"דער בלאט"

[גרויסע מענטשעלע]

ראשעקאל: וואס וויל דער בריוו שרייבער א.ר...? אז די פרויען און די מיידלעך זאללן הונגערן...? אז ער קען נישט ליידן אז אנדערע אידן עסן אויך א גוטן געשמאקן נאכטמאל (כלשונו) זאלל ער זיצן ביי זיך אינדערהיים צווישן די פיהר ווענט. וועט ער יוצא זיין לכל הדיעות. ער וועט זיין פון די יושבי חושך. און ער וועט נישט הערן דעם גערודער פון אידישע קינדער...

גראדע קען מען ארויסנעמען א גוטע גידאנק דירפין.

כווייס נישט מיט וואס די ארבעטסט אבער סאיז דא אידן וואס ביי נאכאמאל דארפן זיי רואיגקייט נישט קיין געווינעריין נישט קיין טעלעפאון איז אז משטעלט צו עסן איז עס א נערמאלע נקודה

כן נראה לי

[berlbalaguleh]

ראשעקאל: וואס וויל דער בריוו שרייבער א.ר...? אז די פרויען און די מיידלעך זאללן הונגערן...? אז ער קען נישט ליידן אז אנדערע אידן עסן אויך א גוטן געשמאקן נאכטמאל (כלשונו) זאלל ער זיצן ביי זיך אינדערהיים צווישן די פיהר ווענט. וועט ער יוצא זיין לכל הדיעות. ער וועט זיין פון די יושבי חושך. און ער וועט נישט הערן דעם גערודער פון אידישע קינדער...

גראדע קען מען ארויסנעמען א גוטע גידאנק דירפין.

כווייס נישט מיט וואס די ארבעטסט אבער סאיז דא אידן וואס ביי נאכאמאל דארפן זיי רואיגקייט נישט קיין געווינעריין נישט קיין טעלעפאון איז אז משטעלט צו עסן איז עס א נערמאלע נקודה

כן נראה לי

גרויסע מענטשעלע: איך ארבעט מיט פיהרן אידישע קינדער אין זייער חדר און צוריק אהיים. פאר מיר שטערט בכלל נישט דער גערודער פון די אידישע קינדערלעך. ס'איז די שענסטע מוזיק צו מיינע אויערן...!

[שמעון וואלף]

לכאורה וויל ער אז מענער זאלן עסן ביי מנוחה ושמחה און פרויען זאלן גיין צו שמח תשמח זיך אנשטאפן מיט צומת הגידין

[שמעקעדיג]

דער בלאט לעצטנס איז געווארן ראדיקאל עד כדי משוגעת.

יעדע וואך - אפגעזעהן פון וועלכע חלק, צי די הויפט חלק, קהלות נייעס, אוצר, קעטסקילס, בילדער אפטיילונג, וואו דו קוקסט נאר שטויסטו זיך אן מיט נאך א אויסרוף קעגן טעכנאלאגיע, מיט נאך א נייעס פון אן אסיפה, איין וואך איז אן אסיפה אין מאנרא, נעקסטע איז אן אסיפה אין ווילי, נאכדעם אן אסיפה אין די קעטסקילס, איין וואך אסיפה פאר די מענער, נאכדעם אסיפה פאר די נשים צדקניות, תקנות המוסד סעיף ד', אדער סעיף ה', אדער סעיף תתקצ"ה, הו קעירס, און ועל כולם די עקסטרעמיסטישע ארטיקלען פון דעם שרייבער הידוע 'הרב' ש.ב. מרגליות, א שטייגער ווי דאס וואס כ'ברענג דא צו.

