א צווייפלדיגע ודאי אדער מסופק'דיגער שמא?

[פרייוויליג]

[justify]הגר"א מילער זצ"ל איז לכאורה געווען איינע פון די לעצטע תורה סקאלערס וואס די וועלט האט לעצטענס געזען. איינע פון די טאלאנטן פון הרב מילער איז געווען די באוויסטע Q&A סעריעס - די חידוש איז געווען וויאזוי ער האט ספאנטאן געהאט א טיפע ענטפער אנע זיך דארפן צוגרייטן פון פריער. זיינע ענטפערס זענען ארויפגעפאלן אויפן קשיא ווי א הענטשוך אויף א האנט. שנעל, רוב מאל קורץ, און זייער טיף. אסאך פון זיינע ענטפערס און מחשבות פארדינען לאנגע באזונדערע אשכולות, אזוי ווי מיר זעען טאקע, פעלן טאקע נישט קיין אשכולות איבער דעם תורה ריז.

איך האב מיך אנגעקלאפט אין איינע פון זיינע ענטפערס, און איך האלט אז דאס דארף א דרינגליכער אפשאצונג.


קשיא: פארוואס דארף זיין די איבערגעגעבנקייט פאר "דער באשעפער און די תורה" מער איבער אלע אנדערע צילן?

ענטפער: איך וועל עפעס פרעגן יעדעם איינעם פון דא אליבא דנפשיה, יעדער לויט זיין אייגענע ווערטער. עס איז דא א מענטש וואס איז איבערגעגעבן צו בלומען, ער האט ליב בלומען, אדער ער האט ליב פויגל. דאס איז זיין גאנצע לעבן. סא אונז גיימיר אים פרעגן: קוק, דו גייסט נישט לעבן מער פון 120 יאר, סא וואס גייסטו פארדינען פון די בלומען צום סוף פון דיין לעבן? זיי גייען דיך באערדיגען צווישן בלומען? די פויגל וועלן קומען זינגען העכער דיין קבר? דו וועסט וויסן בכלל וואס טוט זיך? וואס גייסטו פארדינען פון א לעבן וואס איז געווען מאטיווירט פאר בלומען? אדער א לעבן מאטיווירט פאר מוזיק? אדער א לעבן מאטיווירט פאר עבודה זרה? אדער א לעבן איבערגעגעבן לאמיר זאגן ארום צו פארן שטודירן? א לעבן איבערגעגעבן פאר סייענס? וואס גייסטו ארויסנעמען פון זיי? זענען זיי דיר מבטיח אין דיין סייענס טעקס בוך, אז ווען דו גייסט שטארבן גייסטו גראדאירן צו א יוניווערסעטי וואו דו גייסט דארט לערנען פאר די קומענדע מיליאן יאר? קיינער איז דיר גארנישט מבטיח דארט. אלעס וואס זיי זענען דיר מבטיח איז A Hole in the ground A hole in the ground!

וואס זענען מיר מבטיח? אונז זענען אים מבטיח עפעס אנדערש. לאמיר זאגן דו ווייסט נישט די אמת, אבער איז עס דען נישט ווערט צו געמבלען אויף דעם? נאך אלעם, וואס וועסטו פארדינען? א A hole in the ground סא דו מוזט אויסוועלן, אדער וועל דיר אויס א A hole in the ground אדער וועל דיר אויס א אינערליכן לעבן.

