איך בין שטאלץ צו זיין א ליטוואק!

[ליטוואק פון בודאפעסט]

מ'האלט אין איין טענה'ן אויף מיר אז איך האב אן אגענדע אקעגן חסידים און די זעלבע טענות גילטן אין די ליטווישע וועלט ווי ביי די חסיד'ישע וועלט, און איך האב סתם א נגיעה פאר זיך, נישט ווייניגער ווי יעדער חסיד פאר זיין קרייז. דעריבער וויל איך דא אויסשמועסן וואס לענ"ד איז דער עיקר נפקא מינה צווישען די צוויי קרייזן, און דערמיט ארויסברענגען מיין בליק אויף די פראבלעמען ביי ביידע, און פארשטייט זיך פארוואס איך האלט אז טראץ די אלע פראבלעמען שטייט די ליטווישע קרייז נאך אלס העכער. איך וואלט זייער געוואלט אז מ'זאל עס ארומשמועסן, אבער ביטע זיך האלטן אביעקטיוו און שכל'דיג, נישט קינדעריש און דעמאגאגיש. זיך האלטן צו די נושאים, נישט צו די מענטשן.

דער יסוד וואס איך וויל ארויסברענגען איז, הן אמת אז די געזעלשאפט סרח'ט אין ביידער פלעצער, ביידע זענען ווייט אוועק פון זייער יסודות און אפשטאם, און וואלגערן זיך מיט מינדערוויכטיג'ס און נארישקייטן, מ'איז מקריב דעם יחיד פאר'ן כלל, אבער די כלל איז אויך נישט די כלל נאר דער יחיד וואס זיצט אויפ'ן כלל, מ'לייגט די עיקר ארבעט און כח הרבים אין נארישקייטן און דער עיקר איז פארלאזט, מ'איז מחנך אפיציעל צו איין זאך, אבער למעשה טוט מען פארקערט, מ'שטעלט אויפ'ן מזרח וואנט מענטשן וואס זייער איינציגסטע רעכט דארט צו שטיין איז ווייל זיי זענען דארט און זיי ווילן זיין דארט, און נאך זאכן וואס איך האב נישט צום האנט אויסצושרייבן.

אבער איין זאך האלט איך איז נאך אלץ א מעלה פון די ליטווישע וועלט.

א מענטש וואס איז אויפגעוואקסן אין די חסיד'ישע געזעלשאפט וואס זעט איין דעם אמת, וואס וויל זיך לעבן אמת'דיג און אויסגעהאלטן, האט נאר איין ברירה. ער מוז ווערן א געפערליכע אויבער חכם, ער מוז שפעטן אין אלעס ארום איהם, פון טשער"י לייט"ס און מסע קודש'ס, ביז כריפצען ביי שובבי"ם תורה'ס און עס'ן נאר היימיש'ס. סיי די קינדערישקייטן און סיי די 'עבודות' מוז ער אויסראטן פון זיך און זיך איבערבויען. אליינס וועט ער שטיין און אליינס וועט ער טראכטן. ער וועט קיינמאל נישט קענען רעדן הויך וועגן זיין לעבן, קיינער וועט איהם נישט קלאפן אין פלייצע, און קיין שום אנערקענונג וועט ער נישט האבן פון די סביבה. ער קען ווערן אן אמת'ער תלמיד חכם און אן עובד ה' אן קיין שום בלאף, ארבעטן אויף זיין מדות ווי זיין נאטור פאדערט און ערציען זיינע קינדער צו מענטשליכקייט, ערנסטקייט, פאַראַנטווארטליכקייט און אויסגעהאלטענקייט. אבער דאס איז אלעס אין קעגענזאץ צו זיין סביבה.

