאלטן וואס ער האט געשריבען און זיין ספר, אדער קען זיין אז ער האט געהאט א ווייטע בליק און ער האט געזען וואס מיר זעען יעצט, ועוד ועוד

זיכער אז ער אליין האט אזוי געהאלטן. ס'איז אויך זיכער אז ער האט געהאלטן אז ס'איז זיין תפקיד. די שאלה איז נאר וואס דער רבונו של עולם האלט -- פארוואס ער האט אריינגעגעבן אין קאפ פון איינעם פון די גדולי הדור אוועקצושטעלן א הלכה'דיגן פסק וואס וואלט מסתמא נישט בייגעשטאנען אן אפענעם הלכה'דיגן ויכוח אין א פריערדיגן דור, ווען דער ענין איז נישט געווען נוגע למעשה.

[פריינדליך]

זיכער אז ער אליין האט אזוי געהאלטן. ס'איז אויך זיכער אז ער האט געהאלטן אז ס'איז זיין תפקיד. די שאלה איז נאר וואס דער רבונו של עולם האלט -- פארוואס ער האט אריינגעגעבן אין קאפ פון איינעם פון די גדולי הדור אוועקצושטעלן א הלכה'דיגן פסק וואס וואלט מסתמא נישט בייגעשטאנען אן אפענעם הלכה'דיגן ויכוח אין א פריערדיגן דור, ווען דער ענין איז נישט געווען נוגע למעשה.

וואס שטייט דא? די האסט א שאלה אויף כביכול געבויט אויף א השערה וואס די שטעלסט זיך פאר?
איך רעד שוין נישט צו דיין השערה {מסתמא נישט בייגעשטאנען אן אפענעם הלכה'דיגן ויכוח} איז אמת אדער נישט,
איך פארשטיי פשוט נישט ווי אזוי עס איז מעגליך צו האבען שאלות געבויעט אויף השערה, בשעת די ווייסט אליינס נישט צו די ביסט גערעכט אדער נישט?!
נעווער מיינד די שאלה איז נאר וואס דער רבונו של עולם האלט , אפילו מיט א בשר ודם קען מען אזוי קיין ויכוח נישט פירען,

[פריינדליך]

בכלל, ביסטע גרייט אראפצישרייבען וועלכע פון די רבנים האבן יא געהאלטען פון די מדינה?

איך רעד נישט פון די היתירם לאחר המעשה איך רעד פון בעפאר פאר מען האט אויפגעשטעלט די מדינה,

[פשוט-קאמפליצירט]

וואס שטייט דא? די האסט א שאלה אויף כביכול געבויט אויף א השערה וואס די שטעלסט זיך פאר?
איך רעד שוין נישט צו דיין השערה {מסתמא נישט בייגעשטאנען אן אפענעם הלכה'דיגן ויכוח} איז אמת אדער נישט,
איך פארשטיי פשוט נישט ווי אזוי עס איז מעגליך צו האבען שאלות געבויעט אויף השערה, בשעת מען ווייסט אליינס נישט צו מען איז גערעכט אדער נישט?!

זאגט די הייליגע משנה: מאימתי קורין את שמע בערבית? [און די משנה ענטפערט וואס זי ענטפערט]. פרעגט די הייליגע גמרא: [געדענק נישט ס'לשון, אבער די קשיא איז] ווער זאגט אז מען דארף בכלל לייענען קרי"ש, אז דו קומסט פרעגן "ווען"?

זאגט אויף דעם "פריינדליך": 'סארא מין קשיא-געפרעגאכטס אויף דער תורה און אויפ'ן אויבערשטן?!

(גייט יעצט "פריינדליך" מגיב זיין: 'אז דו פארגלייכסט זיך צו די תנאים ואמוראים האב איך נישט מיט דיר וואס צו רעדן.')

