היסטארישע ראמאן: יעזוס קריסט

[[NAMELESS]]

[center]הקדמה והבהרה.[/center]
איך געב דא איבער א היסטארישע בליק אויף איינע פון די גאר קאנטראווערסיעלע פיגורן אין כלל ישראל, וואס איז אוודאי געוויס געווען א רשע להלכה וואס האט פארדינט זיין טויט, אבער איז געווען גענוג אינטרעסאנט אז במשך הדורות האבן פיל גדולי ישראל זיך אויסגעדריקט אויף אים אויך מיט פאזיטיווע שטריכן. דאס איז דער מענטש וואס צוליב אים האלטן מיר היינט ניטל: ישו הנוצרי.

עס איז א היסטארישע אפהאנדלונג, וואס האט מעגליך קיין אחיזה אין מציאות, אבער איז פארט ווערט א בליק, ובפרט ווען ס'שטעלט זיך יא ארויס אזא בליק דורך פארשידענע היסטאריקער און להבדיל גדולי ישראל. עס איז אויך א פסיכאנאליז אויף יאשקע זעלבסט, אזויווי אויף די דור אין וועלכע ער האט געלעבט. באזונדער ווערן אויסגעשמועסט געדאנקען וואס האבן דא געטראפן א מקום ארויסצוקומען מן הכח אל הפועל. פארשידענע זאכן קען מען ארויסדרינגען דערפון, אבער לא באתי בשביל זה, והמבין יבין.


א.

ער זיצט און טראכט, עס רעגנט און גיסט,
שפעטער וועט ער הייסן, יעזוס קריסט.

צווישן די ענדלאזע גליל בערג
אין אין-סוף פון וויסטעניש
זיצט און קוקט אויף גאטס ווערק
א הארץ פול מיט גלוסטעניש.

שיינע ביימער, בלויע הימל
זאמדיגע וועגן ענדלאז ברוין
ווייט פון ירושלימ'ס געטומל
ווייט פון קעניג'ס קרוין.

זיצט און קלערט
אין גאטס ווילן
אים איז באשערט
זיין נייגער זאל נישט שטילן.

די פארטייען אין לאנד יהודה
ער טראכט מיט אפשיי
שנאה מיט קנאה א רקידה
ער וויל קיין שייכות מיט זיי.

שלעכטע מענטשן, הארצלאז
מיט פרומע מאסקעס
ווער עס גייט נישט אין זייער שטראז
כאפט קנאי'שע פראסקעס.

שלעכט איינער צום צווייט
מיין רבי איז דיין רבי'ס פיינט
טריקענע זעלן, טויטע לייט
מעכאנישע מצוות דען שיינט?


ער זיצט און טראכט, אין הארץ איז פוסט,
שפעטער וועט ער הייסן, יעזוס קריסט.

------

ב.

נישט דאס האט גאט געמיינט
אפילו נישט קיין טראפ
און ווען זיין הארץ וויינט
געדאנקן ווירבלען אין קאפ.

מ'קען קומען צו א טאלק
ווען אידישקייט איז א געזעץ שפיל
איך וועל פירן דאס פאלק
צו א פיל בעסערן ציל.

אנשטאט שבת היטן
מיט פילע הלכות גדרים ואיסורים
לאמיר דאס אויסביטן
מיט הארץ, געפיל, והרהורים.

אנשטאט תרי"ג געבאטן
מיט תלמו'דישע לערנונגען געוועבט
פארזיס דאס ווי מוזיק נאטן
אין א העכערע ספערע מען שוועבט.

דער עיקר איז דאס הארץ
די סטרונעס א שאקל געבן
נישט טריקן, ווייס און שווארץ
א טעכניש מעכאניש לעבן.

פארבעסערן די טהאטן
צווישן מענטשליכע פערזאנען
אן העכערע אריסטאקראטן
וואס טוען שלעכטס דערמאנען.


ער זיצט און טראכט, דאס הארץ עס גלוסט,
שפעטער וועט ער הייסן, יעזוס קריסט.

---------

ג.

שלאנק און דאר
מיט פייערדיגע אויגן
געאייגנט דערפאר
צום מלאכה טויגן.

זיין בלאסע געזיכט
ווי א טרוימער און דיכטער
אויף זיך נאך א שיכט
פון א נאבעלע ריכטער.

א בשורה ער טראגט
פאר ארימע מאסן
וואו קיינער פארמאגט
כח צו שפאסן.

"גאט וואס דארף-ער?
נאר ענקער געפיל!"
און פירט אויס שארפער
אויף די וואס שפילן א שפיל.

"וואס וויל די תורה?
טריקענע געבאטן?
קופערנע סחורה
פאר מענטשליכע ראבאטן!"

מען הערט מיט עקסטאז
דאס פאלק יובילירט
לאמיר מאכן אן אפרייס
פון וויאזוי מיר ווערן געפירט.


ער זיצט און טראכט, דאס הארץ פארזיסט,
שפעטער וועט ער הייסן, יעזוס קריסט.

--------

ד.

זיצן די סנהדרין און חכמים
און זעען די ביטערע לאגע
כבר היה לעולמים
אזא פונדאמענטאלע פראגע.

וויאזוי זאלן די אידן זיך פירן
אויף דער עמטליכער וועג
אז זיי זאלן סיי קענען שפירן
סיי קלעטערן אין ריכטיגן שטעג.

מען מוז האבן סטרוקטור
א גאנץ פאלק צאמצוהאלטן
אויב איז געפיל א פטור
הייבט זיך אלס אן צו שפאלטן.

דאס הארץ צו רייניגן
יעדער פאר זיך זאל
מיט פארגעניגן
איינמאל און נאכאמאל.

אבער א פאלק וועט גיין צוגרינד
ווען דער רגש דיקטירט
רגש פירט צו אכזריות און זינד
ווען דורך שלעכטע געפירט.

ישוע דארף אויפהערן פארפירן
אויב וויל ער לעבן בלייבן
אויב וועט ער זיך גרופירן
וועט ער מוזן שטארבן.


