החזן הרב יוסעלע ראזענבלאט

[שטילע אינגערמאן]

כהאב גענישטערט אהער מיט אהין אין גארנישט, די וועלטס חזן האט זיך נישט פארדינט א אייגען אשכול??

וואס איז היינט געשעהן? איז אזוי
כבין געפארן אין קאר מיטן משפחה חול המועד האלטען, ווען די קינדער זענען געשפרינגען אויפן רייד׳ס בין איך צירוק אין קאר זיך אפריען אביסעל אין כהאב אנגעצינדען יוסעלע, ווען ער איז אנגעקומען צו טל וואס מהאט הערשט געדאווענט דער וואך האב איך זיך צעוויינט, כבין פריש נתפעאל געווארן פון זיין מתיקות.
מיין זוהן איז געקומען צום קאר אפנעמען נאך מצה מיט אוועקאדא אין געזעהן ווי טאטי וויינט, ער האט זיך זייער דעשראקען, ער האט מיר קיינמאל נישט געזעהן ווייינען,
כהאב עיהם געוויזען כוויין פונעם קאסטען וואס שפילט, מיין רבי חזן יוסעלע, אבער ער ווייסט נישט פון קיין יאסעלע, ער ווייסט פון בערי וועבער מיט שירה קאפעלע.

די איינציגסטע וואס קען באווייזען שטילע זאל לאזן א טרער איז רבי יוסעלע ראזענבלאט.
ר׳ יוסעלע איז מיין רבי, כגלייב אין עיהם אלץ מורה דרך, חוץ פון זיינע שטימע וואס האט געלעכערט שטיין, זיינע ווארימע ניגונים מיט זיינע קוצליכדיגע שטימע, כקען ממש נישט פארשטיין ווי א איד קען נישט צודרייט ווערן פאר מתיקות,
ווען כדארף זיך אויסרוען לייג איך עיהם אריין אין אויער אויפ א הויכע וואליום, ער טראגט מיר צו א אנדערע עולם, בכלל נישטא, כווער עפעס אזוי פארגאפט, סקען געדארן א צווטנציג מינוט ביז איך קום צירוק צו מיר.

עכ״פ אויפן וועג אהיים האב איך דערציילט אביסעל מיינע קינדער איבער ר׳ יוסעלע, כהאב זיך דערמאנט אפאר מעשיות בשעתן רעדן פון עיהם, סיי פון זיין מסירות נפש פאר אידישקייט אין סיי ווי באקאנט ער איז געווען בימים ההם אין די גארער וועלט.

איין מעשה כהאב אמאל געהערט, סאיז דעמאלטס פארגעקומען א מעמד ווי אלע חזנים זענען זיך צאם געקומען, יעדער גייט ווייזען וואס ער קען,
פארשטייט זיך אלע חזנים האבן זיך אנגעטוען ווייסע כפתנות, הויכע היטן, גרויסע וואנצעס, מיט א עטרה אויפן פלייצע וגו׳ יעדער האט געוואלט מאכן די בעסטע פארשטעלונג, אבער ר׳ יוסעלע איז געקומען געקליידערט שווארץ ווי א חסידישע איד.
ביים ווארטן אינדרויסען איז א אידישע מאדערנע חזן צו געגאנגען צו מיין רבי ר׳ יוסעלע אין עיהם געפרעגט מיט א ליצנות וואס זיכט דא א באורד׳ניו? אין עיהם אזוי געקלעט די באורד (אפטע עלערט) אין געמאכט ליצנות,
ר׳ יוסעלע האט גארנישט גענטפערט.
שפעטער ווען אלע חזנים האב געוויזן זייער קונצן פארשטייט זיך ר׳ יוסעלע איז אריין געקומען די שטערקסטע אין די עולם איז ארויס פון התפעלות, איז ר יוסעלע צו געגאנגען צו יענער איד אין עיהם געזאגט ״מיך מיין מיין בארד׳ניו האט דיל געלייגט אין די ערד׳ניו״
נאך מעשיות וועט נאכפאלגען.

די איינציגסטע וואס קען באווייזען שטילע זאל לאזן א טרער איז רבי יוסעלע ראזענבלאט.
ר׳ יוסעלע איז מיין רבי, כגלייב אין עיהם אלץ מורה דרך, חוץ פון זיינע שטימע וואס האט געלעכערט שטיין, זיינע ווארימע ניגונים מיט זיינע קוצליכדיגע שטימע, כקען ממש נישט פארשטיין ווי א איד קען נישט צודרייט ווערן פאר מתיקות,
ווען כדארף זיך אויסרוען לייג איך עיהם אריין אין אויער אויפ א הויכע וואליום, ער טראגט מיר צו א אנדערע עולם, בכלל נישטא, כווער עפעס אזוי פארגאפט, סקען געדארן א צווטנציג מינוט ביז איך קום צירוק צו מיר.