[גאלד]

קען אויך זיין אז דער רבוש"ע מיט זיין תוה"ק איז הונדערט פראצענט איינשטימיג מיט סאטמארע רבי, נאר דיין קליין קעפעלע לאזט אייך נישט אנעמען דעם אמת צוליב נגיעות,

איך בין דאך אויך ענטייטעלט צו זאגן מיינע טעאריעס

[פריינדליך]

וואס שטייט דא? די האסט א שאלה אויף כביכול געבויט אויף א השערה וואס די שטעלסט זיך פאר?
איך רעד שוין נישט צו דיין השערה {מסתמא נישט בייגעשטאנען אן אפענעם הלכה'דיגן ויכוח} איז אמת אדער נישט,
איך פארשטיי פשוט נישט ווי אזוי עס איז מעגליך צו האבען שאלות געבויעט אויף השערה, בשעת די ווייסט אליינס נישט צו די ביסט גערעכט אדער נישט?!
נעווער מיינד די שאלה איז נאר וואס דער רבונו של עולם האלט , אפילו מיט א בשר ודם קען מען אזוי קיין ויכוח נישט פירען?!

זאגט די הייליגע משנה: מאימתי קורין את שמע בערבית? [און די משנה ענטפערט וואס זי ענטפערט]. פרעגט די הייליגע גמרא: [געדענק נישט ס'לשון, אבער די קשיא איז] ווער זאגט אז מען דארף בכלל לייענען קרי"ש, אז דו קומסט פרעגן "ווען"?
זאגט אויף דעם "פריינדליך": 'סארא מין קשיא-געפרעגאכטס אויף דער תורה און אויפ'ן אויבערשטן?!
(גייט יעצט "פריינדליך" מגיב זיין: 'אז דו פארגלייכסט זיך צו די תנאים ואמוראים האב איך נישט מיט דיר וואס צו רעדן.')

לייען נאכאמאל איבער מיין תגובה איך האב זיך אינגאנצן נישט באצויגען צי די פאקט, איך האב געשריבען דערויף "נעווער מיינד" דאס הייסט אז איך רעד נישט דערפון,

[פשוט-קאמפליצירט]

קען אויך זיין אז דער רבוש"ע מיט זיין תוה"ק איז הונדערט פראצענט איינשטימיג מיט סאטמארע רבי, נאר דיין קליין קעפעלע לאזט אייך נישט אנעמען דעם אמת צוליב נגיעות,

איך בין דאך אויך ענטייטעלט צו זאגן מיינע טעאריעס

א שאלה צי דו מעגסט זאגן דיינע טעאריעס? זיכער אז נישט

קען זיין דער רבונו של עולם מיט אונזער תורה (ישראל ואורייתא ...) זענען ביידע איינשטימיג מיט סאטמארן רבי'ן. און אוודאי קען זיין אז מיין טיני-טייני-פיצי קעפעלע דערהייבט עס נישט (מחמת קליינקייט, אדער נגיעות - אדער ביידע; ונפק"מ, אז אויב איז עס וועגן נגיעות, איז מעגליך אז מיין קאפ איז לעולם משונה'דיג גרויס. ויש ליישב).
הרב קוק וואלט מסתמא געזאגט אז ביידע זענען תורת אמת; נאר אין אונזער עולם המוגבל, וואו ס'איז דא אזא זאך ווי פרטים און סתירות, גייען די צוויי נישט צוזאמען. אינעם עולם שכולו טוב שטימט אלעס כמין חומר. וק"ל.

