ספרים היפך שיטת ויואל משה

[בראשית]

איך האב נישט געטראכט מער מגיב זיין דא אבער וויבאלד איך זעה עס איז יא דא אפאר ערענסטע דענקער וועל איך מיר ערלויבן אריינווארפן נאך א ווארט. און קובץ גינות ורדים כ דף קכ איז דא א שיינעם ביאור על הזרע שמשון עיי"ש. למעשה להלכה בלייבט סייווי איבער די שבועה פון דחיקת הקץ איז ממילה נישטא קיין נפק"מ לנידן דידן.

[גאלד]

מיר איז נישט קיין פראבלעם צו לאזן דעם זרע שמשון ביי א פליאה עצומה,
ביי אתה חונן בין איך מתפלל צו פארשטיין דעם ויואל משה, דערווייל ארבעט עס ווי א פידעל

[גאלד]

איך האב נישט געטראכט מער מגיב זיין דא אבער וויבאלד איך זעה עס איז יא דא אפאר ערענסטע דענקער וועל איך מיר ערלויבן אריינווארפן נאך א ווארט. און קובץ גינות ורדים כ דף קכ איז דא א שיינעם ביאור על הזרע שמשון עיי"ש. למעשה להלכה בלייבט סייווי איבער די שבועה פון דחיקת הקץ איז ממילה נישטא קיין נפק"מ לנידן דידן.

ווי קען איך זיך איינהאנדלען דעם קובץ?

[ירא שמים]

די קובצים זענען דא אויף אוצר החכמה

[דעת תורה]

גאלד אפשר איז דער ויוא"מ א פליאה עצומה און דער זרע שמשון שטימט?

[גאלד]

גאלד אפשר איז דער ויוא"מ א פליאה עצומה און דער זרע שמשון שטימט?

מכח וואס?

איך ברענג דאך סברות ומקורות צו מיין החלטה (בשם הויאל משה), עיין לעיל

[פרייוויליג]

[tag]גאלד[/tag] למעשה איז דיין גאנצע תשובה א שיינע תורה/דרוש. א שטייגער ווי ספר ויואל משה. אבער דער זרע שמשון לערנט אפ פשט אין פילן בוכשטעבליכן זין פון ווארט, אן קיין פשטים, תירוצים, אדער איינזעצונגען. איך גלייב נישט אז מען קען זיך טועה זיין אין די ווערטער פונעם גדול. און איך גלייב אז מען וועט אננעמען זיינע ווערטער אלס מער ריכטיגער און ווייניגער פלא'דיג, ווי פון א גדול וואס האט געלעבט מיט צענדליגע דורות שפעטער.

[גאלד]

[tag]גאלד[/tag] למעשה איז דיין גאנצע תשובה א שיינע תורה/דרוש. א שטייגער ווי ספר ויואל משה. אבער דער זרע שמשון לערנט אפ פשט אין פילן בוכשטעבליכן זין פון ווארט, אן קיין פשטים, תירוצים, אדער איינזעצונגען. איך גלייב נישט אז מען קען זיך טועה זיין אין די ווערטער פונעם גדול.

אבי געשאסן,

רעגסט מיך אויף,

דער פשט ע"פ הויואל משה איז פשוט בתכלית הפשטות,

איך וואלט פרובירו צו reason 'ען מיט דיר אויב זאל איך וויסן אז די זוכסט צו פארשטיין,

און איך גלייב אז מען וועט אננעמען זיינע ווערטער אלס מער ריכטיגער און ווייניגער פלא'דיג, ווי פון א גדול וואס האט געלעבט מיט צענדליגע דורות שפעטער.

הרשות בידך,

אבער להוי ידוע זרע שמשון איז "אפציעל" א "דרוש" ספר, אזא גאטונג ווי פרשת דרכים, וכדומה,
ווידער ויואל משה איז א הלכה ספר, ווי דער מחבר שרייבט אינעם שער בלאט (איך ווייס די מתנגדים ווילן זאגן אז נישט)

[ליטוואק פון בודאפעסט]