כמעט יעדער דא אויף ק"ש וואס האט א פראבלעם מיט די סיסטעם, איז ווייל ס'איז נישט פראקטיש, ס'איז רשעות'דיג, ס'איז שקר, ועוד. אבער אז מ'זאל טענה'ן אז מ'וויל לעבן א גאנץ תורה'דיגע לעבן, נישט קיין אידיש-קולטורישע לעבן, און דער געזעלשאפט איז א סתירה צו דעם, איז נישט געהערט אזויפיל. דעריבער וועט יענער מעגליך שעצן דער שריט פון דער וואס לערנט מיט זיין קינד לימודי חול, פון דער וואס פיהרט זיך אויף מענטשליך אין קעגנזאץ צו זיין סביבה. אבער ווען ער זעט די זעלבע מענטש זיך נעמען פיהרן לחומרא אנדערש ווי די געזעלשאפט ווייל ער פון זיין אייגענע לערנען איז ארויס להלכה אז מ'דארף אזוי טוהן, וועט ער שפעטן אין איהם פאר דעם אויך. 'פארוואס דארף ער זיין פרומער ווי די וועלט?' וכדו', (פלוצלונג ווערט די וועלט יא א מ"ד). ער וועט אויך נישט איינזען די וויכטיגקייט פון א מענטש וואס האט אן אייגענע דעה און לעבט דערמיט.

א חסידיש'ע איד וואס וויל זיך אויפפיהרן גאנצליך אויסגעהאלטן, איז אויף אן אינזל אליינס.

ווידער אין לעיקוואוד ביי די ליטאים איז פארהאנען אויך אסאך שקר אין די לופט. מ'פרעדיגט יארצייטן און אסיפות, גדולים און שנאדעראציע, טראדיציע'ס מיט עמהארצים. פיהר פרצופים האבען גע'ירש'נט א ישיבה און זייער עיקר ציל איז אז קיין אנדערע זאל נישט האבן. מ'שטעלט פרעדיגער'ס אלס 'דעת תורה', ווען קיין תוספות האבן זיי אין לעבן נישט פארשטאנען. פסקי הלכה קומען פון די שוואכסטע קעפ וואס די ביהמ"ד פארמאגט, און די מערסטע פאפולערע ספרים אין הלכה איז נאך אלס ליקוטים פון דער צו יענער אן א ריכטיגע פארשטאנד. די רוב פון די לומדים אין ביהמ"ד ווייסען נישט וויאזוי צו נעמען זייער לערנען ביז להלכה, און הלכה לערנען איז געבליבן פאר די וואס קענען נישט קיין סוגיות, בלייבענדיג מיט צוויי האלבע'ס (אויפן שענסטע אופן, למעשה נישט די האלב און נישט די האלב) אן קיין שלימות. מ'ווארפט ארויס קינדער פון חדר און בחורים פון ישיבות, פאר נארישקייטן און כבוד סיבות. יעדער ליידיגייער וואס וויל עפענען א מוסד ווערט שוין א גאנצער מר בר רב אשי אין חינוך און תורה, און דער פשוט'ער מענטש מוז מיטטאנצן, ווייל אנדערש איז ער אפגעפליקט.

אבער איין זאך איז נאך דא אין לעיקוואוד, און דוכט זיך אין בני ברק אויך.