[גאלד]

יא יא דו גיי ווייטער אן מיט דיין לצנות,

[משכיל]

האט דאס צו טוען מיט די צניעות פון די ווייבער וואס גייען נישט גהעריג אנגעטועהן, י

איך קען מיך נישט איינהאלטען צו דערציילען א מעשה שהיה איך פאר פון ווילי קיין ב"פ און איך פיק אויף א קאר פול מיט היטשערס, אלע זעצען זיך אריין מען פארט און עס איז שטיל, קיינער רעט נישט, רוף איך מיך אהן זאל איינער נאך זאגען עפעס א דבר תורה אדער עפעס א דבר טוב, נאך בעטען עטליכע מאהל רופט זיך אהן איינע פון די פאסאנדשירען אז ער האט נעכטען געהערט אויף א טעיפ אז מען דארף זייער נזהר זיין אז די ווייבער זאלען גיין געהעריג אנגעטועהן ביי קידוש ווייל אז נישט קען עס זיין א ברכה לבטלה, איך האב עכט הנאה געהאט, יא יא אלץ די ווייבער

[געפילטע פיש]

עס איז קיינמאל נישט געווארן אויס אידיש לאנד. מיר זענען אין גלות, דאס הייסט פארטריבן. פארטריבן פון וואו? פון אונזער לאנד. עס איז נאך אלץ אונזער לאנד אפילו ווען מיר זענען פארטריבן פון דארט.

מעשה שהיה: שמעון איז געווען זייער א פארמעגליכער איד, ער האט געארבייט שווער אויפן דאלער אוועקגעלייגט יעדע פעני און באוויזען זיך אנצוזאמלען א פארמעגן, ער האט געמאכט אינוועסטמענטס געקויפט און געעפענט ביזנעסער און געזען א שטארקע הצלחה, אזוי אויך האט ער געהאט א שטארקע געפיל צו ריעל עסטיט און זיך איינגעקויפט און געבויט גרויסע בנינים, ויהי היום שמעון איז געוועון ענג און קעש האט ער ארויס גענימען א מארגעטדש אויף זיינע בנינים כדי צו קענענן פירען ווייטער זיינע ביזנעסער, שמעון איז עלטער געוארען און געצאלט ווייטער ערליך די מארגעטדש און געפירט זיינע ביזנעסער ווי נערמאל, עס איז אנגעקימען די טאג און שמעון איז געגנאגען בדרך כל הארץ און ער איז געשטארבען,

זיין זון לוי האט איבער גענימען ס'גאנצע פארמעגן און געפירט ווייטער די געשעפטן, נישט האבענדיג זיין טאטעס עקספערטיז האבן די ביזנעסער אנגעהויבן צו גיין מטה מטה אין איין ביזנעס נאכען אנדערען האט זיך אפגעשפארט, לוי איז געווען א לא יצלח און ער האט זיך נישט געקענט א עצה געבן, אבער בעק און זיין מיינד האט ער געוויסט אז איה"נ די ביזנעסער גייען שלעכט דאך ווייסט ער אז ער איז דא ריעל עסטעיט פון ווי עס קימט אריין רענט אזוי אז מיט עפעס געלט וועט ער בלייבען, ויהי היום און לוי האט מער נישט געהאט קיין געלט צו באצלען די מארגעטדש אויפן בנין, די באנק האט געשיקט איין ווארענוג נאכען אנדערען אבער לוי האט אלעס איגנארירט נישט האבענדיג קיין געלט, די באנק האט געזען אז לוי מאכט זיך נישט וויסענדיג האבן זיי געריפען לוי און קארט, לוי האט זיך נישט וויסענדיג געמאכט, ווייל ער האט געוויסט אז די בנין איז זיינס און די באנק קען סיי ווי גארנישט טיען ער האט געהאט צעטליך אויפציווייזען אז ער האט לעגאל געירש'ענט די בנין פון זיין פאטער {עס איז נישט קיין ברידער מיט וועם זיך צו קריגען, ער איז געווען א בן יחיד}
וויבאלד לוי איז נישט אנגעקימען און קארט איז ער אריין און דיפאלט און די באנק האט צוגענימען די בנין עס איז איבערגעשריבען געווארען אויף זייער נאמען, די בנין איז טאקע געבליבען אויפן זעלבען פלאטץ ווי עס איז געווען בעפאר, לוי איז געבליבען מיט זיינע צעטליך אז עס איז זיינס און אז ער האט עס גע'ירש'נט פון זיין פאטער, אבער די בנין איז מער נישט זיינס עס באלאנגט שוין פאר א צווייטען,

סטאפען אינמיטן א מעשה? נישט שיין, קינדער, זעצט ענק צוריק אראפ.

