[justify]אין די צייט וואס איר האלט דעם ארטיקל אין האנט האט איר זיך מן הסתם שוין לאנג 'אפגעשאקלט' ביי תשליך, אבער צו שרייבן און לייענען ארום דעם אינטערעסאנטן און אביסל פארנעפעלטע נושא איז קיינמאל נישט שפעט, בפרט אז עס ווערט געברענגט אין ספרי המנהגים אז מען קען מקיים זיין דעם מנהג ביז הושענא רבה, ווי אויך וועט אפשר ארויסקומען א נקודה למעשה פאר די בעפארשטייעדיגע חול המועד טעג און פארן גאנצן לעבן בכלל.
דער מנהג פון גיין צום ים מתפלל זיין איז היינט ברייט אנגענומען ביי כלל ישראל, אשכנזים און ספרדים צוגלייך. ביי די תימנים טיילט זיך דאס צווישן די דרדעים און זייערע ארומיגע וואס זענען דוגל אינעם רמב"ם'ס ראציאנאליזם און זיי גייען נישט צו תשליך, און די איבריגע וואס גייען מיטן דרך האר"י און גייען יא צו תשליך. לכתחילה איז די מנהג געווען פארשפרייט בלויז ביי די אשכנז'ישע מקומות, אבער שפעטער מיטן השפעה וואס דער דרך האר"י האט געהאט אויף די ספרדים, איז דער מנהג אויך אריבער צו זיי, און דערפאר טרעפט מען נאך רבי חיים וויטאל רעדן פון תשליך ווי א מנהג אשכנז.
מקורות וטעמי המנהג
די ערשטע מקור פאר דעם מנהג אינעם פארעם ווי עס ווערט היינט פראקטיצירט, איז פונעם מהרי"ל, וואס ווערט פאררעכנט ווי דער 'אבי מנהגי אשכנז' (געלעבט אין די יארן פון ה' אלפים ק'), ער ברענגט אז דער מנהג איז צו גיין ר"ה נאך די סעודה צו ימים ונהרות "להשליך במצולות ים כל חטאתנו", ער ברענגט אז עס איז דא וואס פירן זיך צו ברענגען ברויט און אנדערע מאכלים צו געבן פאר די פיש, און ער שרייבט מען זאל דאס נישט טון ווייל עס איז נישט אויסגעהאלטן מיט הל' יו"ט, דער מהרי"ל איז מסביר דער טעם ע"פ דער מדרש, אז ווען אברהם איז געגאנגען צו די עקידה האט אים דער שטן פרובירט מעכב צו זיין דורך זיך פארשטעלן ווי א טייך, דערפאר איז א ים וואס דערמאנט די מאורע, א פאסיגע פלאץ צו מתפלל זיין אויף כפרת עונות.
רבי אייזיק מטירנא (געלעבט מיט בערך א הונדערט יאר שפעטער) ברענגט אויך דער מנהג, און לייגט צו 'ורואין דגים חיים', ער איז נישט מסביר וואס איז דער ענין מיט זעהן לעבעדיגע פיש, דער רמ"א אין דרכי משה ברענגט דער מנהג, און לייגט צו אז דאס איז א רמז צו מתפלל זיין אז עס זאל נישט שולט זיין קיין עין הרע אזויווי אויף פיש איז נישט דא קיין עין הרע. דער לבוש ווידער, מאכט שוין פון די פיש דער עיקר טעם פון גיין צו תשליך. ער זאגט אז מען דארף זיך מתבונן זיין, אז פונקט ווי די פיש שווימען גרינג אריין אין נעץ, אזוי אויך מיר מענטשן פאלן גרינג אריין אינעם יצר'ס נעץ, און דורך די מחשבה וועט מען צוקומען צו תשובה. נאך א טעם ברענגט מען, אז פיש האבן אפענע אויגן, דאס איז מרמז אויף א תפילה אז דער באשעפער זאל האלטן א עינא פקיחה אויף אונז.
נאך טעמים אויף תשליך זענען, לויט וואס מען זעהט אין נ"ך אז מען פלעגט ממליך צו זיין מלכים ביי וואסער, און ראש השנה זענען מיר ממליך דעם אייבערשטן, אדער ווייל וואסער וואס לויפט אייביג צו נידריגע פלעצער איז א סימן אויף הכנעה, דערפאר ראש השנה ווילן מיר ארויסברענגען אז מיר זענען זיך מכניע אונטער הקב"ה.