דער וואס וויל אויפן אמת טוהן צו דער זאך, שטייגען אין לערנען אויף א גלאטער אופן, לערנען סוגיות על בוריים און נאך דעם די פסק הלכה, ער וויל לעבן אן אויסגעהאלטענע לעבן לויט זיין פארשטאנד, און אויסארבעטן זיינע מדות לויט זיין נויט, ער וויל זיך פיהרען איידעל און שיין, און אנפייפן די פיהרער'ס וואס ווילן איהם אויסנוצן פאר זייער ציל, ער וויל אז זיין שטוב זאל זיין אויסגעהאלטן לויט זיין מושגים, נישט לויט יענעמ'ס, און ער וויל נאר לערנען פון אויסגעהאלטענע מענטשן - אזא איינער האט א פלאץ אינ'ם געזעלשאפט. יא, ס'איז דא ווייניג פון די, און ווען איך בין געקומען קיין לעיקוואוד האב איך געמיינט אז אלס איז אינדערערד און קיינער קען אין ערגעץ נישט אנקומען. איך האב געמיינט אז אדער בייגט מען זיך און מ'לעבט מיט די סרחון, אדער ווערט מען א שלעגער. אבער ניין! איך האב געטראפן מענטשן און חבורות וואס מ'זוכט יא דעם אמת. מ'הערט ווייניג פון די מענטשן, קיין פאסטן באקומען זיי געווענליך נישט ווייל די סיסטעם פון פאסטנ'ס איז אין די הענט פון די געזעלשאפט, און כל המרבה בחנופה הרי זה זריז ונשכר. אבער צווישן מענטשן בלייבט דער מענטש א העלד. דער וואס וויל וויסן ווייסט פון איהם צו זאגן, און שמו הולך לפניו אלס אן אויסגעהאלטענער מענטש. מ'פיהרט זיך צו זיי מיט יראת הכבוד, נישט קוקענדיג צו זיין אתרוג איז שענער ווי א צווייטענ'ס, צו ער עסט נאר פון די הכשר אדער ער בייגט זיך פאר די 'חומרא פונ'ם טאג'. אן אויסגעהאלטענער באקומט שטיצע אפילו ווען ער איז אנדערש פון די סביבה.

דאס קען איך זאגן מיט כמה משלים וואס איך האב געזען. ווען אפילו די וואס לויפן קיין נ.י. באקען שווארצע מצות כשיטת הרא"ש האבן א דרך ארץ פאר דער וואס צאלט זיבן דאללאר א פונט פאר מאשין מצות, אבער איז נזהר נישט נעמען א דאללאר פון די רעגירונג וואס ס'קומט איהם נישט. נארמאל איז מען מקפיד נאר צו קויפן מילך פון וואס א איד האט געזען די מעלקן, אבער א תלמיד חכם אן ערליכע וואס פארלאזט זיך אויף דעם וואס מ'ווייסט בוודאי אז קיין חלק טמא איז נישט אריין אינ'ם מעלקן פארלירט נישט זיין ערך אין מענטשנ'ס אויגען פאר'ן פסק'נען אנדערש להלכה, און זיין אויסגעארבעטקייט איז נישט צוגערירט כמלא נימא אין מענטשנ'ס אויגן. יא, די אנפיהרער'ס שפעטן אין די מענטשן, אבער נאר שטילערהייט, ווייל זיי ווייסן אז דער עולם שטייט נאך מיט דרך ארץ פאר זיי.

דעריבער האבען מיר א געלעגענהייט צוריק צו דרייען די זייגער. אוודאי דער רוב וועט אריינזינקען אינ'ם זומפ פון ארציות און נידריגקייט. אבער דער וואס וויל נישט, האט א וועג ארויס. ער קען בלייבען אין ביהמ"ד, לעבען מיט אנדערע, און מאכען שידוכים די קינדער, און נאך אלס זיין אויסגעהאלטן.

[[NAMELESS]]

שיינע ארטיקל, כאטש איך האלט אז דו האסט לגמרי נישט ארויס די חסידישע קולטור, דו ביסט בכלל נישט תופס אונזער אמת'ע יחס צו די שטותים.

#איךביןשטאלץצוזייןאןאונגארישער

[שמעקעדיג]

שיינע ארטיקל, כאטש איך האלט אז דו האסט לגמרי נישט ארויס די חסידישע קולטור

ממש מיינע מחשבות.

[ירא שמים]

שיינע ארטיקל, כאטש איך האלט אז דו האסט לגמרי נישט ארויס די חסידישע קולטור, דו ביסט בכלל נישט תופס אונזער אמת'ע יחס צו די שטותים.

