הרב שלמה העלבראנץ וכת דיליה

[שמואל פרימו]

אנשטאט זיך לאזן שאנטאזשירן, זאל ער פארענטפערן די פראגעס איבער דעם כת זיינע.

אדנירם: ער טענה'ט דאך אז ס'איז אלץ אין ארדענונג. און אלע זענען הייליגע אידן. טלית שכולו תכלת...אנגעהויבן פון זייער רבי'ן, ביז די קלענסטע פון די חסידים...!

בערל בעל עגלה, אזעלכע ווי דיר מיין איך טאקע... דו שרייבסט דא שטותים אין די וועלט אריין, און אויב זאל איך דיר ענטפערן אויף דיין שפראך, וועלן קומען די חכמים ווי שש-משזר און ליטוואק פון בודאפעסט און שרייען אז איך ענטפער נישט די קושיות, נאר איך אטאקיר.

סא, דו מעגסט און איך נישט? - ניין! - איך וועל רעדן דא די שפראך פון יעדן. אויב רעדט מען דא צו די זאך, וועל איך ענטפערן צו די זאך... די סנהדרין האבן געדארפט קענען שבעים לשונות, יעדן איינעם מיט זיין שפראך.

פארשטאנען?

[גר ותושב]

ב. פארוואס טיילט דיין רבי מלקות? (אין קום מיר נישט זאגען אז סאיז נישט אמת ווייל איך קען פערזענליך איינעם וואס האט געכאפט מלקות)

ענטפער:
מיין רבי תמ"ל איז נישט קיין דיקטעיטאר וואס טיילט מלקות. ער פסק'ענט נישט קיין דיני נפשות און ער הייסט נישט סטאלין.

פאר ווער עס ווערט אפגעקויפט פון די ווערטער איז כדי צו גיין אויף יו טוב איז דא א דאקומענטרי פון איינער וואס זיין מאמע איז פארכאפט דארט און ער פארציילט אז מען האט אריין גערופן זיין מאמע און זיין שוועסטער (וואס האט זיך נישט געוואלט אנטוהן ווי די טאליבאנער) צום רבין אין שטוב און מהאט געהייסן די מאמע זאל אנשמייסען די טאכטער במעמד אנשי ההנהלה שפעיטער ווען די זון איז צוריק געגאנגען זיך טרעפן מיט זיין מאמע האט ער געטראפן די הרב הצעיר און ער האט פרובירט צו פארענטפערן אז עס איז נאר געוועין א פריינטליכע קלאפ אויפן פלייצע סך הכל וויבאלד עס איז געוועין א שטילע קלאפ האט דער פעשער ביים טיש געהייסן געיבן נאך איינס כדי די עולם זאל הערן די פריינטשאפט יא יא די ליצנות איז גרויס.

[berlbalaguleh]

אנשטאט זיך לאזן שאנטאזשירן, זאל ער פארענטפערן די פראגעס איבער דעם כת זיינע.

אדנירם: ער טענה'ט דאך אז ס'איז אלץ אין ארדענונג. און אלע זענען הייליגע אידן. טלית שכולו תכלת...אנגעהויבן פון זייער רבי'ן, ביז די קלענסטע פון די חסידים...!

בערל בעל עגלה, אזעלכע ווי דיר מיין איך טאקע... דו שרייבסט דא שטותים אין די וועלט אריין, און אויב זאל איך דיר ענטפערן אויף דיין שפראך, וועלן קומען די חכמים ווי שש-משזר און ליטוואק פון בודאפעסט און שרייען אז איך ענטפער נישט די קושיות, נאר איך אטאקיר.

סא, דו מעגסט און איך נישט? - ניין! - איך וועל רעדן דא די שפראך פון יעדן. אויב רעדט מען דא צו די זאך, וועל איך ענטפערן צו די זאך... די סנהדרין האבן געדארפט קענען שבעים לשונות, יעדן איינעם מיט זיין שפראך.

פארשטאנען?

שמואל פרימו: אוקעי. ענטפער צו די זאך....אוואו איז די רביצן...? פארוואס איז זי נישט צוזאמען מיט'ן רבי'ן תמ"ל (כ'ווייס נישט וואס דאס מיינט...)

