שלום בית פראבלעמען בעניני רוחניות

[ליטוואק פון בודאפעסט]

דער קלויזענבורגער האלט זיך בעסער ווי דער באבובער מיט זיין זאכען, אבער אז דער באבובער איז א גוי!? דאס איז שוין איבערגעטריבען. אויף דעם קען מען נאכגעבען ווייל ס'איז אייגענע זאכען.

[כוכב]

די פרויען אדער מענער וואס גייען ארום אנגעבלאזן אז זייער מאן/ווייב איז נישט גענוג ערליך אדער פרום זאלן וויסן אז זייער אנגעבלאזנקייט צייגט אויף זייער אייגענע שוואכקייט אין אידישקייט און בכלל נישט אויף שטארקע פרומקייט. וואו איז זייער אמונה ובטחון בה'? איך קען אסאך שטיבער וואו עס זענען דא אפגעפארענע קינדער/מענער למחצה לשליש ולרביע, ריכטיגע בעלי אמונה ובטחון רעגן זיך נישט אויף די אפגעפארענע און דאדזשאדזשען זיי נישט. זיי פארשטייען אז אלעס איז פון באשעפער מיט א חשבון. איך קען אסאך גאר ערליכע אידן וואס לעבן אזוי. די פאלשע פרומאקעס רעדן זיך איין אז זיי זענען אזוי הייליג אז זיי קענען פשוט נישט צוקוקען ווי זייער קינד/מאן טרעט אויף די תורה, לאכט על כל הקדוש לנו וכו'. עס ברענט אין אייך קיין שום קנאת השם נאר ענדערש א גאווה עצומה אז עס פאסט אייך נישט. אן ערליכע איד ווארפט נישט קיין tantrums, קאפעט נישט מיט די פוס, נאר נעמט אלעס אן מיט א מתינות צוליב זייער "עכטע" אמונה בה'.

כ'בין טויט פארנומען מיט'ן פה-סח אבער פאלגטס א קלוגן איד, די ווערטער דארף מען אריינלייגן אין א גאלדענעם ראם און חזר'ן מיט זיך, די קינדער און קינדס קינדער עד סוף כל הדורות.

[הוגה]

איך וויל קלארשטעלן אז איך האב גארנישט אקעגן זיך גט'ן און איך האלט אוודאי נישט אז מ'זאל לכתחילה צוזאמשטעלן א פרומער מיט איינער וואס איז ווייניגער פרום. אלעס וואס איך האב געשריבן איז געווען פאר די וואס ווינדערן זיך אויב מען קען עס מאכן ארבייטען. איך האב נישט באזירט מיינע ווערטער נאר אויף אידיאלן און שיטות, איך האב עס באזירט אויך אויף פאקטישע קעיסעס.

יא, איך ווייס אז ס'זענען דא זייער אסאך שלום בית פראבלעמען וואס זענען צוליב פרומקייט ענינים און אסאך גיטין. איך קוק אבער וואס די חילוק איז צווישן די קעיסעס און די קעיסעס וואס איך האב געשריבן אין די פריערדיגע פאראגראף, און איך זעה אזעלכע חילוקים ווי מידות, שכל און אריינמישן פון די משפחה.

איך האב מיטגעהאלטן א קעיס פון א יונגערמאן וואס שוין יארן וואס ער איז געווארן אויסערליך קאלט צו אידישקייט. זיין ווייב און ער זענען ביידע קלוגע פיינע מענטשן און די שלום בית דארט פארט זייער פיין. פאר אפאר חדשים צוריק האט איר טאטע געהערט פון איינעם איבער די מאנ'ס מעשים און ער האט אנגערופן זיין טאכטער צו פרובירן פארארבייטען אז זי זאל זיך אקעגנשטעלן די מאן. אבער מעשה שטן לא הצליח, די פרוי האט מער געשעצט איר מאן ווי איר טאטע (טראץ דעם וואס זי איז זייער א פרומער), ווי אויך האט זי שכל צו פארשטיין וואס איז עכט איר טובה און זי האט שיינערהייט מסביר געווען פאר איר טאטע אז אלעס איז אקעי און זי דארף נישט זיין הילף. יעצט טראכט אריין, וויפיל גיטין געשעהן צוליב דעם וואס די פרוי האט נישט די שטארקע כאראקטער זיך אקעגן צו שטעלן איר טאטע?

