פרשת בעלז תשמ"ב

[chasid]

ס'איז אינטערסאנט אז אויף "קול בעלז" קען מען נאר הערן די שטייעדיגע תורה'ס פון תשמ"ה און ווייטער

[איך אויך]

שעפטל, בעלז וואלט נישט געשריבן "מדברי האדמו"ר מבעלזא" דאס איז כמובן די פאלטשע סאטמערע גירסה וואס זיי האבן ארויסגעגעבן צו גיין צוזאמן מיט די פאלטשע טעיפ.

[שמעקעדיג]

האבן די בעלזא חסידים אויך געהאט די זעלבע סאטמארע טייפרייטערס?

[שמיטה]

ס'איז אינטערסאנט אז אויף "קול בעלז" קען מען נאר הערן די שטייעדיגע תורה'ס פון תשמ"ה און ווייטער

זיי האבן מער שכל ווי סתם אנצוהאלטן די מחלוקה על לא דבר

[אוהב ספרים]

די פרטים און דאטומ'ס בקיצור:

תשל"ז = הייבט בעלזא אהן צו נעמען געלט
מען הייבט אהן לערן ענגליש אין בית מלכה בירושלים
תש"מ = שטייענדיגע תורה
תש"מ = הקמת בית דין דקהל מחזיקי הדת
תש"מ = נחתם הסכם שלום בין בעלזא להעדה החרדית בחתימת הגאב"ד בעל מנחת יצחק והאדמו"ר מבעלזא
תש"מ = ההסכם נקרע בהוראת האדמו"ר בעל ברך משה מסאטמאר זי"ע
תש"מ = ו' שבט, אדמו"ר בעל ברך משה האלט שארפע דרשה בהילולת אביו העצי חיים נדפס במהר"ם טב עה"ת
תשמ"ב = שטייענדיגע תורה הידוע
תשמ"ב = כינוס בפראט אינסטוט

די בעלז'ע האבן געהאט [גערעכטע טענות] אנטקעגן נישט אהננעמען זייערע מו"צים בבית דין העדה החרדית, מיט שוואכע תירוצים בתגובה לזה האט מען אנגעהויבען נעמען געלט פון די מדינה. ביז דעמאלטס האט האדמו"ר מבעזלא נישט גע'חתמ'ט לטובת בחירות וכו', און זיך געהאלטן גאנץ נאנט מיט די עדה [בדרך אגב, אין די למ"ד יארן איז אויכעט געווען א פרשה מיט תו"א וואס האט געסטראשעט אז זיי גייען זיך טיילן בתגובה לזה האט מען אויפגענומען ראש ישיבת תו"א הרב בנימין רבינוביץ כחבר הביד"צ, ואכמ"ל להאריך בזה].

אודות תשט"ז, ידוע מה שהעידו בזה הגרמ"א פריינד במכתבו, כמדומני לגעציל בערגער, וכן בספרו של ר' ליפא שווארץ וכו', שהדברי יואל מעולם לא אמר מה שייחסו אליו בפני האדמו"ר מהר"א מבעלזא, אבער די בעלזא האבן געהאט א סיבה פארוואס צו אנדרייען די מחלוקה, זיי האבן מורא געהאט וואס וועט זיין נאך פטירת מהר"א, אז סטמאר וועט כאפן גרויסע חלקים וכו' וד"ל, וגם זה אין מקומו באשכול זו]

[משכיל]

יעדער איינער ווייסט קען נישט זיין ליגענט, הלא יעדער איינער ווייסט, און דאס דארף אינגאנצען נישט קיין ראיה ווייל יעדער איינער ווייסט, עס האט די קראפט פון טויזענט עדים, ווייל יעדער איינער ווייסט, גיי ווענד עס אפ, איט מאסט בי ווייל יעדער איינער ווייסט וכו' וכו' וכו' ..

[שעפטל]

שעפטל, בעלז וואלט נישט געשריבן "מדברי האדמו"ר מבעלזא" דאס איז כמובן די פאלטשע סאטמערע גירסה וואס זיי האבן ארויסגעגעבן צו גיין צוזאמן מיט די פאלטשע טעיפ.