אן אינטערעסאנטן מנהג וואס האט ענליכקייטן צו אונזער תשליך, ווערט דערמאנט אין רש"י מסכת שבת דף פא עמוד ב'. די גמרא רעדט דארט הלכה'דיגע שאלות ארום א געוויסע געוויקס מיטן נאמען 'פרפיסא', און רש"י איז מסביר וואס איז דאס, אז א שטיק צייט פאר ראש השנה האט מען איינגעפלאנצט פאר יעדן באזונדער אין הויז, א געוויסע פלאנצונג, און ערב ראש השנה האט מען דאס ארומגעדרייט ארום דעם קאפ און מען האט געזאגט 'זה תחת זה, וזה חליפתי וזה תמורתי', און דערנאך האט מען דאס אריינגעווארפן אין ים, עס איז דא וואס ווילן טענה'ן אז דער מנהג איז דער פארגייער פאר ביידע מנהגים, תשליך און כפרות, נאר מיט די צייט האט זיך דאס צוטיילט צו צוויי ריטואלן: איינס פון ארויסגיין צום ים, און איינס פון מאכן א כפרה און א תמורה פארן מענטש.
פרטי המנהג
לאמיר אדורכשמועסן עטליכע נקודות פונעם מנהג גופא. קודם דער זמן: אין מהרי"ל שטייט, אז אויב די ערשטע טאג געפאלט אין שבת זאל מען גיין די צווייטע טאג, לכאורה אלץ חשש אז מען וועט קומען צו טראגן חוץ לעירוב, און אזוי איז דער מנהג ביי רוב כלל ישראל, און ווי עס זעהט זיך אויס פון דעם איז לאו דוקא די קפידא צו גיין דער ערשטער טאג ראש השנה דוקא. אבער עס זענען יא דא וואס שרייבן, צו גיין דוקא די ערשטע טאג אפילו ווען עס פאלט אין שבת (יעב"ץ ועוד). ווידער 'מנהג וורמייזא' ווערט געברענגט, אז זיי פלעגן גיין יו"כ נאכן ליינען ביי מנחה (אפשר האט עס א שייכות מיט מפטיר יונה). און ווייטער ביי חסידים איז פארשפרייט דער מנהג, צו גיין א טאג פאר ערב יום כיפור.
וואס טוט מען ווען עס איז נישטא קיין טייך נאנט צום שטאט? איז דא עטליכע וועגן זיך צו ספראווען דערמיט. אין געוויסע שטעט פלעגט מען פשוט אנגרייטן א גרוב מיט וואסער און זיך דארט שטעלן זאגן, און היינט איז אויך דא מקומות ווי מען צינדט אן דעם קראן און מען זאגט (לפי די מנהגים איז פיש נישט קיין עיקר). אין ירושלים איז דא וואס גייען ארויף אויפן דאך צו קוקן ביזן ים, און אזוי האט זיך אויך דער חת"ס געפירט, ער פלעגט ארויף גיין אויף א בארג אן פון דארט קוקן. אן אינטערעסאנטן אויסוועג ווערט געברענגט אין א באשרייבונג פון אידישע קהילות מיט עטליכע הונדערט יאר צוריק, אז ווען מען קען נישט גיין צום ים איז מען ארויס אין א אפענע פלאץ ווי די ווינט בלאזט, און דארט האט מען אויסגעשאקלט די קליידער אויסצושאקלן די עבירות.