לאמיר זאגן דו ווילסט א אינערליכן לעבן, איז אבער א A hole in the ground זיכער נישט א אינערליכן לעבן. דאס איז א ודאי, און דאס איז א ספק. סא דו מעגסט נעמען א טשענס, דו גייסט גארנישט פארלירן, עס איז אזוי פשוט ווי עס איז. אבער גארנישט וועסטו פארדינען ווען די צייט וועט קומען, יעדער איינער דארף זאגן Goodbye פאר די וועלט. יעצט, איז עס וויכטיג צו וויסן וויאזוי דו לעבסט אין די וועלט? איז עס וויכטיג ווי סאך פאן דו האסט געהאט אין די וועלט? יא עס קומט צו אן ענדע, מענטשן ווערן אלט, אויסגעוועטשט, און קראנק. אלעס ווערט גרוי און זויער, ביז עס ווערט אש פון זיי. סא עס איז אלעס גארנישט, אלעס איז גארנישט. זכרונות און גארנישט. דו נעמסט נישט מיט קיין זכרונות מיט דיר. סא די שאלה איז, וואס גייט געשען מיט דיר נאך דיין קבר? סא אלע איסלאמישע זאגן דיר אז נאך דיין קבר וועסטו זיין אזוי טויט ווי א נאגל פון א טיר. אבער אונז זאגן אז נאך דיין קבר וועסטו נישט זיין אזוי טויט ווי נאגל פון א טיר. עס איז דא א מאסיווער ברענעדיגן גיהנם וואס ווארט אויף דיר פארן פאברענגן דיינע יארן. אה, זיכער, עס איז דא א משפט. פארוואס האסטו נישט אויסגענוצט דיין לעבן עפעס צו מאכן פון דיר? פארוואס האסטו נישט הנאה געהאט פון דיין אייגענע אמונה? פארוואס האסטו נישט פראבירט צו זען די אמת אין די וועלט, וואו דו קענסט זען די הענט פונעם אייבירשטען. און עס איז אוממעגליך פאר א מענטש צו נוצן זיינע אויגן און עס פארבלענדן און לייקענען אז עס איז דא קלוגשאפט אין די וועלט. דו האסט זיך אויסגעדרייט דיין ריקן אויף זאכן וואס איז געווען עוועילעבל, און דו האסט אויסגעוועלט שטותים, ליידיגע זאכן. סא דו דארפסט וויסן, נישט נאר איז דיין קבר דיין ענדע, נאר די קבר איז די אנהייב פון די עונש.

יעצט, ווען איינער הערט דאס, אויב ער גייט איגנארן די אלטערנאטיוויס, און ער וועט זאגן איך וועל צומאכן מיינע אויגן, און איך וועל אוועקווארפן אלעס און איך וועל אויסוועלן מיט דעם אלעמען A hole in the ground. איז אלע אזעלכע רעליגיעזע מענטשן להבדיל קלייבן למעשה אבער נישט אויס A hole in the ground, זיי זענען איבערגעמאכט דורך זייערע לערער, אז ״זיי האבן אויך א אינערליכע לעבן״. יעצט, אונז גייען מיר נישט זיי אויפמאכן, דאס איז נישט אונזער ארבעט צו רעדן צו די גויים, און זאגן אז זיי זענען פאלטש.

אינעם קאראן וועסטו אויפמישען די בלעטער, וועסטו זען אז די קאראן זאגט אז ווען פרעה, אין די צייטן ווען די אידן זענען געווען אין עגיפטען, האט פרעה געזיכט איינעם מיט וועם זיך אדורך צו רעדן וואס צו טון מיט די אידן. סא ער האט אריינגערופן א קאנסלאר מיטן נאמען המן. פרעה האט אריינגערופען המן אלס עדווייזער. איר פארשטייט וואספארא היסטארישע מענשטן זיי זענען געווען. איך האב געמיינט אז עס איז געווען א טעות, אבער איך האב אריבער געמישט אפאר בלעטער שפעטער, און ער ווערט נאכאמאל דערמאנט המן! עס איז האר אויפשטעלנד! עס איז אזוי קראנק ווי עס קען זיין! אבער די גויים זענען נאריש, און זיי פראבירן זייערע בעסטע היינט, צוזאמען מיט זייערע פראפעסערס און פיסטע לערערס איבערצושטיקלען היסטאריע. אבער עס איז צו שפעט, עס איז שוין געשריבן שווארץ אויף ווייס.