פאלש מיינסטו צוגעלייגטע שטיקלעך נאכגעמאכט די קול? אדרבה אהער מיט די אמת'ע

[שעפטל]

די פרטים אין דאטומ'ס בקיצור

תשל"ז הייבט בעלזא אהן צו נעמען געלט
מען הייבט אהן לערן ענגליש אין בית מלכה בירושלים

קוק שפעטער סיעף ג' פונעם הסכם און אויך די מחאה

[שעפטל]

די פרטים און דאטומ'ס בקיצור:


תש"מ = שטייענדיגע תורה

האב איך נישט

תש"מ = הקמת בית דין דקהל מחזיקי הדת

קוק די רעאקציע

[שעפטל]

די פרטים און דאטומ'ס בקיצור:

תש"מ = נחתם הסכם שלום בין בעלזא להעדה החרדית בחתימת הגאב"ד בעל מנחת יצחק והאדמו"ר מבעלזא

פעלט די פאלגענדע
סעיף ג. בת"ת של מחזיקי הדת בירושלים וכן בית החינוך לבנות בית מלכה בירושלים לא יקבלו כספים מתקציבי משרד החינוך דרך איזה צינור שהוא.
סעיף ה. "השוחטים מטעם קהל מחזיקי הדת יועמדו גם תחת פיקוחם והשגחתם של ביד"ץ העדה, ואם רוצים יכולים למכור בחניות המיוחדות שלהם".
סעיף ו' בנספח להסכם " להאמור בסעיף ה. בהסכם לא יהיה על החנות שלט של שום השגחה"
און נאך

[שעפטל]

די פרטים און דאטומ'ס בקיצור:

תש"מ = ההסכם נקרע בהוראת האדמו"ר בעל ברך משה מסאטמאר זי"ע

[על המחיה]

די פרטים און דאטומ'ס בקיצור:

תש"מ = נחתם הסכם שלום בין בעלזא להעדה החרדית בחתימת הגאב"ד בעל מנחת יצחק והאדמו"ר מבעלזא

פעלט די פאלגענדע
סעיף ג. בת"ת של מחזיקי הדת בירושלים וכן בית החינוך לבנות בית מלכה בירושלים לא יקבלו כספים מתקציבי משרד החינוך דרך איזה צינור שהוא.
סעיף ה. "השוחטים מטעם קהל מחזיקי הדת יועמדו גם תחת פיקוחם והשגחתם של ביד"ץ העדה, ואם רוצים יכולים למכור בחניות המיוחדות שלהם".
סעיף ו' בנספח להסכם " להאמור בסעיף ה. בהסכם לא יהיה על החנות שלט של שום השגחה"
און נאך

דא האט איר די הסכם נישט צענזורירט

[על המחיה]

נספח להסכם

[משכיל]

איך האב געמיינט אז דער בעלזער רב האט גערעדט אויף די גאוני קמאי, ווי מאכן זיי א שלום אהן דערמאנען וואס די תשובה איז וועגן דעם?

[איך אויך]

יענס איז געוון תשמ"ב און דאס איז תש"ם, ואגב זעהט מען בעלז האט מסכים געוון מוותר צו זיין אויף כמעט אלעס למען השלום נאר די ווילי רשעים ארורים האבן מורא געהאט זיי גייען פארלירן זייער פאוער האבן זיי געזיכט לעכערליכע אויסריידן מבטל צו זיין די הסכם.

[על המחיה]

איך מיין אז היינט אנערקענט שוין יעדער אז די מערכה קעגן דעם בעלזער רבי איז געוועהן גאר שטארק איבערגעטריבן. א פאקט וואס מ׳דערמאנט כמעט נישט היינט איז דאס אז פון די גרעסטע אנדרייערס איז געוועהן ר׳ לייבוש לייזער, דער היינטיגער פשעווארסקער רבי הנערץ והנקדש, וואס איז א געוועזענער בעלזער (כידוע האט ער נישט געוואלט דער בעל דברי יואל מסאטמאר זאל זיין זיין מסדר קידושין), און האט שטארק גערידערט. און מ׳זעהט אז כאטש ער איז דעמאלס נאך געווען א אינגערמאן האט ער אונטערגעשריבן אויף די קול קורא

די סיבה ווייסטו אויך?

