לערנענדיג האב איך אויפגעפאסט...

[berlbalaguleh]

ר׳ בערל, וואו קום איך אריין?

מפוזרי: קוק נאך אויף גוגל מעפס. אדער נוץ וועיז. כ'האף אז דיין פילטער לאזט עס אדורך....

[וואלווי]

אין ספר כל בו סוף סי' קכ"ב דיני גמטריאות ונוטריקון שרייבט ער וז"ל:

לדעת האדם חשבון בנפשו נקוט האי כללא בידך, ג"ע הכ"א זט"ו, פי' על כל היתר משלישיות תמנה ע' ועל כל היתר מחמישיות תוסיף כ"א ועל היתר משביעיות תוסיף ט"ו ומכל החשבון תקח ק"ה והנותר הוא המחושב.

(ליתר דיוק ווען די כל בו שרייבט "ומכל החשבון תקח ק"ה" איז דאס ק"ה און נישט ק"ח ווי געדרוקט אין אונזער כל בו ווייל ק"ח איז קלאר א טעות דפוס.)

איינער האט א ביאור אין דעם?

איך קען נישט זאגען ווי דער קעפל זאגט "לערנענדיג האב איך אויף געפאסט" אויפ'ן כל בו ווייל איך לערן נישט כל בו על הסדר...
אבער גענומען האב איך עס פון דא:

[[NAMELESS]]

אז דו ווייסט אז ק"ח איז א טעות דאן ווייסטו ווארשיינליך דעם ביאור אויך, איא?

זאג דיין חבר זאל טראכטן א נומער און הייס איהם דאס צוטיילן אויף 3 און אויף 5 און אויף 7 און ער זאל דיר בלויז מגלה זיין די רעשטן.

אלזא למשל ער טראכט 50:
3 גייט אריין 16 מאל (3×16=48) און עס בלייבט איבער 2.
5 גייט אריין 10 מאל און עס בלייבט איבער 0.
7 גייט אריין 7 מאל און עס בלייבט איבער 1.

יעצט,
ג"ע-פאר די רעשט פון די 3 לייג צו 70 פאר יעדע נומער, אין אונזער פאל וואס די נומער איז 2 לייג צו 140.

הכ"א-פאר די רעשט פון די 5 לייג צו 21, אין אונזער פאל 0.

זט"ו-פאר די רעשט פון די 7 לייג צו 15.

140+0+15=155

יעצט נעם אראפ ק"ה, 155-105=50.

[וואלווי]

זייער גוט גענפערט.

אז דו ווייסט אז ק"ח איז א טעות דאן ווייסטו ווארשיינליך דעם ביאור אויך, איא?

נאכ'ן זיך מוטשענען האב איך ווייטער געבלעטערט אין וילקט יוסף א שטיקל צייט שפעטער סי' קס"ח און געזען דעם פתרון און אויך די באמערקונג וועגען די ק"ח

מ'דארף וויסען אז ווען מ'נעמט אראפ די 105 קען עס זיין אז מ'דארף דאס דאפעלען אויב די סך הכל איז מער ווי 210 אדער 3 מאל אראפ נעמען אויב די סך הכל איז מער ווי 315.
אויך דארף מען נעמען אין באטראכט נעגעטיוו נאמבערס למשל אויב יענער האט געטראכט 6 דעמעלטס ווען מ'דיווייד ביי 7 איז עס 1- דארף מען ניצען 15- אין די קאלקיולעשען

ס'דא א logic אין דעם ווייל 3, 5, 7, איז די יסוד פון 70, 21, 15, אין אויך 105, ממילא די remainder איז די תירוץ. אפשר ארבעט עס מיט אנדערע נאמבערס ווי 4,6, 8, וכדומה.

[[NAMELESS]]

אפשר קענט איר מסביר זיין פארוואס 3,5,7 זענען די יסוד פאר 70,21,15?

[וואלווי]

3 מאל 5 איז 15, און 3 מאל 7 איז 21 דאס איז פשוט. 70 איז א צוזאמשטעל פון 5 און 7 ווייל 70/5 איז 14 וואס איז אליינס אויך 7.

איך מיין צו זאגען א בעיקר צי זאגען אז 3 מאל 5 מאל 7 איז 105 און ווען מ'נעמט אראפ די נאמבערס וואס איז יא אריין גאנצערהייט בלייבט מען מיט די רעשט וואס אריגענעל אויך געווען multiplied ביי 70, 21 , 15.

[איש חזון]

איזה רבנים?

ער שרייבט דאך הרב וואזנער.