אבער א איד וואס קוקט אויף די וועלט און זעט שטענדיג די האנט פונעם אייבירשטען אין די נאטור. וואונדער איבער וואונדער! פארוואס זענען די שארפע ציינער אין פראנט פונעם מויל? איז עס א אינצידענט אז דו האסט שארפע ציינער אין פראנט? איך האב גערעדט צו א דענדטיסט, און אים געפרעגט: וויפיל מיילער האסטו שוין געזען? האט ער געזאגט טויזענטער מיילער. האב איך אים געפרעגט: האסטו שוין געזען די שארפע ציינער אין די בעק? ניין, האט ער גאזאגט, אייביג אין די פראנט. האב איך אים געפרעגט 'פארוואס? האט ער געזאגט: וואס מיינסטו צו פרעגן, אויב די שארפע ציינער וואלטן געווען אין די בעק, און די באק ציינער אין פראנט וואלט מען נישט געקענט עסן. דו דארפסט האבן די שארפע ציינער אין פראנט צו קייען די עסן. נאכדעם קומט די צינג און שטיפט עס אריין אין די האלדז, און עס איז קיינמאל נישט פארקערט. יעצט, דו האסט געקוקט אין טויזענטער מיילער, דו נארישער דענטיסט, האסטו נישט געזען אז עס איז די האנט פונעם אייבירשטען? וויאזוי קען אזא פלאן זיין פראגאמירט אין די דזשינס פון די קליינע אומגעבוירענע קינדער. אין יעדעם איינעם איז דא דעם פראגרעם, אזוי ווי אין א קאמפיוטער. סא דו זעסט אז עס איז דא א פלאן, עס איז נישט קיין צופאל.

למשל מען וואלט געלייגט א מאלפע ביי א טייפריידער, לאמיר זאגן, מיליאן מאלפעס ביי מיליאן טייפריידערס, און דו וועסט זאגן, חברה! הייבטס אן ארבעטן! סא זיי נעמען זיך צוהאקן אוועק, וועלן זיי אמאל אויפקומען מיט א פראזע ווי "Dog bites cat? קיינמאל נישט! אין ביליאן יאר פון האקן וועט קיינער נישט מצליח זיי צו מאכן א פראזע פון Dog bites cat. אזא פשוט'ער מושג, אן קיין פיליזאפיע, קענסטו ניטאמאל ביי א טעות מאכן עפס ניצבאר. סא וויאזוי קענסטו מאכן ביי א טעות א ציין? יעדער קען זען די האנט פונעם אייבירשטען אין די נאטור. זיי ווילן עס נישט זען, זיי זענען רשעים גמורים! און דאס איז פארוואס זיי גייען אלע גיין אין גיהנם. עס איז נישט דא קיין שום התנצלות פאר דעם, דעפאר ווען דו קוקסט אויף די תורה קעסטו דיפענדען יעדער ווארט פון די תורה. קיינער האט קיינמאל נישט געקענט אוועק שטיפן א ווארט פון די תורה. די תורה איז געשריבן געווארן אין אזא וועג אז עס איז גאראנטירט אמת. און אויב פארשטייסטו דאס נישט, פראביר עס אויסצוגעפונען. דערפאר ווען א איד קלייבט אויס, אידישקייט איבער קאמאניזעם, אדער איבער ליעבערליזאם, טוט ער א קאמען סענס, אלעס איז בעסער פון א A hole in the ground

[center]***[/center]

אלזא, הרב מילער נעמט דיך אויף א רייזע, וואו ער זאגט, אז דו האסט פאר דיך א ודאי און שמא. ובחרת בשמא. די 'שמא' איז אונזערע אידישקייט - און עס לוינט צי נעמען א געמבעל, ווייל דו ווייסט נישט דעם אמת. און די 'ודאי' איז די hole in the ground. נאכדעם איז ער דיר מסביר פארוואס די וועלט איז 'ודאי', פארוואס די וועלט איז זיכער א hole in the ground.

די איבריגע טייל פון זיין ענטפער באציהט ער זיך אז עס איז דא א באשפער, קיינער קען נישט מאכן א מאלפע טייפן, קיינער קען נישט מאכן אזאנע קליגע ציין. יעצט, אויף די צווייטער טייל פון די ענטפער, כאפ איך נישט פונקטליך וואס דאס האט מיט די קשיא. די קשיא איז נישט אויב עס איז דא א ג-ט. די קשיא איז פון וואנעט ווייסטו אז אידישקייט איז אמת, און פארוואס דארפסטו זיין איבערגעגעבן פאר די תורה מער פון אלעם. סא אן ענטפער איבער די איבערצייגונג פון ג-ט איז נישט רעלעווענט צו די קשיא. אודאי איז דא א ג-ט, אין עוד מלבדו, אבער פון וואנעט ווייסטו אז אידישקייט איז אמת.