ער זיצט און טראכט, פון לעבן פאר'מיאוס'ט,
שפעטער וועט ער הייסן, יעזוס קריסט.

------

ה.

אבער נישט ישוע
וועט אויפגעבן זיין טרוים
זאל זיין די מניעה
הענגען פון א בוים.

ער פארשפרייט זיין לערע
פאר צובראכענע מענטשן
עס וואקסט זיין עהרע
זיי טוען אים בענטשן.

'א געטליך מאן'
'א זון פון גאט
צווישן אונז פארהאן'
'געטליכקייט ער האט'.

א נביא באווייזט וואונדער
מאסן ווערן צוגעצויגן
מיר גייען ווי שאף און רינדער
נאך דיינע ווייטזעענדע אויגן.

די רוימער דערשמעקן
א נייע רעוואלט
נאך א טרוימער אן קיין עקן
פירט די מאסן און שאלט.

ישוע לעבט אין זיין חלום
שרעקט זיך נישט פון טויט
ער מאכט מיטן מצב שלום
ער ווערט געקרייציגט אין נויט.


ער זיצט און טראכט, אלס איז ווייטער וויסט
שפעטער וועט ער הייסן, יעזוס קריסט.

-------

ו.

צענדליגע יארן זענען פארביי
זיינע נאכפאלגער טוען זיך מערן
עס ווערט א מאכטפולע פארטיי
די רוימישע מלוכה טוט צו זיי קערן.

מיט איר איינפלוס און מאכט
וואקסט מיט קארופציע
שנאת ישראל און פאראכט
מי יגלה עפר מעיניך ישוע.

שלעכטע גייסטליכע פירער
גנבים און מערדער קאלטבלוטיג
געברענגט מיליאנען מארטירער
פאגראמען און פלינדערייען געמוטיג.

א רעליגיע פון פרידן
דורכן שייטער הויפן
הרג'עטס די אידן
דורך סיי וואספארא אופן.

די פאן טרעגער פון געפיל
רחמנות און ליבע
מיט רשעות און פאלשקייט פיל
ווי וואסערן טריבע.

דאס פאלק פון אידן
גענוג רגש פארמאגט
אפילו אינעם גלות דעם מידן
אפילו ווען זיי מען שלאגט.


ער זיצט און טראכט, זיין אייגן בלוט און פלייש מען שיסט
פארטוישט זיין רעליגיע, ווי זיין נאמען - יעזוס קריסט.

[אלאדין]

איך בין שטום! א הערליכע ארבעט משזר!... א משורר בחסד עליון. ס'איז פול מיט געפיל און קונסט.

קענסט עפעס צושטעלן פאר מוחמד אויך?

[דעת תורה]

הקדמה והבהרה נאט וויטסטענדיג, אבער מושב זקנים'ס קריסטליכע ארטיקל איז שוין געווען מער אידיש.

[[NAMELESS]]

אין עליך!!

נאר עס איז נאך נישט אלעס. ס'קומט נאך איין פרק, א זיבעטע קאפיטל, איבער יעזוס'נס ירושה פאר די קריסטליכע וועלט פון די נאך Nostra Aetate עפאכע.

מיר ווארטן מיט שפאנונג!

[יאיר]

הערליך! די סענטימענטן זענען איבערנעמנד ביז גאר.
ביי דעם געלעגנהייט איז כדאי צו אויסהערן די St. Mathew Passion פון הגה"ק נעים זמירות נוצרים המשורר האלהי ר' יוחנן שבתי באך זצ"ל אויף וועלכן די גדולי הגלחים האבן זיך אויסגעדרוקט אז פאר דעם שטיקל אליין האט זיך שוין געלוינט אלע יסורים און צער פון יעזוס.
הערט אויס עטליכע אויסצוגן:

די אריינפיר
[youtube]http://www.youtube.com/watch?v=HSmt8PGEByg[/youtube]
קומט, איהר טאכטער, העלפט מיר קלאגען
זעהט! - ווען? - דען ברויטיגאהם! (חתן)
זעהט איהם! - וואו? - אלס ווי איין לאהם! (לעמל)
זעהט! - וואס? - זעהט די געדולד
זעהט! - וואוהין? - אויף אונזערע שולד
זעהט איהם אלס ליבע און הולד
האלץ צום קרייץ זעלבער טראגען

Kommt, ihr Töchter, helft mir klagen,
Sehet! - Wen? - den Bräutigam!
Seht ihn! - Wie? - als wie ein Lamm.
Sehet! - Was? - seht die Geduld,
Seht! - Wohin? - auf unsre Schuld.
Sehet ihn aus Lieb und Huld
Holz zum Kreuze selber tragen.

Come, daughters, help me lament,
behold! - Whom? - the Bridegroom!
Behold Him! - How? - As a Lamb.
Behold! - What? - behold the patience,
look! - Where? - at our guilt.
See Him, out of love and graciousness
bear the wood for the Cross Himself.


נאכדעם וואס יהודה איש קריות האט אים פארראטן:

[youtube]http://www.youtube.com/watch?v=he95Y0WkGQU[/youtube]

Blute nur, du liebes Herz!
Ach! ein Kind, das du erzogen,
Das an deiner Brust gesogen,
Droht den Pfleger zu ermorden,
Denn es ist zur Schlange worden.

Bleed out, You loving heart!
Alas! A child that You raised,
that nursed at Your breast,
threatens to murder its caretaker,
since it has become a serpent.

דער הייליגער פּעטער קלאגט נאכ'ן האבן געלייקנט אין יעזוס דריי מאל:

[youtube]http://www.youtube.com/watch?v=BBeXF_lnj_M[/youtube]

ערבארעם דיך, מיין גאט
אום מיינער צאהרען (טרערן) ווילען
זעה היער, הארץ און אויג
וויינט פאר דיר ביטערליך
ערבארעם דיך! ערבארעם דיך!