[איש חזון]

יע דער קיטשי פאפא רב זצ''ל איז געווען א גאון אין לערנען ווי אין פשטות. ואגב ,זיין ספר הזכרונות איז א זעלטענהייט פון א דרייסטקייט צו שרייבן אפען ללא כחל וסרק (כאטשיק למעשה זה נדפס רק אחרי פטירתו) ספעציעל די פרקים ווי ער לייגט אראפ די טעראר מאינשי דלא מעלי אזש ביז א סכנה פאר זיין לעבן כפשוטו.

געוויסע ניקס דא וואלטן הנאה געהאט צו ליינען וואס ער שרייבט איבער די בעלזער יושבים. למשל אז א געוויסע יושב האט בשום אופן נישט מסכים געווען אריינצוטרעטן אין ישיבת חכמי לובלין, ווייל ס'איז דאך דא דארט סענטרעל היטינג...

אגב, מה ענין צואת השור?

(בנוגע די טעראר וכו' וואס דו דערמאנסט, איך האב פונקט דעי וואך שבת געהערט אז ער האט בשעתו געזאגט אז פארוואס זאגט די משנה תלמידיו של אברהם אבינו וכו' און נישט אברהם ובלעם, נאר לעולם איז נישט געווען צו דערקענען א חילוק צווישן אברהם מיט בלעם, נאר ביי זייערע תלמידים האט זיך דערקענט די חילוק, און ס'איז געווארן א טומל אין שטאט...)

[berlbalaguleh]

יע דער קיטשי פאפא רב זצ''ל איז געווען א גאון אין לערנען ווי אין פשטות. ואגב ,זיין ספר הזכרונות איז א זעלטענהייט פון א דרייסטקייט צו שרייבן אפען ללא כחל וסרק (כאטשיק למעשה זה נדפס רק אחרי פטירתו) ספעציעל די פרקים ווי ער לייגט אראפ די טעראר מאינשי דלא מעלי אזש ביז א סכנה פאר זיין לעבן כפשוטו.

געוויסע ניקס דא וואלטן הנאה געהאט צו ליינען וואס ער שרייבט איבער די בעלזער יושבים. למשל אז א געוויסע יושב האט בשום אופן נישט מסכים געווען אריינצוטרעטן אין ישיבת חכמי לובלין, ווייל ס'איז דאך דא דארט סענטרעל היטינג...

אגב, מה ענין צואת השור?

(בנוגע די טעראר וכו' וואס דו דערמאנסט, איך האב פונקט דעי וואך שבת געהערט אז ער האט בשעתו געזאגט אז פארוואס זאגט די משנה תלמידיו של אברהם אבינו וכו' און נישט אברהם ובלעם, נאר לעולם איז נישט געווען צו דערקענען א חילוק צווישן אברהם מיט בלעם, נאר ביי זייערע תלמידים האט זיך דערקענט די חילוק, און ס'איז געווארן א טומל אין שטאט...)

איש חזון: איך בין א קאנדידאט פאר ביידע...כ'קען נאך איינעם א חשוב'ן איד. איך פערזענליך האב גארנישט אקעיגן די יושבים. כ'האב נאר ליעב צו קוקן די מציאות אין פנים אריין. אמת. אמאל קענמען כאפן א גוטן פראסק. אבער ס'לוינט זיך. לגבי די..."צואת השור"...וואס מפוזרי האט מיר מרמז געווען. ס'זעהט אויס אז דו ביסט נישט קיין אמעריקאנער. דאהי אין אמעריקע איז דא אזא מין אויס דרוק, ווען איינער פארציילט א גוזמא אדער א נישט אמת'דיגע מעשה, זאגט מען אז דאס איז ..."צואת השור"...בלשון אנגלי...נישט אז איך פארשטיי וואס דער קשר איז...!

[געוואלדיג]

ב"י או"ח סי' נ"א

יזהר לומר מי כּמוך נאדר בקודש בכ"ף דגושה שאם לא כן נמצא מחרף כאומר ה' מיכה ומיכה הוא האיש שגנב השם ועשה העגל

[געוואלדיג]

איך בעהט אלס פותח האשכול אז ווען מען שרייבט א תגובה בענינים זאכן וואס מען האט אויפגעפאסט זאל מען צולייגן א נאמבער, א דאנק

[געוואלדיג]

אין ספר נועם מגדים עם פירוש תדרש נועם, האט ער אין סוף א חיבור אויפן סאטמאר רבי'ן אוטן ער שרייבט דארט מיט א פשטות

אז נבחר רבינו זי"ע לקראלי וכו' והאנשים האלו היו שלימים עם רבינו זי"ע והי' לו שם קצת מנוחה, ודאג שמה לכל עניני העיר.