[שמואל פרימו]

דיין תירוץ איבער די אנטלויפן פון זיין זון איז נישט אנגענומען געווארן איך וויל אבער צו לייגן א קשיא אז זיינע קינדער דאס הייסט די קדוש וטהורס אייניקלעך זענען איבער געגעיבן געווארן פאר א משפחה זיי זאלן קעיר נעמען פון זיי און עס דרייט זיך א שמועה אז די קינדער זענען נישט toilet trained און ווייסן נישט ווי אזוי צו עסן מיט עסן געצייג קענט איר אפשר מסביר פשט דערפון?

קודם כל, אויב ווילט איר אז איך זאל רעדן לענין, זאלט איר מוחל זיין און אויך רעדן לענין! - קום מיר נישט זאגן בלענק און פשוט אז די תירוץ איז נישט אנגענומען געווארן, אן צו אנגעבן א לייטישע סברה דערויף. איך מיין אז איך האב גערעדט זייער צו די זאך.

און בנוגע דיינע שמועות, וואס דו האסט 'אליין' געהערט (נישט די ערשטע מאל וואס דו באנוצט זיך מיט דעם טערמין), וויל איך דיר זאגן, אז אויב זאל מען גלויבן אלע שמועות וואס דרייען זיך ארום אויף אלע רבי'ס, וואלטן מיר שיין געשטאנען.

נ.ב. דאס דארף שוין אויך דינען אלס ענטפער פון דיין לעצטן 'שמועה' ששמע יתרו שהיה 'גר ותושב'.

אגב, איך האב געהערט עפעס וועגן ר' מענדל טייטלבוים, עפעס וועגן אמסטרדם, פאר ווער ס'גלויבט נישט... כ'אב עס אליין געהערט.

[שמואל פרימו]

שמואל פרימו: אוקעי. ענטפער צו די זאך....אוואו איז די רביצן...? פארוואס איז זי נישט צוזאמען מיט'ן רבי'ן תמ"ל (כ'ווייס נישט וואס דאס מיינט...)

קודם כל, תמ"ל באדייט 'תורתו מגן לנו', דאס איז דער אויסדרוק מיט וואס דער רבי ווערט ביי אונז גערופן.

יא, ס'איז נישט קיין סוד אז דער רבי האט שלום-בית פראבלעמען. עס זאגט גארנישט אויף זיין פערסענאלטי אדער אויף די קהילה, עס זענען געווען גרויסע גדולי ישראל וואס האבן זיך געמוטשעט מיט שלום-בית פראבלעמען. ווער עס קען אביסל די רביצין וועט פארשטיין די נושא, זי איז א ישראלי, א היציגע סארט פרוי מיט מאדנע זאכן... ס'איז נישט די ערשטע מאל זי איז אוועק, עס מאכט זיך כסדר אז זי לויפט אוועק אויף א תקופה און דערנאך קומט זי צוריק, זי ווערט אויפגערעגט אויף דעם און אויף יענעם, ביז זי אנטלויפט... זי פירט חשבונות מיט 80% פרויען פון אונזער קהילה, צוקריגט זיך מיט דעם און מאכט שלום מיט יענעם, כדאי זיך אפצו'חשבונ'ען מיט א דריטן... ס'איז א מין טיפ, וואס קען מען טון. זי אנטלויפט און דערנאך קומט זי צוריק.

דער רבי תמ"ל ליידט שטארק דערפון, אבער דאס איז פון די עוונות וואס דער צדיק הדור דארף אפקומען פארן כלל.

[גר ותושב]

שוין ווייטער באניצטע זיך מיט אלע רביס
פיין איך וועל דיר מסביר זיין פונקטליך פארוואס די תירוץ איז נישט אנגענומען געווארן וויל אפילו די אלע רבישע קינדער (וואס מאיזה סיבה רופסטו זיי אן אנטלאפענע) האבן זיך נישט געפענט די פיסק אקעיגן זייער טאטע משא"כ דא
ועוד חילוק פשוט איבעראל ווייסט מען די סיבה פון די "אנטלויפן" אבער דא נישט איז אפשר ביסטו אונז טאקע מסביר וואס די רבישע מחלוקת איז דארט געוועין?

און ב"ה איך פיץ מיין אויער גאנץ אפט און איך הער אסאך שמועות בנוגע אסאך ענינים אבער גראדע דער שמועה אז די קינדער זענען נישט טוילעט טרעינט און קענען זיך נישט אויס מיט כלי אכילה דאס איז גראדע א שמועה קרובה ואי אפשר להאריך יותר און פון דיין זיך ארויס דרייען פון זאגן בפירוש אז עס איז נישט אמת קען מען אסאך ארויס לערנען.

