פרשת בעלז תשמ"ב

[געפילטע פיש]

איז דעס געווען די זעלבע מערכה ווי די שחיטה מיט די עדה?

[שרייבער]

יא

[משה געציל]

איינער פון מיינע ידידים פון דא וואס איז מיט מיר אויף google talk האט מיר געזאגט אז אויב ווילעך הערן פירסו הענד זאלעך פארשאפן די סידי פון גמח יוסף שלמה און אויס הערן די דרשה פון בעלזע רבי און די אלע דרשות פון די רבנים אין די התאחדות הרבנים מיטינג.

איין זאך נאר, איידער די הערסט צו די סי. די. פון בעלזער רב הער נישט קיינעמ׳ס מיינונג, הער עס אויס מיט אן אביעקטעוו בליק ענד בי רעדי פאר ביג סופרייזעס אויף די בלאף וואס מען האט דיר פארקויפט אלע יארען, איך גלייב גייסט זיין היבש אנטוישט ווען די גייסט הערן אז דאס איז די גאנצע וואס ער האט געזאגט.

[איך אויך]

איינער פון מיינע ידידים פון דא וואס איז מיט מיר אויף google talk האט מיר געזאגט אז אויב ווילעך הערן פירסו הענד זאלעך פארשאפן די סידי פון גמח יוסף שלמה און אויס הערן די דרשה פון בעלזע רבי און די אלע דרשות פון די רבנים אין די התאחדות הרבנים מיטינג.

איין זאך נאר, איידער די הערסט צו די סי. די. פון בעלזער רב הער נישט קיינעמ׳ס מיינונג, הער עס אויס מיט אן אביעקטעוו בליק ענד בי רעדי פאר ביג סופרייזעס אויף די בלאף וואס מען האט דיר פארקויפט אלע יארען, איך גלייב גייסט זיין היבש אנטוישט ווען די גייסט הערן אז דאס איז די גאנצע וואס ער האט געזאגט.

און געדענק אז די זאלסט דייקא הערען דעם אויטענטישן טעיפ ווייל כידוע האט סאטמאר געפעלשט בעלזר רב'ס קול און צוגעלייגט שטיקלך וואס ער האט קיינמאל נישט געזאגט, און אויב הערסטו צו די סאכדעם דרשות דאן טוה דיר א טובה און הער אויך צו די דרשות וואס זענן געזאגט געווארן ביים מעמד הכתרת הבד"ץ של מחזיקי הדת און אויך דרשת הגה"ץ ר' יעקב יצחק ניימאן זצ"ל (אבער דאס איז שוין אביסל שווער צו שאפען).

[זר זהב]

איז דאס דער זעלבער פעלשער וואס האט נאכגעמאכט דעם ברך משה'ס קול 12 יאר צוריק?

[איך אויך]

ד"א כ'האב גארנישט געוויסט אז גמח יוסף שלמה איז א [שרייב נישט קיין אומאיידעלע ווערטער. מנהל] מישער, זאג נאר די שייגץ ארויס דרשות קען מען אויך שאפן ביי זיי?

[פראפעסאר שפירא]

אין בכלל א סאך חתימות זענען געווען געפעלטשט,

וואס איך ווייס איז אז :

-טאהשער רבי האט נישט געחתמ'ט, זיי האבען געניצט זיין חתימה אן רשות, אין ארויס קומען מיט א צעטעל אז ער האט נישט געחתמ'ט דאס האט ער שוין נישט געוואלט,
-אודווארי רב מיינעך האט מען געצווינגען אדער געפעלטשט,

אין מסתם נאך,

בקיצור מען רעדט דא פין א באנדע באנדיטען וואס האבען שוין בחייו פין דעם דברי יואל זצוק"ל אים פארדרייט א קאפ, ספעציעל נאכען סטראוק, ווען ער איז שוין נישט געווען אזוי ביי די כוחות,