Have mercy, my God,
for the sake of my tears!
Look here, heart and eyes
weep bitterly before You.
Have mercy, have mercy!

[אלאדין]

[tag]יאיר[/tag], איך הער יעצט די מוזיק פון באך וואס דו האסט ארויסגעלייגט. דאס איז גארנישט פון דער וועלט... א יחיד במינו.

טאקע פאסיג צו דער פאעמע פון אדנירם!..

[ישראל קאפקע]

[youtube]http://www.youtube.com/watch?v=HSmt8PGEByg[/youtube]

I don't much care איבער די ערהאבענע געפילן וואס ווערן אויסגעדרוקט אינעם שטיקל, און טאקע נישט פארשטאנען קיין אות, דאנקען גאט.

אבער אז אזא הימלישער מוזיקאלישער מייסטער ווערק, יעדן אספעקט דערפון באזונדער, האט אונטער 12,000 צוקוקער אין באלד פינף יאר, אין דער צייט וואס די מערסט געקוקטע קליפס אויף יוטוב -טאקע אויך "מוזיק"- האבן געזען איבער א האלבן ביליאן מענטשן אין א קורצערע צייט-אפשניט, איז אומבאגרייפבאר.

מיט אלע שיינע ערקלערונגען -אזוי דייטליך ערקלערט דורך יאיר- דערנעבן, קען איך עס נישט לייקן, צו מיין באדויער.
אלענפאלס, יאיר שכוח פארן לינק.

[[NAMELESS]]

שיינע רעיונות, ארטיסטיש געשריבן, איך באקום פילינגס פאר יעזוס...

Sent from my SGH-T599N using Tapatalk

[הוגה]

[justify]הערליכע ארבייט שש. דו האסט גוט ארויסגעברענגט די גאנצע מעשה און עס הערליך אראפגעלייגט. איך וויל נאר מעיר זיין אויך איין קליינע נקודה פון די מעשה.

מען מוז האבן סטרוקטור
א גאנץ פאלק צאמצוהאלטן
אויב איז געפיל א פטור
הייבט זיך אלס אן צו שפאלטן.

דער "סטרוקטור" טענה הערט מען כסדר פון קלוגע אידן און בעלי מחשבה בנוגע די וואס ווילן ווידערשפעניגן אינעם סיסטעם און דינען דעם אייבישטער אויף זייער אייגענע מהלך, סיי צו עס איז א יחיד סיי א מנהיג פון א ציבור. פון אויבן אויף איז זעהט עס אויס ווי א ריכטיגע טענה אז אן קיין סטרוקטור קען די זאך נישט האבן קיין קיום והמשכה. דא אבער ווייזט זיך ארויס אז דער טענה איז נישט גערעכט געווען. למעשה זעהן מיר היינט, צוויי טויזנט יאר שפעטער, אז קריסטנטום האט א קיום מער ווי אנדערע גלויבונגען און רעליגיעס. בעצם האט קריסטנטום געמאכט א סטרוקטור פון דער אומסטרוקטור, זיי האבן אוועקגעשטעלט א סיסטעם וויאזוי צו נישט זיין א חלק פון דער סיסטעם און דורך דעם זענען זיי אליינס געווארן א סיסטעם פון וועלכע מען דארף זיך אפברעכן. און צוליב דעם טאקע איז דער נביאות נישט מקוים געווארן און זיי שטייען שטארק און פעסט נאך אזויפיל יארן. אויב אזוי מה הועיל ישוע בתקנתו? אויף דעם ארויף וואלט ער דאך געקענט בלייבן א חרדי'שע איד? עס איז דא א צד צו זאגן אז דער טענה איז גערעכט. אדער קען מען זאגן אז דער טענה צייגט נאר ווי שטארק גערעכט ישוע איז געווען און ממנו ילמדו כסדר זיך אוועק צו ברעכן פון דער צענטעריסטישע סטרוקטור, כסדר מחדש זיין חידושים. (איך נוץ נאר ישוע אלץ א דוגמא פאר דער איידיע, לאו דוקא אז דאס איז טאקע געווען זיין מהלך המחשבה.)

דורכאויס די דורות זענען אלעמאל געווען מאוומענטס וואס האבן דאס געטון. ביי יהדות איז דאס געווען אין די לעצטע פאר הונדערט יאר דער בעש"ט. שפעטער ווען חסידות איז געווארן א סטרוקטור איז געווארן פשיסחא, קאצק, וכו'. און אזוי איז געווען במשך כל הדורות כגון החסידים הראשונים, המקובלים וכדומה. ביי קריסטנטום איז אין די לעצטע פאר הונדערט יאר געווען די רעפארמעישאן באוועגונג און א הונדערט יאר שפעטער ווען זיי זענען געווארן סטרוקטורד איז געווען דער קאונטער רעפארמעישאן, און אזוי זענען געווארן אלע מיני פלגים אינערהאלב קריסטנטום.

הצד השוה שבהם אז די אלע האבן זיך נישט אנגעהויבן אלץ א באוועגונג נאר ענדערש איין יחיד מיט נאך א יחיד וועלכע האבן געזוכט די ריכטיגע קרבת אלוהות ענדערש ווי ראבאטישע רעליגיע וואס גיבט גארנישט צו צו קיינעם. וממילא, דער "סטרוקטור" טענה איז לכאורה נישט א ריכטיגע. און אז מען רעדט שוין, א הערה אויף די נעקסטע סטאנזא:

אבער א פאלק וועט גיין צוגרינד
ווען דער רגש דיקטירט
רגש פירט צו אכזריות און זינד
ווען דורך שלעכטע געפירט.

האבן די קריסטן געטון אכזריות און זינד מער ווי אנדערע רעליגיעס און פעלקער וואס האבן געהאט די מאכט אין די הענט פאר לאנגע יארן? ועוד, אין די צייט וואס די אכזריות איז אויסגעפירט געווארן איז קריסטנטום שוין לאנג נישט געווען א פאלק באזירט אויף רגש.