#איךביןשטאלץצוזייןאןאונגארישער

נו, תסביר לנו אתה.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

איך ווייס אז מ'קען שפעטעןאין די טשער"י לייט"ס און בלייבען אינ'ם געזעלשאפט. איך בין נישט אזוי נעריש צו טראכטען אז יעדער איז א קינד.
אבער דער וואס וויל זיך אויסרייסען פון די גאנצע פראבלעם פונ'ם סיסטעם מוז זיך אויסרייסען פון די חומרות אויך, פון די זאכען וואס די א.ג. העכערע מענטשען טוהן אויך. נישט דער כ'ניאק מיט'ן ברייטע'ן קאפעלוטש און לויפען אין ביה"כ יעדער פאר מינוט, און נישט דער זיך צושטעלען צו די דעצעלט פון די מחמירים, נישט גייען מיקל זיין אויף יעדער זאך ווייל מ'גלויבט נישט אין די מחמירים, און נישט ארויסווארפען די 'קינד מיט די וואסער', ער מוז זיך אליינס אויפבויען אויף יעדער זאך, וכך היא באמת דרכו של חכמים פון אלע קרייזען. אבער אין די חסידיש'ע געזעלשאפט איז ער איינער אליינס.

איין משל קען איך דיר געבען. פשוט לאגיש און אין לערנען גערעדט, איז דען קלאר אז מאשין מצות איז שוואכער ווי האנט מצות? איך מיין אז יעדער איינער קען מודה זיין אז אויפ'ן שכל ליגט א שטארקע מעלה צו מאשין מצות. יעצט טאמער איינער פארשטייט אליינס אז מאשין מצות איז בעסער, קען ער דען צו דעם מודה זיין אין וומסב"ג אדער ב.פ.? יא, טאמער ער וויל זיין אן אויסווארף. אבער אז זיין ארומיגע, צו זיין טאטע\שווער זאלען איהם נאך אלס אנקוקען ווי אן ערליכע יונגערמאן, און נישט אראפקוקען אויף איהם איז אוממעגליך.
טאמער דו זאגסט מיר אז אין דעם בין איך אויך טועה, מוז זיין אז איך בין טאקע פון א צווייטע פלאנע"ט, און איך גיב אויף.

[[NAMELESS]]

קודם א לייק. און יעצט גייט מען ליינען...

[[NAMELESS]]

ס'פאדערט זיך אפשר א לענגערע ארטיקל אבער אין עתותי בידי, וויאויך איז דאס אפשר א ברכה לבטלה ווייל ס'איז מעגליך אז א ליטוואק "קען" דאס אפילו נישט ארויסהאבן גרונטליך. די חסידות'ער בימינו זענען פינף און ניינציג פראצענט ריין קולטור, מיר זענען ממשיך א life style מיט וואס מיר זענען אויפגעברענגט געווארן אינקלודינג באט נאט לימיטעד טו טישן שובבים תורה בנש"קלעך שיינע אידן וכו' און בעיקר א זאפטיגע חיי חברה וחיי קהילה אין טאג טעגליכען לעבן. מ'קען דערין מאריך זיין אבער איך מה האב נישט קיין צייט. צו זאגן אז אן אויפגעקלערטער חסיד איז "סטאק" דערמיט איז אזויווי צו זאגן להבדיל אז אן אייראפעער איז סטאק מיט זיין אייראפעישקייט א ישראלי איז סטאק מיט זיין איזרעילישקייט וכו' סתם שטותים, דאס איז life style, נישט עפעס וואס מ'דארף זיך אפשאקלן דערפון ווען מ'דערקלערט זיך אויפגעקלערט און אינדעפענדענט. די ליטאים זענען אין געוויסן זין חסרי תרבות, און דאס איז לדעתי דער סיבה פארוואס אונזער ליטוואק קען נישט תופס זיין אונזער מהלך, ס'איז א פרעמדער מושג צו איהם.

--

עפעס האקסטו ווידער, גיימיר לייענען.

[קפה נמס]

@ליטוואק,
א שאד מ'קען נישט געבן צוויי לייקס....