יעצט, די ערשטע טייל פון די ענטפער פארשטיי איך אויך נישט. ער זאגט: אסאך רעליגיעזע מענטשן וועלן טענה'נען אז ״זיי האבן אויך א אינערליכע לעבן״ פונקט ווי אונז. נאר די חילוק איז "אז זיי זענען איבערגעמאכט דורך זייערע לערער". און אפשר זענען מיר איבערגעמאכט דורך אונזערע לערער? נישט אז איך האלט אזוי, אבער טאמער דו קענסט מיט א זיכערקייט יענעם אריינלייגן אין די 'ודאי קאטעגאריע', און אז יענער איז איבערגעמאכט. מיט וואס קענען מיר נישט זיין איבערגעמאכט? דו האסט דא פאר דיך צוויי רעליגעס, ביידע שרייען אז דער אנדערע איז A hole in the ground, און אז דער אנדערע איז איבערגעמאכט געווארן. סא וואס ענטפערט דאס די קשיא? כפארשטיי אז דו זאגסט אז זיי זענען נארישע מענטשן, און האבן אן אומסטאבילער קאראן, אבער זייער זיכערע טפשות איז נישט קיין הוכחה אויף אונזער זיכערקייט, וואס איז אין בעסטן פאל א 'שמא'. ווייל אפשר זענען מיר איבערגעמאכט.[/justify]

[אישתישבי]

לכאורה קומט ער נישט דא מכריח זיין די אידישע אמונה בעיקרון, ד.ה. ער דערמאנט אין קורצען זיינע געוועהנליכע הוכחות אויף אידישקייט, אבער דאס איז נישט א חלק פין די וודאי און ספק שמועס.

ער לייגט בעיקר אראפ אז היות די וועלט איז א וודאי אז מען גייט שטארבען, לוינט זיך צו אינוועסטען אין דער שמא פין נצחיות, ד.ה. אמונה.

דער מוסלמענער וואס לאזט זיך הרג'נן פאר א ספק פין עטליכע זיבעציג שווארץ אויג בתולות איז לכאורה גערעכט לויט ר' אביגדור.

[[NAMELESS]]

פון דער לשון הקושיא וואס דו האסט אראפגעברענגט זעט מיך יא אויס אז ס'איז נישט דוקא אויף רעליגיעס, נאר אויף דעם אי"ס אליין. ווייל ער פרעגט דאך אז ס'איז דא נאך צילן אין לעבן - טאקע נישט אזוי רוחניות'דיג, אבער ס'איז א ציל. איז פארוואס דארף מען זיין 'מער' איבערגעגעבן פאר די הקב"ה ותורתו ציל מער פון אנדערע צילן. ופשוט הוא.

אויף דיין לעצטע פארעגראף איז לכאורה די תירוץ אז אזוי פלעגט ר' אביגדור רעדן (ער ווארפט נאר אריין אז מ'קען זיך אליין איבערצייגן אין אמיתות התורה וכו').

[מפוזרי]

איך האב מיך שוין אויפגערעגט ווי דו געסט א שיס ארויס אז ר' אביגדור איז פון די לעצטע תורה סקאהלערס וואס איז געווען און אז ער האט אייביג געהאט אויפן פלאץ א פונקטליך צוגעפאסטע ענטפער, און אין דעם זעלבן דוגמא וואס דו ברענגסט, זעט מען א ווילדער דייעטריב וואס מישט הודו מיט כוש און קלעפט ווי ארבעס צום וואנט, טיפיקל אמנון יצחק מעניפיולעטיוו טאלק שאו סטיל.
צום סוף זעה איך אז דו בלייבסט טאקע מיט א קשיא אויף זיין ענטפער, נו, איך האב א פשוט'ער תירוץ; זיינע תשובות האבן טאקע נישט געפאסט ווי א גלאוו צום האנט.