אונטערשטע שורה, עס איז א חרפה און א בושה אריינצונעמען דעם צייטונג, כאטש איך פארשטיי אז א צייטונג דארף אפשרייבן און פרובירן אויספארעמען דעם דעת הקהל, און מעג צומאל מעורר זיין אויף דברים הצריכים תיקון, איז דאך אבער דער עיקר ציהל פון א צייטונג צו ברענגען נייעס און אינטרעסאנטע ארטיקלען צו ליינען, און נאר וועגן דעם צאלן די לייענער עס צו קויפן, קיינער איז נישט אינטרעסירט אין די גרויליגע ראדיקאלע מודעות אויף יעדן צווייטן בלעטל, א האלבע צייטונג טוט דעקן נייעס, און די צווייטע האלבע איז ביזי זיין דער צודרייטער שופר און מוסר ספר פונעם דור און כסדר מוסר'ן און שטורעמען אויף פירצות עד אשר יצא מאפכם, מי ביקש זאת מידכם, לאז לעבן, טו דיין פליכט, דא צאלט ער אונטער פאר שרייבער'ס, די ארטיקלען זענען היבש געמיין און אויף א נידריגע ניווא, כידוע, ער מוז דאך אבער זיין א דיקער צייטונג, איז נמנו וגמרו מען האט א גרינגע אויסוועג, מען וועט אריינהאקן א 20 פעידזשעס יעדע וואך איבער טעכנאלאגיע... און די פראבלעם איז געסאלווד.... און מתן שכרה בצדה, אלע ערליכע אידן וועלן מסתמא אויסלויבן דעם בלאט וואספארא פרומע צייטונג דאס איז, עס איז נאך מסתמא חשובער פונעם מסילת ישרים, טאקע א גוטע עצה, א פקחות עצומה, ממש וואו תורה דארט חכמה...

.

[שמעקעדיג]

ווייסט אפשר איינער וועלכע סארט רעדער די אויטאס האבן פארמאגט, מישעלין טייערס אדער גודייער?

.

[ונבנתה העיר]

נישטא וואס צו זאגן, די בת היענה איז עלייוו ענד קיקינג.

רב קוק? הויבט זיך נישט אהן...

דאס זענען די בילדער און צענזורירטע צייטונג'ס אויסשניט וואס זענען ערשינען אין דער בלאט:

IMG-20150718-WA0000__1437280041_66.87.117.153.jpg

IMG-20150718-WA0001.jpg

און דאס זענען די ארגינעלע:

d79ed795d796d799d790d795d79f21__1437279197_66.87.117.153.jpg

קוק.jpg

[רויטע וואנצעס]

די וואך שרייבן זיי אז די ניאגרא פאלן זענען א נישטיגע 60 פיס הויעך.

[[NAMELESS]]

עפעס האט ר' מאטעלע געזאגט אמאל ביי שלוש סעודות תורה "בלאט" מלשון בלטיהם (שמות, ז' כב) אויף וואס רש"י זאגט "ורבותינו אמרו בלטיהם מעשה שדים בלהטיהם מעשה כשפים".

אמאל האב איך געזען די דברי תורה פונעם רבין רבי מאטעלע, האב איך מיר אנגעטראפן מיט די תורות אקעגן דעם בלאט (אפאר מאל, זייער שארף) האב איך געפרעגט פשט פונעם וויזניצער חסיד פאר וועם עס האט באלאנגט, וואס איז די חילוק (פאר רבי מאטעלע) צווישן דער יוד אין דער בלאט, האט ער נישט געהאט וואס צו ענטפערן, און זייט דעמאלטס לאזט ער מיר נישט אריינקוקן בכלל אין זיין רבין׳ס ספרים ווייל איך האב געפרעגט שאלות דערויף.
איך האב עס שוין געפרעגט זייט דעמאלטס פון אפאר וויזניץ׳ע חסידים, און קיינער האט מיר נישט געהאט וואס צו ענטפערן אויף דעם, חוץ איינער האט מיר געזאגט זיין פערזענליכע השערה, אז עס איז אפשר צוליב וואס די בלאט פאלגט נישט זיין איסור, און לייגט יא אריין בילדער פון אים אין זייער צייטונג טראץ זיין קעגנערשאפט.

[[NAMELESS]]

און "דער איד" (ענדערש דער גוי. דער אראבער) האט בשעתו גע'אסר'ט דעם בלאט.

בערל, מען זאגט דאך אז עס איז א משומד.
(ער איז דאך אמאל געווען א יוד?! א יוד קען נישט ווערן א גוי גמור)

[berlbalaguleh]

עפעס האט ר' מאטעלע געזאגט אמאל ביי שלוש סעודות תורה "בלאט" מלשון בלטיהם (שמות, ז' כב) אויף וואס רש"י זאגט "ורבותינו אמרו בלטיהם מעשה שדים בלהטיהם מעשה כשפים".