[ירא שמים]

ריכטיג, נישט דאס איז די נקודה דא, די נקודה איז אז ביי זיי האבן אמת׳ע ערכים ווי תורה מידות וכדו׳ א חשיבות אין א גרעסערע מאס ווי ביי אונז, למשל ביי אונז אפילו א א.ג. פיינע אינגערמאן וועט נישט האבן די קוראזש זיך אנצורופן אין א שמועס אז דאס איז לה״ר וכדו׳, סאיז דא א געוויסע זולזול פארן אמת, ליידער.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

ביי אונז איז אויך שווער דאס צו טוהן, אבער דער וואס טוט עס, און נישט פון קרעציגקייט, ווערט ארויפגעקוקט.

[[NAMELESS]]

ליטוואק האט אפשר נישט אזוי ארויס די חסידישער קולטור, אבער דאך האט ער א שטארקער אמת'ער פוינט. ביי די ליטוואקעס איז. סוף כל סוף די עיקר תורה און נאכאמאל תורה, און אז א תלמוד חכם נעמט אן אפאר קולות איז ער נאך נישט אזוי אפגעפרעגט. אבער ביי חסידים איז "קענען לערנען" פון די גאנץ נידריגע זאכן - און מ'קען שוין היינט זיין א פיינע אפיקורס דורך צופיל ידיעות התורה - אבער ס'איז יא דא מסורה, חומרות מנהגים, תקנות וואס זיי זענען די יסוד היהדות און די (כאילו) שורש החסידות ביז'ן חת"ס און רבי ר' מיילך ארויף, וואס אויב מ'איז מזלזל אין איינע פון זיי וועט עס שאטן פאר די מוסדות, שידוכים, קהילה ועוד ידם נטויה. און טאקע פארדעם, ווייל אונז זענען אזוי אנגעפיקעוועט (די ריכטיגע ווארט?) מיט כל מיני מנהגים וחומרות ווי די טאטע מיט'ן שווער פירן זיך טאטאל אנדערש נאך מקדמת דנא, זענען אונז טאקע זייער סעסיטיוו צו יעדן איבריגען פרומקייט וואס מ'האט נאכנישט באגעגנט. און פאר איינער וואס זאגט זיך אפ פונעם סיסטעם אבער וויל אנהאלטן זיינע אייגענע חומרות, וועט ער נאך ביי אסאך ווערן אנגעקוקט ווי צומישט, און נישט אהער און נישט אהין.

[אחד העם]

איך ווייס נישט וואס די ביסט, אבער בנוגע די נושא פון חסידים ווס. ליטאים ביסטו אן עם הארץ און אומ-וויעסנד, אזוי קוקט אויס פון דיין געשרייבעכס.
די ביסט טועה סיי בנוגע חסידים ובין בנוגע ליטאים. ועוד, די ביסט זיך מרכז אויף די מיינער פעקטערס פון ביידע זייטען, באהאנדעלסט נישט די נשמה פון די זאך. און דאס איז נאך די ערגסטע.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

אחד העם - ביטע רעדען צו דער זאך, נישט אטאקירען פערזענליך.
בן אדם - טאמער דו האלטס'ט אז דער סיסטעם איז אויסגעהאלטען, צו דיר רעדט מען נישט. אבער פאר דער וואס פארשטייט אז מאשין מצות איז פונקט א חומרא ווי א קולא, און פאר דער וואס קען חת"ס פון זיין תורה'ס, נישט פון די צייטונג לאזונגען, זענען די אלע 'תקנות גדרים וסייגים' נישט מער ווי פסיעה על ראשי עם קדוש. זיי האבען עפ"י רוב נישט קיין עמטליכע מקור און מיט די אידישקייט פון הר סיני האט עס נישט. אלענפאלס, א קל ביי די ליטאים איז אויך א קל אפילו ווען ער קען לערנען. נאר די אויסגעהאלטענקייט פון אמת'ער עבודת ה' איז נישט געזעלשאפטליך, נישט בייגען צום טעלער און עס'ן נאר היימיש געקאכט, רעדען פון די זאכען און זיך מאכען נישט וויסענדיג פון אנדערע זאכען, אלס כפי דער אידישקייט פון די צייטונג. דאס קען מען אויסמיידען ביי די ליטאים. דא איז אויך דא די שווארצע מצות, דאווענען וותיקין, צען אתרוגים און נישט עס'ן דאס צו יענס. אבער די זיינען נישט מחייב. א מענטש וואס זוכט אויסגעהאלטענקייט ווערט געשעצט אפילו אן די אלע זאכען. און דארט ליגט דער הונט באגראבען