[קנאקעדיג]

viewtopic.php?f=42&t=3978
געזוכט יוסעלע אין סוירטש

[ונבנתה העיר]

די סיפור איז געווען מיט הערשמאן, דאכציך.

[שטילע אינגערמאן]

יוסעלע איז אמאל געווען ביים קדושת ציון אין געזינגען דארט זיין באקאנטע אלוקי נשמה, אין ער האט גענדיגט די ניגון מיט המחזיר נשמות לפגרים מתים, די קדושת ציון האט עיהם באפוילען צו זינגען נאך א ניגון ווייל ער זאל נישט ענדיגן מיט די ווארט ״מתים״, פון דעמאלטס האט ער מקצה געווען די ניגון אין אפגעשניטען פון רבון כל המעשים.

[קל וחומר]

שיק אריין ס'ניגון ביטע

[קליגער אינגערמאן]

אלוקי נשמה

[ירח בן יומו]

הנני העני
כל כולו רגש.
ביי :15ה הערט מען ווי די טיפע געוויין וואס גיסט זיך ארויס פון זיין הארץ, מ'זאגט אז דאס איז די איינציגע פאלץ וואס מ'הערט ווי ער איז ארויס פון די כלים, און זיין שטימע האט זיך צושאקלט.

[youtube]http://www.youtube.com/watch?v=C0E9CSxJmW0[/youtube]

[ונבנתה העיר]

נעה... דאס איז די ריכטיגע הנני העני.

[youtube]http://www.youtube.com/watch?v=ZaE8C0jsMZQ[/youtube]

[תורה ומדע]

יאססעלע איז געווען דער מלך החזנים אין אלע הינזיכטען. די קשיא איז פאר וואס עס זענען נאך עם נישט ערשינען פרישע ענדליכע חזנים. און צו וואלט היינט געווען מבינים וואלטן מיר קולטאווירט נאך אזעלכע ריזען צו נישט.

[אביתר פריעדמאן]

יאססעלע איז געווען דער מלך החזנים אין אלע הינזיכטען. די קשיא איז פאר וואס עס זענען נאך עם נישט ערשינען פרישע ענדליכע חזנים. און צו וואלט היינט געווען מבינים וואלטן מיר קולטאווירט נאך אזעלכע ריזען צו נישט.

איך וועל די פרעגן א ענליכע קשיא: היינט פראקלאמירט מען אז הרה''ח פינקי וועבער איז מלך הבדחנים, נו פינקי איז שוין אין די ליין פון בדחנות בערך בשנת תשנ''ג, נו פארוואס איז נאך נישט א איינער וואס איז ענליך צו אים?

[תורה ומדע]

איך וועל אביסל מרחיב זיין מיין שאלה.

דער ענין פון אידישע טאלאנט ווי למשל נגינה, ארט, חזנות, זילבערווארג, און בדחנות האט געהאט א געוואלדיגע ירידה זינט דער שואה. אז איהר וועט נעמען די בדחנים אדער מנגנים\קאמפאזיטארן וואס זענען נתגדל געווארען איידער דעם חורבן און זיי צו שטעלען צו די היינטיגע וועט אייך קןמען צום לאכען. היינט אז מען גייט אויף א חתונה שעמט זיך דער בדחן צו מאכען א וויץ, דער מצווה טאנץ האט א פנים ווי א לויה... עס פארגעסט זיך אז א בדחן איז מלשון בדיחה... קוים וואס ער קען זאגען א פאהר פראזיעס גראמען וואס אויב עס געלונגט אים ענדיגט זיך עס זיך מיטן זעלבער הברה...
די זעלביגע מיט נגינה די קאמפאזישנס פוון די 20יגער בי די 60גער יאהרען זענען להפליא פון ראזענבלאט, און קאסאוויצקי וכדו' ביז ר בנציון שנקר, ר אהרן מיללער ר יאססעלע מאנדלבוים, ר ח"ד בלום , ר יענקל תלמוד, וכו'. אזוי אויך די רבי'ס באבובער רב סקולענער רבי שלמה'לע קארליבאך, און ועל כולם דריי מאזיצער רביס וואס זענען געווען ענקים..

לעומת זה איז היינט זייער שוואך, די ניגונים זענען זייער פשוט, מוזיקאליש גרעדט, און זיי האבען נישט קיין אידישען טעם.
מען קען נישט זאגען ירידת הדורות אויף זאכען וואס האבען נישט צו טוען מיט עבודת השם. אדער אפשר קען מען יא..
מאנכע זאגען אז די רבנים און ראשי ישיבות און די לעוועל פון זייערע חידושי תורה און פסקי הלכה איז אויך א מצב פון "ותרד פלאים"

אפשר איז די סיבה פאר די ירידת הדורות אין תורה און אין טאלאנט די זעלבע. מיר האבען פארלוירען דעם אמת'דיגקייט און תורה ממילא איז פארלוירען געווארען דער די כח פון יצירה און קריעטיביטי.

