בד"ה: הרה"ק אדמו"ר מ'טאהש זצוק"ל

[ירא שמים]

פארוואס שטותים ?

[ליטוואק פון בודאפעסט]

און אז ער האט געלערנט יומם ולילה ווייזט דאס אויף גדלות ?! איר וייסט דען צו ס׳איז געווען תורה לשמה ?! איר וויסט דען וויפיל דבקות בשם ער האט געהאט ?! וויפיל יראת ואהבת השם ער האט געהאט ?!

מ'דארף נישט מאכען קיין סוף פסוק אויף א מענטש. טאמער ער הארעוועט אין לערנען, אפילו שלא לשמה, מוז מען מכבד זיין אזא איינער און ס'איז זיכער דא וואס צו לערנען פון איהם. טאמער מ'זעט ווי ער איז מכבד א צווייטע איד, אפילו שלא לשמה, איז דא וואס אפצולערנען. אבער דער עיקר איז אז ס'איז דא וואס אפצולערנען.
אגב, הגע בעצמך. ווען נישט פאר מיין האקעריי, וואלט מען בכלל אפיר געברענגט די מעשה מיט'ן קאלובער רב? אוודאי נישט! נאר ווייל איך שטיי און שריי אז מ'מוז רעדען פון גדלות נישט פון שטותים, האט מען אביסל גערעדט גדלות.

[diff]

ס'איז א חזקה אז דו מיינסט נישט אונזער טובה. וואס יא, קשיא

[פרייוויליג]

און אז ער האט געלערנט יומם ולילה ווייזט דאס אויף גדלות ?! איר וייסט דען צו ס׳איז געווען תורה לשמה ?! איר וויסט דען וויפיל דבקות בשם ער האט געהאט ?! וויפיל יראת ואהבת השם ער האט געהאט ?!

מ'דארף נישט מאכען קיין סוף פסוק אויף א מענטש. טאמער ער הארעוועט אין לערנען, אפילו שלא לשמה, מוז מען מכבד זיין אזא איינער און ס'איז זיכער דא וואס צו לערנען פון איהם. טאמער מ'זעט ווי ער איז מכבד א צווייטע איד, אפילו שלא לשמה, איז דא וואס אפצולערנען. אבער דער עיקר איז אז ס'איז דא וואס אפצולערנען.
אגב, הגע בעצמך. ווען נישט פאר מיין האקעריי, וואלט מען בכלל אפיר געברענגט די מעשה מיט'ן קאלובער רב? אוודאי נישט! נאר ווייל איך שטיי און שריי אז מ'מוז רעדען פון גדלות נישט פון שטותים, האט מען אביסל גערעדט גדלות.

יעצט דערמאנסטו מיך פון דאנעלד טראמפ וואס האט זיך געאייסערט ביי די דעבאטע, אז ווען ער ברענגט ווען נישט אויף איליגעל אימיגראציע וואלט קיינער נישט גערעדט פון דעם. ער האט אנדעקט אמעריקע!...

[ירא שמים]

און אז ער האט געלערנט יומם ולילה ווייזט דאס אויף גדלות ?! איר וייסט דען צו ס׳איז געווען תורה לשמה ?! איר וויסט דען וויפיל דבקות בשם ער האט געהאט ?! וויפיל יראת ואהבת השם ער האט געהאט ?!

מ'דארף נישט מאכען קיין סוף פסוק אויף א מענטש. טאמער ער הארעוועט אין לערנען, אפילו שלא לשמה, מוז מען מכבד זיין אזא איינער און ס'איז זיכער דא וואס צו לערנען פון איהם. טאמער מ'זעט ווי ער איז מכבד א צווייטע איד, אפילו שלא לשמה, איז דא וואס אפצולערנען. אבער דער עיקר איז אז ס'איז דא וואס אפצולערנען.
אגב, הגע בעצמך. ווען נישט פאר מיין האקעריי, וואלט מען בכלל אפיר געברענגט די מעשה מיט'ן קאלובער רב? אוודאי נישט! נאר ווייל איך שטיי און שריי אז מ'מוז רעדען פון גדלות נישט פון שטותים, האט מען אביסל גערעדט גדלות.

און אז ער זאגט אסאך תילים און דאווענט שעות ארוכות איז דען נישט דא וואס זיך צולערנען פון עם ?!

[געוואלדיג]

שיינע באשרייבונג באקומען אויף בליץ פאסט

[גאלד]

זאג דו מהיכי תיתי אז יא. דער פשטות און דער רוב מיט'ן חזקה איז אז נישט. טאמער דו זאגסט אז יא, איז יא. אבער ביזדערווייל האט דאס קיינער נישט געזאגט. נאר זינלאזע לאזונגען.

really?

סא, בפשטות ווען די טאשער רבי האט געהאט פרייע צייט איז ער געזעצין און געליינט צייטונגען...