א מחלוקת? געווען ווער עס האט נישט געוואלט? ווער איז בכלל ר' אביש'ל קראלער???!!

[berlbalaguleh]

ר׳ בערל, וואו קום איך אריין?

מפוזרי: אתיתי לחננך בלב קרוע ומורתח...(כ'האף כ'האב עס גוט געספעללט... ) היינט,זונטיג פ' מטות, לערנענדיג מיין טעגליכן שיעור (שטייצעך, חוץ שבת ויו"ט) אויף קאווע שטיבל האב איך אויפגעפאסט מיין טעות. איך האב אפילו נישט געכאפט דיין שאלה...וואו דו קומסט דא אריין...?!
נאר די נארישע שאלה פון .."איך אויך" האט מיך אזוי שטארק געשאקט אז כ'האב אויסגעטוישט די נעמען...!
דו פרעגסט די זעלבע שאלה ווי די גמ' אין מסכת מכות ברענגט..."טוביה חטא וזיגוד מונגד...?!
מיין רבי אין חדר וואלט שוין געזאגט אויף דעם...אויב ס'קומט דיר נישט פאר יעצט קומט דיר פאר א צווייט מאל.דאס איז געווען בימים ההם, ווען די רעבעס זענען אייביג גערעכט געווען און אזא זאך ווי אנטשולדיגן זיך אויף אן עוולה וועלכע איז געטון געווארן בטעות, איז נישט געווען. אויב מ'האט געפרעגט קשיות, האט מען געכאפט נאך א פארציע... נאכאמאל סלח לנו, מחל לנו כפר לנו...!
#112

[berlbalaguleh]

אין ספר נועם מגדים עם פירוש תדרש נועם, האט ער אין סוף א חיבור אויפן סאטמאר רבי'ן אוטן ער שרייבט דארט מיט א פשטות

אז נבחר רבינו זי"ע לקראלי וכו' והאנשים האלו היו שלימים עם רבינו זי"ע והי' לו שם קצת מנוחה, ודאג שמה לכל עניני העיר.

א מחלוקת? געווען ווער עס האט נישט געוואלט? ווער איז בכלל ר' אביש'ל קראלער???!!

געוואלדיג: דאס איז פונקט אזוי ווי אז איינער זאלל פארציילן א ווינדער פון די טבע, אז די זון האט היינט אויפגעשיינט אין מערב און אונטערגעגאנגען אין מזרח...
#113

[מודיעין]

די מחלוקת איז געווארן ערשט נאכדעם וואס די סאטמאר רב איז אוועק געגאנגען פון דארט, און געווארן רב אין סאטמאר.

[berlbalaguleh]

די מחלוקת איז געווארן ערשט נאכדעם וואס די סאטמאר רב איז אוועק געגאנגען פון דארט, און געווארן רב אין סאטמאר.

[וואלווי]

112

ב"י או"ח סי' נ"א

יזהר לומר מי כּמוך נאדר בקודש בכ"ף דגושה שאם לא כן נמצא מחרף כאומר ה' מיכה ומיכה הוא האיש שגנב השם ועשה העגל

שמעתי פעם אז ווען מ'ענפערט ברוך הוא וברוך שמו זאל מען מקפיד זיין ארויס צוזאגען דעם אות "ו" פאר וברוך שמו ווייל ברוך הוא ברוך שמו אן די "ו' איז עולה כמנין שם ש"ץ.

[אינטערסאנטער]

געוואלדיג, במחכ"ת ווייסט די נישט די היסטאריע פון די מחלוקה אין קראלי. בשעת סאטמאר רב איז געווען רב אין קראלי איז נישט געווען דארט קיין שום מחלוקת, די גאנצע מחלוקת האט זיך אנגעפאנגען ווען ער איז אוועקגעגאנגען און סאטמאר רב האט געשטיצט רבי שמואל גראס צו ווערן רב, און רבי אביש הורוויץ איז געווען די צווייטע קאנדידאט צו ווערן רב, און איבער דעים האט אויסגעבראכן די מחלוקה

[א איד]

ב"י או"ח סי' נ"א

יזהר לומר מי כּמוך נאדר בקודש בכ"ף דגושה שאם לא כן נמצא מחרף כאומר ה' מיכה ומיכה הוא האיש שגנב השם ועשה העגל

ווען איך האב דאס געלערנט איז מיר אלץ שווער געווען, פארוואס ביי נשמת דארף מען נישט זאגן מיט א כ"ף דגושה, דארט שטייט אויך די זעלבע זאך???????????????

