הלכה למעשה: ווערען גרונטליך באהאווענט אין ענייני אמונה

[ליטוואק פון בודאפעסט]

וואו אזוי פארענטפערט מען אבער איך בין א נער און איך גלייב?!

בסוף דברי הרמב"ם אינ'ם בריוו צו זיין זון:

וחוזק השמירה יהיה לך תמיד מאד מן האנשים השוכנים בין טוני"ס ובין אלכסנדריאה של מצרים ושוכנים גם כן בהרי ברבריא"ה, כי הם יותר טפשים אצלי משאר בני אדם אף על פי שהם חזקים מאד באמונה. והשם ית' עד ודיין עלי שאינם אצלי אלא כדמות הקראים הכופרים בתורה שבעל פה, ואין אצלם זכות מוח כלל בכל עסקיהם בתורה ובמקרא ובתלמוד, ולא בהיותם דורשים בהגדות ובהלכות. וקצת מהם דיינים יאמינו וינהגו בעניין הנדה כמו שיאמינו וינהגו בני מאו"ם והם אומה מן האומות הדרים בארצות הישמעאלים, לא יראו הנדה כלל ולא יעיינו בקומתה ולא במלבושיה ולא ידברו עמה, ואוסרים ללכת בקרקע אשר דרכה כף רגלה, ולא יאכלו מבשר הבהמה רביע האחרון ודברים ארוכים רבים יותר מאלו שיש לדבר בהם ובמנהגיהם ובמעשיהם:

[אפשר]

אין תהלים: "בהמות הייתי עמך". איז א מקור

בפשטות מיינט עס אז ער האט אנגענומען אלע יסורים באהבה און נישט געפרעגט קשיות אויף הנהגות השי"ת

[שבת אחים]

ווייל דו דינגסט זיך מיט איהם מיינט נישט אז ער האט נישט געקענט. סך הכל האט ער אויסגעבויעט אנדעריש ווי דיר.
דיין פילאזאפישע דינגעריי מיט איהם מיינט יעצט גארנישט. מהיכי תיתי אז דו ביסט גערעכט? דו קענסט עס אויפווייזען? ס'איז שייך צו קומען צו א מסקנא אין פילאזאפיא (נישא אזוי ווי מאטעמאטיקא, אבער עפעס יא) אבער איך וואלט נישט געגלויבט אז איינער איז אנגעקומען אהין אן דעם וואס ער קען מיר ווייזען אז ער איז א מענטש וואס קומט צו מסקנות דורך זיין פארשטאנד. אריסטו האט עס אויפגעוויזען אין זיין מילי דעלמא, אפגעזען צו ער איז גערעכט. דעריבער קען מען אננעמען אז זיין פילאזאפיא איז אזוי אויך. דער רמב"ם טוט עס אין מילי דעלמא און אין הלכה, דעריבער קען מען אננעמען אז זיין מורה נבוכים איז נישט סתם רעיונות כפי הטוב לו, אזוי ווי דער משגיח אין ישיבה, נאר ס'איז זיין אמת'ער מיינונג, געבויט אויף א רקע פון זיין כשרון און שכל, כי רבה היא.

נא דיר א פאר זאג'ס פונ'ם רמב"ם וועגען אריסטו:

והכלל ההוא - הוא, שכל מה שאמרו אריסטו בכל הנמצא אשר מתחת גלגל הירח עד מרכז הארץ - הוא אמת בלא ספק, ולא יטה ממנו אלא מי שלא יבינהו או מי שקדמו לו דעות, ירצה להרחיק מהם כל סותר ולשמרם, או שימשכוהו הדעות ההם להכחיש ענין נראה; אמנם כל מה שידבר בו אריסטו מגלגל הירח ומעלה - הוא כדמות מחשבה וסברה, מלבד קצת דברים - כל שכן במה שיאמרהו בסדר השכלים וקצת אלו הדעות האלוהיות אשר יאמינם, ובהם - ההרחקות העצומות וההפסדים הנראים המבוארים בכל האומות והתפשטות הרעות, ואין מופת לו עליהם:

(מורה נבוכים ח"ב כ"ב)

וספרי אריסטוס הם עקרים לכל אלו החבורים ולא יובנו אלא עם הפירוש שהם אלכסנדר או טמסטיאוס או אבן רש"ד, ודברי אפלטון רבו הם עמוקות ומשלים ודעת אריסטוס תלמידו הוא דעת האדם ושיספיקו על כל מה שחובר לפניו מלבד שנשפע עליהם השפע אלהי עד שישיגו אל מעלות הנבואה,

(מובא בסדר הדורות ד"א תתקכז ד"ה ויהי)

און נאך א וויכטיגע זאג פון אריסטו וואס איז וויכטיג אין כמה פלעצער:

It is the mark of an educated mind to be able to entertain a thought without accepting it.