[אחד העם]

ואנכי לא ידעתי ווי דאס ווארט אטאקע איז דא אריין געקומען. אויב ליינסטו יא אזוי מיינע ווערטער, במחילה.
סקען אפילו אז כבין מודה צו געוויסע זאכן, אבער די מרכז הנקודה איז פשוט נישט אמת, און סאיז פיל מיט פאלשע רעכענונגען און חשבונות אויף ביידע זייטען, און כדי צו דן זיין איבער די נושא פאדערט זיך אביסל מער ריכוז אויף די שורש און נשמה פון די זאך, און נישט סתם אויף זייטיגע פאקטן, און יעדער וועט זיך קומען טענה'ן אז ער קען איינעם א שכןס באבעס קאזין וואס איז אויסגעשלאסן פון דעם פאקט, און איינער וועט פונקט טרעפן א ליטוואק וואס ליידט פון טשערי לייטס. די נושא איז ברייטער און טיפער פון דעם.

[וזרח השמש]

איך שטיי אין ווינדער מיר, ווי אזוי מקען אויסלאזן דו עיקר פון כלל ישראל ואלו הבנים. דאס איז יעדער מודה, אז ווער סוויל לעבן אמת'דיג, דארף ארבטען ווילאנג ער ווייסט וואס אמת איז, און ווען מווייסט שוין יא איז ביי ביידע נישט גרינג, נאר ווילסטי זאגן אז ביי חסידים איז שווערער,
אבער וואס איז מיט אינזערע קינדערלעך, די מציאת האט ליידער געוויזעהן אז ביי די ליטאים פאלן ליידער אסאך אוועק, וואלט מען ווען געדארפט מער אויסשמיסען, די סדר החינך פן ביידע זייטן

Sent from my SM-G900T using Tapatalk

[[NAMELESS]]

ליטוואק, ס'דא הלכה און השקפה. מאשין מצות איז בגדר הלכה און תקנות וגדרים וכו', צו ס'איז יא פון חת"ס צו נישט, איז בגדר השקפה. גראדע איך בין מקפיד אויף רחיים של יד, נישט ווייל כ'בין איבערצייגט אז ס'איז ווייניגער חמץ'דיג נאר ווייל ס'איז מיין מסורה און כ'האב א געפיל פאר דעם. און ווי לאנג אסאך ס'איז א אנגענומענע מנהג וועל איך דאס טון, און אפילו אויב מ'וועט מיך אויסלאכן ווייל ס'איז א פרומע חומרא. אבער פון די השקפה חלק איז דא זייער אסאך פרטים, (און אגב, די חומרות ביי די ליטוואקעס האט זיך מער ווייניגער אנגעהויבן לעצטנס (ווי למשל די היימישע עסען וכדו'). ס'דא תקנות וואס האבן בעסערע מקורות איינס פון די אנדערע און מ'קען נישט מאכן פון דעם איין גרויסע קוגל. למשל אויב איינער וועט וועלן טוישן זיין קהילה צו מער א מאדערנער קהילה ווייל ער קען נישט פארנעמען די תקנות, אבער ער וועט זיך וועלן האלטן ביי דעם אז זיינע טעכטער זאלן זיך שערן וועט ער זיין אפגעפרעגט. אדער אפילו א קליינע זאך ווי למשל ער וועט זיך נעמען זאגן זוהר אין בית מדרש נאכן דאווענען וועט מען שטיין ווייט פון עם ווייל ס'דאך מאדנע, מ'זעט נישט אזאנס. אפילו ס'שטייט אסאך געוואלדיגע זאכן אויף זאגן זוהר. דאס קוקט אויס ווי א צעמישעניש וואס איז דא ציווישען א גרויסע טייל פון די חסידישע עולם.