.[/justify]

[יעקב מענטש]

געווען אן ארטיקל אין די עמי פאריגע וואך מיט ראביי סקובעק איינער וואס קעמפט קעגן די מיסיאנערן, און ער זאגט אז ער קען 6 היימישע אידן אין ברוקלין און אין לעיקוואד וואס זענען געהיימע קריסטן, ליינענדיג דעם אשכול מאכט מיך טראכטן אז זיי האבן זיך געעפנט ניקס דא...

איך בין געווענליך נישט פון די מוחים דא אין שטיבל, איך רעספעקטיר א צווייטענס מיינונג (ווילאנג יענער בלאזט נישט אפענע דברי כפירה), אבער דער אשכול טראגט מיט זיך זייער אן אומגענעמען ריח.

איך בין נישט קיין דיין צו קענען פסקנ'ן צו ס'איז אסור אדער מותר (אפשר לא תחנם), אבער ס'איז עפעס וואס לדעתי באלאנגט נישט דאהי.

[ברסלבער]

זייער שיין אראפגעלייגט, אדנירם. יישר כח.

און יעצט א ווארט צו די מוחים. ווען די מאמע רעדט צום טאכטער און מיינט די שנור, דארף די טאכטער עס נישט נעמען פערזענליך.

[[NAMELESS]]

[tag]הוגה[/tag], האסט אנגעכאפט גוטע פונקטן וואס זענען ווערט אויסצושמועסן, אבער פארט קען איך נישט מאריך זיין אין יעדע נקודה, מטעם הכמוס והמובן.

בנוגע סטרוקטור, האט מיר שוין א צווייטער געפרעגט דערוועגן. לדעתי, איז נישט קיין חסרון ווען דער רגש פארנעמט א חלק, אדער אפילו עיקר, וועזן פון א מענטש. עס איז אויך נישט קיין חסרון ווען איינער האט תלמידים, און זיי אלע פירן זיך אויף אזוי. די פראבלעם איז, אז רגש איז רגש און איז נישט קיין זאך וואס קען אריבערגעפירט ווערן לדורות עולם. ס'איז גוט פאר א מענטש וואס ארבעט אליינס אויף זיך, אדער א רבי וואס לערנט מיט זיינע תלמידים. ווען דאס ווערט א נחלת הכלל, קראכט דאס תיכף ומיד, און ווען דאס ווערט א נחלת הדורות קראכט דאס נאך ערגער.

דאס אז קריסטנטום האט היינט צוטאגס א קיום, איז נאר צוליב איר סטרוקטור, ווי דו האסט גוט ארויסגעברענגט. חוץ מזה, וואס אי משום הא וואלט דאס שוין געקענט פארבלייבן יהדות, צוליב מה הואיל ישו בתקנתו, איז עס גאר ערגער געווארן. ווייל דורכדעם וואס עס איז נישט געווען קיין נארמאלע סטרוקטור, אזויווי יהדות, האט דאס געקראכט אויף אן ערגערע פארנעם. דאס איז א דירעקטע סיבה צום רשעות וואס קריסטנטום איז באגאנגען דורכאויס איר בלוט דורכגעווייקטע היסטאריע די לעצטע צוויי טויזנט יאר. אזויווי איך האב געשריבן אינעם פאעזיע. דאס ווערט נאר ערגער, און ווייזט נאר אויפן ריכטיגקייט פון מיין טענה, ווען מיר נעמען אין באטראכט זייער לאזונג אז קריסטנטום איז א רחמנות'דיגע רעליגיע. ליין, רגש'פולע, הארציגע, רעליגיע. אין נאמען פון זייער געפילבארע רעליגיע האבן זיי במשך הדורות געטון דאס סאמע ערגסטע שייך. וויל אן קיין סטרוקטור, באזירט אויף נארמאלקייט, קומט ארויס אזא תוצאה.

ווען איינער רעדט מיט אפאר חברים מקשיבים, זאל ער הייסן רבי ישראל מעזיבוזער, זאל ער הייסן רבי צבי מאיר זילבערבערג, זאל ער הייסן להבדיל ישו, איז ער גערעכט. ער רעדט צו יחידים וואס זוכן קרבת אלקים אנשטאט טריקענע דינים און פוסטע גופים. אבער ווען איינער וויל דאס איינפירן אלס נחלת הכלל, דאן מאכט ער קלאר א חורבן. ווייל ווי אויבנדערמאנט איז אוממעגליך דאס זאל ארבעטן, עס מוז ממילא זיין סטרוקטור [אזויווי קריסטנטום זעלבסט איז געווארן]. ישו האט קלאר געזוכט צו מאכן א מהפיכה כללית, און ער האט נישט גערעדט מיט יחידים לשם מאכן א 'חבורה' פון 'עובדים'. דאס איז דער קלארסטער און בעסטער רעצעפט פאר א חורבן, און דאס האבן חכמי ישראל געוואסט במשך כל הדורות.

און אז מ'רעדט שוין פון חסידות, קוק וואס איז געשען במשך הזמן פון א חבורה דורשי ומבקשי קרבת אלקים. די רגע ס'איז געווארן נחלת הכלל, איז עס געווארן סטרוקטירט. היות ס'איז נישט געבויט אויף נארמאלע אלטגעזעצענע סטרוקטור, קוק וואס גייט היינט פאר סיי מיט די דיקטאטורן וואס זיצן אויפן שטול [ולדמות הענין לאפיפיורים שמשלו בכיפה], און סיי מיט די אזויגערופענע רגש וואס איז פוסט פון אינהאלט און פיל מיט רשעות און געמיינהייט, שנאת ורדיפת האחר והשוואכער.

און צום לעצט, צו האט קריסטנטום געטון מער רשעות ווי א צווייטע רעליגיע במשך הדורות? די ענטפער איז אויסדריקליך: יא!!!