Aristotle

יא מ׳קען קלאר אויפווייזן אז פרויען האבן די זעלבע מאס ציין ווי מענער, און אז אונזער וועלט איז נישט אין די צענטער פון די יוניווערס און אז די זוהן שטייט אויף איין פלאץ און די וועלט דרייט זיך. איך בין מחולק מיט אים? ס׳האט עפעס מיט מיר צוטוהן?. סאיז דא גענוג און נאך זאכן וואס מ׳קען היינט אויפווייזן שווארץ אויף ווייס אז אריסטו האט נישט געוויסט בחייכון צי זאגן און קיינער אין די אקעדימישע וועלט וועט נישט אנעמען זיין פילאסיפי ערנסט אין די היינטיגע טעג.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

א חבר מיינער האט מיר מעורר געווען אז איך האב אויסגעלאזט דער ספר העיקרים. דער אמת איז אז ער איז לכאורה גערעכט, אבער איך האב נאר געשריבען ספרים וואס איך האב אביסל געלערנט, און ספר העקירים האב איך נאר א קליין ביסל אמאל געקוקט. ווען איך קען נישט די ספר, קען איך נישט זאגען בערך וואס מ'האנדל'ט דארט.

[יב הלוי סאלאווייטשיק]

בנוגע הרמב״ם ואריסטו אין א פרישן אשכול. קחני משם.!

[chusid]

אחרי ככלות הכל גייט מען צוקומען צו פאלגן די תורה מחמת לאגיק? אדער גייט דאס ווייטער זיין א אמונה-נשמה זאך?

[געוואלדיג]

אינאיינעם אריין, לאגיק עפ"י מתן תורה, ומשם ואילך אמונה ונשמה.

[chusid]

אינאיינעם אריין, לאגיק עפ"י מתן תורה, ומשם ואילך אמונה ונשמה.

פארוואס פארשטייען נאר פרומע יודן דע לאגיק?

[[NAMELESS]]

א גרויסע טייל פון די מקורות איז וויכטיג אויך פאר איינער וואס זוכט נישט קיין מקורות אויף ריאות אויף אמונה, נאר פשוט אויסצוקלארן וואס צו גלייבן, און וואס וויכטיגע מושגים אין יהדות מיינען,

Sent from my SGH-T599N using Tapatalk

[געוואלדיג]

אינאיינעם אריין, לאגיק עפ"י מתן תורה, ומשם ואילך אמונה ונשמה.

פארוואס פארשטייען נאר פרומע יודן דע לאגיק?

אויף וואס בויעסטו די הנחה?

[יעקב מענטש]

א גרויסע טייל פון די מקורות איז וויכטיג אויך פאר איינער וואס זוכט נישט קיין מקורות אויף ריאות אויף אמונה, נאר פשוט אויסצוקלארן וואס צו גלייבן, און וואס וויכטיגע מושגים אין יהדות מיינען,

Sent from my SGH-T599N using Tapatalk

אוי ביסטו גערעכט.

די אידישקייט האט גאנץ א אנדערע טעם, פאר אסאך פון די היינטיגע אינגעלייט וואלט שוין נישט אזוי אינטערסירט ווער ס'האט לעצטענס געמאכט געלט, ועוד פון די קליינליכע שטותים, מ'וואלט געלעבט א ערנסטערן לעבן.

[mevakesh]

ארטיקל איבערן דרך הלימוד פון שדל http://musaf-shabbat.com/2016/01/01/%D7%97%D7%99-%D7%90%D7%AA-%D7%94%D7%A8%D7%95%D7%97-%D7%91%D7%AA%D7%95%D7%9A-%D7%94%D7%9E%D7%A2%D7%A9%D7%94-%D7%90%D7%A8%D7%99%D7%90%D7%9C-%D7%94%D7%95%D7%A8%D7%95%D7%91%D7%99%D7%A5/

[ליטוואק פון בודאפעסט]

עפ"י בקשת א פאר מענטשען פריוואטעהייט, לייג איך דא דער שטיקעל אין PDF כדי מ'זאל עס קענען דרוקען און פערזענליך נוצען.