לשיטתך איז יעדער איד מוחזק אלס א ליידיגייער,

שיין זעהמיר אויס

[ליטוואק פון בודאפעסט]

אז דו ווייסט נישט דער טייטש פונ'ם ווארט חזקה, וואס זאגסט דו דעות?

[[NAMELESS]]

ליטוואק, וואס טייטשט ער אנדערש די ווארט חזקה? אז איינער איז מוחזק אז ער לערנט נישט אדער ניצט נישט אויס די צייט איז ער שוין ממילא א ליידיגייער, און צו דעם ווילסטו צוקומען, דאס זענען דיינע חזקות.

[גאנצל]

ליטוואק דערווייל זעי איך אז קיינער האט נאך נישט פארשטאנען וואס דו ווילסט דא זאגן אדער וויל מען פארדרייען דיינע ווערטער סאו איך מיין זאלסטוך אפלאזן פונעם נארישן עולם דא ...........

[שמעקעדיג]

אז דו ווייסט נישט דער טייטש פונ'ם ווארט חזקה, וואס זאגסט דו דעות?

אז דו רעדסט אן אנדער שפראך פונעם עולם דא, וואס שרייבסטו אין דעם פארום?

[קאצקע ציקער]

אז אונדז ענטפערן נאך פאר דעם ליטפאק איז ער גערעכט...

[ליטוואק פון בודאפעסט]

אויפ'ן לייכטסטע שפראך. חזקה מיינט אז א זאך איז געווען אזוי נעכטען, וועט עס מסתמא אזוי זיין היינט. למשל ווען א מיידעל איז א פנויה, אומפארהייראט, איז זי מסתמא היינט אויך א פנויה, און מ'דארף נישט מסתפק זיין אז זי איז אן אשת איש.
יעדער מענטש איז געבוירען געווארען אן ע"ה. טאמער איינער וויל מיר זאגען אז דאס האט זיך געטוישט, דארף ער ברענגען א ראיה דערצו. אנדעריש האלט מען די זאך אויף איהר חזקה.

[[NAMELESS]]

אויפ'ן לייכטסטע שפראך. חזקה מיינט אז א זאך איז געווען אזוי נעכטען, וועט עס מסתמא אזוי זיין היינט. למשל ווען א מיידעל איז א פנויה, אומפארהייראט, איז זי מסתמא היינט אויך א פנויה, און מ'דארף נישט מסתפק זיין אז זי איז אן אשת איש.
יעדער מענטש איז געבוירען געווארען אן ע"ה. טאמער איינער וויל מיר זאגען אז דאס האט זיך געטוישט, דארף ער ברענגען א ראיה דערצו. אנדעריש האלט מען די זאך אויף איהר חזקה.

חוץ פון די לצנות וואס די האסט יעצט געשריבן זעה איך אז די בוסט דער וואס ווייסט נישט וואס מיינט חזקה. חזקה איז נאכדעם וואס מ'האט א ספק, דארף מען צוקומען צו א חזקה, למשל ספק פנויה ספק נשואה, ספק לוה ספק לא לוה. אבער לויט דיר דארף איך נישט גלייבן אז די ביסט שוין געוואקסען אמאל ווייל די ביסט דאך געבוירן א קליינער בעיבי.

[ירח בן יומו]

ישט אמת. רוב מצויין אצל שחיטה מומחין הן. און מ'זאגט נישט ער איז נישט געבוירן געווארן א שוחט זאל ער קודם אויפווייזן וואס ער קען. וה"ה לענינו רוב יודן וואס כלל ישראל האט דערשמעקט אין זיי עפעס העכערס מומחין הן. והנח להם לישראל אם אין נביאים בני נביאים.

[גאלד]

אויפ'ן לייכטסטע שפראך. חזקה מיינט אז א זאך איז געווען אזוי נעכטען, וועט עס מסתמא אזוי זיין היינט. למשל ווען א מיידעל איז א פנויה, אומפארהייראט, איז זי מסתמא היינט אויך א פנויה, און מ'דארף נישט מסתפק זיין אז זי איז אן אשת איש.
יעדער מענטש איז געבוירען געווארען אן ע"ה. טאמער איינער וויל מיר זאגען אז דאס האט זיך געטוישט, דארף ער ברענגען א ראיה דערצו. אנדעריש האלט מען די זאך אויף איהר חזקה.