די נקודה איז אז עס איז א שלום בית אישו פונקט ווי אלע אנדערע שלום בית פראבלעמען, רוחניות קומט נישט דא אריין. עס איז פונקט ווי א יונגערמאן באקומט א סמארטפאון און ער זיצט דערויף 24 שעה א טאג. ווען זיין ווייב רעדט צו אים איז ער אויפ'ן סמארטפאון, ווען זי בעט אים פאר הילף קען ער נישט ווייל ער איז ביזי אויף וואצעפ און ווען די קינדער ווילן לערנען שרייבט ער אויף ק"ש. דער יונגערמאן גייט זיך גט'ן אבער נישט צוליב די סמארטפאון נאר ווייל ער איז א בהמה.


.

[שמעקעדיג]

אבער אז "אזא יונגערמאן" ווי [tag]שמעקעדיג[/tag] בעט קען מען נישט אפזאגן

איי טאטע, ווי ברענג איך אריין די התנהגות ביי מיר אין שטוב?

[הוגה]

אבער אז "אזא יונגערמאן" ווי [tag]שמעקעדיג[/tag] בעט קען מען נישט אפזאגן

איי טאטע, ווי ברענג איך אריין די התנהגות ביי מיר אין שטוב?

נישטא קיין צוויי ברירות נאר צו טון ווי דער נביא זאגט "ביד חזקה ובזרוע נטויה ובחמה שפוכה אמלוך עליכם". נאר דאס וועט העלפן...


.

[שלום על ישראל]

די האסטיך געמוזט מיאוס פארפאטשקענען אז די ביסט אנגעקומען צו אזא מצב.
א פרוי אין אונזער היימישע געזעלשאפט האט ביי דיפאלט גאר גרויסע טראסט אין די מאן.

סארי, ס'ערשטע מאל איך הער דאס!
איך האב אן א שיעור מעשיות לסתור, פונקט קאפויער! ביי דיפאלט טראסט מען נישט.
אמת'ע טראסט נעמט בדרך כלל יאאאאאארן אויפצובויען!

עטץ זענט ביידע גערעכט, עס ווענט זיך אין די כאראקטער פון די מאן און פרוי, וואס זייער כאראקטער ווענדט זיך אסאך אין די כאראקטער פון זייערע עלטערן. והכל לפי המבייש והמתבייש.

[[NAMELESS]]

בעצם נאך [tag]שמעקעדיג[/tag]'ס פתיחת הארון, און [tag]הוגה'[/tag]ס גאלדענע איינקריצונגען [הערסט [tag]כוכב[/tag]?], איז ממש נישטא וואס מוסיף צו זיין. שמעקעדיג וויינט אז מ'טאר נישט מאכן ווילדע החלטות, און הוגה ערקלערט אז די החלטות זענען באזירט אויפן גאנצן שלום בית בילד.

ביידע זענען אזוי גערעכט, און א ספעציעלע דאנק פאר הוגה פארן מסביר זיין די נושא אזוי שיין. ווען הוגה [און שמעקעדיג] רעדט פון שלום בית, עפענען זיך די שערי שמים און אפילו מלאכי מעלה ווילן נישט פארפאסן די דברי חכמה שיוצאים מזוקקים מפי חכם.


אפאר קליינע הוספות אויף די אויפגעברענגטע נקודות:

1. ווי [tag]זבולון[/tag] האט שוין ערווענט, זענען ליידער דא גענוג מענטשן וואס גט'ן זיך פאר מינדערוויכטיגע 'אידישקייט' אישו'ס. נישט אז עפעס איז ממילא געווען פויגלדיג מיט זייער שלום בית, נאר די פרוי איז צומאל אויפגעוואקסן אין אזא שטוב וואו א פיצעלע אפנויגונג פון זייערע נערוון איז שוין שפיץ שקאצעריי. אין אירע אויגן אז עס פונקט אזויווי דער מאן זאל עסן חזיר שבת ביים טעלעוויזיע [הוגה'ס אויבנדערמאנטע ביישפיל].

2. ענליך צו דעם איז די פאקט, אז עלטערן מישן זיך צומאל אריין, מאכנדיג חרוב דאס שטוב פון קינד אנשטאטס ארויסהעלפן. מילא, כ'רעד יעצט נישט פון די רשעות זייערע. כ'רעד ריין וועגן דאס קינד [געווענליך די טאכטער], וואס וואקסט אסאך מאל אויף טאטאל דיפענדענט אויף זיי, און קען זיך נישט דערוואגן פון טראכטן פון אפענטפערן דעם טאטן וואס קומט אריינשטעקן די נאז אין זייערע געשעפטן. נאכאמאל, זי קען ליב האבן איר מאן עד כלות, אבער זי 'ציטערט' אדער קען ניטאמאל אויס'משל'ן אזא מושג ווי זאגן דעם טאטן: פוץ אפ [אפילו שיינערהייט].