[שמואל פרימו]

אה, אי אפשר להאריך יותר... איך פארשטיי.

און איך דארף דיר דאס ענטפערן...

[גר ותושב]

שמואל פרימו: אוקעי. ענטפער צו די זאך....אוואו איז די רביצן...? פארוואס איז זי נישט צוזאמען מיט'ן רבי'ן תמ"ל (כ'ווייס נישט וואס דאס מיינט...)

קודם כל, תמ"ל באדייט 'תורתו מגן לנו', דאס איז דער אויסדרוק מיט וואס דער רבי ווערט ביי אונז גערופן.

יא, ס'איז נישט קיין סוד אז דער רבי האט שלום-בית פראבלעמען. עס זאגט גארנישט אויף זיין פערסענאלטי אדער אויף די קהילה, עס זענען געווען גרויסע גדולי ישראל וואס האבן זיך געמוטשעט מיט שלום-בית פראבלעמען. ווער עס קען אביסל די רביצין וועט פארשטיין די נושא, זי איז א ישראלי, א היציגע סארט פרוי מיט מאדנע זאכן... ס'איז נישט די ערשטע מאל זי איז אוועק, עס מאכט זיך כסדר אז זי לויפט אוועק אויף א תקופה און דערנאך קומט זי צוריק, זי ווערט אויפגערעגט אויף דעם און אויף יענעם, ביז זי אנטלויפט... זי פירט חשבונות מיט 80% פרויען פון אונזער קהילה, צוקריגט זיך מיט דעם און מאכט שלום מיט יענעם, כדאי זיך אפצו'חשבונ'ען מיט א דריטן... ס'איז א מין טיפ, וואס קען מען טון. זי אנטלויפט און דערנאך קומט זי צוריק.

דער רבי תמ"ל ליידט שטארק דערפון, אבער דאס איז פון די עוונות וואס דער צדיק הדור דארף אפקומען פארן כלל.

אפשר זאל ער איר געיבן אביסל געזיטע ווייטעמינס

[גר ותושב]

אה, אי אפשר להאריך יותר... איך פארשטיי.

און איך דארף דיר דאס ענטפערן...

ווייסטו וואס פארענטפער נישט
די פארקויפסט זיך דאך אלס אן איש אמת איז זאג קלאר איז די שמועה אמת אדער נישט דריי נישט מיטן צינג.

[שמואל פרימו]

קודם ענטפער מיר קלאר אויב די שמועה מיט ר' מענדל טייטלבוים איז אמת צי נישט. דריי נישט מיטן צינג. אויב דו וועסט מיר דאס ענטפערן חד וחלק, וועל איך דיר ענטפערן אויף דיין פראגע חד וחלק.

געשעפט?

[berlbalaguleh]

שמואל פרימו: אוקעי. ענטפער צו די זאך....אוואו איז די רביצן...? פארוואס איז זי נישט צוזאמען מיט'ן רבי'ן תמ"ל (כ'ווייס נישט וואס דאס מיינט...)

קודם כל, תמ"ל באדייט 'תורתו מגן לנו', דאס איז דער אויסדרוק מיט וואס דער רבי ווערט ביי אונז גערופן.

יא, ס'איז נישט קיין סוד אז דער רבי האט שלום-בית פראבלעמען. עס זאגט גארנישט אויף זיין פערסענאלטי אדער אויף די קהילה, עס זענען געווען גרויסע גדולי ישראל וואס האבן זיך געמוטשעט מיט שלום-בית פראבלעמען. ווער עס קען אביסל די רביצין וועט פארשטיין די נושא, זי איז א ישראלי, א היציגע סארט פרוי מיט מאדנע זאכן... ס'איז נישט די ערשטע מאל זי איז אוועק, עס מאכט זיך כסדר אז זי לויפט אוועק אויף א תקופה און דערנאך קומט זי צוריק, זי ווערט אויפגערעגט אויף דעם און אויף יענעם, ביז זי אנטלויפט... זי פירט חשבונות מיט 80% פרויען פון אונזער קהילה, צוקריגט זיך מיט דעם און מאכט שלום מיט יענעם, כדאי זיך אפצו'חשבונ'ען מיט א דריטן... ס'איז א מין טיפ, וואס קען מען טון. זי אנטלויפט און דערנאך קומט זי צוריק.

דער רבי תמ"ל ליידט שטארק דערפון, אבער דאס איז פון די עוונות וואס דער צדיק הדור דארף אפקומען פארן כלל.