זיי האבען געהאט א חשבון מיט בעלזא רב נאך פין פריער ווייל ער האט זיך נישט מכניע געווען צי די עדה, אין זיי האבען אים געוואלט אראפברענגען, בעלזא רב איז געווען יונג אין אומערפארען אין ער האט זיך געלאזט אנדרייען, אין נאך די תש"מ שטייעדיגע תורה האבען זיי זיך ארויף געחאפט דערויף ווי צי א געבראטענס אים צי אראפ ברענגען, זיי האבען נישט געמיינט סאטמאר'ע רב'ס כבוד זיי האבען געמיינט זייער POWER,

ס'מסתם געווען תמימות'דיגע רבנים וואס האבען אינטער געחתמ'ט וואס האבען עס נעבעך געמיינט ערענסט זיי האבען זיך געלאזט אנדרייען דורעך די פיפיגע אזוי געריפענע עסקנים, אין ווער עס האט נישט געוואלט האבען זיי עניוועי געניצט די חתימה וויסענדיג אז ארויס קומען אז זיי האבען נישט געחתמ'ט דאס וועלען זיי זיך נישט ערלויבען,

אין אזוי האבען זיי פרובירט צי שאפען א מצב אז עס זאל אויסזעהן אז די גאנצע היימישע ציבור איז קעגען בעלזא, אין עס איז זיי דעמאלץ טיילווייז געלונגען,

דער דברי יואל וואלט מסתם געווען מער ברוגז אויף די דאזיגע מחלוקת צינדער ווי אויפען בעלזא רב, כ'ווייס נישט ווער עס דארף ענדרעש שיקען א מנין צי דעם דברי יואל'ס ציון,

ס'אלץ נארישע פאליטיק אין ס'האט גארנישט מיט יודישקייט אבער די סאטמארא המון האט עס געקויפט פאר גוט געלט אין פאר יארען האט געברענט א מחלוקה ביז בעלזא רב האט געהאט שכל צי פרובירען עס שטילען,

אין נאכאלץ איז דא מחלוקת צינדער וואס קענען עס נישט אראפשלינגען, זיי דארפען די מחלוקת ווי לופט צים אטעמען, נו אזוי גייט עס דער יצה"ר פרובירט ווי ער קען צי אריין ווארפען א פלאקען אין חרוב מאכען אידישקייט, אין די וואס האבען נישט קיין שכל פאלען אריין גלייך אינעם נעץ...

[זר זהב]

ד"א כ'האב גארנישט געוויסט אז גמח יוסף שלמה איז א [שרייב נישט קיין אומאיידעלע ווערטער. מנהל] מישער, זאג נאר די שייגץ ארויס דרשות קען מען אויך שאפן ביי זיי?

יא, אויך דעם קלויזענבארגער'ס "פעטער לבן" דרשה

[איך אויך]

פיין באשטעל פליז די 3 סידיס פון זיי, מיר וועלן זיי אי"ה אויסהערן בענעזאם ביים ק"ש קומזיץ, אוקי?
----------------------
הער פראפעסאר דו ווייסט אפילו נישט ווי גוט דו זאגסט, כ'מיין דער מחלוקת איז א פערפעקטר דוגמא פונעם ריי"צ'ס ווארט "חזקה על תעמולה שאינו חוזרת ריקם".

[berlbalaguleh]

איז דעס געווען די זעלבע מערכה ווי די שחיטה מיט די עדה?

יא. ס'איז געווען א טייל (און אפשר דער עיקר( פון פעקעדזש דיעל. אבער דאס האט געהאט בעיקר צו טון מיט די עדה החרדית און זייערע שווייצער באנק אקאונטס. בעלז, אלס קהילה איז אריגינעל געגאנגען צוזאמען מיט "די עדה" אין עניני שחיטה. נאר אין בעלז האט מען זיך ארומגעזעהן אז מען האט די נאמבערס ספעציעל אין ירושלים. דער בעלזא רב האט דעסיידעד צו "מאכן שבת פאר זיך". דאס האט אנגערירט א "פיינענשל" נערוו ביי די עדה. ואידך פירושא זיל גמור.
נ.ב.: איך נעם נישט קיין שום צד אין די גאנצע פרשה.