בגוף הדבר, למותר להאריך אין די נארישקייט פון די טענה. לו יצוייר אז אלץ חוץ אידישקייט אז יא ודאי נישט, איז עס נאכאלץ נישט קיין סיבה צו שטעלן עבודת ה' אלס העכסטן ציל. דער אייבערשטער וויל דאס נישט אויף דעם אופן, מ'איז גארנישט ביכולת אזוי מקיים צו זיין דעם ועבדתם את ה' אלקיכם בכל לבבכם.

ס'דערמאנט מיר א מעשה מיט ר' חיים קאפלאן ע"ה. א איד פרעגט אים אמאל נאך מעריב: "וואס מאכסטו?", זאגט ער: "כ'האב ספיקות", "וואסערע ספיקות?","צי ס'דא א בורא עולם", שרייט יענער: "האסט דאך יעצט געזאגט שמע ישראל"? זאגט ער צוריק: און טאמער יא?

[נהורא נפישא]

Pascal's wager

[פרייוויליג]

לכאורה קומט ער נישט דא מכריח זיין די אידישע אמונה בעיקרון, ד.ה. ער דערמאנט אין קורצען זיינע געוועהנליכע הוכחות אויף אידישקייט, אבער דאס איז נישט א חלק פין די וודאי און ספק שמועס.

ער לייגט בעיקר אראפ אז היות די וועלט איז א וודאי אז מען גייט שטארבען, לוינט זיך צו אינוועסטען אין דער שמא פין נצחיות, ד.ה. אמונה.

דער מוסלמענער וואס לאזט זיך הרג'נן פאר א ספק פין עטליכע זיבעציג שווארץ אויג בתולות איז לכאורה גערעכט לויט ר' אביגדור.

ער וויל דייקא יא מכריע זיין אז אידישקייט איז די אמת, ווייל דאס איז אן essential part אויף די קשיא, און טאקע דאס איז וואס איך פארשטיי נישט, ווער זאגט אז אונזערע שמא איז שטערקער פון זייערע שמא, וואס למאמרו זענען זיי איבערגעמאכט געווארן דורך זייערע לערערס.

[tag]מפוזרי[/tag] הרב מילער איז נישט געווען קיין אמנון יצחק, און א ריזן חלק פון זיין סקאלערשאפט איז א תורה שלימה. פונקט ווי דיך פארשטיי איך נישט זיין ענטפער דאסמאל, אבער איך זע נישט קיין שאטן פון דייעטריב אין זיינע ווערטער.

[tag]נהורא נפישא[/tag] זייער אינטערסאנט די לינק.

[שבת אחים]

Pascal's wager

http://youtu.be/H_ATC2y5PRI
איך נעם נישט קיין אחריות אויף די אינהאלט פון די קליפ אבער ס׳איז אינטערסאנט וואס ער האט צו זאגן אבער Pascal's wager

[נהורא נפישא]

ס'דארף אבער אנגעמערקט ווערן אז למעשה האלט די פאסקאל'ס געוועט נישט אויס אלס א לאגישער ארגומענט, ווי יעדער קען זעהן אינעם לינק, די לעכערליכקייטן.

[אחד העם]

ס'דארף אבער אנגעמערקט ווערן אז למעשה האלט די פאסקאל'ס געוועט נישט אויס אלס א לאגישער ארגומענט, ווי יעדער קען זעהן אינעם לינק, די לעכערליכקייטן.

לאגיש?!
ווענדט זיך אין די הנחות וואס מען האט.

[יעקב מענטש]

מיר איז שווער די קשיא, קען זיין אז דא ליגט באהאלטן טיפערס וואס איך זעה נישט, אבער די תירוץ אויף די קשיא איז לכאורה סאך פשוטער ווי הרב מיללער ענטפערט.

די קשיא

קשיא: פארוואס דארף זיין די איבערגעגעבנקייט פאר "דער באשעפער און די תורה" מער איבער אלע אנדערע צילן?

