שנונות ומשונות - לבית בריסק

[[NAMELESS]]

די ווארט איז שוין אן אלטער ווארט אויף בריסק.
די ספעציפישע פלאץ און פערזאן, האב איך גענומען פון דא. [מער צום סוף פון פרק א'].

[וואלווי]

ענדערש הייסן א "בור"

עיין אבות (פ"ב מ"ה) אין בור ירא חטא ולא עם הארץ חסיד וכו' ופי הרע"ב שם שבור ריק מכל דבר ואפילו בטיב משא ומתן אינו יודע והוא גרוע מעם הארץ וכו' ולא עם הארץ חסיד אבל ירא חטא אפשר שיהיה, שהרי הוא בקי בטיב משא ומתן וכו'. וע"ע אבות (פ"ה מ"ז) שבעה דברים בגולם וכו' ובפי' המשניות להרמב"ם שם, וז"ל: אמנם בור הוא איש אשר אין לו לא מעלות שכליות ולא מעלות המדות ר״ל לא חכמה ולא מוסר ואין לו ג״כ קנין הדעות כאילו הוא ערום מן הטוב ומן הרע וכו' ועם הארץ הוא איש שיש לו מעלות המדות וכו'....

[[NAMELESS]]

פיין און וואויל.

אבער דו ווייסט וואס מיינט א 'הדיוט'? הדיוט איז פונעם זעלבן שורש ווי 'אידיאט'. ווען מ'זאגט 'אינו אלא הדיוט' מיינט מען צו זאגן, אז ער איז אן אידיאט פארן טון עפעס וואס איז טעכניש נישט קיין מצוה.

נו, דער 'הדיוט' פונעם צאנזער רב מיטן 'בור' פונעם בריסקער רב זענען גאנץ שיינע מחותנים...

[נהורא נפישא]

דער מנחת יצחק איז געפארען ביז קרעניץ אויף די בעדער?! נישט מסתבר.
איך האב געהערט די מעשה פון שווייץ ווען א גאליציאנער חסיד איז געווען דארט וכו'. ס'איז זייער נישט מסתבר אויפ'ן מנחת יצחק. איך האב קיינמאל נישט געהערט אז דער מנחת יצחק זאל זיין אזא טיפ דערציילען אזעלכע מעשה'ס. ער איז נישט געווען קיין 'היימישע', זייענדיג פון די אשכנזיש'ע חדר מער ווי די חסידיש'ע און ער האט נישט געשמ'ט אלס א שמועס'ער א פריינטליכער אזוי ווי דער היינטיגע אויבערלענדער אונגארישע רב פון די עדה חרדית.

The story was indeed with Reb Naftoli Halberstam who calls himself Tchakever Rov who serves as a Rabbi at the Kashruth department of the Eda Hachraidis

[געוואלדיג]

ר' משה האלבעשטאם איז געווען אויף די כשרות, נישט ר' נפתלי דער טשאקעווער.

[נהורא נפישא]

https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A0%D7 ... 7%90%D7%9D

[געוואלדיג]

גערעכט

[ליטוואק פון בודאפעסט]

איך האב געהערט די מעשה אין א פאר גרסאות, אבער אלע זענען ענדליך און גוט.