3. אבער הוגה איז ביטער גערעכט, אז ע"פ רוב איז דאס נאר א כיסוי אויף די אמת'ע סיבה: אומעקזיסטירנדע ליבליכע שלום בית. פארט אבער, וואלט איך מחלק געווען - ווי רוב חברים - צווישן יסודות הדת און מנהגים, אפילו גאר וויכטיגע. איינער וואס אין זיין לעבן איז גאט גענוג א מחייב, אז ער איז גרייט זיך צו פייניגן פיזיש און גייסטיש פאר דעם אלמעכטיגן, און איז בעצם מקריב האלב פון זיין לעבן פאר דעם, איז אוממעגליך צו לעבן מיט א בן/בת זוג וואס טוט דאס נישט. גאט קומט בעפאר מערידזש, און בעפאר סיי וואס. כ'רעד שוין נישט פון דעם, וואס אייביג האט מען קינדער וואס גייען זיין אין ריסק פון אויפוואקסן פריי, וואס איז אין זיינע אויגן די סאמע ערגסטע טראגעדיע אין לעבן, א זאך וואס האט גורם געווען קריעה רייסעריי במשך כל הדורות.

אין אמת'ן אריין, אפילו מ'רעדט נישט פון שבת וכדומה, נאר פון זיין מאדערן-ארטאדאקס [א זאך וואס אפשר וואלטן מיר אלע געדארפט אזוי אויסזען. א שמועס פאר זיך], איז אויך כמעט אוממעגליך צו זאגן אז דאס איז תלוי אין זייער אלגעמיינער שלום בית. ס'איז אזויווי איינער דא אין ק"ש האט זיך געפלעגט אפצורעדן בין עמודי אחורי הפרגוד איבער זיין ווייב וואס איז ממש א קלאץ, פארשטייט גארנישט, אבער איז גרייט צו זיין די בעסטע ווייב שייך. אין אמת'ן אריין האט שוין [tag]נולד מאוחר[/tag] ארויסגעברענגט די נקודה, אז דאס גאנצע ליבשאפט איז געבויט פון פארשידענע צוזאמשטעלן. אויב די מאן/פרוי הייבט אן פארן גענצליך אין א פרעמדע ריכטונג, שאדט דאס פארן גאנצן ליבשאפט.

א צודרייטע משל: צוויי הייסע סענדערס חסידים האבן חתונה [הער נאר צו, [tag]שבת אחים[/tag]], זייער שנאה צו הילערי איז גרויס, זייער שנאה צו קרוז איז ריזיג, און זייער שנאה צו טראמפ איז אומבאגרייפבאר. ווען זיי האבן זיך געטראפן, איז דער מערסט-געמיינזאמער פונקט זייערע געווען זייער אהבת סענדערס ושנאת טראמפ. עווענטועל האבן זיי געזען אז ביידע גלייכן אויך סושי, עקלן זיך פון טונא, האבן ליב טשאקלאד, און פארנעמען נישט קיין קאווע [משל למהד"ד וכו'], און זיי האבן זיך געהייראט בשעטו"מ. יעצט הערט איינער אסאך [tag]ישראל גלויבער[/tag]'ס רעטאריק פון 'טראמפ אויפן טראן', און ווערט א געשוואוירענע חסיד פון טראמפ [כ'ווייס נאכנישט וויאזוי אזא זאך קען געמאלט זיין, אבל חזקה על המאמין, און אין אידיש: אויפן גלויבע"ר...], צוגלייך ווערט סענדערס אן אלטער זינלאזער וכו'. קען זייער שלום בית נאך ארבעטן? אונזער מערידזש איז געבויט אויף 'אונזער' סענדערס סטיל [רוף עס 'חסיד'יש'] אידישקייט מער ווי אויף אלס אנדערש, יעצט נניח איינער ווערט א טראמפיסט [רוף עס 'מאדערן-ארטאדאקס], כאטש זיי ביידע גלייבן אין אמעריקע אלס פאן טרעגער פון דעמאקראטיע [רוף עס 'דת ישראל'], איז נישטא קיין סיבה זיי זאלן וועלן בלייבן צוזאמען.

נאר אזויפיל יא, ווי הוגה האט גע'מסביר'ט, אויב מ'וויל - איז דא א וועג פאר צוזאמענארבעט. אבער דאס עצם ווילן, דארף זיין געבויט אויף דעם אז די 'חסיד'ישע סטיל' אידישקייט פארנעמט נישט קיין יסוד מהיסודות קשות שבמקדש מעט. ודו"ק כי הארכתי.


-----------
הוגה, איי לאוו יו.
שרייב מער, מיט דיין רייכע פענע/שכל הישר.