אנגעהויבן פון די וועג וויאזוי זיי האבן פארשפרייט זייער רעליגיע דורכאויס אייראפע, מיט צובייס פון די פינף זעקס מסעות הצלב [קרייצצוגלער], א מעין-קורס פון אינקוויזיציע וגירושים, און קינוח סעודה פון רציחות יעדן שני וחמישי. זייערע מערדערייען - נאכדערצו מיט זייער בארבאריזם - האט קיין שום גלייכן אין היסטאריע. די מוסולמענער זענען כמעט נישט באגאנגען רציחות אויף א פאלקסישער שטאפל, איינמאל זיי האבן איינגענומען רוב מיטל מזרח אין די ערשטע הונדערט יאר פון זייער רעליגיע [די לעצטע הונדערט יאר איז עס צוריק ווילד געווארן, אבער מ'רעדט פון א היסטארישן פרעספעקטיוו]. די בודהיסטן זענען נישט באגאנגען רציחות בכלל. אזוי אויך די אידן, הינדוס, און נאך פילצאליגע אלטע רעליגיעס שעברו חלפו מן העולם.

אוודאי האט דאס נאר פאסירט איינמאל ס'איז געווארן א סטרוקטור. אבער ווי אויבנדערמאנט, ווען דער באזיס דערפון איז געפיל אנשטאט קאלטע לאגיק, אדער אלטגעזעצענע סטרוקטור, זענען די תוצאות אוממעגליך פאראויסצורעכענען [ויש עוד להאריך, אז די געפיל האט פארט געשפילט א ראלע, אבל זה נושא בפנ"ע בתורת פסיכולוגיה].

[הוגה]

[justify]איך בין מיט דיר בנוגע דער עיקר נקודה אז סטרוקטור האט א קיום און אן דעם וועט עס נישט אנהאלטן פאר צו לאנג. איך בין אבער נישט איבערצייגט אז דאס איז דוקא א חסרון און/אדער אז צוליב דעם דארף מען זיך אפהאלטן פון טון די ריכטיגע זאך. שוין יארן וואס איך טראכט איבער דער נושא, איך האב שוין פארברענגט שעות על גבי שעות אדורך צו טון דער נושא מיט גרויסע חכמים און איך בין נישט קאנווינסד אז דער "סטרוקטור" טענה טוישט עפעס. דאס הייסט אז איך בין מודה צום הנחה אבער איך זעה נישט אז די הנחה איז מחייב עפעס. אדרבא, ביטע ערקלער וואס מאכט דיר אזוי זיכער דערמיט.

דער טענה ווערט גענוצט היינט פונקט ווי אמאל אפצופרעגן און אוועקצומאכן א יעדע סארט התחדשות און אויפצואווייזן פארוואס דער יעצטיגע סטרוקטור/סיסטעם מוז פאר א יעדע פרייז ווייטער אנהאלטן. די איראניע דערפון איז אז דער יעצטיגע סטרוקטור/סיסטעם האט זיך דאך אויך אנגעפאנגן ווי א התחדשות וואס האט זיך אפגעבראכן פון די פריערדיגע סטרוקטור/סיסטעם צוליב דעם וואס מ'האט געזוכט העכערס און בעסערס. אזוי גייט עס. מען קומט אויף מיט א גוטע געדאנק און דערנאך ווערט עס אין בעסטע פאל אנשים מלומדה און אין ערגסטע פאל מלא שחיתות ורשעות, ביז א צווייטער קומט אויף מיט עפעס פריש.

אברהם אבינו און משה רבינו האבן געזעהן די עובדי הבעל ואשירה אז עס פעלט ביי זיי עפעס, זיי זענען נישט דבוק, זייערע מעשים זענען רע בעיני אלהים ואדם, האבן זיי געזוכט דעם אמת ביז זיי האבן עס געטראפן. וואס מיינסטו האבן די מנהיגי הדור דעמאלטס געזאגט? מיינסט אז זיי האבן משבח ומפאר געווען די עבריים און די בני ישראל אז פיינעלי האט איינער אויסגעטראפן דעם דרך ישרה שיבור לו האדם? זיי האבן געשריגן אז זיי טוען א נארישע שריט ווייל מען קען נישט אן קיין סטרוקטור. די עובדי הבעל ואשירה האבן א סטרוקטור, זיי האבן א בוים, א געטשקע, א טוילעט וכו', זיי ווייסן פונקטלניך וועלכע גאט איז דער איש מלחמה, וועלכע איז די פוקד עקרות וכו'. די גאנצע וועלט האט א סיסטעם פון געצען דינעריי, מיינסט אז דו וועסט מצליח זיין מיט דיין נעלם ואין סוף שאין ערך לתבונתו ואין ערך לקדושתו? פאר איינער אליין וועט עס ארבייטען, אפשר אויך פאר דיינע קינדער און אייניקלעך, אבער ווי לאנג קען דאס שוין אנהאלטן? איך געדענק נאך ווי הגה"צ רבי תרח שליט"א האט געשריגן ביי שלישידעס תורה אין א געפאקטע זאל אז "זייערע אייניקלעך וועלן איין טאג קלאגן און ווינען אויף זייער אייגענע סיסטעם פונקט ווי זיי וויינען היינט אויף אונזער" עכלה"ק. דתן און אבירם פלעגן שרייבן אויף ק"ש אז דער פרישע קולט, דער עם ישראל וועט נאך איין טאג רצח'נן און הרג'נן מיליאנען אין די נאמען פון זייערע אל רחום וחנון. וכך הוה. מאך אויף א נ"ך וועסטו זעהן איבער וויפיל בלוט איז פארגאסן געווארן ביי די מלחמות מצוה און ליידער אויך אסאך מאל נישט אין מלחמות מצוה, אלעס אין דער נאמען פון דעם אייבישטער. קוק וואס די נביא באקלאגט זיך, לערן אביסל דרשות חתם סופר, הער אויס אביסל שובבי"ם תורות פון די רבי ז"ל וועסטו זעהן ווי די אלע פרעדיקשאנס זענען מקוים געווארן. וועסטו דא אויך זאגן אז זיי זענען געווען גערעכט? אוודאי נישט!