פריער האט מען געזען פונעם מהרי"ל אז ער שרייבט קעגן א מנהג פון אריינווארפן ברויט אין ים פאר די פיש. אינטערעסאנט איז, אז כאטש דער מהרי"ל אסר'ט דער מנהג און עס ווערט אויך אינגנארירט אין די שפעטערע מקורות, איז עס נאכאלס געווען - און איז נאך היינט - א פארשפרייטע מנהג. וואס איז פשט פון אזא מנהג? א פשוטע הסבר קען זיין, אזויווי מיר האבן פריער געזען אז עס איז געווען א מנהג צו קוקן אויף פיש, האט מען אריינגעווארפן ברויט כדי די פיש זאלן קומען נענטער און מען זאל קענען קוקן אויף זיי, און מען טרעפט טאקע אין א דייטשע חיבור אויף אידישע מנהגים De Synagoga Judaica (געשריבן בערך 300-400 יאר צוריק) אז עס איז געווען א גרויסע שמחה ווען מען האט געזען א פישל שווימען בשעת ווען מען האט געזאגט תשליך, און מען האט זיך גענומען שאקלן די עקן פון די מלבושים כאילו אפצושאקלען די עבירות אויף די פיש 'אזויווי מען האט געטון אין בית המקדש יום כיפור מיטן שעיר לעזאזל' (די לעצטע שטיקל איז גאר אינטערעסאנט ווייל עס דערמאנט גאר שטארק פון אונזער מנהג פון כפרות. און אזויווי מען האט געזען פריער אז עס זענען דא השערות, אז די ביידע מנהגים: תשליך און כפרות, זענען באמת במקורם איין מנהג). עכ"פ זעען מיר אז די אידן האבן שטארק ארויסגעקוקט פאר די פיש, ממילא איז מסתבר אז מען האט אריינגעווארפן עסן כדי זיי זאלן זיך באווייזן. און איינוועגס האבן מיר שוין פארדינט נאך א הסבר אין די מנהג, צו זאגן דוקא ווי עס איז דא פיש, כדי ארויפצושאקלן אויף זיי די עבירות אזויווי דער שעיר העזאזל (אויך דער מהרי"ל - ווען ער ברענגט אז מען פלעגט געבן עסן פאר די פיש - זאגט, אז מען האט עס געטון "להראות להם לשמוח בהן", אז די פיש זאלן זיך באווייזן צו זיי און מען זאל זיך פרייען מיט זיי, נאר עס איז נישט קלאר וואס ער מיינט, עס קען זיין אז דאס איז געווען א באזונדערע זאך אז איינמאל מען איז שוין געגאנגען צום טייך האט מען שוין געואלט זעהן די פיש פאר פארוויילונג, אדער קען זיין אז ער מיינט אויך צו זאגן, אז די אידן האבן געגלייבט אז די פיש טראגן אוועק די עבירות).
עס איז נאך היינט פארשפרייט די מנהג אז ווען מען ענדיגט זאגן די פסוקים ביי תשליך שאקלט מען אפ די עקן פון די קליידער. און דער פשוטע הסבר אין דעם איז, אז עס איז כאילו מען שאקלט אראפ פון זיך די עבירות. דאס האט אויפגעברענגט קעגנערשאפט כאילו מען קען אוועקווארפן עבירות אן תשובה, עס איז דא טאקע וואס דרייען דאס אביסל אנדערש, אז דאס קומט ארויסברענגען אז מען וויל זיך אפשאקלן און אפטיילן פון די עבירות, דער יעב"ץ און אזוי אויך אין ספר חמדת הימים זאגן, אז מען שאקלט אפ קליפות און חיצונים, און אין באשרייבונגען וואס זענען איבערגעבליבן פון אייראפעאישע קהילות זעהט מען, אז די סדר איז געווען אז מען פלעגט האלטן די ברויטלעך אין די עקן פון די קליידער, און ווען מען האט געענדיגט זאגן האט מען אריינגעשאקלט די ברויט אינעם טייך. קען זיין אז פון דא נעמט זיך דער מנהג צו שאקלן די בגדים.
א גאר אינטערעסאנטע מנהג ברענגט ר' בנימין הנוסע השני, אז ווען ער האט באזוכט אין קורדיסטאן ראש השנה, האט ער געזען ווי זיי גייען ארויס צום טייך און שפרינגען אריין אין וואסער מיט די בגדים און שווימען ארום ווי די פיש גלויבענדיג אז אזוי ווערן זיי ריין. ער שרייבט דארט אז ער האט זיי מוכיח געווען אז דאס איז שלא כהלכה, וויבאלד מען טאר נישט שווימען אין יו"ט, און זיי האבן מקבל געווען. ר' יהודא לייב פישמן-מימון ברענגט אין איינע פון די קובצי בית הכנסת, פון א כת"י, אז דער מנהג אין א שטאט איז געווען ארויסצוגיין מוצאי פסח צום טייך און זאגן דעם סדר תשליך.