אמאל האב איך געזען די דברי תורה פונעם רבין רבי מאטעלע, האב איך מיר אנגעטראפן מיט די תורות אקעגן דעם בלאט (אפאר מאל, זייער שארף) האב איך געפרעגט פשט פונעם וויזניצער חסיד פאר וועם עס האט באלאנגט, וואס איז די חילוק (פאר רבי מאטעלע) צווישן דער יוד אין דער בלאט, האט ער נישט געהאט וואס צו ענטפערן, און זייט דעמאלטס לאזט ער מיר נישט אריינקוקן בכלל אין זיין רבין׳ס ספרים ווייל איך האב געפרעגט שאלות דערויף.
איך האב עס שוין געפרעגט זייט דעמאלטס פון אפאר וויזניץ׳ע חסידים, און קיינער האט מיר נישט געהאט וואס צו ענטפערן אויף דעם, חוץ איינער האט מיר געזאגט זיין פערזענליכע השערה, אז עס איז אפשר צוליב וואס די בלאט פאלגט נישט זיין איסור, און לייגט יא אריין בילדער פון אים אין זייער צייטונג טראץ זיין קעגנערשאפט.

פריעד באטשי: נאר אזעלכע עבירות... דאס דערמאנט מיך...מ'האט אמאל מספיד געווען א גרויסן עושר אן עם הארץ און א פושע ישראל וועלכער האט קיינמאל נישט געלייגט קיין תפילין און נישט געהאלטן שבת. אבער די ממשלה האט ארויסגעגרעבן א באפעל אז מ'מוז רעדן בשבחו. האטץיך אויפגעשטעלט דער רב פון שטעטל און געזאגט אזוי...דער חשוב'ער נפטר האט קיינמאל נישט געלייגט קיין תפילין אום חוה"מ. ער האט אויך נישט מהרהר געווען קיין דברי תורה אין בית הכסא...איין קליינע עבירה'לע האמיר געטראפן ביי איהם. ער האט געגעסן ניסן פאר הושענה רבה...

[[NAMELESS]]

איך האב נישט גארנישט קעגן רבי מאטעלע ח״ו, פונקט פארקערט, איך בין א שטיקל חסיד פון אים, אבער די ריזיגע חילוק וואס ער מאכט צווישן בלאט און יוד (יוד פלעגט ער אליינס ליינען און דער בלאט אסר׳ן מיט אלע מינע שארפע איסורים און טיטלען) איז ביי מיר א חידה וואס קיינער האט מיר נאכנישט געקענט קלאר ענטפערן, כאמור לעיל.
אדרבה, א רבי (אדער אפילו א פערזענליכע מענטש) פון וועם איך האלט נישט, פרעג איך בכלל נישט קיין קשיות, עס איז דאך אלעס פארשטענדליך אויף אים, וד״ל.

[berlbalaguleh]

איך האב נישט גארנישט קעגן רבי מאטעלע ח״ו, פונקט פארקערט, איך בין א שטיקל חסיד פון אים, אבער די ריזיגע חילוק וואס ער מאכט צווישן בלאט און יוד (יוד פלעגט ער אליינס ליינען און דער בלאט אסר׳ן מיט אלע מינע שארפע איסורים און טיטלען) איז ביי מיר א חידה וואס קיינער האט מיר נאכנישט געקענט קלאר ענטפערן, כאמור לעיל.

פריעד באטשי: ביי מיר איז די זעלבע. נאר די נפקא מינה איז אז דער בלאט האט בראשית דרכו נישט געפרעדיגט קיין שנאת ישראל (ניין. נישט מדינת ישראל.) . משא"כ דער אזוי-גערופענער יוד האט אייביג נאר פארציילט ווי גוט און פיין דער קאמפאט איז געווען ביי אונז און דער עולם איז זיך צוגאנגען מיט געהויבענע געפילן אין די פריע פארטאגס שעות... אבער ס'האט נישט עקזיסטירט קיין אנדערע אידישע קהילות אויף די וועלט. חוץ חוזק צו מאכן און אפשפעטן פון זיי און זיי שעלטן...אזוי פלעגט גיין דער נוסח. סענדער דער דייטש , אונטער'ן נאמען פון אליעזר עפשטיין האט געשריבן אזוי...כל ליצנותא אסורא בר מליצנותא ד'עבודה זרה. און... די ליובאוויטשער...הע הע הע...די בעלזער און זייער מנהיג דער בער. העהעהע. וויזשניץ איז דאך אגודה און מ'רעדט די טמא'נע שפראך עברית.כע כע כע. יא זיי הענגען ארויס דעם טמא'נעם ציוניס'טישן פאן ביום אידם...כן' וכו'...אבער קיין איין נארמאלע נייעס פון אידישע קהילות איבער די וועלט האט ער נישט געברענגט...!