אברהם האט איינגעזעהן דעם אמת, משה רבינו האט געפונען דער תורת אמת וואס מענטשלט אויס דאס געזעלשאפט און זיי האבן געטון וואס איז געווען ריכטיג פאר זיי. זיי האב געוויסט אז איין טאג גייט דאס ווערן אן אויסגעדראשענע "געזעץ שפיל" פון "שבת היטן מיט פילע הלכות גדרים ואיסורים" אנשטאט "הארץ, געפיל, והרהורים". מיט דעם אלעם האבן זיי געטון וואס איז ריכטיג. זיי האבן זיך נישט געזארגט אז צוליב דעם וואס שפעטער וועט עס קארופטירט ווערן זאלן זיי עס יעצט נישט טון.

די זעלבע איז מיט די בעל שם טוב. קען זיין אז ער האט געוויסט וויאזוי עס גייט זיך אויסלאזן, מענטשן האבן אים זיכער אנגעשריגן אז דאס וועט זיין דער סוף. זייער פיין, ממילא זאל ער נישט טון וואס איז ריכטיג? ווען א יעדער איינער וואלט ווען אזוי געטון אלעמאל וואלטן מיר נאך היינט געוואוינט אין היילן, געדינט געטשקעס און מקריב געווען קינדער פאר קרבנות. קוק אריין אביסל אין קהלת, דאס איז די וועלט, היינט התחדשות מארגן רשעות איבערמארגן החדשות און א טאג דערויף רשעות. מה שהיה הוא מה שיהיה ואנו אין לנו על מי להישען וכולי וכולי...

יעצט, אין דיין לעצטע תגובה האסטו אראפ גלייגט אסאך השערות פאר פאקטן וואס איך קען נישט מקבל זיין.

דאס אז קריסטנטום האט היינט צוטאגס א קיום, איז נאר צוליב איר סטרוקטור, ווי דו האסט גוט ארויסגעברענגט. חוץ מזה, וואס אי משום הא וואלט דאס שוין געקענט פארבלייבן יהדות, צוליב מה הואיל ישו בתקנתו, איז עס גאר ערגער געווארן. ווייל דורכדעם וואס עס איז נישט געווען קיין נארמאלע סטרוקטור, אזויווי יהדות, האט דאס געקראכט אויף אן ערגערע פארנעם. דאס איז א דירעקטע סיבה צום רשעות וואס קריסטנטום איז באגאנגען דורכאויס איר בלוט דורכגעווייקטע היסטאריע די לעצטע צוויי טויזנט יאר. אזויווי איך האב געשריבן אינעם פאעזיע. דאס ווערט נאר ערגער, און ווייזט נאר אויפן ריכטיגקייט פון מיין טענה, ווען מיר נעמען אין באטראכט זייער לאזונג אז קריסטנטום איז א רחמנות'דיגע רעליגיע. ליין, רגש'פולע, הארציגע, רעליגיע. אין נאמען פון זייער געפילבארע רעליגיע האבן זיי במשך הדורות געטון דאס סאמע ערגסטע שייך. וויל אן קיין סטרוקטור, באזירט אויף נארמאלקייט, קומט ארויס אזא תוצאה.

נו אוודאי זאגן מיר אזוי, ווייל מיר זענען אידן און מיר האבן פיינט קריסטן מסיבות שונות ואפילו מוצדקות. אבער פון וואו נעמסטו אז קריסטן זענען געווען ערגער ווי אנדערע רעליגיעס און פעלקער בתוקפם ובתוכם בני ישראל? האסט געלערנט נ"ך אמאל? פארשטייט זיך אז מיר האבן אזוי געטון ווייל דער אייבישטער האט אונז באפוילן, אבער זיי האלטן דאך אויך אז דער אייבישטער האט זיי באפוילן צו טון וואס זיי האבן געטון, די רוימער האבן אויך אזוי געזאגט, די מצריים אויך און די מוסלמענער זאגן היינט אזוי. אבער בעיקר באדערט מיך וויאזוי קומסטו אן צו דיין מסקנא אז "אן קיין סטרוקטור, באזירט אויף נארמאלקייט, קומט ארויס אזא תוצאה"? Correlation does not imply causation. און אויף וואס באזירסטו דיין דעפיניציע פון "נארמאלקייט"?

ווען איינער וויל דאס איינפירן אלס נחלת הכלל, דאן מאכט ער קלאר א חורבן.

איך בין נישט זיכער וועגן א "חורבן" אבער עס איז זיכער שווער צו מוריש זיין א נישט סטרוקטורד גלויבונג און פארשטאנד. און עס איז נישט דוקא ביי א גרויסע ציבור וכדומה, אפילו ביי די אייגענע קינדער, צווישן צען קינדער וועלן עס אפשר צוויי אויפכאפן און ממשיך זיין. לאמיר זאגן אז א איד פילט אז די אידישקייט וואס ער איז אויפגעוואקסן דערמיט און וואס אלע ארום אים פירן זיך איז נישט ריכטיג. ער האט א נייע מהלך וואס ער האלט איז דער רצון השם און דער דרך הטוב. דער נייע מהלך אנטהאלט אין זיך צווישן אנדערע א קאלירטע העמד, א דיינינג רום אן א טשילאר, דאווענען מיט א גיטאר, לערנען ספרי מחקר און זונגען א יעדע שבת אן אנדערע שלום עליכם. עס איז ביי יענעם קלאר אז דער "סטרוקטור" איז גארבידזש און זיין צופלויגענע מהלך איז גאלד. קען ער מחליט זיין צו בלייבן מיט די גארבידזש כדי אז זיינע אלע צען קינדער זאלן ווייטער ממשיך זיין דער מסורת הגארבידזש. (גארבידזש איז נישט כולו שלעכט, מען קען צומאל טרעפן דערין א האלב אויסגענאגטע מארך ביין אדער אפאר פעניס.) אדער קען ער גיין מיט די גאלד און לכאורה וועלן פון זיינע צען קינדער נאר איינער אדער צוויי (אדער קיינער) מיטגיין מיט אים. וואס איז ריכטיגער? וויאזוי גייסטו צו מיט א קלארקייט צו אזא שאלה עד כדי כך אז דו קענסט פסק'נען א פסק וואס איז שווה לכל נפש? אדרבא, זיי מסביר. און דאס איז לשיטתך אז מ'דארף זיך זארגן פאר דער עתיד. ווען אין וואו איז דער איבעיא נתפשט געווארן?