[זבולון]

ווען דו שרייבסט וועגן יסודות הדת און אידישקייט שרייבסטו זייער שיין, און כ׳האב א ספעציעלע הנאה געהאט ווי דו לייגסט אראפ די פראבלעם פון איינער וואס פאנגט אהן צו מטיל ספק זיין אין ״אין אדם מוריש שקר לבניו״, ווען די געפיהלן שפילן א שטארקע ראלע אין זיינע מסקנות.

אבער צום ענד, ווען דו שרייבסט וועגן די נישט-אידישע פילאסאפן, שרייבסטו - במחילת כבודך - שטותים והבלים, אין כ׳מיין אז די סיבה דערצו איז, ווייל דו לייענסט נאר די ספרי חכמי ימי הביניים, וואס די היינטיגע פילאזאפיע האלט שוין אסאך אסאך ווייטער.

אריסטו ברוב חכמתו, איז שוין היינט א קנאפער מאן דאמר, ווידער ניוטאן האט אסאך געשריבן טעאלאגישע ווערק, אפילו מער ווי ער האט געשריבן סייענטיפישע ווערק.

עס איז קיין ספק נישט, אז ווען דער רמב״ם וואלט געלעבט בימינו, וואלט ער נישט אזוי פארגלויבט געווען אין אריסטו.

אי לזאת, מיין איך אז כדי צו זיין אמת׳דיג באהאווענט אין ענייני אמונה, פאדערט זיך צו לערנען אויך די היינטיגע ספרי מחשבה, ספרים וואס זענען געשריבן געווארן אין די לעצטערע יאהרן.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

אדרבא, ברענגט'ס אפיר. איך וויל אויך ווערען קלוגער.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

פארראכטען די פייל

[ליטוואק פון בודאפעסט]

איך האב לעצטענס געזען אינ'ם ספר אוצר הויכוחים פון י.ד. אייזענשטיין, א ספר ווי ער ברענגט אלע וויכוחים צווישען נוצרים און אידען (אוועיליבעל דא), א פאר אינטרעסאנטע זאכען.
מ'זעט דארט וואס האבען די ראשונים געזוכט צו פארענטפערען מיט זייער שרייבונג אויף ענייני אמונה. איינער פון די טענות פון די נוצרים אויף אידען איז אז דער תורה איז לוקה בחסר ווייל ס'שטייט נישט וועגען שכר בעוה"ב, נאר גשמיות'דיגע שכר. דער רמב"ם אין הלכות תשובה רופט אן די אראבער שוטים ווייל זיי מיינען אז שכר אין עוה"ב איז גראבע גשמיות, אבער דער תורה שרייבט נישט מער ווי גשמיות'דיגע שכר. וועגען דעם שרייבט דער רמב"ם זיין פשט אין הקדמה לפרק חלק, אז פשוט'ער מענטשען פארשטייען נישט צו רוחניות, און דער תורה איז געשריבען צו יעדער איינער. דער איידעלער רוחניות'דיגע שכר איז נישט דארט. נאר דאס וואס דער אויבישטער וועט געבען געלעגענהייטען צו היטען מער מצוות דורך א רואיגער לעבען שטייט דארט. דער ספר העיקרים איז מער מאריך דערין.

העכסט אינטרעסאנטע ליינען.

(איך בין נישט זיכער אז דער רמב"ם מיינט די נוצרים, ער האט דאך צווישען זיי נשיט געוואוינט, אבער די טענה איז געווען א פארשפרייטע צווישען אלע וואס האבען נישט געגליכענט די מוזלעמענער גלויבונג)

אין אנדערע ערטער אויך אין די ראשונים ליגט באהאלטען תשובות צו אלגעמיינע טענות וואס מ'האט דעמאלס געהאט. דער עיקר זעט מען דאס אינ'ם ערשטען רמב"ן על התורה ווי ער דערמאנט נישט צו וועמען צילט ער און וועלכע קשיא'ס פארענטפערט ער. אויך אין די היינטיגע פרשה (אנטשולדיגט בני א"י) רעדט די רמב"ן פון טענות פון געוויסע אפיקורסים ביי שעיר לעזאזל