יא אבער איך געדענק ביי די פרשה פון שי פימא (בראשית דרכו פונ'ם רעבי'ן תמ"ל) איז די רביצן געזיצן אין קאורט רום און געזאגט תהילים. און אין מאנסי איז עפעס פארגעקומען. זי איז זייט דאמאלס נישט צוריקגעקומען. דאס אז זי האט געטריי געשטיצט דעם רעבי'ן האביך אליינס געזעהן. דאס איז נישט קיין שמועות. איך בין עטליכע מאל געווען אין קאורט ביי די משפט...!

[גר ותושב]

קודם ענטפער מיר קלאר אויב די שמועה מיט ר' מענדל טייטלבוים איז אמת צי נישט. דריי נישט מיטן צינג. אויב דו וועסט מיר דאס ענטפערן חד וחלק, וועל איך דיר ענטפערן אויף דיין פראגע חד וחלק.

געשעפט?

איך דריי מיך נישט ביי ר מענדל טייטלבוים קען איך דיר נישט ענטפערן דעראויף אבער די דרייסט זיך יא ביי די לב עיקש איז דיין אבסעסיע צו דרייען מיטן צונג ווייסט אסאך.

[שמואל פרימו]

אבער איין מינוט... ס'איז דאך א שמועה, ניין? - דו טענה'סט אז א שמועה דארף מען גלויבן... סא קומט דאך אויס שרעקליכע זאכן אויף ר' מענדל. געוואלד.

אה, שיער פארגעסן... די 'שמועה' וואס דו טענה'עט וועגן [שרייב נישט קיין אומאיידעלע ווערטער. מנהל] הויבט זיך נישט אן. פיריעד.

אבער דו ווילסט האבן דעם כבוד פון פירן א דיאלאג מיט מיר און דו פראבירסט מיט אלע וועגן, כשר'ע ווי נישט כשר'ע, צו נעמען דעם ענטענשן און נעמען נארישע 'שמועות' אז איך זאל דאס 'מוזן' פארענטפערן און נישט דרייען מיט די צונג. עס איז נישט קיין יושר, וויבאלד די שמועס איז איינזייטיג. איך וויל אז דו זאלסט מיר אנגעבן צו וועלכע קהילה דו באלאנגסט, איך וויל אפירנעמען אלע 'שמועות' וואס זענען פאראן אויף יענע קהילה, אז דו זאלסט דארפן ענטפערן דערויף קלאר, און נישט דרייען מיט די צונג.

ביסטו גרייט איינצוגיין דערויף?

[[NAMELESS]]

['שמועה' ששמע יתרו שהיה 'גר ותושב'.

ענקער חומשים איז אפשר אויך אפאר הונדערט יאר אלט? דארפטס נייע?

[שמואל פרימו]

['שמועה' ששמע יתרו שהיה 'גר ותושב'.

ענקער חומשים איז אפשר אויך אפאר הונדערט יאר אלט? דארפטס נייע?

די סקווירא האבן געדרוקט נייע... מיר זענען צופרידן מיט די אלטע תורה. ברוך-השם.

[גר ותושב]

אה, שיער פארגעסן... די 'שמועה' וואס דו טענה'עט וועגן [שרייב נישט קיין אומאיידעלע ווערטער. מנהל] הויבט זיך נישט אן. פיריעד.

און לגבי די כלי אכילה?
#רעקארד

[שמואל פרימו]

שמואל פרימו: אוקעי. ענטפער צו די זאך....אוואו איז די רביצן...? פארוואס איז זי נישט צוזאמען מיט'ן רבי'ן תמ"ל (כ'ווייס נישט וואס דאס מיינט...)

קודם כל, תמ"ל באדייט 'תורתו מגן לנו', דאס איז דער אויסדרוק מיט וואס דער רבי ווערט ביי אונז גערופן.

יא, ס'איז נישט קיין סוד אז דער רבי האט שלום-בית פראבלעמען. עס זאגט גארנישט אויף זיין פערסענאלטי אדער אויף די קהילה, עס זענען געווען גרויסע גדולי ישראל וואס האבן זיך געמוטשעט מיט שלום-בית פראבלעמען. ווער עס קען אביסל די רביצין וועט פארשטיין די נושא, זי איז א ישראלי, א היציגע סארט פרוי מיט מאדנע זאכן... ס'איז נישט די ערשטע מאל זי איז אוועק, עס מאכט זיך כסדר אז זי לויפט אוועק אויף א תקופה און דערנאך קומט זי צוריק, זי ווערט אויפגערעגט אויף דעם און אויף יענעם, ביז זי אנטלויפט... זי פירט חשבונות מיט 80% פרויען פון אונזער קהילה, צוקריגט זיך מיט דעם און מאכט שלום מיט יענעם, כדאי זיך אפצו'חשבונ'ען מיט א דריטן... ס'איז א מין טיפ, וואס קען מען טון. זי אנטלויפט און דערנאך קומט זי צוריק.