[שלמה המלך]

עס איז אנבעליוועבל קיינער רעדט נישט צום עצם ענין.... קינדערלעך טייערע פארוואס גייט איהר נישט אין מקוה און רעדט דארט די אלע שטותים אדער און א אשכול וואס איז געווידמעט אויף הבלים... לאז דעם אשכול אויף וואס דער בעל האשכול האט עס געמאכט...

יעצט צום ענין...

מיר געדענקען די פרשה גיט הגם איך בין נאך געוועהן א קינד אבער האב עס מיטגעהאלטען די קאך און שפעטער מער דערגרינטעוועט

כ'האב נישט קיין נערווען עס צי שרייבען אבער אפאר איינצעלהייטן לכבוד חברי השטיבל

דעם בעלזער האט וויי געטוהן וואס סאטמאר האט אזוי אוועקגעמאכט זיין פעטער הרה"ק מ'בעלז צי סאטמארע רבי זצ"ל האט יא געזאגט אדער נישט געזאגט אז אהרן הכהן האט אויך געמאכט א עגל מיינענדיג הרה"ק מבעלז בנוגע הבחירות איז אירעלעווענט עס איז געניג געוועהן א שמועה איז אזוי געגאנגען, ממילא האט ער גערעדט מיט חוצפה אקעגן סאטמאר רבי זצ"ל

(במאמר המסוגר אויב איך האב נישט קיין טעות איז עס געוועהן תשמ"ב נישט תש"מ)

און איך מיין די אלע היינטיגע סאטמארע רבי'ס וואלטען נישט און האבען נישט גערעדט בעסער אפילו אויף גדולי הדור אויב האט מען געטשעפעט זייערס א פעטער, טא וואס איז אזוי געפערליך אז דער בעלזער האט זיך אנגענומען פאר זיין הייליגען פעטער?? אתמהה

איך בין בכלל נישט קיין בעלזער אבער אויך נישט קיין סאקמארער....

בקיצור המעשה עס האט זיך אנגעפאנגען א געזינטע שטינק, ווארום סאטמאר איז דעמאלץ געוועהן ברום המעלה מיט די עדה אין טאש, און געשפילט מענאפאלי אין די עולם הרבנות. און ווי דערמאנט אויבן געצווינגען חתימות רעכטס און לינקס... טאהש'ע רבי האט קלאר נישט אינטערגעשריבן ווי ער האט געהאט בצוואה פון זיין זיידען זיך קיינמאל נישט מישען אין מחלוקת, נאר נאך די פרעשער פון סאטמאר האט ער געשריבען א פערזענלעכע בריוו די גרויסקייט פון הרה"ק מ'סאטמאר זצ"ל

די סאטמורים האבען אים אינטערגעשריבען בלי רשות און די טאהשער האבן טאקע אריינגעלייגט אן ארטיקעל דערנאך אינעם אלגעמיינער דזשורנאל א אפלייקענונג אויפן חתימה...

אזוי אויך פילע אינטערגעשריבענע חתימות האבן זיך געלאזט הערן ברבים וביחידות אז די חתימה זייערע איז געוועהן געצווינגען - נישט בארעכטיגן דערמיט די חוצפה קעגן הרה"ק מ'סאטמאר אבער פארט האבן זיי נישט געהאלטן ביים דערדריקען א קהלה קדושה בישראל וואס איז געגרינדעט געווארן דורך צדיקי הדור מדור הקדום

נישט יעדער איז איינשטימיג מיט סאטמאר אז די בעלזער איז א מסית און נישט יעדען אפילו פון סאטמאר האט געשמעקט די קארטונס דעם בעלזער ווי א בער צי די ניגונים אין סאטמארע חדר ימ"ש וכדומה...

די פאקט איז א דער בעלזער האט ארויסגעוויזן א מורא'דיגע שטארקייט מיטן איבערבעטן, און דער סאטמארער האט אויך געטוהן א קאנטרעווארשעל אקט מיטן באזוך

דאס אלעס איז פאקטן אן קיין נגיעות.....