ווען איינער וויל דאס איינפירן אלס נחלת הכלל, דאן מאכט ער קלאר א חורבן. ווייל ווי אויבנדערמאנט איז אוממעגליך דאס זאל ארבעטן, עס מוז ממילא זיין סטרוקטור [אזויווי קריסטנטום זעלבסט איז געווארן].

נו, אז קריסטנטום איז למעשה געווארן א סטרוקטור האט דאך עס יא געארבייט. איז וואס איז דיין טענה? די זעלבע טענה האבן מאנכע געהאט אויף בעש"ט כנ"ל, זיי האבן זיך געזארגט וויאזוי א אידישקייט אן א סטרוקטור וועט קענען אנהאלטן. אבער היינט ווייסן מיר דאך אז עס האט טאקע אנגעהאלטן נאר ווייל עס איז געווארן א סטרוקטור, און דעם תורה הבע"ט איז טאקע צוליב דעם סטרוקטור נשתכח געווארן כידוע ליודעי חריין. דו אליינס שרייבסט דאך אזוי ווייטער: "אז מ'רעדט שוין פון חסידות, קוק וואס איז געשען במשך הזמן פון א חבורה דורשי ומבקשי קרבת אלקים. די רגע ס'איז געווארן נחלת הכלל, איז עס געווארן סטרוקטירט. היות ס'איז נישט געבויט אויף נארמאלע אלטגעזעצענע סטרוקטור."

ישו האט קלאר געזוכט צו מאכן א מהפיכה כללית, און ער האט נישט גערעדט מיט יחידים לשם מאכן א 'חבורה' פון 'עובדים'. דאס איז דער קלארסטער און בעסטער רעצעפט פאר א חורבן, און דאס האבן חכמי ישראל געוואסט במשך כל הדורות.

פון וואו נעמסטו אז ער האט געוואלט מאכן א מהפיכה כללית? פון וואו נעמסטו אז עס איז א רעצעפט פאר חורבן? דאס אז די חכמי ישראל האבן דאס געטענה'ט בכל הדורות איז אמת אזויווי מיר זעהן און הערן טאקע כסדר פון חכמי דורנו. זיי זענען טאקע גערעכט מיט זייערע פרעדיקשאנס. ואשר על כן?

האט קריסטנטום געטון מער רשעות ווי א צווייטע רעליגיע במשך הדורות? די ענטפער איז אויסדריקליך: יא!!! אנגעהויבן פון די וועג וויאזוי זיי האבן פארשפרייט זייער רעליגיע דורכאויס אייראפע, מיט צובייס פון די פינף זעקס מסעות הצלב [קרייצצוגלער], א מעין-קורס פון אינקוויזיציע וגירושים, און קינוח סעודה פון רציחות יעדן שני וחמישי. זייערע מערדערייען - נאכדערצו מיט זייער בארבאריזם - האט קיין שום גלייכן אין היסטאריע. די מוסולמענער זענען כמעט נישט באגאנגען רציחות אויף א פאלקסישער שטאפל, איינמאל זיי האבן איינגענומען רוב מיטל מזרח אין די ערשטע הונדערט יאר פון זייער רעליגיע [די לעצטע הונדערט יאר איז עס צוריק ווילד געווארן, אבער מ'רעדט פון א היסטארישן פרעספעקטיוו].

מען קען זיך טענה'ן דערויף פאר די קומענדיגע הונדערט יאר וועלכע פאלק אדער רעליגיע האט געטון דאס מערסטע רשעות. דו ביזט אבער מודה אז מען קען אנצייגן אויף א יעדע איינציגסטע פאלק און רעליגיע וואס זענען נאר אמאל געווען בשליטה אז זיי האבן געטון די זעלבע, איינער מער און איינער ווייניגער. די אומות העולם קענען די זעלבע אנצייגן אויף די בני ישראל בתוקפם. זיי דארפן נישט מער ווי אויפמאכן א נ"ך, א גמרא און א מדרש רבא.

אוודאי האט דאס נאר פאסירט איינמאל ס'איז געווארן א סטרוקטור. אבער ווי אויבנדערמאנט, ווען דער באזיס דערפון איז געפיל אנשטאט קאלטע לאגיק, אדער אלטגעזעצענע סטרוקטור, זענען די תוצאות אוממעגליך פאראויסצורעכענען [ויש עוד להאריך, אז די געפיל האט פארט געשפילט א ראלע, אבל זה נושא בפנ"ע בתורת פסיכולוגיה].

מהיכן דנתני אז עס איז תלוי הא בהא? קאלטע לאגיק גיבט מער רחמנות און געפיל גיבט אכזריות? דאס איז פארקערט פון וואס איז אנגענומען אין די וועלט. איך זאג נישט אז דו ביזט נישט גערעכט, אבער אז דו מאכסט אזעלכע סטעיטמענטס דארפסטו עס קענען אויפבעקען מיט א הסבר אדער מיט ראיות אדער מיט א מסורה קינד צום טאטע איש מפי איש ביז ששים רבוא וואס האבן עס געזען מיט די אייגענע אויגן. [בתורת הפסיכלוגיה בין איך נישט אזוי באהאווענט ווי דיר וממילא וועלן מיר דאס לאזען אין דער זייט פאר דערווייל.]