וואס זאל זיין די סיבה?

אז דו פרעגסט איז משמע דו קענסט נישט די היסטאריע, איז קודם לאמיר אביסל מישן א בלעטל היסטאריע.

אזוי ווי שיטה מקובצת האט שוין דערמאנט האט ר' לייביש נישט געוואלט סאטמאר רב אלס מסדר, אין ווילי וואוינט א חשובע יוד הרה"ח ר' בנציון אויסטרליץ שליט"א (ווער עס קען עם ווייסט דער יוד איז נישט מסוגל צו זאגן ליגנט) פארציילט ער אז ער איז געווען דערביי ווען ר' לייביש איז געקומן אין דעם ווילי בעלזר שטיבל דאווענן מעריב נאך זייער וויזיט ביים רבין (כידוע האט ער געכאפט א פראסק פון זיין טאטע פארן נישט וועלן מכבד זיין דעם רבין מיט סידור קידושין) האט ער זיך געגרויסט בזה"ל "איך בין מיטגעגנגן מיט מיין טאטע אבער כ'האב עם נישט געקוקט אין פרצוף אריין!"

בקיצור ער איז געווען עוורי'דג בעלזר שוואנץ, די וואס געדענקן עם פן יענע יארן פארציילן אז ער איז געווען א בעלזר חאניאק וואס פלעגט דאווענן שפעט מיט בעלזר רב, נארוואדען? ר לייביש האט זיך געשמעקט א פאסטן און ווען ר' חיים ליב כ"ץ איז ארויס פון זיין סאטמער ראש הכוללשאפט כדי צו ווערען אב"ד בעלזא בווילי האט דאס ר' לייביש זייער פארדראסן פארוואס מען האט עם נישט גענומן, אפאר יאר שפעטר ביי די בעלזר מחלוקת מצא בעל חוב הזדמנות לגבות את חובו און ווי געשריבן איז ער געווען דער עיקר אנדרייער ביים טאטען מיט א שטארקע האס.

די מיינסט טאקע אז די סיבת ההתנגדות פונ'ם פשעווארסקע רבי אקעגען בעלז איז וועגען א דיינות פאסטען אין א שטיבל אין וויליאמסבורג??

רבי לייבוש האט געקענט זיין ברומו של עולם, פון די גרעסטע אנגעזעהנסטע רבי'ס אין די וועלט, אויב ער וואלט נאר געוואלט, ער האלט פשוט נישט דערביי אין איז ווייט פון דעם כרחוק מזרח ממערב
גייסט מיר זאגען אז ער קען עד היום הזה נישט מוחל זיין דעם בעלזער רבי פאר'ן נישט געבען א דיינות פאסטען פאר מעהר ווי 30 יאהר צוריק??

מיינסט אונז זעמיר דא אלע בעלזע בחורים'לעך?
טוה מיר א טובה...

[איך אויך]

וואס איך מיין און וואס איך מיין נישט איז אירעלעווענט, דאס זענן די פאקטן און נעם דיר אריין אין קאפ אז נישט איבעראל איז סאטמער ווי מען פאלציפירט און טוישט טעגליך היסטאריע צו געפעלן די קאררענט מואד.

צו ר' לייביש וואלט געקענט זיין די גרעסטע רבי ווייס איך נישט אבער עכ"פ אין די תקופה פון וואס איך רעד איז ער געווען א אינגערמאנטשיקל א בנש"ק גארנישט אנדערש ווי הונדערטר אנדערע בנשקלך און עס זענן דא הונדערטר אידען וואס געדענקן אים אלס בעלזר שוואנץ , ד"א עס האט זיך נישט גערעדט פון א דיינות פאסטן נאר א אב"ד פאסטן, און טאקע זייט מען האט זיך אבגעבריט מיט רב כ"ץ (אכמ"ל) האט מען נישט אויפגענומן א צווייטן אלס אב"ד.