לעצטענ'ס איז געווען א גרויסע טאראראם און א טראסק. אלע עולמות האבען זיך צוטרייסטעלט ווען ניו יארק האט מוחל געווען איהר רעכטען פאר א פאר טעג און צוגעלאזט אז א"י זאל אויך נתבשם ווערען מכוחו של אותו צדיק און כ"ק אדמו"ר מסאטמאר שליט"א אינ'ם באגלייטונג פון זיין פעלץ, שטעקען, קישען (מ'זאגט ס'איז דא א טו"ת באגראבען אינ'ם קישען, אבער איך האב נישט בודק געווען, איך נעם נישט קיין אחריות), טאבאק פושקע, משב"ק, און גוט דורכגע'אקערטע ויואל משה האבען גערייזעט מיט זייער מלכות קיין א"י, זייענדיג די איינציגסטע מיט פאסיגע ברכיים (אשר לא כרעו) צו קענען האלטען דאס קינד ביים זיך יודיש'ען. ענדליך האט דער גרויסע מאטארקאד"ע (נייטיג פאר די אלע אויבענדערמאנטע געצייג) זיך ארויסגעלאזט פון די שווערע באלאגערונג פון די טויזענטער וואס האבען זיך געוואלט געזעגענען פון איהם, נישט קענענדיג זיך אפלאזען דער אויג פון די לעכטיגע צורה וואס יודעי דבר זאגען אז דער צורה אליינס קען אויסוואשען די הארץ פון אלע אומגעוואונטשענע מחשבות.
אנקומענדיג מיט די אלע באגאדזש, האט מען איהם תיכף ומיד אויפגענומען אויף א באזונדערע אופן אין לופטפעלד און פראבירט צו בא'ארבעטען א שטייגער ווי דער רבי ר' הערש ביי ר' מענדל'ן (ווער קען דער ראפשיצער מימרא?) און ארויסכאפען אלע מדרגות איידער די מדרגות פלאצען ארויס, שיסענדיג טויט פאלען אינ'ם לייב פון דער גרויסארטיגע ציוניסטישע אמפיריה.
איינער פון די דאזיגע פאלען האט געזאלט זיין די הייליגע שקלים וואס מ'האט עקסטער געברענגט אין באגלייטונג פון די אויבענדערמאנטע רשימה פון פעלץ שטעקען קישען וכו', אויף צו קענען אויסטיילען פאר אלע מוסדות אשר כרעו לבעלעבאס הסאטמורי, די שלש מאות ברכים כושלות אשר נפלו על אפם (וחמתם) לפני השיטה הקדושה און זענען מוסר נפשות (ישראל) מקבל צו זיין פון די הייליגע שקלים, שטייענדיג אין לאנגע רייע'ס, הערענדיג נאך לענגערע דרשות און קושען די לאנגע פינגער'ס פונ'ם רבי'ן זז"ג מיט זיין פעלץ שטעקען קישען וכו' כדי צו באקומען א געזונטעם טשעק.
מ'האט געמאלדען פאר'ן בריסקער ראש ישיבה הרב א"י סאלאווייציק אז זיין מוסדות קענען אויך געניסען פון די שלחן איזאבעללא און טועם זיין פון דער סיר הבשר האמריקאי מיט די שקלים הקדושים המקודשים בשלש קדושות של עשירי סאטמאר, קנאות און טעק"ס דידאקטיבע"ל.