ווען דיין סברא איז א ריכטיגע, דארפסטו נאך אלס אויפווייזען אז ס'איז א מוכרח'דיגע. דערווייל איז עס ווייט פון דעם און פון דעם. ס'איז מעגליך צוויי מהלכים אין די אגדתא, וואס פון ביידער האסטו קיין ראיה נישט.
דער אויבישטער האט אונז געשיקט אין גלות מיט געוויסע תנאים. דאס הייסט, אז הגם ער איז בעלעבאס און מ'וועט איהם קיינמאל נישט מצליח זיין זיך אקעגענצושטעלען, מ''מ האט ער, פאר זיין סבות, נישט געוואלט אז מ'זאל מורד זיין. דעריבער האט ער אזוי משביע געווען. אבער יעצט זע'מיר אין פלאנטער, ווייל דער גוי קען שוין טוהן וואס ער וויל, און מער דארפען בייגען קאפ. דעריבער האט ער געזאגט 'איין מינוט, נאר טאמער ס'שטימט אלס צוזאמען, ביסטו פארווערט פון זיך ראטעווען און מורד זיין קעגען זיי'. און לעניינינו קען מען נישט פאדערען פון די אידען צו היטען זייער שבועה, בשעת אז ס'איז נאר געמאכט געווארען מיט'ן שמירה פון דער גוי'ס שבועה. אז דער גוי זאל אונז לייגען אין גאז קאמערען און מיר דארפען שווייגען איז נישט קיין חלק פונ'ם פלאן. דאס איז איין מעגליכער מהלך.
א צווייטער מהלך איז גאר פארקערט. באמת האט נישט אויסגעפעלט קיין שבועה צו די אידען. מ'קען יוצא זיין גלות אן א שבועה. נאר דער אויבישטער האט נישט געוואלט מ'זאל אזויפיל ליידען אין גלות, דעריבער האט ער משביע געווען די גוים. אבער מ'קען זיי נאר משביע זיין טאמער די אידען וועלען נישט אויסנוצען די 'גוט'ס' פון די גוים. דעריבער האט ער אונז אויך משביע געווען. טאמער די גוים היטען נישט זייער חלק, דארפען מיר גארנישט היטען אונזערע, ווייל דער תכלית איז אז דער גוי זאל נישט ליידען פון היטען זיין שבועה.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

כפול בטעות

[פרייוויליג]

[tag]גאלד[/tag] למעשה איז דיין גאנצע תשובה א שיינע תורה/דרוש. א שטייגער ווי ספר ויואל משה. אבער דער זרע שמשון לערנט אפ פשט אין פילן בוכשטעבליכן זין פון ווארט, אן קיין פשטים, תירוצים, אדער איינזעצונגען. איך גלייב נישט אז מען קען זיך טועה זיין אין די ווערטער פונעם גדול.

אבי געשאסן,

רעגסט מיך אויף,

דער פשט ע"פ הויואל משה איז פשוט בתכלית הפשטות,

איך וואלט פרובירו צו reason 'ען מיט דיר אויב זאל איך וויסן אז די זוכסט צו פארשטיין,

און איך גלייב אז מען וועט אננעמען זיינע ווערטער אלס מער ריכטיגער און ווייניגער פלא'דיג, ווי פון א גדול וואס האט געלעבט מיט צענדליגע דורות שפעטער.

הרשות בידך,

אבער להוי ידוע זרע שמשון איז "אפציעל" א "דרוש" ספר, אזא גאטונג ווי פרשת דרכים, וכדומה,
ווידער ויואל משה איז א הלכה ספר, ווי דער מחבר שרייבט אינעם שער בלאט (איך ווייס די מתנגדים ווילן זאגן אז נישט)

קינד און קייט ווייסן אז עס איז נישט פארהאנען קיין גרעסערע ספר הדרוש ווי ספר ויואל משה. ודי בזה. אודאי אויף די דרוש בויעט מען הלכות.

[[NAMELESS]]

דער פרעכהייט וואס ראביי נפתלי אלימלך וואגשאהל האט געטון ביי איינע פון די מהדורה'ס איז אין לשער, ווען ער האט אריין געלייגט 4 ראצערישע תירוצים אויפן זרע שמשון וואס האבן נישט קיין הענט און פיס, קוים א נאפל פארמאגט עס, און ניטאמאל -כדרך כל מגיה נורמלי- עס געלייגט פון הינטען בתורת הגהה, נאר אינעם תוכן הספר גופא...[אז עס וועט אויספעלן וועל איך זיך נעמען איבער דעם]

[א קליינע אויפמערקונג: ביי איינע פון די שפעטערדיגע מהדורת שרייבט ער אז א גדול האט אים מעורר געווען צו צו צייכענען ספר ויואל משה סימן ע"ה , ביי די נעקסטע מהדורה איז עס שוין געוואקסן צו גדולי דורינו שליט"א...]