[הוגה]

[justify]

אין אנדערע ערטער אויך אין די ראשונים ליגט באהאלטען תשובות צו אלגעמיינע טענות וואס מ'האט דעמאלס געהאט. דער עיקר זעט מען דאס אינ'ם ערשטען רמב"ן על התורה ווי ער דערמאנט נישט צו וועמען צילט ער און וועלכע קשיא'ס פארענטפערט ער. אויך אין די היינטיגע פרשה (אנטשולדיגט בני א"י) רעדט די רמב"ן פון טענות פון געוויסע אפיקורסים ביי שעיר לעזאזל

וועלכע רמב"ן? איז עס די רמב"ן וואס איך דערמאן אין דער תגובה? אקען וועלכע טענות האט עס די רמב"ן געשריבן?


.[/justify]

[טאמבל סאס]

יישר כוח ליטוואק. אמנם, כבין זייער צעמישט וואס דער רמב"ם האט געהאלטן לגבי די עפטער לייף. האט ער פארשטאנען אז באמת וועלן די פשוטי עם האבן חיי נצחי אין די זעלבע סענס ווי די יחודי סגולה אדער בכלל?

Sent from my SM-G903F using Tapatalk

[ליטוואק פון בודאפעסט]

יא, הוגה, איך מיין טאקע יענע רמב"ן. ער שרייבט דאך אז ער מיינט איינעם

Sent from my HTC Desire 510 using Tapatalk

[טאמבל סאס]

כהאב נאכנישט גיזאגט די אבער פון וואס איך האב געלייענט ביז היינט פארשטיי איך אז דער רמבם איז ביסודו דולג בשיטה פון די פריעדיגע גריכישע פיליזאפן אפלטון און אריסטו לפי ווי די אראבישע כלאם'ישע פיליזאפן האבן זיי אאויסגעטיישט. אין אייניגע ווערטער: א באשעפעניש ווערט באשאפן בחומר וצורה. צורה אליינס וואלט געדארפט פארלייבן לצמיתות איז אבער היות סאיז מיט א חומר, שטארבט עס אפ נאכוואס דער חומר גייט. דער מענטש איז מער פון די בהמה מיט דאס וואס איינע פון די חלקי המח איז דער אינטעלעקט, דער ראציאנאלער שכל, וואס האט פאטענציעל די יכולת צו אקווייערן די חכמות (וואס זיי אליין טיילט דער רמבם איין אין קאטעגאריעס) און די חכמות (פיזיקה ומטפיזיקה) מוז בעל כרחך עקזעסטירן אויף אייביג. איז אויב נוצט דער מענטש דער אינטעלעקט די חכמות רוכש צו זיין ווערן דאך דאס א חלק מעצמו און דאדורך טוט ער אקטואליזירן דער דער שכל אין צו די שכליים איז כפי וויפיהל ער האט מצליח געווען אזויפיהל חיי נצחי קויפט ער זיך איין. אדער נאר דער וואס פארפולקאמט דער עבודה קשה, און נאר יחידים ממש זענען זוכה, ווערט איינס מיט די משכלות און פארשטייט זיך מיט "די" עטערנל. דאס אויב לערנט מען ווי די ראדיקאלע טייטשער. דער רמבם אליינס שרייבט ברמיזה און צעווארפן בכמה מקומות.

Sent from my SM-G903F using Tapatalk

[תורה ומדע]

R ליטוואק, זיער קלאר און ריכטיג. אבער איין פראבלעם איז דא. עס זענען פארהאן 80% פון אינגעלייט און בחורים וואס זענען נישט ביכולת אליין צו לערנען די ספרים אדער מחמת חסרון אין כשרון אדער מחמת חסרון אין צייט. די ספרים זענען געשריבען נישט פאר די המון עם. דער טשעלענדש איז וויאזוי צו בארירן דער פשוטער עמך אידץ

[יעקב מענטש]

לגבי די טענה אז מ'זעהט נישט קיין שכר עוה"ב אין די תורה, שרייבט דער מהר"ל אין גבורות ה' (איך מיין אין די הקדמה ראשונה) אז וויבאלד דאס איז למעלה מהשגתינו ווערט עס נישט דערמאנט אין די תורה.