די תירוץ איז, אז אויב דו פארשטייסט אז ס'איז דא א באשעפער וואס האט דיך אראפגעשיקט אויף דעם עולם השפל פאר א ציהל, איז עס 'נאר' אים צו דינען,

ס'מיינט נישט אז מ'זאל נישט ארבעטן וכו', ס'מיינט אז אין יעדע פעולה זאל דער ציהל זיין עבדות השם, מ'ארבעט ווייל מ'דארף צו עסן, אויפציען קינדערלעך וכו', אבער דער ultimate goal איז עבדות ה'.

איי מיר לעבן נישט אזוי, וועם וויל מען נארן ?, ס'נעמט אבער נישט אוועק פון דעם פאקט אז דאס איז דער רצון ה', ודברת בם ולא בדברים בטילים אפגעזעהן צו דו האלטסט ביי די מדריגה אדער נישט.

מיר קוקט בכלל נישט אויס ווי דער שואל איז מסופק אין מציאת ה' אדער די ריכטיגע אמונה, נאר הרב מילער כדרכו בקודש פרובירט צו מאכן דערפון א לעססאן וואס אפעלירט צו דעם ברייטערן ציבור ווי איידער צו אדרעסירן דעם ספעציפישע שאלה.

_________

אויפווייזן די לעכערליכקייט פון אנדערע רעליגעס מאכט טאקע נישט אונזער גלויבן א 'ברי' ס'מאכט עס נאר פאר די איינציגע אלטערנאטיוו אוועילעבל פאר מאמינים,

[נהורא נפישא]

ס'דארף אבער אנגעמערקט ווערן אז למעשה האלט די פאסקאל'ס געוועט נישט אויס אלס א לאגישער ארגומענט, ווי יעדער קען זעהן אינעם לינק, די לעכערליכקייטן.

לאגיש?!
ווענדט זיך אין די הנחות וואס מען האט.

ריכטיג. וואס איך מיין צו זאגן איז, אז מאנכע נוצן פאסקאל'ס געוועט אלס א הוכחה פאר עפעס, ווען אין אמת'ן איז דאס נאר א לאגישע פארשלאג וויאזוי צו מאכן באשלוסן בהנחה אז איר האט א ספק אויף א אמונה, וואס אויב די אמונה זאל זיין ריכטיג וועט איר שטארק באדויערן פארן נישט לעבן אין איינקלאנג דערמיט, ולעומת זה אויב שטעלט זיך עס ארויס צו זיין נישט ריכטיג וועט איר לפחות גארנישט דערלייגן, דאס זאגט אבער גארנישט איבער די נאטור פונעם ספק זעלבסט, ווי חשוב דער ספק איז וכדומה, יעדע זאך וואס מ'ווייסט נישט קען זיין מיליאנען ספיקות איבער דעם, אבער יעדע ספק פאר זיך איז נישט גענוג חשוב אז מענטדן זאלן חושש זיין דערצי, ממילא כדי אז פאסקאל'ס געוועט זאל זיין איבערצייגענד, דארף מען קודם מניח זיין אז יענע און יענע לעבנסשטייגער איז בהכרח אין כלל פון א ספק חשוב.

[[NAMELESS]]

אינעם קאראן וועסטו אויפמישען די בלעטער, וועסטו זען אז די קאראן זאגט אז ווען פרעה, אין די צייטן ווען די אידן זענען געווען אין עגיפטען, האט פרעה געזיכט איינעם מיט וועם זיך אדורך צו רעדן וואס צו טון מיט די אידן. סא ער האט אריינגערופן א קאנסלאר מיטן נאמען המן. פרעה האט אריינגערופען המן אלס עדווייזער. איר פארשטייט וואספארא היסטארישע מענשטן זיי זענען געווען. איך האב געמיינט אז עס איז געווען א טעות, אבער איך האב אריבער געמישט אפאר בלעטער שפעטער, און ער ווערט נאכאמאל דערמאנט המן! עס איז האר אויפשטעלנד! עס איז אזוי קראנק ווי עס קען זיין! אבער די גויים זענען נאריש, און זיי פראבירן זייערע בעסטע היינט, צוזאמען מיט זייערע פראפעסערס און פיסטע לערערס איבערצושטיקלען היסטאריע. אבער עס איז צו שפעט, עס איז שוין געשריבן שווארץ אויף ווייס.