איך וויל ערהוילן אז איך באלאנג נישט צי קיינע פון די קהלות און האב נישט קיין נגיעות צי קיינעם און איך זאג די זאכען וואס איך האב אליין בייגעוואוינט אדער דערגאנגען ביזן מקור הראשון און ווער עס וויל ארויפשפריגען און דרייען א קאשע זאל אזוי טוהן

עלה והצלח....

[שרייבער]

שלמה המלך
גאנץ פיין געשריבן
אבער איין וויכטיגע נקודה, לו יהא אז דער בעלזער האט געהאט א סיבה צו זיין בייז אויף רביה"ק בעל דברי יואל אויף א שמועה וואס האט זיך געדרייט אז ער זאל האבן געזאגט אויף הרה"ק מבעלזא, און ער קומט זיך אננעמען פאר זיין פעטער, דאס אלעס איז גוט ווען ס'איז דעמאלטס בשעת מעשה, אבער צו קומען 25 יאר שפעטער זיך אננצונעמען? בנוסף ווען אינדערצווישן איז מען נאך געקומען (תשל"ה) קיין פלארידע מיט א קוויטל צום רבי'ן ז"ל זיך מזכיר זיין להפקד בזש"ק? (שמעתי מפי זקן אחד שהיה שם)

נאר וואס דען, באמת זענען היינט די אלע זאכן אירעלעווענט, נאכדעם וואס ער האט מפייס געווען, און מען זאגט נישט זכור מעשיך הראשונים

אבער באמת יעדער האט דאן געהאט א חלק אין טון נישט נארמאלע זאכן, הן סאטמאר און הן בעלזא, זייערע הענט זענען אויך נישט ריין פון טעראר פון די מ' יארן ווער ס'קען די מעשה מיט רא"מ שווארץ

[איך אויך]

די סיבה ווייסטו אויך?

[קלאר]

וואס זאל זיין די סיבה?

[זר זהב]

איך פארשטיי נישט די גרויסע גדולה פון מהרא"ס וויזיט צו זיין אייגענעם שוואגער. ער וואלט געדארפט זיין אין גוטן מיט אים אלס א ש"ב.

[קלאר]

היינט אזויפיל יארן שפעטער, קען יעדער שרייבן וואס ער וויל
אפי' די וואס האבען יא מיטגעהאלטן די גאנצע פרשה פין 30 צירוק
געדענקן נישט יעדע דעטאל
חוץ די גיטע בעלי זיכרון

היינט 30 צירוק, קען יעדע חדר יונגעל קומען אין דרייען די פאקטן וויאזוי ער וויל
אין ברענגן סברות אהער אין אהין, אין גיי פרעג אים אפ

אין מציאות זענען די רבנים פין 30 יאר צירוק נישט געווען אזעלכע בעלאניס
אין זייער פאקטישע חתימה איז די שטערקסטע באווייז
ווען עס זאל זיין עפעס פאלטש וואלטן די בעלזא דעמאלטס געקענט מאכען 'צימעס' דערפון
די בעלזא זענען נישט אזעלכע קעלבלעך, זיי קענען אויך דעם זעקסטן שולחן ערוך
אין האבען זיך פארטיידיגט די בעסטע וואס זיי האבען געקענט

נאר, אז דער בעלזער רב האט מפייס געווען
האט נישט קיין שום זון אויפצוועקן אלטע חטאים

[איך אויך]

איך מיין אז היינט אנערקענט שוין יעדער אז די מערכה קעגן דעם בעלזער רבי איז געוועהן גאר שטארק איבערגעטריבן. א פאקט וואס מ׳דערמאנט כמעט נישט היינט איז דאס אז פון די גרעסטע אנדרייערס איז געוועהן ר׳ לייבוש לייזער, דער היינטיגער פשעווארסקער רבי הנערץ והנקדש, וואס איז א געוועזענער בעלזער (כידוע האט ער נישט געוואלט דער בעל דברי יואל מסאטמאר זאל זיין זיין מסדר קידושין), און האט שטארק גערידערט. און מ׳זעהט אז כאטש ער איז דעמאלס נאך געווען א אינגערמאן האט ער אונטערגעשריבן אויף די קול קורא

די סיבה ווייסטו אויך?

וואס זאל זיין די סיבה?