די נקודה הפנימית פון תשליך
דער אנגענומענער סימבאל היינט פון תשליך איז, אז מען גייט זיך אראפשאקלען פון די עבירות. דארף מען פארשטיין, וויאזוי ארבעט דאס? פארוואס עפעס פונקט ביים וואסער קען מען אזוי גרינג פטור ווערן פון די עבירות? פריער האבן מיר געזען עטליכע טעמים, אבער לאמיר יעצט קוקן אין אן אנדערע וועג. געוויסע חוקרים (ובעיקר יעקב בצלאל לויטרבך אין זיין לענגערע מאמר אויף תשליך) ברענגען ארויס, אז ווען מען קוקט צוריק זעהט מען אסאך מקורות ביי אידן אז ביי וואסער איז א גוטע מקום תפילה און א מקום מוכשר אז די תפלות זאלן נתקבל זיין, ווייל עס איז דא א געוויסע שטארקע השראת השכינה איבער וואסער. איך וועל ברענגען א טייל פון די מקורות: אין חומש זעהט מען ווען שרה האט פארטריבן הגר האט זי זוכה געווען צו א באזוך פון א מלאך ביי א באר מים, און זי האט טאקע גערופן די באר על שם פון די געשעעניש, וואס ווייזט אז די באר האט געהאט א ספעציעלע שייכות דערמיט. שפעטער טרעפט מען יצחק קומען פון די באר, און ווי ראשונים זענען מסביר איז ער געגאנגען מתפלל זיין דארט. אליעזר עבד אברהם ווען ער איז געגאנגען זוכן א זיווג פאר יצחק, האט ער מתפלל געווען ביים באר, און אין בעלי התוספות שטייט טאקע אויפן פסוק הנה אנכי ניצב על עין המים: "מקום טהרה ושם נתפלל". דוד המלך האט געשיקט זאלבן שלמה פאר מלך ביים נהר גיחון. ספר יחזקאל הייבט זיך אן מיט א מראה וואס ער האט געזען ביים נהר גיחון. דניאל האט געזען א מחזה ביים נהר חידקל. עזרא האט פאררופן א יום צום ביים נהר אהוא. זעהט מען פון די מקורות, אז וואסער איז א מקום מוכשר זיך צו טרעפן מיט השי"ת צו דאווענען און זוכה צו זיין לנבואה, צו דעם קען מען צולייגן די פסוקים: ורוח אלוקים מרחפת על פני המים, און: קול ה' על המים, א-ל הכבוד הרעים ה' על מים רבים.
דער מדרש (מכילתא דר' שמעון פרשת בא) זאגט קלאר, אז וואסער איז א מקום מוכשר פאר נבואה, און דער איינציגסטער ארט ווי מען קען זוכה זיין לנבואה חוץ לארץ איז נאר ביי וואסער. יוסף פלאוויוס אין זיין 'קדמוניות היהודים' איז מעתיק א רשות וואס א ממשלה האט געגעבן פאר די ארטיגע אידן, צו בויען זייער מקום תפילה ביים בארטן פון ים, אזויווי עס איז די מנהג אבותיהם. אין אגרת אריסטיאס - וואס באשרייבט די איבערטייטשונג פון די תורה אויף יונית דורך תלמי - ווערט דערציילט, אז דער מלאכת התירגום איז פארגעקומען אין שטיבלעך אויפן בארטן פון ים, און יעדן טאג פלעגן די זקנים ארויסגיין וואשן די הענט ביים ים און דאווענען. פילון האלכסנדרוני לייגט אראפ א מעמד, ווי אידן זענען ארויס צום ים דאווענען. 'טרטוליאנוס' - א קריסטליכער שרייבער פונעם צווייטן יאר הונדערט - ברענגט א אידישע מנהג צו דאווענען ביים ים, און אויף נאך א פלאץ ברענגט ער א מנהג ביי א תענית וואס אלע אידן האלטן (יו"כ?), איבערצולאזן די שול און ארויסגיין צום ים, כדי ארויפצושיקן די תפלות צום הימל.
לאור פון די מקורות זאגט זיך געשמאק די השערה, אז אונזער מנהג תשליך איז אן איבערבלייבעניש פון די מנהג פון דאווענען ביים ים. ראש השנה און די נאכפאלגענדע טעג איז דאך א זמן וואס אידן קוקן ארויס אויף קבלת התפלות, איז דאך א פאסיגע צייט צו גיין מתפלל זיין ביים ים וואו עס איז דא א השראת השכינה, און די תפלות ווערן נתקבל.