דעם לוי האבן די מארשאלס ארויסגעטראסקעט אויפען גאס, און לוי הייבט אן וואנדערען, נאך אפאר יאר הייבט ער אן איין צו זען וואס פאר א טעות ער איז באגאנגען, אבער יעצט איז שוין צו שפעט, אבער לוי זייענדיג אן ארענטליכע מענטש האט אנגעהויבען זאמלען פרוטה נאך פרוטה, אפצוצאלן די באנק, אזוי וואנדערט ער ארום צענדליגע יארן, ער מיט די קינדער, טייל קינדער ווערן עם קראנק פון די וואנדערנישען און שטארבען אפ ל"ע, אפאר קינדער האט ער פשוט פארלוירן אויפן וועג, ער איז א פארלוירענער, ווי ער קומט באזידעלט מען עם פארן זיין א גנב, א פארברעכער, אבער הוא בשלו, ער בלייבט ערליך צום באנק, צאלט פעני נאך פעני, ער בעט זיך ביים באנק אז מ'זאל עם צוריק געבען די בנין, ער גייט שוין זיין וואויל, אבער די שערי הבאנק ננעלו, אין קול ואין עונה.

אזוי גייען אדורך יארן, און אונזער לוי יערט נאך זיין בנין וואס מ'האט פון עם צוגענומען, נישט דא קיין טאג וואס ער טראכט נישט פון די שיינקייט פון די בנין, ווען ער'ט זיך מיט די באנק גוט געלעבט, ער וועקט זיך אויף אינמיטען די נאכט און ער באוויינט זיין ביטערען שיקזאל, און ווי ביטער די מעשה האט זיך אויסגעלאזט פאר זיין גאנצע משפחה.

נאך לאנגע יארן וואס ער מוטשעט זיך אזוי איז אויפגעשטאנען א מענעדזשער פון א קאלעקשען עידזשענסי, אדאלף האט ער געהייסן, וואס האט דעם לוי פיינט געהאט שנאת מות, ער האט פשוט נישט ליב געהאט זיין נאז, און ער אפגעמאכט אז ער גייט עם דערגיין דאס לעבן, קודם האט ער ארלעדיגט מ'זאל עם נישט אריינלאזן אין קיין שטאטישע פארקס, ער'ט זעכער געמאכט אז מ'לאזט זיינע קינדער נישט לערנען אין קיין שולעס, און אז קיינער זאל מיט עם קיין ביזנעס נישט טוהן. ווען ער האט געענדיגט מיט דעם איז ער נישט זאט געווארן, נאר ער האט אפגעמאכט אז אפצוצאלן זיין חוב צום באנק דארף ער צאלן מיט זיין לעבן, און די לעבן פון זיינע קינדער, און טייל פון זיינע קינדער איז עם טאקע געלונגען צו הארגענען.

א גאנצע צייט זענען געווען לאנגיעריגע באנק ארבייטער וואס האבן נאך געדענקט דעם אלטן לוי פון די גוטע יארן, אז בעצם איז ער א גוטער מענטש נאר ער האט זיך פארפאטשקעט, און דעיע ארבעטער האבן צוגעזען וואס דער אדאלף טוט מיט דעם לוי און זיי האבן עס נישט געקענט אראפשלונגען, האבן זיי זיך ארויסגעלאזט אין א מערכה קעגן דעם אדאלף עם שטיל צו מאכן אויף אייביג, און זיי האבן געוואנען. יעצט איז אבער דער לוי איבערגעבליבען קוים מיט א קינד צוויי פון זיין גאנצע הערליכע משפחה, צובראכן, צומזיק'ט, אן קיין מוט אן קיין לעבענס לוסט, אקיצער, א שבר כלי.