[שמעקעדיג]

דער בלאט לעצטנס איז געווארן ראדיקאל עד כדי משוגעת.

יעדע וואך - אפגעזעהן פון וועלכע חלק, צי די הויפט חלק, קהלות נייעס, אוצר, קעטסקילס, בילדער אפטיילונג, וואו דו קוקסט נאר שטויסטו זיך אן מיט נאך א אויסרוף קעגן טעכנאלאגיע

איז דאס גענוג פאר איין אסיפה? דאס אלעס פון איין וואך.

.

[שמעקעדיג]

אזא בריוו

[ליפא]

דער איד האט עס דאך יא באריכטעט.

[שמעון וואלף]

ליפא, חוץ דעם איז אלעס אמת וואס שטייט דארט?

[שמעקעדיג]

און טאמער נישט, שרייבט מען אזא נארישן בריוו?

[ליפא]

זיכער נישט. אבער איך זאג אז אפילו לויט זייערע בהמה קעפ איז עס סתם שקר.

[[NAMELESS]]

די וואך אינעם פורים אפטיילונג פונעם קינדער צייטונג איז געווען פארעפענטליכט א בריעף ווי דער שרייבער בעט בבקשה אז די רעדאקציע זאל זיך האלטן שטארק צו די פרינציפן און נישט פארעפענטליכן בילדער פונעם פרישן ווידעא אפגעכאפט סאטמארער רב אין טוסאן אריזאנע תשל"ב, אזוי ווי זיי האבן זיך געהאלטן צו די פארשריפטן מיטן נישט פארעפענטליכן בילדער פונעם כנסיה הגדולה.

און די בלאט קארפן ענטפערן: אוודאי גייען מיר נישט מפרסם זיין די בילדער וואס קומט פון די ווידעא! און אגב. אז מיר האבן שוין מפרסם געווען די בילדער און שנת תשס"ד, ---- וואס דעמאלדס איז נאך געווען פאר די מערכה וואס גדולי ישראל האבן געשטורעמט דערקעגן----עד כאן התשובה.

וויל זיך מיר פארשטיין צוויי זאכן.
איינס, פאבליצירן בילדער פון א ווידעא מעג מען נישט, אבער פלאגיאירן פונעם טריפה'נעם קאווע שטיבעל מיט א גלאטקייט מעג מען יא? פארעפענטליכן ציוניסטישע בילדער וואס גרעניצט זיך מיט איסורים מעג מען יא? אתמהה.
פשוט כחזיר הפושט את טלפיו...

ב. וואס הייסט אז תשס"ד איז געווען פאר די מערכה? די ביליגע ארוינישע פראפעגאנדע מאשין הערט נישט אויף ליפטערן כוואליעס אז אויף וואס נאר נישט זענען זיי געווען די ערשטע, אנטשולדיגט וואס זאג איך, נאך פאר די ערשטע...נו, לויט זייער פראפעגאנדע האבן זיי שוין לוחם געווען אין די נ' יארן? איז ווי קומט ווידעא בילדער אזוי שפעט ווי אין יארע ס"ד?,
אלא בהכרח מוז מען זאגן אז זייער זיין די ערשטע נאך יארע תשס"ד ווערט מיסטעריש למפרע נופל...

[שמעון וואלף]

אוי וויי

מענטשן טראכטן נאך אז ס'איז דא אויף וועם צו פרעגן קשיות. כאפסט נישט אז ס'איז איין גראבע שטיק ליצנות געקנעטן מיט בעבישקייט? קיינער בעהט נישט און קיינער ענטפערט נישט. די זעלבע שרייבער טענה'ט זיך אויס מיט זיך אליינס און לאכט ווי די זיכסט נאך צו פארשטיין פשט אין זיינע ווערטער.

[Binum]

איך זיך אן עצה, קען אפשר איינער העלפן?

ווי וואלט איך זיך געוואנדן טאמער איך זיך אן אלטער קאפי פינעם בלאט? איך זיך אן ארטיקל בנוגע א געוויסן ענין. דער בלאט וויל מיך נישט העלפן. עס וואלט געדארפט זיין ערגעץ א ביבליאטעק פון אלע יודישע צייטונגען. עצות?