יעצט העלעך אנכאפן די אקס ביי די הערנער אין דיר ענטפערן ווי א ריכטיגע ליטוואק,

דאס צו טאשער רבי איז געווען א ע"ה צו א ת"ח איז אינגאנצן אירעלעווענט,
קען זיין ער איז געווען א ע"ה, קען זיין נישט, איך האב קיינמאל נישט פארהערט,
אבער ס'שטייט נישט אין ערגעץ בכל התורה כולה תהי תלמיד חכם ואל תהי עם הארץ,
דאס גאנצע וואס עס שטייט אז מ'זאל לערנען,
און לכתחלה, ע"פ חז"ל, איז מצוה מן המובחר צו לערנער תורה "לשמה", לשמה מיינט בלויז צו מקיים זיין א מצות עשה מן התורה פונקט ווי תפילין ושבת

יעצט אזוי, דאס איז כו"ע מודה אז טאשער רבי איז געווען מוחזק צו זיין א שומר תורה ומצוות, מדקדק בקלה כבחמורה,
דער חזקה האט ער געהאט פאר גאר לאנגע יארן צום גוטן, קרוב צו 100 יאר,
ממילא אט דער חזקה לערנט אונז, אז ס'נישטא קיין שום מקום לומר אז טאשער רבי זאל פונקט אויסלאזן די איינע מצוה עשה פון לימוד התורה,
פונקט ווי ער האט מקיים אלע אנדערע מצות מיט אלע חמורות בכל פרטי' ודיקודקיה,
שטעל איך אויף די חזקה אז די מצות עשה פון לימוד התורה איז נישט געווען קיין אויסנאם

יעצט מכח סברה העלעך זאגן אז ער איז זיכער נישט געווען קיין ע"ה,
ווייל אז איינער לערנט קען ער,
אבער דאס איז נאר א סברה מעגסט חולק זיין אויף דעם,

[גאלד]

ממילא הדרא קושיא לדוכתי' וואס כאב נעכטן ערווענט

מהיכי תיתי אז טאשער האט נישט עוסק געווען בתורה ביגיעה ובעמקות כל ימיו (שטייצעך ווען ס'געווען זיין זמן תורה)

[פרייוויליג]

טאהשער רבי זצוק״ל געבט די הוראה פאר איינעם בשנת תש״ה צוזאמען מיט דריי אנדערע גדולים.

טאהשער רבי האט ביי א געלעגענהייט געזאגט אז ער האט געקריגן א כתב הוראה פון צוויי גדולים, צווישן זיי רמ"א פריינד, און ער האט עס דערנאך צוריסן, ווייל ער האט נישט געוואלט שפירן אז ער האט עפעס עררייכט.

[ראוונע]

איך האב נאכנישט דורעכגעליינט אלע תגובות אבער איך מיין אז סאיז נישט דא קיינער וואס וואלט זיך נישט געטוישט חלק אין עולם הבא מיט טאהשער רבי זצ״ל
זיין גרעסטע עבירה איז מיליאן מאל חשובער אין הימעל ווי אונזער גרעסטע מצוה
אין איך פאררעכן מיך בכלל נישט אלץ טאהשער איך בין סך הכל דארט געווען צוויי מאל אבער קאם אן ווער פון דא האלט אז ער קען זיך פארמעסטען מיט טאהשער רבי׳ס ערליכקייט?

[גרויסע מענטשעלע]

סאיז דא אסאך אידן וואס האבן בכתב ווי טאהשע רבי זי"ע פארקויפט זיין עולם הבא פאר אפאר הינדערט אלפים.

ער האט עס כמה פעמים פארקויפט

[פרייוויליג]

סאיז דא אסאך אידן וואס האבן בכתב ווי טאהשע רבי זי"ע פארקויפט זיין עולם הבא פאר אפאר הינדערט אלפים.

ער האט עס כמה פעמים פארקויפט

דאס איז ליצנות. עס איז דא א בריוו וואס טאהשער רבי האט געשריבן פאר איינעם בימי הזעם, אז ער וואלט אים זייער געוואלט העלפן אבער ער האט נישט קיין געלט. ער שרייבט צווישן אנדערע: איך וואלט פארקויפט האלב פון מיין עולם הבא פאר דער וואס וואלט מיר געקענט געבן געלט דיך צו העלפן, אבער ווי טרעפט מען אזא איינעם, ענדיגט ער שרייבן. איר הערט: ער וואלט פארקויפט א האלב פון זיין עולם הבא צו העלפן א צווייטן איד!!

[[NAMELESS]]

סאיז דא אסאך אידן וואס האבן בכתב ווי טאהשע רבי זי"ע פארקויפט זיין עולם הבא פאר אפאר הינדערט אלפים.

ער האט עס כמה פעמים פארקויפט

אפשר קען איינער ארויפלייגן אזא מכתב? עס וואלט געווען מורא׳דיג עס צו זען!

[גרויסע מענטשעלע]

ס'איז דא א איד וואוינט אין ב.פ. לעבט נאך אסאך אידן קענען איהם רבני הנגיד מעכי פריעד ,M Fried shelving ער האט אזא צעטיל בא זיך דוק ותשכח