די באנק ארבעטער קוקן אן דעם צובראכענעם איד'ל מיט רחמנות געפילען און פילען אז מ'מוז עפעס טוהן פאר עם, איינער פון זיי האט געהאט געירשענט דעם אלטען פארזשאווערטען בילדינג פון די באנק, נא מ'מאכט א מיטינג פון די באנק עמפלויאי יוניאן, החלטה איז מ'גייט עם אריין לאזן אין בילדינג, אזוי ווער ער זיך אפשר קענען צוזאם קלייבען די פעקל ביינער, און כאטש ווער ער זיך טרייסטען מיט די אמאליגע שיינקייט פונעם בנין, און דארטן אויסווארטן ביז ווי לאנג די בעל הבאנק וועט זיך מרחם זיין אויף עם און עם גענצליך מוחל זיין.


דעיע באנק איז געווען זייער א מיסטיריעזע באנק, קיינער האט נישט געוויסט גענוי ווער ס'פירט עס,ווי אזוי ער הייסט, ווי אזוי ער זעט אויס, פארוואס געוויסע זאכן ווערן געטוהן, אא"וו. געוויסע האבן אפילו געזאגט אז קיינער פירט עס נישט, אבער מ'האט נאר געוויסט אז ס'דא איינער וואס פירט אלעס אין די באנק און אלעס האט א חשבון.

איין שיינעם טאג מאכט זיך אויף די טיר פון די עקזעקיוטיוו אפיס, וואס איז שוין נישט געעפענט געוואן פאר יארן, מ'האט נאר געוויסט נאך צו דערציילן אז די טיר קען זיך עפענען, אבער די עולם רייבט זיך די אויגן, מ'ציפט זיך צו זען צי מ'שלאפט נישט, אבער נישט מער און נישט ווייניגער, דער אלטער ראובן וואקט ארויס, און ער זאגט אז ער איז בעל הבית אויף די גאנצע באנק, אויף אלע בנינים און אלע מארטגעדזשעס, אויך אנטפלעקט ער אז ער איז אונזער אויבערדערמאנטער שמעון'ס טאטע, און אונזער לוי איז זיין באליבטער אייניקעל.

מ'מאכט א גרויסע סעודה לכבוד דעם גרויסען גאסט, מ'זעצט דעם ראובן און לוי אויבען אן בכבוד גדול, מיט אלע קינדער און אייניקלעך, ראובן זאגט אז פון היינט און ווייטער איז לוי דער נייער באנק מענעדזשער, און פארשטייט זיך אלע וואס האבן ארויסגעהאלפן דעם לוי אין אלע יארן וואס ער איז געווען פארטיליגט וועט שטארק באלוינט ווערן, און קל וחומר די ארבעטער וואס האבן געהאט צו טוהן מיטן אריין לאזן לוי אין זיין אלטע בנין אין די שווערע תקופה וועלן ארויפדערהויבן ווערן צו וואס א באנק ארבייטער קען זיך נאר פארשטעלען, און אלע וואס האבן זיך נישט געקימערט מיט לוי, און אוודאי די וואס האבן זיך געפרייט מיט זיין מפלה וועלן שטארק באשטראפט ווערן, וכן הוה. והיה השם למלך על כל הארץ ביום ההוא יהיה השם אחד ושמו אחד!

[פריינדליך]

האסט זייער שיין צוגענדיגט די מעשה מיסטער געפילטע פיש,

לאמיר האפן אז מיר זאלן שוין בקרוב זוכה זיין צו זען טאקע די צווייטע העלפט און מיר זאלען צוריק אנקימען קיין ירושלים,

[געפילטע פיש]

יו מיסט מיי פוינט, באט וואטעווער.