[ומעשה היה בברית מילה ברבינו יעקב בר יקר שחל עשרה באב בא' בשבת והוא היה אב"ד וצוה להתפלל מנחה גדולה ורחצו ואכלו מפני שיו"ט שלהן היה כדכתיב שש אנכי כו', והאי דלא מברכינן שהחיינו משום צערא דינוקא. תוס' שאנ"ץ]:
אזוי אריינבליקענדיג אין ספר קומץ המנחה פון פלאצקער גאון ז"ל (נישט געטראפען אויף היברו בוקס) אויף שבת חנוכה, ברענגט ער בשם חכם אחד א תירוץ אויף די וועלטס קושיא, וואס איז די פשט אז נאך אלע גדרים און סייגים וואס די חכמים האבן אוועקגעשטעלט אויף עריות, הערט מען אז מער יודן פאלן דורך אין די עבירות ווי להבדיל גוים וואס האבן נישט קיין שום הרחקות.
פסיכאלאגיש איז דער ענטפער, אז ווי מער די פרוכט איז געאסערט, אלץ זיסער איז דער טעם, אבער נישט דאס שרייבט דער חכם אחד.
ער זאגט אז וויבאלד אז ס'איז דא א חילוק צווישן בני ישראל און להבדיל נכרים ווען ס'קומט צו עובר זיין בהרהור, ביי א איד איז אין הקב"ה מצרפה למעשה, און ביי א גוי יא, במילא דער בעל דבר וואס זיין תפקיד איז דיר צו מאכן דורכפאלן, יורד ומשטין עולה ומקטרג, במילא ווען ס'קומט צו א גוי גייט גייט אים נישט אן צו ער איז עובר בפועל צו נישט, ווייל זיין דזשאב איז שוין געקרוינט געווארן מיט סוקסעס די רגע וואס דער ערל איז מהרהר, אדרבה ער פארגינט נישט פאר זיינע קרבנות דאס טראפעלע הנאה וואס מ'האט ביים זינדיגן, ווידעראום ביי א איד, ווילאנג ער איז נישט מצליח אים צו מאכן זינדיגן בפועל, איז ער א loser
וללשונינו לה"ק כמעט ח"ו נשתכח בזמן הזה והבחורים אשר אומרים כי חרפה להם ללמוד בישיבה פרשה חומש עם רש"י וקפיטול נביאים וכתובים לו חכמו ישכילו היו לומדים זה ראשונה מכל, ראה נא הרא"ם ז"ל אשר האיר עיני כל ישראל בחיבורו על רש"י על התורה ואני משבח הספרדים בזה אשר לימודם עלה יפה
....ולא כאותם שלומדים עם תלמידים גפ"ת עם שיודע להקשות איז הקושיא ותירוץ חכים ורבי יתקרי ובתנ"ך אין לו שום ידיעה ולשה"ק מונח בקרן זויות,
ואם שגם אני אין לי ידיעה מרובה בזה, אנוס אני כי לא היה לי שום מלמד על זה ואין מעורר אותי
וועגן לערנען לשה"ק.
עס נעמט א מאנקי בערך 3 שעה צו טרענירן א מענטש אים צו געבן באנאנעס יעדע פאר מינוט...
וואס איז דער חילוק פון די 2'טע ביז די דריטע? ער זאגט קלאר אז די 3'טע סארט חלום קומט נישט פון קיין הרהורים, אבער פון די אנדערע זייט שרייבט ער אז ס'קומט פון 'דברים המורגשים שכבר חשב בהם והשיגם בהקיץ', אויב אזוי וואס איז עס אנדערש פון די חלום וואס קומט מכח הציור?
געזען בשם הגר"פ הירשפרונג, פארוואס האט אליעזר בוחן געווען רבקה דווקא מיט וואסער? די גמרא זאגט אין שבת קנב. עד מ' שנין מיכלא מעלי מכאן ואילך משתי מעלי, האט אליעזר חושש געווען אז רבקה אידעך נאר דריי, אידעך מיכלא מעלי, יצחק איז שוין פערציג, אידעך מישתי מעלי, העט עס נישט ארבעטן, אז זי האט געזאגט שתה אדוני איז א סימן אז זי אויך מחשיב טרונקן נו יעצט קאן מען שוין רעדן.
אריינקוקנדיג אין דברי יחזקאל ביי ד"ת אויף מדרש רבה ברענגט ער פונ'ם מדרש ביי די שירה צוויי מדרשים וואס דרש'ענען די באוויסטע פסוק פין תשורי מראש אמנה אז בזכות אמונה זענען יודען זוכה צי זאגען שירה. פרעגט ער לכאו' איז דאס דאפעלטע מדרשים? ענפערט ער ע"פ השל"ה הק' אין בשלח אז עס איז די א בחינה פין זאגען שירה מרוב אמונה אויף א נס העתיד לבא אין וועגען דעם איז דא צוויי מדרשים איינס אויף געהעריגע שירה אין איינס אויף שירה לעתיד. אבער המעיין בדברי המדרש זעט קלער אז איין מדרש איז אויף שירה בשעתו אין איינס איז אויף לעתיד ופשיטא, נאר במקום גדולתו אתה מוצא ענותנותו, אין דער שינאווער רב פירט אויס בזה"ל: אחז זמן הראו לי דהמדרש אינו כפול כי למעלה אמר בשיר דלעתיד וכאן אמר רשב"א בשירה על הים. ווי נאך זעט מען אזא זאך אין א ספר פין א גדול צי זיין מודה על האמת, נישט אומזוסט זאגט עדות די ד"ח אין די תשובות אויף בנו בכורו אפי' יהבי ליה כל חללי דעלמא לא הוה משני בדיבוריה.
דרך אגב דארט אין של"ה הק' שרייבט ער אויף וואס ס'שטייט ווען מרים האט געזאגט ביי די שירה, ותען "להם" מרים, בלשון זכר וז"ל: ואנשי הצחות והמליצה אומרים שמרים עם הנשים לא אמרו שירה כי הנשים פטורות רק יצאו בתופים ובמחולות לשמוח ובאו כמה בחורי ישראל לראות בשמחתם ואז צעקה מרים ותען להם לכו לאהליכם במקום שאומרים האנשים שירה...
Until the spirit be poured upon us from on high
Isaiah 32:15 -
כתב הכל בו בשם הר"ם, ועל הבחורים ששאלת שמהרהרים אפילו בשעת ק"ש, לא יניחו תפילין וכו' כ"ש שלא ינהג בהם קלות ראש בתאות נשים עכ"ל וכו' ומיהו בעוד שהם עליו צריך שלא יהרהר ואם אינו יכול להעמיד עצמו מלהרהר בשעה שהן עליו לא יניח, וכו' ולי נראה דאין לפטרם ממצות תפילין מפני כך אלא יש לכופם "בדברים" ולמשוך לבם ליראת שמים כדי שיסיחו לבם מדברי הבאי המזיקים לגוף ולנפש וכו'
עס נעמט א מאנקי בערך 3 שעה צו טרענירן א מענטש אים צו געבן באנאנעס יעדע פאר מינוט...