[תורה ומדע]

צום אויספיהר:
עס קען אויך זיין אז אויב דער עולם וואלט געווען מער אמת'דיג וואלט די טאלאנט ארויס געשפרונגען פון איה פאטענציאל

[שטילע אינגערמאן]

היינט איז די יארצייט פון הרב יוסעלע.

ר׳ יוסעלע איז געקומען קיין אמעריקא פון פולין מיט גאנצע שווארצע חסידישע לבוש, ווען אלע אנדערע חזנים האבן אריין געווארפן די בארד אין פיאות מיטן לבוש אונעם וואסער אויפן שיף קיין אמעריקא.

נאך ר׳ יוסעלע איז געווען אין אמעריקא האט עיהם opera געאפפערט א געפעפערטע פרייז ער זאל אנפירען opera.
אלץ חשש אז סוועט עיהם קאסטן אביסעל פון זיין אידישקייט האט ער אלץ פארלאסט אין ווייטער געדינט השי״ת אפי אין די צייט וואס ער איז געווען געדריקט אין חובות.
Opera האט אלץ געוואלט געבן מער אין מער געלט אבער פאר די צדיק איז די יראת שמים געווען וויכטיגער ווי דעים.

אידן האבן זיך געמיטשט מיטן פרנסה אין דא שטעלט מען צו איינער א גאלד מיינד, אבער ער האט זיך נישט געלאסט.
זיעוכי״א

בילד פונעם מצבה

[berlbalaguleh]

יאססעלע איז געווען דער מלך החזנים אין אלע הינזיכטען. די קשיא איז פאר וואס עס זענען נאך עם נישט ערשינען פרישע ענדליכע חזנים. און צו וואלט היינט געווען מבינים וואלטן מיר קולטאווירט נאך אזעלכע ריזען צו נישט.

תורה ומדע:דער טעם פארוואס די אינטערעסע אין חזנות איז אפגעשטארבן, לפענ"ד איז, ווייל דער דור וועלכער האט אדורכגעלעבט דעם האלאקאוסט האט נישט ארויסגעוויזן קיין באגער פאר אט דעם טייל פון מוזיק. צוליעב פארשטענדליכע סיבות.
נאר דער דור וועלכער איז געבוירן תיכף נאך די מלחמה (בעיבי באאמערס) האט שוין יא ארויסגעוויזן גאר שטארקע אינטרעסע אין חזנות.
איך בין געווען אמאל ביי א חזנות קאנצערט אין ב.פ. ווען כ'האבמיך אומגעקוקט האביך באמערקט אז כמעט די גאנצע עולם איז באשטאנען פון מעטשן אין מיין עידזש ברעקעט. נישט קיין אלטע אידן. אויך נישט קיין גאר יונגע.

[טאמבל סאס]

דאס אננענמען אז דער גאנצער דור מוז אנהויבן ליב האבן חזנות און לויט דעם מעסטן, די לעוול התפתחות בקרב קהילתינו הקד' איז ווי צו זאגן מ'זאל מבער זיין און אויסראטן אלע סארטן מוזיק חוץ פון די אפערא הייזער. אפערא פענס היו אבותינו במצרים, וחוץ מהם כולם בורים ושוטים אינם יהודים. חזנות איז ווי אלע תאוות און פליז היידזשעק עס נישט אלץ א אידישער אייגענטוהם.

[berlbalaguleh]

טאמבל סאוס: ס'איז נישט אז מ'מעסט וועלכע גרופ זענען בורים ושוטים אדער אינטעליגענטע מענטשן. נאר ס'האט צו טון מיט די נשמה. למשל ס'דא מענטשן וועלכע ווערן אינספייערד פון ליפא און זיין מוזיק...(נא דזשאדזשמענט אימפלייעד.) כ'האב געזעהן עטליכע קליפס ווי א מידל-עידזשד מענטש, א בעל שמחה איז געווארן זייער שטארק אינספייערד פון ליפא. איך למשל ווער אינספייערד פון חזנות. אויך פון קאנטרי מיוזיק. ווייל ס'זענען זייער הארציגע ניגונים. אויך די ליריקס...!

[מיר'ער בחור]

ווי קען מען זעהן די אידישע ווערטער פון די ניגון קלי קלי למה עזבתנו?

[חמלה גדולה]

http://lyricstranslate.com/en/eli-eli-m ... y-god.html

[מי יקום]

היינט איז די יארצייט פון הרב יוסעלע.

ר׳ יוסעלע איז געקומען קיין אמעריקא פון פולין מיט גאנצע שווארצע חסידישע לבוש, ווען אלע אנדערע חזנים האבן אריין געווארפן די בארד אין פיאות מיטן לבוש אונעם וואסער אויפן שיף קיין אמעריקא.