און עס לאזט זיך טראכטן: וואס איז טאקע פשט פון דעם גלויבן, אז ביים ים איז דא א גרעסערע השראת השכינה? איך מיין א פשוט'ע סברה קען זיין, אז די מעכטיגקייט וואס דער ים שטעלט פאר, און זיינע ריזיגע פארהוילענע טיפענישן האבן איבערגענומען דעם מענטש און געגעבן א געטליכע בליק. און אז מען טראכט אריין, איז די גאנצע מושג פון השראת השכינה אט דאס. גאט איז נישט נתפס אין מקום, און עס איז נישט שייך צו זאגן אז ער איז מער דא ווי דארט, נאר דארט ווי מען זעהט מער גאט'ס הנהגה און זיין כח, דארט איז דא מער 'השראת השכינה' און עס איז גרינגער פארן מענטש זיך צו פארבינדן מיט אים.
און בערך אזא רעיון האב איך געטראפן אינעם פילאזאפישן חיבור פונעם רמ"א 'תורת העולה' (סוף פרק נ"ו), איך בין מעתיק דעם לשון: "ומנהג ישראל תורה הוא, במה שהולכים על מים ואומרים תשליך במצולות ים כל חטאתינו, כי מצולת ים הוא התהום, והיא המקום היותר עמוק בים, והנה לפי הטבע של היסודות שהמים יכסו הארץ, והארץ הוא המרכז, והוא מקום הנמוך בכל העולם, והנה התגלות הארץ לצורך בני אדם ולדרים עליה אינו בלא כוונת מכוון, והוא אשר חדש העולם כרצונו לתכלית ישוב הארץ, ולכן אנו הולכים על המים לראות אשר שם חול גבול לים, ואמר עד פה תבא ולא תוסיף, וכשאנו הולכים שם אנו רואים גבורתו של יוצר בראשית, ולכן אנו הולכים על המים בראש השנה שהוא יום הדין, לשום כל אחד על נפשו ענין בריאת העולם ושהשם יתעלה מלך הארץ, ועל זה נאמר ותשליך במצולות ים כל חטאתם, כי באמת המתבונן בענין מצולות ים ומכיר שהעולם מחודש על ידי זה עומד על מציאות השם יתעלה, ומתחרט על ידי זה על כל עונותיו, וחטאיו נמחלים, ועל דרך זה נשלכים החטאים במצולות הים, והוא מבואר למשכיל, עכ"ל. און אין קורצן זאגט דער רמ"א, אז דער ענין פון 'תשליך' איז צו גיין זיך מתבונן זיין אין די וואונדער פון נאטור, צו ווערן איבערגענומען פון גאטס הערליכע בריאה, און דורכדעם קומען נענטער צו אים.
און באמת איז דאס נישט נאר תשרי און נישט נאר ביים ים, נאר וואו מען גייט נאר צו זעהן דעם הערליכן נאקעטן נאטור, קען מען זיך אפשטעלן א מינוט און טראכטן און ווערן איבערגענומען פונעם וואונדערליכן הערליכקייט, און לאזן דאס הארץ און מח קלערן: ווער שטייט אונטער דעם? וואס איז די ציל פון דאס אלעס? און וואס איז מיין טייל דערין.[/justify]
מנהג תשליך און זיין באדייט -- פרי עט הדר
-
[NAMELESS]
-
[NAMELESS]
גראדעמעכעלע האט געשריבן:א ספעציעלע ישר כח וויל איך געבן פאר החכם הכולל מרן [tag]אדנירם[/tag] פאר'ן אזוי הערליך און פונקטליך מגיה זיין דעם מאמר,
אויב שוין החכם הכולל, פארוואס'זשע נישט 'החכם השלם'?!... זיי נישט מגזים, ס"ה נאך א שמענדריק מיט אביסל כשרון.
---------------
דיין מאמר איז הערליך שיין, און באמת וואונדערבאר. מחקר, תורה'דיג, היסטאריש, לייכטע שפראך, בע'טעמ'טע לשון, אזש ס'איז א געשמאק צו ליינען יעדעס ווארט.
כאטש מיר האלטן שוין לאנג נאך ר"ה ווען מ'גייט תשליך, איז אבער די יסוד היוצא נוגע אין יעדן הינזיכט. כלומר, וויאזוי מנהגים טוישן זיך צוביסלעך מיט די צייט, ביז מיר פארשטייען שוין נישט געוויסע זאכן וואס מיר טוען, און מיר פארלאזן זיך אויפן 'מנהג ישראל תורה'...