אז דו פרעגסט איז משמע דו קענסט נישט די היסטאריע, איז קודם לאמיר אביסל מישן א בלעטל היסטאריע.

אזוי ווי שיטה מקובצת האט שוין דערמאנט האט ר' לייביש נישט געוואלט סאטמאר רב אלס מסדר, אין ווילי וואוינט א חשובע יוד הרה"ח ר' בנציון אויסטרליץ שליט"א (ווער עס קען עם ווייסט דער יוד איז נישט מסוגל צו זאגן ליגנט) פארציילט ער אז ער איז געווען דערביי ווען ר' לייביש איז געקומן אין דעם ווילי בעלזר שטיבל דאווענן מעריב נאך זייער וויזיט ביים רבין (כידוע האט ער געכאפט א פראסק פון זיין טאטע פארן נישט וועלן מכבד זיין דעם רבין מיט סידור קידושין) האט ער זיך געגרויסט בזה"ל "איך בין מיטגעגנגן מיט מיין טאטע אבער כ'האב עם נישט געקוקט אין פרצוף אריין!"

בקיצור ער איז געווען עוורי'דג בעלזר שוואנץ, די וואס געדענקן עם פן יענע יארן פארציילן אז ער איז געווען א בעלזר חאניאק וואס פלעגט דאווענן שפעט מיט בעלזר רב, נארוואדען? ר לייביש האט זיך געשמעקט א פאסטן און ווען ר' חיים ליב כ"ץ איז ארויס פון זיין סאטמער ראש הכוללשאפט כדי צו ווערען אב"ד בעלזא בווילי האט דאס ר' לייביש זייער פארדראסן פארוואס מען האט עם נישט גענומן, אפאר יאר שפעטר ביי די בעלזר מחלוקת מצא בעל חוב הזדמנות לגבות את חובו און ווי געשריבן איז ער געווען דער עיקר אנדרייער ביים טאטען מיט א שטארקע האס.

[משכיל]

פאקטען :י

די מעשה האט זיך אנגעהויבען אז מנחם בעגין האט אנגעהויבען טיילען גרויסע געלטער פאר די מוסדות התורה,י

סאטמאר האט ארויסגעשיקט דעם ברך משה צו שתדל'ן מען זאל נישט נעמען געלט פון די מדינה,י

ווען ער איז געקומען צום בעלז'ער רב האט דער בעלז'ער רב עם געפרעגט ווער זאגט אז מען מעג נישט נעמען געלט? האט דער ברך משה געזאגט דער פעטער, האט איהם דער בעלז'ער געענטפערט אז מיין פעטער האט יא געלאזט נעמען,י

די עדה איז ארויס מיט אן איסור אויף די בעלז'ער מוסדות אין ארץ ישראל,י

די ירושלים'ער וואס זיינען נוטה צו די עדה האבען ארויסגענומען זייערע קינדער,י

די עדה האט שוין פון יאהרן נישט אריינגענומען קיינע בעלז'ער דיינים, וואס בעלזא איז געווען געטרייע עדה מענטשען,

דער בעלז'ער רב האט גע'עפענט זיין אייגענעם ב"ד,י

און דאן איז געקומען די שטייעדיקע תורה מיט געוויגענע און שטארק דארעכגעטראכטע ווערטער,י

די סאטמאר'ער זיינען געווען להשמיד האבען זיי אנגעהויבען א קאמף אז דער בעלז'ער האט גערעט קעגען חתם סופר, וואס דאס איז געווען א גרויסע שקר,י

ואידך זיל גמור

[משולם שטיינפעלד]

דער עולם מישט א טשאלנט.

ביי די פרשה פון די בחירות איז געווארן א מחלוקת צווישן סאטמאר און בעלזא. הויפטזעכטליך צוליב א דרשה וואס סאטמאר רבי זי"ע האט געזאגט, וואס אנגעבליך האט ער געזאגט אז אהרן הכהן האט געמאכט די עגל, און עס האט זיך געזאלט באציעהן צו מרן מהר"א מבעלזא זי"ע. (איך גיי נישט אריינגיין יעצט אין יענע נושא, וואס מרן מסאטמאר זי"ע האט יא אדער נישט געזאגט). עכ"פ הבערה ללהב יצאת, און עס איז געווען א גרויסע מחלוקת.