[הוגה]

דיסקלעימער, כ'האב גארנישט גערעדט פון מיך אליין. יעדער וואס קען מיך ווייסט אז איך פיר א פשרה'לאזע אידישקייט אין מיין שטוב. זאל זיך מיין הערנאר דערוואגן אפצונייגן א קוצו של יוד פון די דרך הסוללה. אלעס וואס איך האב געשריבן איז געווען פון וואס איך זעה ביי אנדערע.

[ירח בן יומו]

ווען הוגה [און שמעקעדיג] רעדט פון שלום בית, עפענען זיך די שערי שמים און אפילו מלאכי מעלה ווילן נישט פארפאסן די דברי חכמה שיוצאים מזוקקים מפי חכם.

@אדנירם איז שוין געווארן א מלאך?

[ודי למבין]

הוגה איז בעעעעק, רבותי!!!! זאג, האסט געטראפן ווייפיי (קרעדיט: שבת אחים)
קענט עגרי מאאר אויף כמעט יעדעס ווארט דיינע און בעיקר אויף די קאנסעפט און ענאלידזשי פון א שותפות. עס איז שוין עטליכע מאל געווארן דערמאנט דא אין שטיבל בעיקר אין מאחורי, אבער קיינמאל נאכנישט אזוי קלאר און שיין...

[יעקב מענטש]

די פרויען אדער מענער וואס גייען ארום אנגעבלאזן אז זייער מאן/ווייב איז נישט גענוג ערליך אדער פרום זאלן וויסן אז זייער אנגעבלאזנקייט צייגט אויף זייער אייגענע שוואכקייט אין אידישקייט און בכלל נישט אויף שטארקע פרומקייט. וואו איז זייער אמונה ובטחון בה'? איך קען אסאך שטיבער וואו עס זענען דא אפגעפארענע קינדער/מענער למחצה לשליש ולרביע, ריכטיגע בעלי אמונה ובטחון רעגן זיך נישט אויף די אפגעפארענע און דאדזשאדזשען זיי נישט. זיי פארשטייען אז אלעס איז פון באשעפער מיט א חשבון. איך קען אסאך גאר ערליכע אידן וואס לעבן אזוי. די פאלשע פרומאקעס רעדן זיך איין אז זיי זענען אזוי הייליג אז זיי קענען פשוט נישט צוקוקען ווי זייער קינד/מאן טרעט אויף די תורה, לאכט על כל הקדוש לנו וכו'. עס ברענט אין אייך קיין שום קנאת השם נאר ענדערש א גאווה עצומה אז עס פאסט אייך נישט. אן ערליכע איד ווארפט נישט קיין tantrums, קאפעט נישט מיט די פוס, נאר נעמט אלעס אן מיט א מתינות צוליב זייער "עכטע" אמונה בה'.

כ'בין טויט פארנומען מיט'ן פה-סח אבער פאלגטס א קלוגן איד, די ווערטער דארף מען אריינלייגן אין א גאלדענעם ראם און חזר'ן מיט זיך, די קינדער און קינדס קינדער עד סוף כל הדורות.

אנטשולדיגט אלף פעמים, אבער ס'איז כרחוק שלום דין פון אמונה, ווען א חבר, קינד, טאטע, וואטעווער פאר אפ. צו ווען די אייגענע ספאוס גייט סאוט.

שוין!! האבעך מער געסעיווט א גאלגענעם ראם, יעצט קענעך שוין באצאלן פאר די ער"פ מצות

[לעיקוואד]

רק להעיר בענין הלכה, שיש מנסים לומר כאן לחלק בין מה שהוא לדעתם עיקר היהדות לבין מנהג וחסידות, הלא אם לעיקר ההלכה עסקינן, אין אנו צריכים כלל לאידיאולוגיות ורעיונות בזה, הרי הלכות ערוכות בשו"ע ופוסקים באיזה אופן כופין להוציא, הביא רמ"א אה"ע סי' קנ"ד סעיף א' לדברי הגמ"י שאפילו מומר אין כופין אותו להוציא, אלא במאכילה דברים האסורים, וגם זה פירטו הפוסקים דווקא בקביעות ובמזיד. וגם לפוסקים החולקים ומדמים לדין עוברת על הדת היינו דווקא בעבירות המפורשים במשנה, היינו במכשילה בדבר אסור או בעבירות המסוימות המנויות שם כפריצות או הגורם לבניו שימותו בעונשו, או במומר ממש הייינו משומד לדרכי עכו"ם. ולא במה שעובר אפילו על דברים חמורים לעצמו. ואם כן כל המדברים גבוה גבוה בשם הדת איני יודע מהיכן דנתני מן השולחן ערוך או מסברות כריסם המנוגדת לדעת השולחן ערוך.