נאכאמאל, א גרויסן דאנק! כ'האב שטארק הנאה געהאט פון דיין שיינע ביאור מקיף.
-
[NAMELESS]
Re: מנהג תשליך און זיין באדייט -- פרי עט הדר,
יעקב לויטרבך צונעמט זייער גוט וויאזוי א מנהג דעוועלאפט זיך,
Sent from my SGH-T599N using Tapatalk
Sent from my SGH-T599N using Tapatalk
-
moshav zekeinim
- וְאֶת־הָאֶ֜לֶף
- הודעות: 1764
- זיך רעגיסטרירט: מיטוואך יאנואר 07, 2015 2:14 pm
- האט שוין געלייקט: 929 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 1485 מאל
עס האט מיר איינער א סאטמארער איד דערציילט (איינע פון די אויסוועלטניקעס..) אז ווען דער סאטמארער רב ז"ל איז געפארן מיטן שיף קיין ארץ ישראל נאך דעם וואס די מדינה איז שוין געווען על תילה האט ער עקסטער הייס מתפלל געווען הארט פארן אנקומען, אנגעבנדיג די סיבה, ווייל דא אויפן ים נעבן ארץ ישראל איז די איינציגסטע מקום אין ארץ ישראל וואס איז נישט נתטמא געווארן דורך די ציונים (ווי באקאנט ווערט דער ים נאנט צו ארץ ישראל ע"פ תורה פאררעכנט אלץ ארץ ישראל).
לויט דעם קען מען אפשר קלערן אז אויך בימי מלכות החשמונאים ווען ארץ ישראל איז נתטמא געווארן דורך די רשעי ישראל וועלעכע האבן געפירט דאס לאנד און מורד געווען באומות הסביבות, האבן די ערליכע אידן זיך נוהג געווען צו גיין צום ים הגדול וואו עס איז די איינציגסטער מקום בארץ ישראל וואס איז נישט תחת הממשלה החשמונאית (המאוחרת) הטמאה. און באמת איז נאנט צום ים אויך גוט געווען וויבאלד כידוע האבן די חשמונאים נישט מצליח געווען איינצונעמען די שטעט וועלעכע האבן זיך געפונען ביים בארטן (חוץ אפשר בימי ינאי).
קען מען קלערן אז דאס איז דער מקור פון תשליך. (בדרך צחות).
לויט דעם קען מען אפשר קלערן אז אויך בימי מלכות החשמונאים ווען ארץ ישראל איז נתטמא געווארן דורך די רשעי ישראל וועלעכע האבן געפירט דאס לאנד און מורד געווען באומות הסביבות, האבן די ערליכע אידן זיך נוהג געווען צו גיין צום ים הגדול וואו עס איז די איינציגסטער מקום בארץ ישראל וואס איז נישט תחת הממשלה החשמונאית (המאוחרת) הטמאה. און באמת איז נאנט צום ים אויך גוט געווען וויבאלד כידוע האבן די חשמונאים נישט מצליח געווען איינצונעמען די שטעט וועלעכע האבן זיך געפונען ביים בארטן (חוץ אפשר בימי ינאי).
קען מען קלערן אז דאס איז דער מקור פון תשליך. (בדרך צחות).
אם בתירוץ אחד מתורצות שתיים או שלוש קושיות, קרוב לומר שהתירוץ אמיתי. וככל שיגדל מספר הקושיות המתורצות באותו תירוץ, כך מתחזקת ההנחה שהתירוץ אמיתי.
(תורת-מנחם עמ' 154 שיחת כ' מנחם-אב תש"י).
(תורת-מנחם עמ' 154 שיחת כ' מנחם-אב תש"י).
-
שמעקעדיג
- שריפטשטעלער
- הודעות: 16679
- זיך רעגיסטרירט: דאנערשטאג אפריל 12, 2012 12:11 am
- האט שוין געלייקט: 18070 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 18981 מאל
ערשט יעצט אדורכגעליינט, און זיך דערקוויקט מיט יעדע שורה. עס איז מאיר את העינים. א שיינע ארבעט, ר' מיכעלע!
מושב, דוכט זיך אז די מעשה ביים סאטמאר רב איז געווען ווייל ביי א וואסער איז א מקום טהרה.