נאך ר׳ יוסעלע איז געווען אין אמעריקא האט עיהם opera געאפפערט א געפעפערטע פרייז ער זאל אנפירען opera.
אלץ חשש אז סוועט עיהם קאסטן אביסעל פון זיין אידישקייט האט ער אלץ פארלאסט אין ווייטער געדינט השי״ת אפי אין די צייט וואס ער איז געווען געדריקט אין חובות.
Opera האט אלץ געוואלט געבן מער אין מער געלט אבער פאר די צדיק איז די יראת שמים געווען וויכטיגער ווי דעים.

אידן האבן זיך געמיטשט מיטן פרנסה אין דא שטעלט מען צו איינער א גאלד מיינד, אבער ער האט זיך נישט געלאסט.
זיעוכי״א

בילד פונעם מצבה

אינטערסאנט צו באמערקן די גרויסע חזן ישראל שור איז געקומען קיין אמעריקע אין 1924 און ער האט נישט געוואלט אננעמען קיין פאזיציע נאר אין א ארטאדאקסישע פרומע שול. פארשטייט זיך אין Opera האט ער אויך נישט געוואלט זינגען. ער איז קודם געוועהן א חזן אין הארלעם. ער האט געהאט פארשידנע שטעלעס אין אפאר ערטער און קיין גרויס פרנסה האט ער נישט געמאכט. אין 1935 האט זיין מצב אין פרנסה זיך שטארק פארערגערט, ער איז געוועהן אינגאנצן אן קיין שטעלע, קיין סאך פרומע ארטאדאקסישע שוהלן וואס האבן געהאלטן ביים באצאלן די פרייז האבן דאן נישט עקזעסטירט צופיל אין די ״טריפנע אמעריקא״. די ״גרויסע דיפרעסיע״ האט דאן געבוזשעוועט אין פולן קראפט. מענטשן האבן געהונגערט אין די מאסן. שור מיט זיין גרעסטע מסירת נפש האט זיך בלית ברירה אראפגעשטעלט אויף די גאסן פון מאנהעטן און פארגעזינגן שטיקלעך האלטענדיג א טעללער פאר מטבעות. נישט נאר זיין פאמילע האט ער ליידער נישט געקענט שפייזן דערמיט, נאר ער איז אוועק אויף די גאס רח״ל פון הונגער, (יש אומרים פון א הארץ אטאקע, פון זיך אנשטערענגן צו זינגען אן קיין עסען מיט אסאך לחץ).

שור איז געקומען פון א חסידישע שטוב פון אוקריינא. ער איז געוועהן א גרויסע חזן אינדערהיים, און געזינגען ביי אסאך גרויסע רבישע טישן. זיינע שטיקלעך זענען שטארק מפורסם עד היום הזה.

פאר מעהר:

https://he.m.wikipedia.org/wiki/%D7%99% ... 7%95%D7%A8

[נײגעריגער]

היות דאס איז אין מוזיק, בינעך מציע אז אלע מעשיות איבער זיין לעהבן וכדו' זאל מען שרייבן אינעם "אנשי שם" אשכול,

קרעדיט "קנאקעדיג":

http://www.kaveshtiebel.com/viewtopic.php?f=42&t=3978
געזוכט יוסעלע אין סוירטש

דא זאל מען זיך בלויז באציען צו זיין נגינה


אז מ'גרייט זיך צו די הייליגע טעהג, איז הערן יאָסעלע'ן כּמעט א מוז
דא איז א רייכע זאַמלונג פון 176 אַלבומען און רעקארדס, די פון בעפאָר 1923 קען מען הערן דארט די גאנצע אומזיסט
https://rsa.fau.edu/josef-rosenblatt

דאָ קעמען אויך הערן גאנצע שטיקלעך בחינם: https://jewishmusic.fm/artist/%D7%99%D7 ... %9C%D7%98/

--------------------

יאסעלע האט אלס קינד געװאוינט אין סאַדיגער, װי - אויב מיין זכּרון נאַרט מיר נישט - זיין טאטע איז געװעהן פון די בעלי תפלה קבוע.

איז אינטרעסאנט װאס ס'שטייט אינעם העברעיאישן װיקי,
ניגוני סדיגורה: החזן יוסף רוזנבלט שהשתייך לחסידות סדיגורה הלחין אף הוא ניגונים. https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%97%D7 ... 7%A8%D7%94
חסר מקור וצ"ע

ישמחו במלכותך איז דאכצעך די איינציגסטע װאס כ'האב געהערט פון עהם װאס הערט זיך ממש װי א חסידישע ניגון
אױב איינער װייסט פון נאך, ביטע מיטטיילן. א דאנק