דער רבי תמ"ל ליידט שטארק דערפון, אבער דאס איז פון די עוונות וואס דער צדיק הדור דארף אפקומען פארן כלל.

יא אבער איך געדענק ביי די פרשה פון שי פימא (בראשית דרכו פונ'ם רעבי'ן תמ"ל) איז די רביצן געזיצן אין קאורט רום און געזאגט תהילים. און אין מאנסי איז עפעס פארגעקומען. זי איז זייט דאמאלס נישט צוריקגעקומען. דאס אז זי האט געטריי געשטיצט דעם רעבי'ן האביך אליינס געזעהן. דאס איז נישט קיין שמועות. איך בין עטליכע מאל געווען אין קאורט ביי די משפט...!

יעצט געזען דיין תגובה, אנטשולדיגט פארן נישט ענטפערן ביז יעצט.

לידיעתך: זי איז שוין זינט דאן צוריקגעווען און צוריק אנטלאפן כמה וכמה פעמים, אין ספור.

[שמואל פרימו]

אה, שיער פארגעסן... די 'שמועה' וואס דו טענה'עט וועגן [שרייב נישט קיין אומאיידעלע ווערטער. מנהל] הויבט זיך נישט אן. פיריעד.

און לגבי די כלי אכילה?
#רעקארד

נישט פארשטאנען די שאלה.

[גר ותושב]

אה, שיער פארגעסן... די 'שמועה' וואס דו טענה'עט וועגן [שרייב נישט קיין אומאיידעלע ווערטער. מנהל] הויבט זיך נישט אן. פיריעד.

און לגבי די כלי אכילה?
#רעקארד

נישט פארשטאנען די שאלה.

דיין תירוץ איבער די אנטלויפן פון זיין זון איז נישט אנגענומען געווארן איך וויל אבער צו לייגן א קשיא אז זיינע קינדער דאס הייסט די קדוש וטהורס אייניקלעך זענען איבער געגעיבן געווארן פאר א משפחה זיי זאלן קעיר נעמען פון זיי און עס דרייט זיך א שמועה אז די קינדער זענען נישט toilet trained און ווייסן נישט ווי אזוי צו עסן מיט עסן געצייג קענט איר אפשר מסביר פשט דערפון?

[[NAMELESS]]

אים קען איך נישט פערזענליך. זי קען איך אביסל -היבש א צושושקעטע בריה

[כוכב]

שמואל וויאזוי האסטו אינטערנעט עקסעס דארט אין גואטמאלע, און צי דער רבי לאזט דאס צו?
אלנפאלס, איך בין גענוג לאנג אין קאווע שטיבל, און ביי מיר איז נישט קיין ספק אז דו ביזט א ביליגער קינדערישער (ווארשיינליך א בחור) טראלל וואס שפילט לב טהור און טובלט זיך אין נבלות, און וואלט איך געווען א גבאי וואלט איך דיר שוין לאנג אויסגעשפארט.

[געוואלדיג]

ר' שמואל איך זעה ווי ערנסט דו ענטפערסט דעם עולם, איך האב אפאר טעכנישע שאלות צו פרעגן און איך וועל הנאה האבן פון ענטפערס, 1. ביטע רעד אויך פון מיר איך האב ליב מוסר פון אידן וואס באלאנגען צום אלטן דור. 2. איך מיין אז די טיים זאון אין גואטאמאלא איז אנדערש ווי דאהי, וואונדער איך זיך וויאזוי האסטו נעכטן געזאגט תיקון חצות ווען דא איז געווען חצות און נישט ווען אין גואטאמאלא איז געווען חצות. 3. עס זעהט אויס אז היינט זאגסטו נישט תיקון חצות, פארוואס?

[שמואל פרימו]

האו האו כוכב... פערזענליך צו אטאקירן א ניק? - נאך בפרט אזא מיושב'דיגע מענטש ווי דו? - אויסשפארן, וואס? - וואו ביסטו דא, אין קראלע?