לסיומא דמילתא, איך מיין אז מיר זענען מער בהסכמה ווי נישט, מיין ווינדער איז נאר אויף די מסקנות וואס דו ציסט דערפון. ובעיקר וויל איך נאכאמאל זאגן אז דיין אפשאצונג סיי אויף דער פרטיות'דיגע פרשה - וואס איז געווען זייער א פארווייטאגטע ביי כלל ישראל - און סיי על הכלל כולו וואס דער אפשאצונג טוט שיינען א ליכט, פאר דער וואס האט אפענע אויגן און אויערען, איז וואונדערבאר און בעסער ווי גוט. מיין שמועס דא און אין מיין פריערדיגע תגובה זענען נאר געווען בכלליות אויף די נושא.


.[/justify]

[ירא שמים]

די מעשה האט עפעס א אחיזה אין מציאות? איך האב אלעמאל געוויסט האט יאשקע פשוט געוואלט ווערן משיח ביי די אידן און ווען סאיז נישט געגאנגען זענען זיי געגאנגען צו די גוים און ממילא האבן זיי נישט געקענט פארקויפן זייער נייע אמונה מיט מצוות מעשיות, האט יאשקע געהאט אנאנדערע אידעאלאגיע חוץ פון זיין משיח?

[שמערל]

ביי די חוקרים איז אנגענומען אז ישו האט בעצם גארנישט פארקויפט, סתם געווען א ווילדער משוגענער משיח שקר.

למעשה זענען זיינע תלמידים אויפגעקומען מיט הערליכע רעיונות און עס ארויפגעלייגט אויף זיין נאמען.

דאס הייסט אז עס איז דא צוויי ישו'ס. איין דער היסטארישער ווירקליכער ישו, און דער אנדערער ישו וואס מען האט זיך געחלומ'ט אז ער איז געוועהן. געווענליך ווען מען רעדט פון ישו, רעדט מען פונעם צווייטן.

איין זאך דארף אבער אויסגעקלארט ווערן, די סנהדרין וואס האבן אים דן געווען למיתה, האבן דן געווען דעם עכטן משוגענעם ישו, זיי האבן נישט געוואוסט וואסערע דקות'דיגע טיפע נקודות ער האט צופארקויפן, זיי האבן אים פשוט געממית'ט ווייל ער איז געוועהן א מורד במלכות.

[[NAMELESS]]

[tag]שמערל[/tag], אמת לאמיתה.
איך האב דייקא גערעדט פון ישו פון ברית החדשה. דער פערזאן שלא היה ולא נברא.
איך האב גערעדט פון נאך עפעס אויך [וי"א, בעיקר פון יענס], וכבר ירד לזה החכם [tag]ברסלבער[/tag].

[הוגה]

שמערל, מענטשן האבן אים גע'ממית'ט?

[ירא שמים]

מורד במלכות דורך סנהדרין מאכט עפעס נישט קיין סענס, אין חסרונות הש״ס שטייט דוכט זיך כישף והסית והדיח,
אדנירם, אין ברית החדשה גופא ווערט יא געסטרעסט די געדאנק?

[קאצקע ציקער]

ווי קימט עס אז אזאלכע געפילישער מענטשן זאלן זיך פארוואנדלען צו אכזרים?

[שמערל]

מורד במלכות דורך סנהדרין מאכט עפעס נישט קיין סענס, אין חסרונות הש״ס שטייט דוכט זיך כישף והסית והדיח,

די סנהדרין האבן אים דן געווען, די רומיים האבן אויסגעפירט דעם פסק דין.
זאל זיין אלס כישוף, אבער נישט צוליב קאצקער שיטות און סטראקטער וכו', ישו און די סנהדרין האבן נישט געוואוסט דערפון.

[[NAMELESS]]

שמערל, מענטשן האבן אים גע'ממית'ט?

אודאי געוויס. די סיבה, ווענדט זיך פון וועלכע ישו מ'רעדט [שוין נאכן פארענדיגן חקרנ'ען אויב ישו פון ש"ס איז ישו פון די נוצרים].

מורד במלכות דורך סנהדרין מאכט עפעס נישט קיין סענס, אין חסרונות הש״ס שטייט דוכט זיך כישף והסית והדיח,
אדנירם, אין ברית החדשה גופא ווערט יא געסטרעסט די געדאנק?

לויט ברית החדשה קומט אויס אזא בילד. קלאר. כאטש מיט מינדערוויכטיגע שינוים. פון אים רעד איך, נישט פון דער ריכטיגער ישו וואס איז טאקע געווען א פשוט'ער וואניזיגער.

ווי קימט עס אז אזאלכע געפילישער מענטשן זאלן זיך פארוואנדלען צו אכזרים?

עיין כאן היטב. צומאל בא זה ומשלים על זה.

[הוגה]

תיקון טעות.

איך האב געמיינט צו פרעגן [tag]שמערל[/tag] פון וואו ער נעמט אז 'סנהדרין' - ווי איידער די רומיים - האבן אים גע'ממית'ט.


.

[שמואל פרימו]

איך וויל נישט און איך וועל נישט אריינגיין אין א דיסקאסיע, הגם איך האב וואס צו זאגן, אבער אז איך וועל אנהויבן וועל איך מוזן פירן דיאלאגן וואס איך האלט נישט דערביי.

אבער כדאי מ'זאל נישט זאגן מדשתקי שמע מיניה... וויל איך מוחה זיין בכל תוקף ועוז - ס'איז אן ערנסטער שאלה צי מ'מעג ארויסברענגען די שיינקייט אויף עובדי ע"ז, ותמצא ק"ו משמעון הקלפי שקראו אותו פטר חמור, וק"ו לאותו-איש. ס'פאסט נישט פאר קאווע שטיבל, אלעס האט א גבול. איך האלט זיך איין צו נוצן שארפערע לשונות.

ובזה יצאתי יד"ח... א שאד צוריקצוענטפערן, איך גיי זיך נישט טענה'ען אין דער נושא.