יעצט לענייננו, דער סאטמארער רב זצ"ל בספרו ויואל משה סימן ע"ה (גאלד: בזכותך האב איך נאכאמאל געלערענט ויואל משה, זייט לעצטע מאל אולי אלטץ בחור...) וויל אויפטון אז די שבועות האבן קיין פארבינדונג צווישן אונז און די גוים, נאר בינו לבין ישראל. און ער צייכענט צו פון די בני אפרים, אז אפי' די מצרים האבן געבראכן קאנטראקט און געפייניגט די יודן, וואלט דאך לפי זה געדארפט זיין גערעכטיגקייט מיט די בני אפרים, ואכ"ז זעסטו, אז די אייבערשטער האט זיי באשטראפט, עד כאן.

איך הייב נישט אן צו פארשטיין, עס איז אינו דומה נידון לראיה, דארט ביי בני אפרים האבן זיי נאך ווייטער געמוזט האלטן זייער חלק ווייל די הלכה איז דאך אז: אחד נשבע שתי שבועות בחבירו און זיין חבר האט נישט איינגעהאלטן, דאן איז ער אויך פטור, אבער נאר פונעם ערשטן, פונעם צווייטן בלייבט ער ווייטער מחיוב. און דא ביי די זעקס שבועות (5 פאר אונז און 1 פאר די פעלקער) זענען טאקע 4 שבועות נישט פארבינדן זה בזה, אבער די 2 פון 'שלא ישעבדו הגויים' 'ולא ישעבדו ישראל', זענען יא געבינדן זה בזה. אזוי ווי אברהם און די פלשתים.

ממילא, דעיס וואס די בני אפרים זענען געווארן באשטראפט, איז נישט מכח חידוש שנת תש"ך, נאר ווייל די שבועה וואס די בני אפרים האבן געבראכן איז געווען טאטאל עפעס אנדערש, זיי האבן געבראכן די שבועה פון 'דחיקת הקץ', וואס גייט נאך אלטץ אן בתוקף, וויבאלד עס איז נישט פארבינדן מיט 'לא ישעבדו ישראל', און די 'שבועות השעבודים' זענען טאקע צופאלן וויבאלד די מצרים האבן געבראכן זייער טייל.

און דא רעדט דער זרע שמשון פון די 'שבועות השעבודים' וואס ווערט טאקע מותר ווען איינער בעקט ארויס.

ביטע לייכט מיר אויף די אייגעלעך.

-------

ואגב, גראדע ווייס איך פאר א פאקט א מעשה רב, אז הרה"ק מסקווירא זצ"ל האט צוגעצייכנט דער זרע שמשון פאר הרה"ק מסאטמאר זצ"ל, און סאטמארער רב וואס פלעגט אלטץ צוריק זאגן א תירוץ [אדער עפעס אנדערש...] האט גארנישט געענטפערט דערויף.

#ההלכה במקומה עומדת והשיטה על הארץ תישן.

[בראשית]

חפץ חיים: התורה תלמדנו לבלי לעמוד נגד האומות "אפילו בשעה שמתגרות בנו" - פ' דברים
שואל ומשיב: היה בידם ללחום בעד נפשם ובפרט אחרי...והיו שוחטים ק"ן ילדים בכל יום כדרשת חז"ל ... ואין ללחום עד שיעירו אותו מן השמים. ויעו"ש על הג' שבועות - דברי שאול פ' שמות ד"ה הבה.
רבי אלחנן וואסערמאן: וכיון שצרה זו של מדינה יהודית, אם תהיה, היא צרה גדולה אשר כמוה לא נהיתה - ילקוט מאמרים ומכתבים דף קל"ג
הגרי"ז מבריסק: היכן כתוב בגמרא או בשו"ע שרעיון הציונות פסול הוא? אמר לו מרן גמרא? שו"ע? תביא סידור ואראה לך היכן זה כתוב. והראה לו בשמו"ע ותחזינה עינינו "בשובך" לציון, והיינו כשהשי"ת יחזור ויתגלה, ולא נחפוץ להיגאל מעצמינו - עו"ש שאף אם היו מעמידים את החפץ חיים בכבודו ובעצמו בראשית המדינה הדבר היה אסור מצד עצמו. - עובדות והנהגות לבית בריסק חלק ד' עמ' קצה-ו.
אברבנאל: שראה אברהם אורך הגלות הזה וצרותיו העצומות...ואין ספק שעל זה עצמו אמר שלמה...שלא ימרדו באומות. - ישועות משיחו חלק א' דף י"א ע"ב.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

אויף מער קוקט'ס אין 'על משכנות הרועים'.