וישא משלו ויאמר "שמעו נא את שמעי אחי בני הונגריה והגלילות, הנוסעים דרך הים הגדול לחזק את הנאנחים והנאנקים תחת שבי הציוני, וואס יאווען און באקלאגען זייער שווערער צרות אז מ'וויל זיי אנשטפאען מיט געלט פון די ציונים, און איהר שטייט גרייט במסינ"פ זיך ארויסלאזען אויף א לאנגע וועג, זיצען אין אן ערשטע קלאס זיץ, און אויפנעמען אזוי פיל פון די פארהאסטע כבוד פון די א"י'דיגע אידען אלס כדי אונז ארויסצוהעלפען און ראטעווען פון די שווערע צרה פון די געלט אנשיקעניש'ן.
ביים זיידע ר' חיים בריסקער האט אמאל פאסירט, אז אין בריסק איז געווען א פאגראם מיט א שריפה און א סאך שאדען איז געשען פאר אידישע געוועלבער און הייזער. מ'האט זיך צוזאמגענומען און ארגאניזירט אן אקציע פון געלט און הילף צוריק אויפצושטעלען די אלע געליטענע על מקומם ביתם ופרנסתם. ויבא אשה אחת לבקש, אן אלמנה איז געקומען מיט איהר בערזעל בעטענדיג א פאר קאפיקע'ס צו לעזען איהר שאדען, וישלחו אותה בפחי נפש, מ'האט איהר גארנישט געגעבען, גארנישט געהאלפען און אוועק געשיקט כלעומת שבאה. זי איז געגאנגען צו ר' חיים זיך אפרעדען.
האט ר' חיים זיך אויסגעדרוקט "איך פארשטיי נישט? דער ארגאניזאציע קומט דאך העלפען די אומללים, ט'פארוואס האט מען איהר אפגעזאגט?"
"נאר וואס? דער ארגאניזאציע איז קיינמאל נישט געגרינדעט געווארען צו העלעפן די נויטבאדערפטיגע. דער ארגאניזאציע איז געגרינדעט געווארען צו ווייזען פאר'ן רעגירונג אז 'מיר קענען אליינס', מיר דארפען דיר נישט האבען. איז אוודאי אז אן אלמנה אחת וואס דארף אביסל הילף איז נישט קיין חלק פון אט די אקציע!"
אזוי אויך איז ביים שקל הקודש און ביים מיט שטייען די גיבורי כח וואס שטעלען זיך נישט אין מיליטער (אגב, איין דאללאר איז אנגעקומען צו אזא בחור וואס האט זיך נישט געשטעלט? אדער נאר צו די וואס פאררופען זיך אז מ'איז אויף זייער זייט, מיט'ן איבערגעבען פון די שווערע באגרעניצטע צייט מיט די הילף פון מפגין זיין, זיצען אפשטעלען די טראפיק אין ככר שבת, שלעפען פערד שווענצען און נאך אזעלכע גאר נייטיגע 'סיוע שיש בו ממש'?) און שרייען 'פוי' ווען אימער מ'שפירט א שטופ דערצו. די געלט איז נישט דא אויף צו שטיצען תורה, נישט אויף צו העלפען תלמוד תורה'ס מיט זייער ארבעט. די געלט איז אויף צו ווייזען די רעגירונג, אדער נאך ארגער, די אגודיסט'ן, אז מיר קענען אליינס. אזעלכע געלט וויל איך נישט פונקט ווי איך וויל נישט פון די רעגירונג.

מ'זאגט ענדליכ'ס פון הגרי"ד זצ"ל ווען מ'האט געגרינדעט דער קרן הצלה, וואס איז געווען פונקט ווי ברענגען אן אייגענעם קינד צום חופה, כידוע פון די צייטונג שרייבער'ס למיניהם, וואס אפילו יתנו לו כל חללי דעלמא אינם חשודים שלא לשקר. ער האט זיך אויסגעדרוקט "וואס איז מיר א חילוק דער מדינה צו דער מדינה?" און טאקע עד היום הזה נעמט ער נישט פון קיין איינ'ס פון די מדינות.

פארשטייט זיך מ'האט צוגעלייגט זאלץ און פעפער צום מעשה, אבער דער נקודה איז גוט.

[[NAMELESS]]

[center]65.[/center]
רבי חיים בן הגרי"ז האט אמאל געבעטן א חבר זיינע, מיטצוקומען מיט אים צום הר הזיתים אדער הר המנוחות. אזויווי ער קומט אן צום בית החיים, נעמט ער א צווייגל און הייבט אן צו האקן אויף מצבות איינס נאכן אנדערן מיט א גרויסע שמחה. דער לעבן אים האט זיך שטארק געוואונדערט פארוואס ער איז אזוי ווילד געווארן, אבער האט געווארט צו זען וואס דא גייט זיך אויסקאכן.

למעשה נאך אפאר מינוט דרייט זיך ר' חיים אויס, און הייבט אן אוועקצוגיין פון בית החיים. יענער האט זיך נישט געקענט איינהאלטן און האט אים געפרעגט לדעת, מה זה ועל מה זה. האט אים ר' חיים מסביר געווען: אסאך מאל קוק איך ארום, און איך זע יונגעלייטלעך האבן חתונה, זענען מצליח אין לעבן, לאזן נישט טרעטן אויף זיך. זיי זענען צום זאך. ווידער איך זע אויס ווי איך זע אויס, און ס'ווערט מיר שווער אויפן הארץ. גיי איך צום בית החיים, און כ'קלאפ אן די מצבות און אזוי טרייסט איך מיך: 'חיים, דו ביזט שטערקער פון זיי. זיי זענען טויט, און קענען דיר גארנישט צוריקטון, דו לעבסט נאך - ביזטו שטערקער'...!