בחיפוש קל מצאתי סיכום הנושא הלכה למעשה כאן http://old.lifshiz.macam.ac.il/m/pages/ ... 1055a.html
או כאן אות א http://www.daat.ac.il/daat/psk/psk.asp?id=515

[זבולון]

מ״לעיקוואד״ נהיה לייקווד.

[געוואלדיג]

אין המדובר אם כופין או לאו דאז שייך כל הגדרים דלעיל, המדובר כאן הוא אם אפשר לשני בני אדם הנשואים יחד שאינם מאמינים באותה דת ובאותה אמונה להמשיך את חייהם יחד, ובאופן יותר מחודד, אם יהיה גט באותו בית, האם יהיה זאת כורח המציאות או דבר שאינו מוכרח.

ובהאי שעתא אשגר ברכת מזל טוב לכבודו.

[לעיקוואד]

אני מאמין שלהולכים על דרך ההלכה פשוט שאם מפורש בהלכה שאין כופין מוכרח שאפשר לחיות ככה, אם בנחת אם בצער מה או בעזרת איזה עצה. וכן מורים והולכים כל בתי דינים החרדיים בסוגיות אלה.

[[NAMELESS]]

במחכת"ה איננו מבין מה ענין כפיה לכאן. הלא אין מדברים פה מהאופן כשיש חיוב לגרש, רק גירושין מרצונם (כדוגמת המשנה בגיטין מח' הלל ור' עקיבא).

מ'האקט

[לעיקוואד]

כולם מסכימים שאם שניהם רוצים ולא מתדר להו שיתגרשו. הנידון פה להבנתי הוא אם על פי המאמין ביסודות הדת הכרח להאמין שאי אפשר לחיות ככה ואסור לוותר או להתפשר או להבין וכו', ולגבי זה הוי ההלכה שאין כופין הכרעה אלימתא שאין דעת ההלכה שאי אפשר להתפשר ולחיות ככה. ואם אין מישהו רוצה לחיות ככה אין זה מרוב אדיקותו בהלכה שאינה סוברת כמוהו שאי אפשר להתפשר אלא סתם מסיבת טבעו או הרגלו וכדומה.

[קל וחומר]

אין אנדערע ווערטער, די זעלבע הלכה וואס צוליב איר ווילסטו זיך גט'ן, לויטעט אז מ'קען (ואולי מ'זאל) יא לעבן צוזאמען.

[יעקב מענטש]

אין אנדערע ווערטער, די זעלבע הלכה וואס צוליב איר ווילסטו זיך גט'ן, לויטעט אז מ'קען (ואולי מ'זאל) יא לעבן צוזאמען.

די הלכה קען אבער נישט מכריח זיין מיין רצון צו איך "וויל" בלייבן מיט יענעם.

דא רעדט מען בכלל נישט פון קיין הלכהדיגן שטאנדפונקט, לדוגמא אויב דער מאן פאשעט אין פרעמדע פעלדער 'מיין איך' אז להלכה קען נאך דער פרוי נישט כופה זיין דעם מאן, (בין איך גערעכט ?) אבער וויפיל פרויען וואלטן גרייט געווען צו בלייבן וואוינען מיט דעם מאן? (איך כאפ נאר אן א משל)

[וואלווי]

אלע טאטעס פון קינדער – אינגלעך צי מיידלעך – אין היינטיגן דור לעבן מיטן פחד מה יוולד יום. קיינער ווייסט נישט ווי אזוי אונזערע קינדער וועלן אויסוואקסן מארגן. וואס קענען עלטערן טון צו מאכן די קינדער געזונטער בכלליות, און וואס קען מען טון אויב האלט מען שוין ליידער אין אזעלכע מצבים?

איך זע אז דער פרט פון די נושא האט מען דא נישט עכט בארירט.

צו מאכן די קינדער געזונטער בכלליות - איז פארשטייט זיך תלוי אין וואס די קינדער זעען ביי די עלטערן מדי יום ביומו. זיי טרעפן דאס אין די עלטערן'ס אייגענע התנהגות בינו לבינה בפרט, און בכלל בין אדם לחבירו, אדער בינם לבין עצמם פערזענליך ווי אזוי זיי געבן זיך אן עצה, די טאטע מיט זיך אליינס וכן די מאמע. אזוי אויך די קאמיוניקעשאן צווישן די עלטערן און די קינדער און די אינפארמעשאן וואס מ'פיטערט זיי במשך השנים גיט אסאך צו. אזוי ווי מ'דערציילט אז א יונגערמאן איז געקומען צום בית ישראל און געפרעגט פון ווען דארף מען מחנך זיין די קינדער? פון די איין יאר? דריי? פינעף? ענפערט ער פון די אכצן! דאס הייסט פון ווען די "עלטערן" זענען אכצן. עכ"פ די מעסעדזש איז אז מ'דארף זיך אליינס אויפפירן ווי א מענטש.