[גר ותושב]

איך פארשטיי נישט וואס הרב ליטוואק וויל דא ביי יעדע חסידות און קהילה און אויך ביי די ליטווישע איז דא אלע מינים עס זענען דא וואס פארלייגן זיך אויפן טפל מער ווי אויפן עיקר און עס זענען דא גענוג און נאך וואס האבן א שכל הישר זיי ווייסן ווי איין און ווי אויס זיי ווייסען וואס עבודת השם איז און שטייען ווייט פון אלע חיצוניות דיגע זאכן גיי צו עני חסיד און פרעיג דיך נאך ווער איז די ארויף געקוקטע יוד ביי זיין חסידות יעדער וועט דיר קענען אנווייזן אויף יודען וואס זיצען און לערנען און פירן זיך אן אייגענע סדר היום און זענען נישט קיין שוואנצן און קיינער שטייט זיי נישט און וועיג יעדער קוקט זיי ארויף און כל העולם מודה אז אויף זיי שטייט די וועלט און נישט אויף די שוואנצן נאר די איין זאך איז יא אנדערש ליטווישע און חסידישע אז פאר די וואס גייט זיי נישט ריכטיג אן עבודת השם איז ביי די חסידושע ווערט עס ארויס געזעין אסאך מער ווי א גאנצע חבורה ווייל די אלע זענען פאראייניגט אונטער א רבי חסידות וכדומה פירען זיך די זעלבע מנהגים עסן די זעלבע פלייש וכדומה אבער ביי די ליטווישע ווערט שטארק מקיום די פסוק ופרצת ימה וקדמה יעדער האט אייגינע חומרות משוגעתן און מנהגים זעיט מען נישט אזוי שטארק ארויס די ענין.

[גר ותושב]

איך מיין אז @בן אדם איז גערעכט אז די מאכסט שוין א אשכול וואס וועט באהאנדלען די חסידות ווס ליטוויש הייב אן פונעם יסוד און פאר אראפ הייב אן וואס איז געוועין די יסודות החסידות און מיט וואס זענען די ליטווישע אנדערש געוועין דעמאלטס און נאכדעים קוק דורך ווער איז מער אוועק געפארן פון זיין שורש דאס הייסט פון די מטרה פון די מייסד און וואס איז נענטער צו די יסודות פון ידושקייט און אזוי ווייטער אבער קומען מיט א קלייניגקייט אז דא שטעקט די חילוק איז אביסל נישט צום זאך.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

מ'פאלט אוועק פון די נושא. טאמער דו ביסט מקפיד אויף עפעס, פיין. אבער דער וואס איז מקפיד צו עסן מאשין מצות מחשש חימוץ איז א לכתחלה איד, א איד וואס זוכט בכל נימי נפשו צו טוהן רצון הבורא. און ער פארשטייט אז אזוי דארף מען טוהן. טאמער אבער דער גאנצע בליק אויף ערליכקייט איז נאר לויט וואס די ראמען פון די געזעלשאפט לאזט צו, זענען די אויסזיכטען פון זיין אן אמת'דיגע אויסגעהאלטענע איד גאנץ קליין. טאמער אבער מ'קען נאך האבען א דרך ארץ אפילו פאר דער וואס שטימט נישט מיט די חומרות צו עבודות וואס א צווייטע מחמיר האט, ד.ה. דער וואס דאווענט וותיקין און דער וואס לערנט פיהר שעה פאר'ן דאווענען זענען ביידער געשעצט אייניג לויט זייער ערנסטקייט, אין אזא סביבה האט מען די געלעגענהייט צו שטימען מיט עבודת ה' באמת, נישט די נאכגעמאכטע מעשה'ס און די קולטורישע באוועגונגען.
און טאקע פאר דעם איז ביי א דורכשניטליכע ליטוואק (נישט אויבערחכמים ווי מיר) איז דא אסאך מער דרך ארץ פאר די סאטמארער רב ווי דער סאטמארער האט צו ר' משה פיינשטיין. אפילו דער סאטמאר רב האט גאנץ ווייניג געשטימט מיט אונזער מוסטער פון גדלות. פון דעסטוועגען שעצט מען איהם גרויס ווייל גדלות איז נישט פארבונדען מיט'ן געזעלשאפט.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