[דעת תורה]

ס'איז מיר גוט. האמיר באקומען א 'פאר הדור' פון די סאטמארע זייט אויכעט...

איך פארשטיי נישט, וואס הייסט די מצריים האבן געבראכן קאנטראקט עס שטייט דאך פארקערט אין פסוק, ועבדום ו'ענו' אותם. אפשר איז די רעדע וועגן קושי השעבוד מער ווי 'ו'ענו'? עכ"פ מהיכי תיתי אז אין מצריים איז אויך געווען א שבועה אויף די מצריים? אויף די אידן זעהט אזוי אויס אין מדרש.

[שמערל]

פארוואס דיסקאסט מען דא ציונות, ווען דער אשכול איז אויף 'ספרים' בעד ציונות, לאזט ענק נישט פארפירן פון די טראלס און האלט אייך צום נושא, איז יא דא ספרים צו נישט?

[בראשית]

דער פרעכהייט וואס ראביי נפתלי אלימלך וואגשאהל האט געטון ביי איינע פון די מהדורה'ס איז אין לשער, ווען ער האט אריין געלייגט 4 ראצערישע תירוצים אויפן זרע שמשון וואס האבן נישט קיין הענט און פיס, קוים א נאפל פארמאגט עס, און ניטאמאל -כדרך כל מגיה נורמלי- עס געלייגט פון הינטען בתורת הגהה, נאר אינעם תוכן הספר גופא...[אז עס וועט אויספעלן וועל איך זיך נעמען איבער דעם]

[א קליינע אויפמערקונג: ביי איינע פון די שפעטערדיגע מהדורת שרייבט ער אז א גדול האט אים מעורר געווען צו צו צייכענען ספר ויואל משה סימן ע"ה , ביי די נעקסטע מהדורה איז עס שוין געוואקסן צו גדולי דורינו שליט"א...]

יעצט לענייננו, דער סאטמארער רב זצ"ל בספרו ויואל משה סימן ע"ה (גאלד: בזכותך האב איך נאכאמאל געלערענט ויואל משה, זייט לעצטע מאל אולי אלטץ בחור...) וויל אויפטון אז די שבועות האבן קיין פארבינדונג צווישן אונז און די גוים, נאר בינו לבין ישראל. און ער צייכענט צו פון די בני אפרים, אז אפי' די מצרים האבן געבראכן קאנטראקט און געפייניגט די יודן, וואלט דאך לפי זה געדארפט זיין גערעכטיגקייט מיט די בני אפרים, ואכ"ז זעסטו, אז די אייבערשטער האט זיי באשטראפט, עד כאן.

איך הייב נישט אן צו פארשטיין, עס איז אינו דומה נידון לראיה, דארט ביי בני אפרים האבן זיי נאך ווייטער געמוזט האלטן זייער חלק ווייל די הלכה איז דאך אז: אחד נשבע שתי שבועות בחבירו און זיין חבר האט נישט איינגעהאלטן, דאן איז ער אויך פטור, אבער נאר פונעם ערשטן, פונעם צווייטן בלייבט ער ווייטער מחיוב. און דא ביי די זעקס שבועות (5 פאר אונז און 1 פאר די פעלקער) זענען טאקע 4 שבועות נישט פארבינדן זה בזה, אבער די 2 פון 'שלא ישעבדו הגויים' 'ולא ישעבדו ישראל', זענען יא געבינדן זה בזה. אזוי ווי אברהם און די פלשתים.