ס'דא גראדע אן אנדערע מדרש וואס זאגט אז ס'איז געווען איוב. יעצט מיש אויף א גמרא בבא בתרא דף ט"ו.

אגב, ווען האט געלעבט דער "היסטארישע" המן?

[[NAMELESS]]

איוב לא היה ולא נברא רק משל היה. דאס שטייט אין בבא בתרא?

[[NAMELESS]]

(קען זיין אז דער מדרש איז אויך נאר א משל)

[[NAMELESS]]

די סיבה פארוואס ער לייגט אריין אזויפיל הוכחות אינעם טענה איז לכאורה כדי ארויס צונעמען פונעם equation אלע אנדערע רעליגיעס, צו שטעלן דעם ספק נאר צווישן יהדות אדער גארנישט,

למעשה ארבעט די טענה נאר פאר איינער וואס האט אנערקענט אין הבל הבלים הכל הבל, פאר אזא איינעם קען מען אפשר טענה'ן אז עס לוינט צו נעמען א שאנס צו באקומען חיי נצח און פארמיידן עונש, אבער פאר איינער וואס האט זיך פארליעבט אינעם יפיתו של יפת, אדער אין די גשמיות'דיגע הנאה פון די די סעקולארע וועלט, פאר אים איז די וועלט נישט בלויז a whole in the ground, נאר די וועלט איז 'אלץ' , ממילא דאס אויפצוגעבן דארף מען האבן מער ווי א ספק,

Sent from my GT-I9192 using Tapatalk

[[NAMELESS]]

נאך וואס איך פארשטיי נישט פון הרב מילר, ווי איך געדענק איז ער פון די וואס האלטן אז אידישקייט איז א רעליגיע פון 'אמת' דהיינו די סיבה פארוואס מען דארף דאס אננעמען איז ווייל עס איז באוויזן אז דאס איז אמת, מיט די א.ג. כוזרי הוכחה, צו די צושטאנגעקומענע נבואות וכו' וכו', אויב אזוי פארוואס דארף ער זיך אראפלאזן צו אזעלכע שוואכע זאכן ווי פאסקאל'ס געוועט וואס ביסודה שטייט ספקנות?

Sent from my GT-I9192 using Tapatalk

[[NAMELESS]]

למשל מען וואלט געלייגט א מאלפע ביי א טייפריידער, לאמיר זאגן, מיליאן מאלפעס ביי מיליאן טייפריידערס, און דו וועסט זאגן, חברה! הייבטס אן ארבעטן! סא זיי נעמען זיך צוהאקן אוועק, וועלן זיי אמאל אויפקומען מיט א פראזע ווי "Dog bites cat? קיינמאל נישט! אין ביליאן יאר פון האקן וועט קיינער נישט מצליח זיי צו מאכן א פראזע פון Dog bites cat. אזא פשוט'ער מושג, אן קיין פיליזאפיע, קענסטו ניטאמאל ביי א טעות מאכן עפס ניצבאר.

האו אבאוט טוהן פונקט פארקערט. זעץ אוועק א מאנקי ביי א טייפרייטער און לאז אים אפהאקן א מספר אותיות און דערנאך מאך אפ אז די ערשטע דריטל פון די אותיות זאל טייטשן Dog, די צווייטע Bites און די לעצטע דריטל Cat.

או כלך לדרך אחרת. טראכט פון אן ענדלאזע גרויסע זו פון מאנקיס מיט אן אין סוף סופליי פון טייפרייטערס. זיי זיצן און טייפן ווי לאנג ס'לאזט זיך נאר. ס'איז נישט מעגליך אז אין איינע פון די אלע שרייבעריי זאלסטו נישט קענען געפונען סיי וועלעכע בוך ס'איז נאר אמאל געשריבן געווארן אדער גייט געשריבן ווערן.