[משכיל]

עס איז אינטרעסאנט אז ר' לייביש איז דער איינציגער מענטש אויפן כדור הארץ וואס האט געוואוסט צו דערציילן און מפרסם צו זיין אז דער בעלזער רב ר' אהרן זצ"ל איז געווען נגד נעמען געלט פון די מדינה,

אויך איז ער געווען א גרויסער לוחם קעגן ר' מיכל לעבאוויטש שליט"א, אן א פארוואס, וואס איז דאס געווען זיינע געשעפטן, זעהט אויס אז ער איז בטבע א גוטער מענטש, און דאס איז די סיבה וואס ער וועט קיינמאל נישט זיין קיין גרויסע רבי.

[על המחיה]

תנוח דעתכם, קיינער איז נישט מסלף דא די היסטוריה

כולי עלמא מודה אז רבי לייביש איז געווען בימים ההם א פארביסענע בעלזע חסיד אין ער האט מיט סאטמער קיין שום שייכות נישט געהאט נאר להיפך, וכידוע לכל

די וועלט דערציילט אז ער איז געזעצען איינמאל א גאנצע נאכט ביים דברי יואל אין ער איז ארויס פון דארט א חסיד פונ'ם רבי'ן מיט'ן שיטה

אבער ער איז געבליבען א חסיד מובהק פונ'ם בעלזער רב זי"ע, ווען ער רעדט פון די רב זכרונו לברכה מיינט ער בעלז און ווען ער רעדט פון די רבי זכרונו לברכה מיינט ער סאטמער
ער פירט טיש כ"א און כ"ו אב וכדומה
און דאס איז געווען די גורם צי זיין דרשה תשמ"ב בעצרת למען העדה"ח אז די בעלזער רב האט נישט געלאזט נעמען קיין געלט (וואס אגב איך בין כמעט בטוח אז די יונגלעך דא האבען נישט קיין אהנונג וואס ער האט דארט געזאגט...) ווייל די קונפליקט פון די צוויי גרויסע רבי'ס זיינע האבען אים געברענגט צו דעם מסקנה...

דאס איז נישט די נושא אין 'דאס גאר' איז אומרעלעווענד

מיין הערה איז געווען אויף די לעכערליכע קינדערישע הנחה אז די סיבת ההתנגדות פון רבי לייבוש איז ווייל ער האט נישט באקומען א פאסטען אב"ד בעלזא וומס"ב, דע באבקעס קענט איר גיין פארקויפען פאר בעלזע בחורים'לעך נישט פאר געזעצטע מענטשען
רבי לייביש איז שוין בימים ההם געווען אסאך מעהר ווי סיי וועלכע בנש"ק, ער איז געווען א בן יחיד פונ'ם פשעווארסקע רבי זצ"ל אשר עתידו לפניו, אין איך וועל אפילו מסכים זיין מיט דיר אז עס האט אים געשטערט אז מען האט אים נישט געגעבען די אב"ד פאסטען, אבער פון דא ביז זאגען אז מעהר פון דרייסיג יאהרען קען ער נישט מוחל זיין אויף די פגיעה בכבודו, ווען במשך די יאהרען האבען אים אסאך מענטשען וויי געטוהן זה בכה וזה בכה יכפר עליהם ה', און ער האט נישט אויף זיי קיין פאריבל אדער שנאה (כידוע ליודעים), איז פארט מיר א גאנג

איך ווייס אז אזוי האט מען איינגעבאקען און די קינדער און בעלזע חדר, אבער די ביזט שוין לכאורה געניג ערוואקסען איינציזעהן די געלעכטער וואס אזא הנחה ברענגט פאר יעדער וואס האט נאר די מינדעסטע פארקער מיט'ן פשעווארסק'ער רבי זז"ג