ממילא, דעיס וואס די בני אפרים זענען געווארן באשטראפט, איז נישט מכח חידוש שנת תש"ך, נאר ווייל די שבועה וואס די בני אפרים האבן געבראכן איז געווען טאטאל עפעס אנדערש, זיי האבן געבראכן די שבועה פון 'דחיקת הקץ', וואס גייט נאך אלטץ אן בתוקף, וויבאלד עס איז נישט פארבינדן מיט 'לא ישעבדו ישראל', און די 'שבועות השעבודים' זענען טאקע צופאלן וויבאלד די מצרים האבן געבראכן זייער טייל.

און דא רעדט דער זרע שמשון פון די 'שבועות השעבודים' וואס ווערט טאקע מותר ווען איינער בעקט ארויס.

ביטע לייכט מיר אויף די אייגעלעך.

-------

ואגב, גראדע ווייס איך פאר א פאקט א מעשה רב, אז הרה"ק מסקווירא זצ"ל האט צוגעצייכנט דער זרע שמשון פאר הרה"ק מסאטמאר זצ"ל, און סאטמארער רב וואס פלעגט אלטץ צוריק זאגן א תירוץ [אדער עפעס אנדערש...] האט גארנישט געענטפערט דערויף.

#ההלכה במקומה עומדת והשיטה על הארץ תישן.

זייער שיין מסביר געווען מיינע ווערטער פון פריער אז למעשה לענינינו מאכט עס נישט קיין חילוק ווייל נידן דידן רעדט מען פון דחיקת הקץ אויך ווייל שמואל זאגט דאך אין בין ימות הזה לימות המשיח אלא שעובד מלכיות. איז וואס ווילט איר סתם ספינען?.
לאמיתת הדברים די קשיא פונם זרע שמשון איז נישט שווער ווייל דארט איז געווען ברשות המלכות וכן מבואר בצרור החיים ר' אברהם אב"ד עמדין ועוד רעדט מען דארט אחר שבעים שנה דגלות בבל (אבל לפני השבעים של חורבן הבית) ויכול להיות דכלפי שמיא בבבל כבר יצאנו מהשבועה ולכן השבועה היה אז מזה לזה אבל ממילה משמע שכל דבריו שם היה בדרך דרוש כיון ששאלתו היא בדוחק ולא קשה מידי.

[בראשית]

אויף מער קוקט'ס אין 'על משכנות הרועים'.

קוק ווי די ווילסט אבער די מאמרים זאגן קלאר אנדערש ווי דיינע בעלי בתישע הסברים בענינים אלו.

[בראשית]

ס'איז מיר גוט. האמיר באקומען א 'פאר הדור' פון די סאטמארע זייט אויכעט...

איך פארשטיי נישט, וואס הייסט די מצריים האבן געבראכן קאנטראקט עס שטייט דאך פארקערט אין פסוק, ועבדום ו'ענו' אותם. אפשר איז די רעדע וועגן קושי השעבוד מער ווי 'ו'ענו'? עכ"פ מהיכי תיתי אז אין מצריים איז אויך געווען א שבועה אויף די מצריים? אויף די אידן זעהט אזוי אויס אין מדרש.

די זאכן גייען נאך צוריק פאר מצרים ביי יעקב אבינו פרשת וישלח ווי אלע ראשונים זאגן אז פון דא לערנט מען די ענין פון גלות

[בראשית]

פארוואס דיסקאסט מען דא ציונות, ווען דער אשכול איז אויף 'ספרים' בעד ציונות, לאזט ענק נישט פארפירן פון די טראלס און האלט אייך צום נושא, איז יא דא ספרים צו נישט?

גערעכט באט איינער האט געהאלטן מיט זיין קשיא וועט ער לייגן אלע גדולי ישראל שהזכרתי לעיל אין קרקע

[ליטוואק פון בודאפעסט]

הייסט'ס אן עמטליכע תירוץ האסטו נישט

[בראשית]

עניוועי נייס טאקינג טו יו גייס סי יו נעקסט טיים.

[[NAMELESS]]

הרב בראשית: איך ווייס אז קושיות הזרע שמשון איז בכלל נישט עכט שווער, אבער איך האב זיך דא באצויגן צו דאס וואס הרב גאלד באציהט זיך אויף דער זרע שמשון -מכח דברי הויואל משה וואס איז מחדש אז עס איז נישט געבינדן השבועות בין ישראל לעמים, נאר בינו לבין עמו, מיט א ראיה פון בני אפרים,- שטומט בכלל נישט.