[ירח בן יומו]

שש, חזרה קען נישט שאטן. (כ'האף אז ס'איז נישט קיין אלזהיימער).

[[NAMELESS]]

דאס איז מיר ממש מחיה. אז די ליינערס זאלן אזוי גוט געדענקן אלע ווערטלעך, אזוי כתוב וחתום על לוח לבם, נאך בעסער ווי דער מספר זעלבסט?! דאס איז דאך א געוואלדיגע קאמפלימענט...!!!

ייש"כ ירח'ל.

[[NAMELESS]]

[center]בשורה טובה להנאת הציבור!

איך האב צאמגענומען די צענדליגע ווערטלעך פונעם אשכול [כמעט 70 ווערטלעך, לבית בריסק],
אין א ריזן פי. די. עף. פון נישט ווייניגער ווי 21 בלעטער!!!



הרי שלך לפניך:
קונטרס - "שנונות ומשונות - לבית בריסק".[/center]

[ליטוואק פון בודאפעסט]

ווען דער פאנאוויעזשער ישיבה האט אויפגענומען הרב ח"ש לייוואויץ זצ"ל אלס ראש ישיבה, מיט בערך צען יאר צוריק, האבען מאנכע געהאלטען אז ס'איז א פארלעצונג פון די פסק ב"ד צווישען די צוויי צדדים אין די פירערשאפט פון די ישיבה. זיי האבען געדינגען א הויכהילכיגע קול צו דרייען אין ירושלים מוחה צו זיין אויף דער פרצה.
וישא ר' אברהם יהושע משלו ויאמר:- דער קייסער פראנץ יוסף פלעגט צומאל זיך דרייען אין די געסער פון זיין הויפט שטאט וויען צו זען וואס ס'טוט זיך צווישען די באפעלקערונג. ער איז געגאנגען אין גאס און ער זעט א אידל דרייט זיך אין זיין שלאף ראק אין מיט'ן גאס. מיטאמאל גיבט ער א כיפטשע אין זיין האנט, און ער האט אפגעווישט זיין שמוציגע האנט אויף דער וואנט פון א געביידע דארט. האט פראנץ יוסף זיך אויסגעדרוקט "די געסער פון וויען זענען זיין שלאף צימער, און די ווענט זענען זיין טאשטיכעל"!

והנמשל מובן מאליו.

[קינד_אן_קייט]

מ׳דערציילט נאך אויף חיימקע בריסקער, אז ביים באצאלן אין גראסערי וואו די קעשיער איז געווען א פרוי האט ער צוגעלייגט: ״שלא לשם קידושין״.

(יש אומרים, אז די מעשה איז געשען מיט ר' ישראל יעקב פישער זצ"ל, ואואדא״ח).

[וואלווי]

מ׳דערציילט נאך אויף חיימקע בריסקער, אז ביים באצאלן אין גראסערי וואו די קעשיער איז געווען א פרוי האט ער צוגעלייגט: ״שלא לשם קידושין״.

לייג צי די באוויסטע בריסקע חקירה: את"ל אז די קידושין איז נישט אפגעטון תיכף ומיד, נאר איז חל איעדע רגע, דארף ער האלטען און איין זאגען "שלא לשם קידושין" ביז זי שיקט ווייטער דאס געלט?

[דער דאס]

כ'ווייס נישט פון וועמען מ'זאגט עס נאך, אבער כ'האב עס געזען בשם 'בריסק'

עפעס אמת איז דא ביי די חסידים.

וואס זיי רעדן אויף אנדערע רבי'ס.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

איך האב געזען פון הרי"ד מבוסטון לבאר דברי הקינות. ביים קינה 'החרישו ממני ואברהם', וואס גייט אויף גזירת תתנ"ו, שטייט 'מי יערוך בנדרים מי יפליא בנזירות' בערך. זאגט דער רי"ד אז דוקא די צוויי מסכתות האבען זיי פארדראסען, וויבאלד ס'איז נישט דא קיין רש"י דארט, דעריבער האט מען גענויטיגט ת"ח זאלען מפרש זיין. און מיט די גזירות זענען די תלמידי חכמים אויסגעהארגעט און נדרים און נזיר זענען געבליבען שווערע מסכתות