מרן מבעלזא איז נסתלק געווארן תשי"ז. חסידות בעלזא, איז געבליבן אן א פאקטישע אדמו"ר ביז חמשה עשר באב תשכ"ו, דאן האט מען אויפגענומען דעם פרישן אינגערמאן - די היינטיגע בעלזא רבי - אלס ממלא מקום פון זיין פעטער. (איך גיי נישט אריינגיין יעצט אין יענע נושא, ווער עס האט יא געוואלט ער זאל דעמאלסט ווערן רבי, ווער עס האט געהייסן מען זאל נאך צו ווארטן אביסל, און פארשידענע ראזינקעס ארום יענע תקופה)

די מחלוקת אין יענע יארן האט זיך איינגעשטילט, צוליב דעם וואס מרן מבעלזא איז שוין נישט געווען בעלמא הדין, און עס איז שוין נישט געווען אקטיוו.

דער היינטיגע בעלזא רבי, האט לאנגע יארן געווארן נפקד צו ווערן בזרע של קיימא. תשל"ג איז ער געווען דא אין אמעריקא, און ער איז געפארן קיין פלארידע מיט א קוויטל צו מרן מסאטמאר זי"ע. דער שריט איז געווען אומעמטליך, א שלום צווישן בעלזא און סאטמאר.

כ"ו אב תשל"ט, איז מרן מסאטמאר נסתלק געווארן. די נעקסטע יאר צייט איז געווען פארשידענע געפעכטן צווישן קהלת בעלזא און די עדה החרדית. (מער פרטים האף איך שפעטער צו שרייבן, עס ווערט יעצט אביסל שפעט...).

מוצאי שמחת תורה אין ארץ ישראל איז דא א מנהג אין בעלזא צו זאגן שטייעדיגע תורה (עס איז די איינציגסטע מאל אין יאר וואס דער אדמו"ר זאגט תורה שטייעדיג), דער בעלזא רבי, האט געהאלטן א לענגערע דרשה, בכלליות איבער די שיטה, און בפרטיות איבער דאס נעמען געלט. די גאנצע דרשה איז מיט א שטארקע זלזול אויף מרן מסאטמאר זי"ע, און בתוך הדברים האט ער געלאזט פאלן ווערטער, וואס האט געדארפט צו זיין א זלזול איבער די אונגארישע רבנים הקודמים בכלליות. ווי צו זאגן א מעסעדזש, איך בין געווען פרומער אסאך פאר דו האסט דיר דערמאנט צו זיין פרום, אלזא טייל מיר נישט איין וואס עס מיינט פרום.

מיט דעם האט אויפגעפלאקערט די מחלוקת אויפן גאר גרויסן פארנעם, און דאן איז ארויס גאר א שארפע קול קורא קעגן בעלזא רבי פערזענליך, און קעגן קהל מחזיקי הדת.

דאס זענען די פרטים בקיצור, אי"ה ווען די צייט וועט ערלויבן וועלן מיר פארברייטערן די אונטערליגענדע היסטאריע איבער יענע פרשה. מיט פארשידענע בליקן און מאמרים פון ביידע צדדים פון די מטבע.

[משכיל]

ר' משולם די דרייסט מיט די צונג [סארי מיט די פינגער אויפן קי בארד] ער האט גערעט וועגען די בעלז'ער רבי'ס וואס זיי האבען געקעמפט פאר אידיש'קייט אין די צייט וואס און אונגארען האט מען נאך געגעסען שטאפ גענז, איז דאס א זלזול אין חתם סופר ? ווען איינער רעדען וועגען עסען "פיצא" איז ער מזלזל אין דעם רב המכשיר

קעגען סאטמאר'ער רבי'ן האט ער געזאגט די ווערטער "ער האט מזלזל געווען אין גדולי ישראל וועגען די אינטערעסען פון זיין שיטה"י

בכל אופן איז עס געווען א פאר קורצע ווערטער, געזאגט אין א ראאוגיער טאהן, שטייט און איבערגעטראכט, ווען א קנאי רייסט אראפ אן אנדערען גייט דאס געווענדליך מיט א טעמפו, מיט א טראק לאוד פון זלזולים

[משולם שטיינפעלד]

ר' משכיל, (שיין דערלעבט... מען רופט א משכיל מיטן טיטל ר'.....)