אויב ווילסטו דאס אויספרובירן אליינס, פעלט נישט אויס צו גיין אהין צו יענע אין סופית'דיגע זו. גיי אריין דא און טייפ אריין סיי וועלעכע קאמבינעישן פון ווערטער דיר שמעקט נאר און די וועסט עס געפונען ערגעץ ווי אין זייער'ס א בוך שוין אפגעשריבן.


איך דארף זיין אויפריכטיג, אליבא דאמת זענען ביידע פון די אויבן-דערמאנטע מהלכים נישט די ריכטיגע, פון א מאדערענע פיליזופישען קוק-ווינקל. דאס איז נאר לשבר את האוזן צו ווייזן ווי לעכערליך די סארט אמונות טפילות פון די סארט שפיציגע יהדות לעקטשורערס זענען. דאס איבריגע וועל איך לאזן פון די עיון המעיינים.

[[NAMELESS]]

איוב לא היה ולא נברא רק משל היה. דאס שטייט אין בבא בתרא?

שטייט דארטן נאך מהלכים

[מפוזרי]

[tag]מפוזרי[/tag] הרב מילער איז נישט געווען קיין אמנון יצחק, און א ריזן חלק פון זיין סקאלערשאפט איז א תורה שלימה. פונקט ווי דיך פארשטיי איך נישט זיין ענטפער דאסמאל, אבער איך זע נישט קיין שאטן פון דייעטריב אין זיינע ווערטער.
.

איך בין חלילה נישט משווה ר' אביגדור'ס פערזאן מיט אמנון יצחק. ר' אביגדור איז געווען אן אדם גדול ['נישט' פון די לעצטע, ב"ה לא אלמן ישראל]. איך פארגלייך יא די דאזיגע ספאנטאנע ענטפער זיינער, וואס אחוץ פון מישן הודו מיט כוש, טוט עס בכלל נישט אדרעסירן די געפרעגטע שאלה. דער שואל גלייבט שוין אין גאט, ער וויל נאר וויסן פארוואס מאכן אזא עסק פון עבדות ולא קבל תשובה ע"ז.

בנוגע דיין קשיא אז די אנדערע רעליגיעס זענען אויך א שמא, איז דאס שוין די שוואכסטע טענה אויף אים. ער האט דען גערעדט צו גוים? די אידן צו וועמען ער האט גערעדט גלייבן סייווי נישט אין יאשקע און אללאה, אויב נישט גב"ה איז אלע אנדערע אוודאי נישט. נאר כאמור איז עס ממילא א נארישע טענה, סיי אויפן עצם גלייבן, וכש"כ אז אזא געדאנקנגאנג איז א סתירה צו איבערגעגעבנהייט וואס דאס איז דאך געווען די שאלה.

[דבילה]

ס'דארף אבער אנגעמערקט ווערן אז למעשה האלט די פאסקאל'ס געוועט נישט אויס אלס א לאגישער ארגומענט, ווי יעדער קען זעהן אינעם לינק, די לעכערליכקייטן.

לאגיש?!
ווענדט זיך אין די הנחות וואס מען האט.

לאגיק האט נישט מיט הנחות.

[אחד העם]

לאגיק האט נישט מיט הנחות.

אהה, ניין?! שכויח.

האסט כנראה נישט משים לב געווען אויפן המשך.

[דבילה]

זעט טאקע נישט אויס ווי לאגיק איז דא א מאן דאמר. 'שקויעך פאר קלאר מאכן.

[אחד העם]

איינער האט דא גערעדט פון א מאן דאמר?
ס'וואלט טאקע בעסער געווען ווען ס'איז א מאן דשתק...

הכלל, נהורא טענה'ט אז פאסקל האלט נישט אויס מכח לאגיק כשלעצמו, האב איך אים נאר אנגעמערקט, אז וויבאלד פאסקל'ס געוועט איז סובייעקטיוו אויף די הנחות וואס מען האט אויף די צדדי הספק, קען מען נישט דן זיין אויף די לאגיק כשלעצמו. ווי נהורא האט זיך שוין טאקע מסביר געווען.