אז גראדער מעכל און אנדערע שרייבן שוין וועגן מנהגים איבער דאווענען ביים וואסער, האב איך אייביג געהאט די אסתפקתא ווי אזוי מען מעג דאווענען ביים וואסער וואס איז א אפענער פלאץ, אין שו"ע שטייט קלאר די הלכה אז מען טאר נישט דאווענען אויף א אפענעם מקום, נאר אין א שטוב? בדרך אפשר קען מען זאגן ווייל די סיבה פונעם איסור שו"ע איז טאקע צוליב דעם ווייל דאווענען ביי א אפענעם פלאץ ברענגט א ברייטקייט אין א מענטשנ'ס הארץ, און תפלה דארף זיין בתחנונים ובהכנעה, ממילא איז מעגליך אז ביי א וואסער וואס איז מעורר דעם מענטש צו פחד ה' ויראתו וגדלותו און איז מעורר צו טהרה והכנעה כנ"ל איז די סיבה נישט שייך, נאר אדרבה עס איז גאר א מעלה. אבער לפי"ז איז עס מותר נאר ביי א גרויסע וואסער נישט סתם ביי א קליין טייכל אדער צב"ש ביי א סווימונג פול וכדו', וצ"ע.
מושב, דוכט זיך אז די מעשה ביים סאטמאר רב איז געווען ווייל ביי א וואסער איז א מקום טהרה.
אז גראדער מעכל און אנדערע שרייבן שוין וועגן מנהגים איבער דאווענען ביים וואסער, האב איך אייביג געהאט די אסתפקתא ווי אזוי מען מעג דאווענען ביים וואסער וואס איז א אפענער פלאץ, אין שו"ע שטייט קלאר די הלכה אז מען טאר נישט דאווענען אויף א אפענעם מקום, נאר אין א שטוב? בדרך אפשר קען מען זאגן ווייל די סיבה פונעם איסור שו"ע איז טאקע צוליב דעם ווייל דאווענען ביי א אפענעם פלאץ ברענגט א ברייטקייט אין א מענטשנ'ס הארץ, און תפלה דארף זיין בתחנונים ובהכנעה, ממילא איז מעגליך אז ביי א וואסער וואס איז מעורר דעם מענטש צו פחד ה' ויראתו וגדלותו און איז מעורר צו טהרה והכנעה כנ"ל איז די סיבה נישט שייך, נאר אדרבה עס איז גאר א מעלה. אבער לפי"ז איז עס מותר נאר ביי א גרויסע וואסער נישט סתם ביי א קליין טייכל אדער צב"ש ביי א סווימונג פול וכדו', וצ"ע.
וירח ה' את ריח הניחוח
-
[NAMELESS]
שמעקעדיג האט געשריבן:אז גראדער מעכל און אנדערע שרייבן שוין וועגן מנהגים איבער דאווענען ביים וואסער, האב איך אייביג געהאט די אסתפקתא ווי אזוי מען מעג דאווענען ביים וואסער וואס איז א אפענער פלאץ, אין שו"ע שטייט קלאר די הלכה אז מען טאר נישט דאווענען אויף א אפענעם מקום, נאר אין א שטוב? בדרך אפשר קען מען זאגן ווייל די סיבה פונעם איסור שו"ע איז טאקע צוליב דעם ווייל דאווענען ביי א אפענעם פלאץ ברענגט א ברייטקייט אין א מענטשנ'ס הארץ, און תפלה דארף זיין בתחנונים ובהכנעה, ממילא איז מעגליך אז ביי א וואסער וואס איז מעורר דעם מענטש צו פחד ה' ויראתו וגדלותו און איז מעורר צו טהרה והכנעה כנ"ל איז די סיבה נישט שייך, נאר אדרבה עס איז גאר א מעלה. אבער לפי"ז איז עס מותר נאר ביי א גרויסע וואסער נישט סתם ביי א קליין טייכל אדער צב"ש ביי א סווימונג פול וכדו', וצ"ע.
ויש ליישב, אז היות מיר גייען צום טייך ארייצואווארפן אונזערע עבירות, זענען מיר דאך אונטערן דירעקטן השפעה פון שפלות אויף אלעס וואס מיר האבן חוטא געווען, און די תפילה איז דרך הכנעה ותחנונים, און דערפאר מעג מען דאווענען אפילו אין אן אפן מקום.
ועוד יש לומר, אז דאס איז טאקע א געפערליכע עוון, און דאס איז טאקע איינע פון די עבירות וואס מיר ווארפן אריין אין טייך...