Sent from my HTC Desire 512 using Tapatalk

[berlbalaguleh]

אפילו דער אלטער שנה ופירש'ניק. געוועזענער תלמיד פון חזון איש. דער באוואוסטער אידיש שרייבער חיים גראדע, ברענגט אראפ א מעשה אין דעם ביכל..."די קלויז און די גאס"...ביי די מעשה וועלכע הייסט ..."זיידעס און אייניקלעך"... וואו ער באשרייבט די ירידת הדורות אין ירושלים ד'ליטא, ווילנא. אז ס'געווען א בריסקער תלמיד, וועמענ'ס קינדער זענען שוין געווען..."מאדערן". כלומר. האלב אפגעפארן. און זיי האבן איינגעלאדנט דעם טאטן צום סדר, וועלכער איז שוין געווען אויף גאר א מאדערנעם אופן. און אויך א סאך געסט פון זייער'ס גלייכן. און דער טאטע האט ביים סדר ארויסגענימען פון א פארוויקלטן טוך זייןנע פארברענטע בריסקער מצות. און זיינע קינדער האבן זיך זייער שטארק געשעמט מיט'ן אלטן, פארצייטישן טאטן...!

[יהושע חיים]

איך האב געזען פון הרי"ד מבוסטון לבאר דברי הקינות. ביים קינה 'החרישו ממני ואברהם', וואס גייט אויף גזירת תתנ"ו, שטייט 'מי יערוך בנדרים מי יפליא בנזירות' בערך. זאגט דער רי"ד אז דוקא די צוויי מסכתות האבען זיי פארדראסען, וויבאלד ס'איז נישט דא קיין רש"י דארט, דעריבער האט מען גענויטיגט ת"ח זאלען מפרש זיין. און מיט די גזירות זענען די תלמידי חכמים אויסגעהארגעט און נדרים און נזיר זענען געבליבען שווערע מסכתות

Sent from my HTC Desire 512 using Tapatalk

שוין געהערט פון א פריעדיגע מקור (שנשכח) עס קען זיין ער האט עס נאכגעזאגט

[[NAMELESS]]

כ'האב לעצטנס געליינט אן אינטערוויו מיט הרב ישעי' בלוי, בן הקנאי רבי עמרם בלוי זצ"ל, וואס איז געווען מקורב ביים גרי"ז. אלנפאלס, ער האט דערציילט דעם אויבנדערמאנטן מעשה אז ער איז דארט געווען בשעת מעשה ווען דער רב האט געענטפערט וואס ער האט געענטפערט. לפי עדותו איז דער מספר המעשה החסידי צום רב, געווען א איד בשם ר' אשר הויזמאן.

עכ"פ כ'האב געזען נאך אפאר גוטע וויצן מאוצרו של רי"ב, וואס כ'וועל דא ברענגען.

---

[center]65.[/center]

איינער האט אמאל געפרעגט דעם רב, אז די הפגנות אין ארץ ישראל טוען דאך גארנישט אויף, און וואס איז פשט פון מאכן כסדר'דיגע הפגנות? האט אים דער רב געענטפערט מיט א מעשה:

אין שטאט בריסק איז געווען א גוי וואס פלעגט פארדינגען קליינע שיפלעך צו שווימען דערמיט ביים וואסער. איינמאל האט א איד געדינגען אזא שיפל, און זיך ליידער דערטרינקען אין וואסער. די גאנצע שטאט איז געפארן אויף רעדער, און אידן זענען געלאפן פון אלע זייטן צו פרובירן צו ראטעווען דעם דערטרונקענעם. צווישן זיי איז דער גוי אויך ארומגעלאפן צוטומלט און צושטורעמט. איז איינער צוגעגאנגען צו אים פרעגענדיג: "פאריגע וואך האבן זיך צוויי גוים דערטרינגען ביים זעלבן טייך, און דו ביזט געבליבן רואיג ווי עס וואלט גארנישט פאסירט, און יעצט ביזטו עפעס אזוי צושאקלט?". האט דער גוי געענטפערט: "איך ווייס נישט, אז מ'רודערט איז מען צורודערט"...