איך וויל נישט גיין פערזענליך, אבער איך האב שוין געזעהן נעכטן אז דא קומט פאן. מען נעמט א שמועה וואס די גאנצע וועלט ווייסט איבער בעלזא. און מען שמירט דאס ארויף אויף סאטמאר רבי. די שמועה גייט איבער די קאר פון געטא וואס האט געהאט דריי פלעצער, בנוגע ר' ישעי'לע, און מען שמירט עס ארויף אויף סאטמאר רבי, אויף א באן וואס האט געהאט איבער 1400 זיץ פלעצער...

איך וויל נישט פארקריכן פון די נושא.

"ווען זיי האבן געגעסן שטאפ גענז האבן זיך אונזערע זיידעס מוסר נפש געווען אויף אידישקייט". וואס דארף דאס צו מיינען ? אויף וועמען דארף זיך דאס באציעהן ?

קעגן מרן מסאטמאר האט ער נאר געזאגט די פאר ווערטער ????

איך דארף איבערהערן די דרשה, און ציטירן ווארט נאך ווארט, פון די זלזול וואס ער רעדט פון מרן מסאטמאר. אבער פון זכרון ארויס, דאס אז ער האט געקעמפט פאר פריוואטע אינטערעסן איז נישט קיין זלזול? טאטש מיך נישט איך האב א שיטה איז נישט קיין זלזול?

איך גיי יעצט נישט אריין, צו ער איז ביסוד הדברים געווען גערעכט. צו די עדה איז געווען גערעכט.

די נושא איז יעצט, צו ער האט דאן גערעדט מיט חוצפה קעגן מרן מסאטמאר. און אויף די פראגע איז יעדער מודה, אפילו ב.מ. קופערשטיין בדרשתו דהאי שתא, אז ער האט גערעדט מיט חוצפה.

[berlbalaguleh]

איך פארשטיי נישט די גרויסע גדולה פון מהרא"ס וויזיט צו זיין אייגענעם שוואגער. ער וואלט געדארפט זיין אין גוטן מיט אים אלס א ש"ב.

ווייל אין די אייגענע קהילה האט ער געהאט גרויס התנגדות אז ער האט זיך נישט געקענט באווייזן בפני קהל ועדה צוזאמען מיט איהם איידער ער איז מפייס דעם דברי יואל זי"ע. כאטש פריוואט האבן זיי גערעדט טעלעפאניש און זיך געטראפן ביי פארשידענע געלגעגנהייטן.

[דולה ומשקה]

ווער פון די בעלי החותמים זענען נאך עוד אתנו בחייהם חיותם על אדמות עד עמוד הכהן לאורים ותומים, לאורך ימים ושנים ארוכים?

אהרן צבי טויב - האליין (תלמיד עוד מקראלי ואח"כ סאטמאר, ויש כמה אגרות אליו מרביה"ק מסאטמאר - זיין פאטער רבי שמואל דוד טויב שו"ב מוזשאי איז געוועהן א שוואגער מיט ר' צבי גליק, ביידע זענען געוועהן איידימער ביי רבי יעקב יחזקי' גרינוואלד אחיו של קרן לדוד וערוגת הבושם, ר' צבי גליק איז געוועהן דער שווער בזוו"ש פון בילגרייע רב, קומט אויס דער האליינע רב איז א ערשטע קאזין מיט דער בילגרייע רב.)
צבי הירש מייזליש - שאפראן
ישראל חיים מנשה פריעדמאן - סאטמאר
יצחק מאשקאוויטש - תורת חמ"ד
יחזקאל ראטה - קארלסבורג
ברוך כהנא - קארלסבורג
משה יאזעפאוויטש

איינעם אויס געלאזט?