[[NAMELESS]]

איך האב געליינט שבת דער בלאט פון די וואך, סורפרייזינגלי איז עס געווען היבש איינגעהאלטן, און מיט געפיל, כלפי די אומריהען אין ארץ ישראל, לויט מיין בליק דא דארט.

אפט מאל גרוילט צו ליינען זייערע 'בייעסט' באריכטן, אזש איך וואלט רעקאמענדירט Fox news צו צילן זייער נעקסטער אטאקע אין ריכטונג פונעם פאלעסטינער בלאט.

און אויב זיי זענען די פארטרעטער פון די שיטה, און אזאנע שרייבער זענען מסביר וויאזוי תורה טרייע אידן ברויכן צו טראכטן, קען איך זאגן איין זאך, מעקט אראפ די אתה קלילה (אויך די ניק) און עס וועט בלייבן שיט...

איך האב געליינט אן אנאליז פון לייזר בערמאן, וואס ער דארף אופציעל נישט צו שופר'ען די אמת'ע מיינונג פונעם ארטודאקסישער אידנטהום. אבער ער האט זיך געמיעט צו ברענגן א באריכט פון א איזרעלי וועטעראן נייעס באריכטער, אז די מדינה איז שילדיג אין די לעצטע טעראר שטיק. כאטש וואס מען קען זיך דינגען אויף די פעלערהאפטיגע באריכט אליינס, נניח.

שרייבט ער אבער אינעם צווייטן טייל נופך משלו, אז נתניהו באשילדיגט אבאס אז ער טוט נישט גענוג צו העלפן די סיטואציה, אבער באמת ליגט עס נישט צופיל אין די הענט פון אבאס... אזוי גאר? געשלעפט א באריכט אז די מדינה איז שילדיג אבער אבאס, עה, גארנישט? אז ער שטימט צו צו זיינע מיניסטארען וואס שטיפן אפציעל רציחה איז גארנישט? הא? אז אבאס האט אויפגערייצט די פאלעסטינער מיט ליגנערישע באריכטן איבער די מארד פון א יונג ציווילער פאלעסטינער --וואס האט א טאג נאך זיין בר מצווה מקיים געווען צוויי דאורייתא'ס מיט שטעכן צוויי אומשילדיגע בירגער... און איז אינטער איזרעלי מעדיצינישע באהאנדלונג ווי ער לאכט און טראכט פון זיין נעקסטער אטאקע-- דאס מיינט אז ער איז אומשילדיג דא ווייל עס ליגט נישט אין זיינע הענט? הא?

די האסט געפילט פאר וויכטיג צו שרייבן אז זיי באשילדיגן די מדינה אין די אומקום פונעם יוגענטליכן, אבער צו צולייגן אז עס איז נישט אמת, קוקט אויס האסטו נישט געפילט פאר וויכטיג.

#nbc

[berlbalaguleh]

דער געוואגטער יונגל: און דעם משוגע'נעם צודרייטן און פאררוקטן בריאה שמואל שלום טעללער המכונה ש.ב. מרגליות פארשטייסטו יא...? ער דארף צו הייסן דער היסטאריקער און ידען אין היימישן שטיבל. מיט וועם דער הייליגער מהר"א שליט"א איז זיך אייביג שואל עצה איידער ער לאזט ארויס א ווילדן, משוגע'נעם סטעיטמענט פאר די וועלט, להיפך פונ'ם לאגישן שכל און אידישן געפיהל, ווען אידן זענען פארצרה'ט און א יעדעס אידיש הארץ בלוטיגט. וועלכער פרובירט די וואך מסביר צו זיין וואס די שיטה הקדושה פון רביה"ק איז געווען. און בתוך הדברים איז ער זיך אליינס סותר. און א פאר שורות ווייטער שרייבט ער פונקט דאס פארקערטע וואס ער זאגט איז געווען רביה"ק'ס מנהג. און ער טאנצט אהער און אהין מיט כל מיני נארישע מסקנות און פארדרייטע פאקטן, כאילו די אראבער זענען גאנץ וואוילע מענטשן נאר די אידן זענען אין אלעם שולדיג. ער לאכט פון בנימן נתניהו און זאגט אז ער איז א גרויסער נאר. כאילו דאס איז די גאנצע פעילער, און נישט דאס עצם ציוני'זם (לשיטתו ה'פאררוקטע.(