האט דער רב אויסגעפירט: "אזוי אויך דא, אז מ'רודערט איז מען צורידערט"... [מיינענדיג צו זאגן, אז מ'רודערט קען מען אויפרודערן דעם דעת הקהל].

[[NAMELESS]]

[center]66.[/center]

געווען אמאל א בעל עבירה, וואס איינער האט אים פרובירט צו פארענטפערן ביים גרי"ז, זאגנדיג אז דאס איז נישט געווען אזא גרויסע עבירה, און אויף יענס קען מען מלמד זכות זיין, א.א.וו.

האט אים דער רב דערציילט, אז אין ווילנא האט געוואוינט א איד מיטן נאמען 'יוזל' - ווי דער נאמען פונעם אותו האיש. איינמאל איז דער יוזל געזעצן און געלערנט פרק 'כל הצלמים' אינעם 'טריפה'נעם געסל' וואו מ'האט פארקויפט דבר אחר פלייש, און די גאנצע שטאט האט גערעדט אויף אים... איז איינער געקומען און געפרעגט: "וועלכע איסור האט ער שוין געטון? מעג ער דען נישט הייסן יוזל? איז דען אסור צו לערנען פרק כל הצלמים? איז דען נישט ערלויבט צו זיצן אינעם טריפה'נעם געסל?". האט מען אים געענטפערט: "אויב הייסט מען יוזל, און מען לערנט פרק כל הצלמים, און מ'זיצט אויך אינעם טריפה'נעם געסל, דאן איז הדבר אומר דרשני"...

[[NAMELESS]]

[center]67.[/center]

יעדע שבת פלעגט ר' ישעי' בלוי גיין מיט זיינע ברידער [ר' אורי שליט"א און ר' אלימלך ז"ל] צו דאווענען ביים רב, ווייל ער פלעגט דאווענען שפעט, און ער האט געבעטן פון ר' עמרם בלוי צו ערלויבן זיינע קינדער צו דאווענען ביי אים.

איינמאל איז ר' ישעי' אנגעקומען שפעט, האט זיך דער רב געוואנדן צו אים, פרעגנדיג: "ישעי', פארוואס האסטו געשפעטיגט?", אויף וואס ר' ישעי' האט געענטפערט אז ער האט נישט מיט זיך קיין זייגער. האט אים דער רב צוריקגעפרעגט: "אויב אזוי אז דו האסט נישט קיין זייגער, פארוואס ביזטו נישט געקומען פריער?"...

[berlbalaguleh]

[center]66.[/center]

געווען אמאל א בעל עבירה, וואס איינער האט אים פרובירט צו פארענטפערן ביים גרי"ז, זאגנדיג אז דאס איז נישט געווען אזא גרויסע עבירה, און אויף יענס קען מען מלמד זכות זיין, א.א.וו.

האט אים דער רב דערציילט, אז אין ווילנא האט געוואוינט א איד מיטן נאמען 'יוזל' - ווי דער נאמען פונעם אותו האיש. איינמאל איז דער יוזל געזעצן און געלערנט פרק 'כל הצלמים' אינעם 'טריפה'נעם געסל' וואו מ'האט פארקויפט דבר אחר פלייש, און די גאנצע שטאט האט גערעדט אויף אים... איז איינער געקומען און געפרעגט: "וועלכע איסור האט ער שוין געטון? מעג ער דען נישט הייסן יוזל? איז דען אסור צו לערנען פרק כל הצלמים? איז דען נישט ערלויבט צו זיצן אינעם טריפה'נעם געסל?". האט מען אים געענטפערט: "אויב הייסט מען יוזל, און מען לערנט פרק כל הצלמים, און מ'זיצט אויך אינעם טריפה'נעם געסל, דאן איז הדבר אומר דרשוני

אדנירם: איך האב געהערט אן ענליך ווערטל. (אם כבר בשטויות עסקינן).
וויאזוי קען אן ערליכער איד (פארשטייצעך אויב ער גייט אין די שיטה הקדושה פון רביה"ק זצוקללה"ה) עובר זיין די 3 הארבסטע עבירות מיט איינמאל... ער לערנט דעם ויואל משה אויף עברית ביים כותל אין יום העצמאות...