אבער! מ'דארף געדענקען אז מענטשן זענען נישט קיין מלאכים און עס איז נישט יתכן צו זיין פערפעקט, און דא איז גילטיג דער מאמר החכם אז "חינוך איז 10% דורך די עלטערן און 90% סייעתא דשמיא" אדער ווי מאנכע רופען עס אן מזל אד"ג. ובפרט פון די אכטצן יאר און ווייטער וואקסט טאקע נישט די גוף פון א מענטש (אפשר האריזאנטעלי אבער נישט ווערטעקלי...) אבער נפשיות'דיג און שכליות'דיג יא, און פון דארט און ווייטער האבן די עלטערן כמעט נישט קיין שליטה איבער די גידול פון זייער קינד. עכ"פ מ'פראבירט דאס בעסטע וואס מ'קען, און פאר די איבעריגע קען מען נעמען א תהלים, זאגן קטורת און פרק שירה, רמעבה"נ ועוד.

אויב האלט מען שוין ליידער אין אזעלכע מצבים – צום ערשט זאלן די עלטערן זיין סופפארטיוו צו זייער אייגן קינד עמאציאנעלי עד הסוף און דאס קלאר מאכן פארן קינד ברחל בתך הקטנה. אזוי אויך דארף מען ארויסווייזן טראסט אין דעם קינד און עם געבן ספעיס. מ'דארף אפשר נישט שטיצן די קינד מיט די ענינים וואס די עלטערן פארשטייען איז נישט גוט פאר'ן קינד, לדוגמא די טעותים וואס דאס קינד באגייט רוב מאל פון בלינדע אומעקספערינסט עקשנות. אבער צו מחזק זיין זייער אייגן בלוט און פלייש און ארויסווייזן געפיל מיט'ן קינד אלס טאטע מאמע, צו וואס דען איז מען דא?

צווייטענס, אויב מעגליך אויף א קלוגע און אויסגערעכענטע אופן צו זען אז די קינדער זאלען אנקומען צו פראפעסיאנעלע הילף. דארט קומט אלעס אן למעשה. פאר עסן גייט מען אין גראסערי, שאלות פרעגט מען א דיין, אין פאר מענטשליכע פראבלעמען גייט מען צו א מומחה אין מענטשליכע פראבלעמען. צו זיך גיין נעמען דעות זאגן פאר די אייגענע קינד אדער ח"ו פאר'ן צוגעקומענעם איז קאנטער-פראדאקטיוו. אזוי אויך זיך נעמען מסר'ן איינער דעם צווייטען ביי דיינים און ראש כוללים וואס האבען נישט קיין עקספערטיז ענדיגט זיך על פי רוב נישט גוט. אויב מ'קען נאך מחזק די אינגערמאן אדער אידענע מיט יודישקייט וועט נאך אלס דער מומחה זיין די בעסטע וועג אנצוקומען צי דעם.
___________________________________________________________________________________________________________

ולעצם הענין כבר דשו בו רבים הדק היטב באשכול הנוכחי ובפרט בפתחון פה ע"י @שמעקעדיג נתמשך ע"י @mevakesh ונתבאר ע"י @הוגה ועוד, ממש שפתים ישק ודפח"ח.

מ'קען צולייגן און אפשר גאר מגדיר זיין די נושא מיט א כלל ווי אזוי מ'באגייט זיך מיט פראבלעמען. למשל, ווען מ'האנדלט מיט משפחה דארף מען זיין גאר סענסעטיוו, אבער מיט סתם מענטשן קען מען שוין זיין - ווי מ'זאגט - מער אין פנים אריין. אדער לדוגמא פאליטישאנס נוצן ווערטער און דרשות, און מיט טעראריסטן האנדעלט מען דורך געווער. אויב איינער פארדרייט אבער די כלים פון די מטרה און רעדט מיט משפחה אין פנים אריין אדער א פאליטישען מיט געווער איז ער א צודרייטע"ר בלע"ז וואס איז מיוחד לדיזעסטער.