איך מיין אז @בן אדם איז גערעכט אז די מאכסט שוין א אשכול וואס וועט באהאנדלען די חסידות ווס ליטוויש הייב אן פונעם יסוד און פאר אראפ הייב אן וואס איז געוועין די יסודות החסידות און מיט וואס זענען די ליטווישע אנדערש געוועין דעמאלטס און נאכדעים קוק דורך ווער איז מער אוועק געפארן פון זיין שורש דאס הייסט פון די מטרה פון די מייסד און וואס איז נענטער צו די יסודות פון ידושקייט און אזוי ווייטער אבער קומען מיט א קלייניגקייט אז דא שטעקט די חילוק איז אביסל נישט צום זאך.

דאס האב איך מסביר געווען. ביידע האבען זיך דערווייטערט, ביידע שטייען אויף אדני שקר. פון דער בעש"ט שטאמט נישט דער היינטיגע עיקרי החסידות, און זיכער נישט די נקודה פון יעדער איינער דארף זיין די זעלבע מיט די זעלבע עבודות חומרות און עניינים. דער בעש"ט האט נישט מחדש געווען אז מ'דארף עס'ן פון א היימישע הכשר צו אז יעדער זאל זיך אנטוהן אין א געוויסע טראגע.
ווידער ר' חיים וואלאזינער האט נישט איינגעפיהרט אז א ישיבה זאל מאכען פאר איהר תכלית דאס טרעטען על ראשי עם קדוש, ווי אויך נישט דאס עס'ן שווארצע מצות ביים סדר.
אלס איז געזעלשאפטליכער מעשה'ס און איך זאג נאר אז היינו דאהני לן אז הגם די גאס שטינקט, מ"מ דער יחיד קען זיך אויסדרייען.
אוודאי איז דא א.ט.ד. ביי ביידער (אגב, איך קלער אראפצולייגען א מאמר וועגען די חילוק, ווייל איל קלער אז ס'איז פונקט קאפויער, דער וואס פאלט אוועק ביי די חסידים וואלט געשיינט ביי די ליטווישע און דער לעיקוואודער וואס פאלט אוועק, וואלט געלונגען ביי חסידים), אבער דאס איז אן אנדערע נושא. איך רעד נישט פון ווער שטייט העכער נאך די אלע פראבלעמען. איך רעד פון נאר די נקודה צו מ'האט א געלעגענהייט זיך צו ראטעווען.

[פרייוויליג]

גראדע האט דער ליטוואק א נקודה לחסידות. ער זאגט נישט שלעכט. אבער איך בין העכסט נישט איבערצייגט אז די ליטאישע א.ג. איזאלירטע גלאטע path וואס איינער נעמט פאר זיך באקומט מער שעצונג פון אנדערע ווי דער וואס טוט דאס זעלביגע ביי חסידים.

[געוואלדיג]

ליטוואק איך האב דיר געלייקט ווייל האסט אריינגעלייגט אסאך כוחות אין דיין ארטיקל, אבער מיט די נקודה בין אויסדריקלעך מחולק מיט דיר, און אונזער קאמיוניטי איז דא פונקט אזוי רעספעקט פאר מענטשן וואס ווילן טוהן דעם רצון ה' און דאס איז זייער איינציגער שטרעבן, ואכמ"ל.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

נחלקו פרייוויליג מיט געוואלדיג. פרייוויליג זאגט אז אויך אין לעיקוואוד איז דאס נישט געשעצט, און פרייוויליג זאגט אז ביי חסידים איז עס אויך געשעצט. איך בין ערגעץ אין צווישען.
ערנסט גערעדט, פרייוויליג - איך האב געברענגט א משל פון מאשין מצות. דו קענסט מיר זאגען אז ביי די משל בין איך אויך נישט גערעכט?