[berlbalaguleh]

געוואלדיג, במחכ"ת ווייסט די נישט די היסטאריע פון די מחלוקה אין קראלי. בשעת סאטמאר רב איז געווען רב אין קראלי איז נישט געווען דארט קיין שום מחלוקת, די גאנצע מחלוקת האט זיך אנגעפאנגען ווען ער איז אוועקגעגאנגען און סאטמאר רב האט געשטיצט רבי שמואל גראס צו ווערן רב, און רבי אביש הורוויץ איז געווען די צווייטע קאנדידאט צו ווערן רב, און איבער דעים האט אויסגעבראכן די מחלוקה

און ווען האט מען פארשפארט ר' אביש'ל אין מקוה און פארקלאפט די טיר מיט טשוועקעס...און ווען האט מען אויסגעהאקט די באלבס פון לעמפעלעך וואס ר' אביש'ל'ס תלמידים וחסידים האבן אויפגעהאנגען לכבוד די שבת שבע ברכות פון זיין טאכטער'ס חתונה....?! ומעשה שהיה כך היה. אליין געהערט פון א ספינקער חסיד פון דערהעים. ר' אביש'ס חסידים האבן אויסגעצויגן א פאר לעמפעלעך לכבוד די שבת שבע ברכות. זענען געגאנגען א פאר וואוילע אידן פונ'ם צד שכנגד. און זיי האבן געדינגען א גוי אז ער זאלל קומען נאכ'ן זמן פון כניסת שבת קודש און ער זאל אויסהאקן אלע לעמפלעך (די באלבס). כדי מ'זאלל עס נישט קענען פאררעכטן... ס'איז דא נאך א סאך וואס צו פארציילן. אבער מיר וועלן עס לאזן פאר א צווייטע געלעגנהייט...!

[וואלווי]

ווי די טראנסילוואניע אידישער צייטונג (ספינקא געשטומט) שרייבט ערגעץ אז "די טייטלבוים'ישע האבן עם אזוי אן געמאקעלט אז זיי האבן ארלעדיגט אז יענער זאל קיין קינדער שוין מער נישט קענען האבן..."

אפילו די מחלוקת צייטונגען האבן אמאל געהאט א חן

[יעקב מענטש]

געוואלדיג, במחכ"ת ווייסט די נישט די היסטאריע פון די מחלוקה אין קראלי. בשעת סאטמאר רב איז געווען רב אין קראלי איז נישט געווען דארט קיין שום מחלוקת, די גאנצע מחלוקת האט זיך אנגעפאנגען ווען ער איז אוועקגעגאנגען און סאטמאר רב האט געשטיצט רבי שמואל גראס צו ווערן רב, און רבי אביש הורוויץ איז געווען די צווייטע קאנדידאט צו ווערן רב, און איבער דעים האט אויסגעבראכן די מחלוקה

און ווען האט מען פארשפארט ר' אביש'ל אין מקוה און פארקלאפט די טיר מיט טשוועקעס...און ווען האט מען אויסגעהאקט די באלבס פון לעמפעלעך וואס ר' אביש'ל'ס תלמידים וחסידים האבן אויפגעהאנגען לכבוד די שבת שבע ברכות פון זיין טאכטער'ס חתונה....?! ומעשה שהיה כך היה. אליין געהערט פון א ספינקער חסיד פון דערהעים. ר' אביש'ס חסידים האבן אויסגעצויגן א פאר לעמפעלעך לכבוד די שבת שבע ברכות. זענען געגאנגען א פאר וואוילע אידן פונ'ם צד שכנגד. און זיי האבן געדינגען א גוי אז ער זאלל קומען נאכ'ן זמן פון כניסת שבת קודש און ער זאל אויסהאקן אלע לעמפלעך (די באלבס). כדי מ'זאלל עס נישט קענען פאררעכטן... ס'איז דא נאך א סאך וואס צו פארציילן. אבער מיר וועלן עס לאזן פאר א צווייטע געלעגנהייט...!

און דאס דארף צו זיין עפעס א אנדייטונג אויף א געוויסע דאטום ווען די מחלוקת האט אויסגעבראכן ?

[איך אויך]

ווי די טראנסילוואניע אידישער צייטונג (ספינקא געשטומט) שרייבט ערגעץ אז "די טייטלבוים'ישע האבן עם אזוי אן געמאקעלט אז זיי האבן ארלעדיגט אז יענער זאל קיין קינדער שוין מער נישט קענען האבן..."

אפילו די מחלוקת צייטונגען האבן אמאל געהאט א חן

באקאנט אז ר' זריעל פלעגט זיך בארימען אז ער האט נאך אין קראלי געטיילט מכות רצח.