אזוי אויך ביי שלום בית וואס איז קאמפליצירט געווארן מיט עניני יהדות דארף מען זען נישט צי פארדרייען די יוצרות. פראבלעמען אין שלום בית איז א פראבלעם אין די גדר פון מענטשליכע אויפפירעכטס, אבער פראבלעמען אין די תורה איז ווען ס'איז דא א סתירה צווישען רמב"ם און ראב"ד, אין הלכה א מחלוקת רמ"א און מחבר, אין עבודה צווישן נפש החיים און יסוד העבודה, אין השקפה צווישן בית יעקב מיידלעך און סאטמארע קנאות. וכמו"כ התנהגות בין אדם לחבירו איז צווישן מענטשן און בין אדם למקום איז צווישן מענטש און גאט. די אפישעל דעפענישען פון סייקאלאדזשי איז "די סטאדי אף יומען ביהעוויער". ווען די התנהגות צווישן מאן און פרוי טויג נישט מאיזה סיבה שהוא ובכל אופן שהוא איז דאס א מענטשליכע ביהעוויער פראבלעם און מ'העלפט זיך דורך מענטשליכע עצות ווי רעספעקט, קאנסידערעישען אדער אויב נויטיג פשרה. און געווענליך איז דאס באגלייט דורך א מומחה.

זאת ועוד, די יודישקייט פראבלעם ביים באטראפענער איז על פי רוב א תוצאה פון א מענטשליכע פראבלעם. אמאל איז דאס טאקע קארענט אינפלוענס, אבער זייער אסאך מאל איז דאס גאר איינגעבאקענע מיסקאנסעפשענס, און דארט איז ווי מ'דארף אנהייבן ארבעטן. ווען עס וועט שוין קומען למעשה נאכ'ן מצליח זיין צו אדרעסירן די מענטשליכע ביהעוויער אישוס דורך פארשן און ארבייטן מיט די ריכטיגע אדרעסן און כלים, דעמאלטס קומט אריין די פראבלעם פון יודישקייט. וואס איז דער פערזאן'ס פראבלעם מיט יהדות? איז ער/זי גערעכט? איז אויסגעהאלטן אז איינער פון די צוויי זאל מוותר זיין? קען מען עפעס אויפטוהן? קען די ספאוס לעבן מיט באטראפענעם'ס יודישקייט בליק? דארף דער צווייטער זיך מוסר נפש זיין און גט'ן דערפאר? דא קומט שוין אריין השקפה, הלכה, דעת תורה, די הייליגע מסורה, יסודי הדת, וכו'.

אבער ביז דארט גייט עס לויט די סדר התפילה שתקנו אנשי כנסת הגדולה. קודם חונן הדעת ווייל אם אין דעת הבדלה מנין, און דוקא נאכדעם השיבנו אבינו לתורתך. ולמה נקראו אנשי כנסת הגדולה שהחזירו עטרה ליושנה און נאר אזוי קען מען צוריקלייגן די קרוין אויף די גליקליכע חתן און כלה. אבער אויב מ'פארדרייט די יוצרות איז מען א קורא למפרע און דומה צו איינער וואס לייגט זאלץ אין קאווע און צוקער אויף פרענטש פרייס. ובדרך זה שמעתי אויף א קאסעטע פון ר' יוסף ראזענבלום פון שערי יושר וז"ל, אז איינער וואס האט ליב זאלץ אין די טיי זאל ער לייגן זאלץ אין די טיי און זיין אן איש אמת און זיך נישט שעמען פון קיינעם. אבער א מעשוגענער בלייבט ער! ווייל ער טרונקט זאלץ אין די טיי, עכ"ל הק'.

[שמעקעדיג]

א דאנק וואלווי פאר דיינע שיינע הארציגע און ריכטיגע ווערטער. אלס טשערמאן וואלט איך געזאגט, דער אויבערשטער זאל העלפן אז די דברים היוצאים מן הלב זאלן זיין נכנסים אל הלב וכו'.

איין וויכטיגע יסוד וואס מיר נעמען ארויס פון עטליכע תגובות דא, איז דער חלק פון עלטערן זיך אריינמישן ביי די קינדער. עלטערן מיינען אין אלגעמיין בלויז די טובה פון די קינדער, און נאטורליך האלט זיך יעדער א מבין אויף יעדע קעיס, בפרט די עלטערן (פארשטייט זיך מיט זייערע ברילן, פון זייער קוק-ווינקל און השקפה), אבער עס איז קריטיש וויכטיג צו געדענקען אז עלטערן זאלן זיך נישט אריינמישן ווען עפעס גייט פאר ביי די קינדער. כמה פעמים האב איך שוין מיטגעהאלטן קעיסעס, ווען די עלטערן זענען נישט געווען אינוואלווד איז אלץ געווען גרינגער צו הענדלען די סיטואציע, ומכלל הן אתה שומע לאו, די עלטערן קענען זיין די גרעסטע צינדער אנשטאט לעשער, און חרוב מאכן דאס לעבן פון זייערע קינדער.