ולמשכיל ייאמר
איך גיי נישט דא אויספאקען מעלותיו וחסרונותיו של האי איש מורם מעם, יכלו הדיו והם לא יכלו, נאר בקצרה רבי לייבוש איז זיייער א'ן עקסטרעמע מענטש לטב ולמוטב, און דאס האט אים געברענגט צו טוהן פארשידענע זאכן במשך השנים, אבער צו ברענגען איין מעשה און אויף דעם בויען דרגת טוב לבו, קומט נישט פון גרויס חכמה, מחמת שני טעמים

א' אויף יעדע מעשה וואס די ברענגסט קען איך דיר ברענגען כהנה וכהנה ממדת טוב לבו הגדול

ב' אויב מען קען באסטעמפלען א מענטש מיט אפאר מעשה'לעך וואס מען האט געהערט און מקוה. דאן וואלט איך זייער נישט געוואלט זיין קיין בעלזע חסיד

ואידך פירושא הוא

[משכיל]

ער האט פשוט געוואלט זיין א העלד אין סאטמאר, עס איז די טבע פון מענטשן ווען איינער גייט אריבער פון איין פארטיי צו די געגנערס וויל ער ווייזן ווי געטריי ער איז צו די נייע רעליגיע זיינע, איך האב נישט קיין איין האר ספק אז דאס איז געווען די סיבה, ווייל דער עצם פאקט איז עס איז א גרויסע ווילדע שקר צו זאגן אז דער בעלזער רב זצ"ל האט נישט געלאזט נעמען קיין געלט פון די מדינה

בד"ו איך האב זייער נאנטע אינפארמאציע פון זיין עבר, איך רעד נישט נאך קיינע מעשה'לעך,

אויך מאכט ער ביי דיר א רושם ווי א ליבליכער מענטש?

אויך לאמיר זאגן א משל ווי איינער האט זיך מגייר געווען און זיינץ א ברודער א גוי האט געטשעפעט מיט א איד און די אידן זיינען געגאנגען אין איהם געכאפט און איהם אנגעזעצט די ביינער, קומט דער גר און ער שטעלט זיך אויך צו און גיט דעם גוי'שען ברודער זיינעם א גוטן זעץ אין קאפ, וואס מיינט איהר אז דאס איז שיין אדער מענטשליך,

ער איז דאך געווען א חסיד פון בעלזער רב וואס האט געהייסן גיין צו די בחירות און געזאגט אז מען דארף דאנקען דעם אייבערשטן אז עס איז דא א"י ווי א איד קען אוועק לייגן דעם קאפ, און גענומען רב אונטערמאן פאר מסדר קדושין, סא ווייל ער איז געווארען אן איידעם ביים לאנצוטער און ער האט געוואלט געפעלן שטעלט ער זיך זאגען שקרים, דאס איז ביי מיר א......

[רויטע וואנצעס]

עפעס האב איך אמאל געהערט אז די סקולענער רבי איז ברוגז אויפן בעלזער רבי, ווייל ער האט זיך מתחצף געווען צום טאטן ר' אליעזר זוסיא זצ"ל. איינער ווייסט אויב ס'איז אמת, פרטים?

[בעל הבית]

עפעס האב איך אמאל געהערט אז די סקולענער רבי איז ברוגז אויפן בעלזער רבי, ווייל ער האט זיך מתחצף געווען צום טאטן ר' אליעזר זוסיא זצ"ל. איינער ווייסט אויב ס'איז אמת, פרטים?

בעלזע רב איז געווען בערך 22 אין סקלעון'נע רבי זצ"ל אן אלטע מסירות נפש איד
קוים געקענט זעין,האט עם בעלזא רב שליט"א גהייסן זינגען א סאנג

[רויטע וואנצעס]

א דאנק פאר די אינפא. איך הער די היינטיגע סקולענער רבי וויל זיך נישט טרעפן מיט עם און האט זיך נישט געטראפן מיט אים זייט דעמאלס.