אודאי מעגן די עלטערן זיין אינפארמירט פון דעם מצב ארום, און זיי מעגן אויך מייעץ זיין וואס צו טון לויט זייער מיינונג; אבער ווי וואלווי שרייבט, נישט אינפארסירן זייערע עצות, נאר געבן דאס קינד די טראסט און די ספעיס צו טון ווי ער/זי פארשטייט, נישט אלעס וואס די פארפאלק ווייסט און שפירט קענען די עלטערן וויסן און פארשטיין, אדרבה, זיי טארן נישט וויסן אלעס, בפרט דברים שבצנעה, נאר און טאקע נאר פאר א קאנפידענשאל טעראפיסט אדער א פרעמדער קלוגער עסקן.

עלטערן וואס האבן געבוירן א קינד, זיך אפגעגעבן דערמיט, אויפגעצויגן, געפעמפערט און געקושט, אנגעטון און געפיטערט, וועלן אייביג בלייבן מיט אזא בליק אויפן קינד כאילו ער/זי איז א אומבאהאלפענער און פארבלייבט אייביג אין זייערע אויגן כתינוק הצריך לאמו, עס איז שווער צו טראסטן אז די אייגענע קינד פארשטייט שוין אליין און דארף מער נישט די עדווייס פון די עלטערן.

מיר זענען די עלטערן, א חלק דא זענען נאך יונגעלייט און צוקונפטיגע שוויגער עלטערן, אנדערע האבן שוין יא חתונה געמאכט, און מיר קענען סעטן דעם טאן, אריינברענגען דעם רוח צווישן אונזער קאמיוניטי – סיי ביי זיך און סיי ביי אנדערע – אז עלטערן מישן זיך נישט אריין, פינטל! עס מאכט נאר ערגער! זיי נעמען עס פערסאנעל, עס רירט צו זייער פרעסטיזש, און ארבעטן מיט געפיל לאזט זיך קיינמאל נישט אויס גוט, מען קען נישט מאכן אזוי קיין ריכטיגע החלטות. נאר א דרויסענדיגער מיט שכל אין קאפ זאל קעהר נעמען.

[וואלווי]

מיר זענען די עלטערן, א חלק דא זענען נאך יונגעלייט און צוקונפטיגע שוויגער עלטערן, אנדערע האבן שוין יא חתונה געמאכט, און מיר קענען סעטן דעם טאן, אריינברענגען דעם רוח צווישן אונזער קאמיוניטי – סיי ביי זיך און סיי ביי אנדערע – אז עלטערן מישן זיך נישט אריין, פינטל! עס מאכט נאר ערגער! זיי נעמען עס פערסאנעל, עס רירט צו זייער פרעסטיזש, און ארבעטן מיט געפיל לאזט זיך קיינמאל נישט אויס גוט, מען קען נישט מאכן אזוי קיין ריכטיגע החלטות. נאר א דרויסענדיגער מיט שכל אין קאפ זאל קעהר נעמען.

דאס איז נוגע נישט נאר ביי חתונה געהאטע קינדער נאר אויך ביי קליינע קינדער בכלל אז די עלטערען פארגעסען אז אדם קרוב אצל עצמו און דאס וואס די עלטערען פילן נחת אדער צער איז גאר זייער אייגענע געפילען וועגען זיך צו זיי אליינס האבען נחת אדער צער און לאו דוקא וואס איז גוט אדער שלעכט פאר'ן קינד און מ'טאר דאס נישט אויסמישען

[[NAMELESS]]

כולם מסכימים שאם שניהם רוצים ולא מתדר להו שיתגרשו. הנידון פה להבנתי הוא אם על פי המאמין ביסודות הדת הכרח להאמין שאי אפשר לחיות ככה ואסור לוותר או להתפשר או להבין וכו', ולגבי זה הוי ההלכה שאין כופין הכרעה אלימתא שאין דעת ההלכה שאי אפשר להתפשר ולחיות ככה. ואם אין מישהו רוצה לחיות ככה אין זה מרוב אדיקותו בהלכה שאינה סוברת כמוהו שאי אפשר להתפשר אלא סתם מסיבת טבעו או הרגלו וכדומה.

אף אחד לא כתב שמוטל עליו חיוב גמור מצד הדין להתגרש מאשה שהתפקרה בדעתה [או להיפוך]. המדובר הוא, אם יש הצדקה בגירושין באופן כזה, וכן אם יש משהו שימנע מהם מלהתגרש.
ובנוגע לה'ראיה' שהבאת מדברי הפוסקים שלא חייבו להתגרש, שמכאן ראי' שכך הוא רצון התורה שלא יתגרשו, אומר רק זאת: התורה נתן לו רשות להתגרש אם מצא נאה הימנה, התורה רק חייב אותו בכך אם היא פרוצה וכדומה. כלומר, סיבה 'להצדיק' הגירושין - יש גם יש, אבל 'חיוב' ליכא.