חסידיש-געמאכטע אפיקורסים

[[NAMELESS]]

פיינפול ריכטיג! כ'מיין ליטוואק האט שוין בארירט די טעמע.

איז שייך צו קענען העלפן יענעם אלץ א געזעלשאפט און דאך צוברעכן און אויסרייסן די סארט געזעלשאפט תוצאות?

[[NAMELESS]]

זאגסטו נישט אז 'געזעלשאפט' איז א דיירעקטע מקור צום פראבלעם? דאן איז נישט לכאורה די עצה צו צוברעכן די געזעלשאפטליכע לעבן, און לעבן מער א איינזאמערע אייגן לעבן לכה"פ כהליטאים?

ווי כ'פארשטיי פון דיר איז, אז "מען זאל ווייטער פארבלייבן אלץ א געזעלשאפט און פרובירן זיך ארויסהעלפן אז דער חבר זאל נישט פאלן". איז נישט דער 'געזעלשאפט' די פראבלעם גופא?

פארשטיי איך ראנג?

[moshav zekeinim]

.

[berlbalaguleh]

געוואלדיג: ייש"כ. די לייק איז פאר'ן מעקן זיינע דברי נאצה וכפירה...!

[נולד מאוחר]

העניך, כמיין די טרייבסט היפש איבער , סאיז כמעט נישט דא קיין חסידישע אפיקורסים אז מזאל אפי מאכן א שמועס דערוועגן

[מור וקציעה]

אין אלגעמיין זענען די ליטווישע פונקט אזוי פרום ווי חסידים, זייער אינטעליגענץ איז גארנישט ווייניגער ווי אונזער, און די קושיות און ספיקות וואס חסידישע אפיקורסים טראכטן זענען פונקט אזוי נוגע ליטווישע. טא, וואס ברענגט דעם חסיד צוצוקומען צו לייקענען תורה און אידישקייט ווען דער ליטוואק קומט ווייניגער אן ביז אהין?

יעצט לאמיר פארשטיין וואס געשעט ווען א ליטוואק'ס נשמה פאנגט אים אן נאגן ביים הארץ אז נישט אלעס וואס מ'פארקויפט ביי אונז איז אמת. ער פאנגט אן כאפן אז אסאך פון אונזערע באגרעניצונגען זענען באזירט אויף טעותים, נאאיוויטעט און שקר. עס שטערט אים, עס ווייטאגט אים, און ער נעמט זיך גרובלען צו פארשטיין וואס איז יא אמת און וואס נישט. פיין, ער זעט איין אז מ'מעג יא גלייבן אין עוואלוציע, מ'דארף נישט זיין אזוי אינגאנצן פארגלייבט אין קבלה, און זיין מחשבה-וועלט לייכט אויף. פלוצלינג איז זיין לעבן שוין נישט אזוי ענג, זיין קאפ איז אים ברייטער, און ער קען נאכלאזן פון זאכן וואס לייגן זיך אים שוין נישט אויפ'ן שכל. אז דאס לעבן איז אים באקוועמער געווארן בלייבט ער שטיין דארטן, און גייט נישט ווייטער.

אבער וואס געשעט ווען דער חסיד פאנגט אן ווערן געפלאגט מיט ספיקות איבער דעם חרדיש לעבן? די רגע וואס ער דרוקט נאר אויס איין ווארט סקעפטיציזם אויף א געזעלשאפטליכער נארישקייט ווערט ער תיכף אפגעשטעמפלט אן "אויפגעקלערטער". אז ער גייט א טריט ווייטער איז ער א ציוני, און ווען ער קומט אזש צו צווייפלען אז עס זענען היינט דא בעלי רוח הקודש איז ער שוין אן "אפיקורס". ביי ליטווישע זענען אויך דא שמאלקעפיגע מענטשן וואס וועלן זיך ווארפן מיט אזעלכע טערמינען ווי "אפיקורס" – אבער נאר ביי חסידים איז עס פולקאם איינגעבאקן ווי אן אינטעגראלער חלק פון דעם געדאנקענגאנג.

דער ליטוואק וועט פיל לייכטער טרעפן א באקוועמען ארט אין אידישקייט וואס איז מקובל פאר'ן שכל. דער חסיד – אין דער רגע וואס ער איז איין טראפ ארויס פון דעם נארמאטיוון מהלך מוז ער תיכף זיין א מאראנא, אן "אנוס", און באהאלטן פון יעדן וואס ער האלט באמת. דאס זיין אן אנוס איז זייער פיינפול, און ברענגט נאר אז דער מענטש זאל נישט טרעפן זיין ארט אין אידישקייט. דאס וועט אים אדער איר פירן ווייטער צו קלעטערן און גרובלען און אנקומען ביז'ן ווערן אן אפיקורס ממש.

זייער שיין א גרויסען דאנק


אויב איז עס ריכטיג אז ביי חסידים איז דא העכערע פראצענטען פון יונגעלייט וואס צווייפלען אין די יסודות האמונה, איז עס לכאורה נישט ווייל ביי ליטאים איז דא מער טאלעראנץ אדער ברייטקייט,

אדרבה, ליטאים זענען בד''כ מער פאנאטיש און דוגמאטיש און איינער וואס צווייפלט אין די השקפה אדער דעת תורה ווערט באזייטיגט אסאך שנעלער

משא''כ ביי חסידים קענט איר גרינגער טרעפען אפענע ציניקער/לצים/אויפגעקלערטע וואס זענען חשובע מענטשען (דוגמת המגיה הידוע פונם אומאפהעניגען זשורנאל, שטייצעך איך קען נישט אויסרעכענען די אומצאליגע נעמען וואס קומען גראד ארויף אויפן געדאנק אין א פובליק פורום)

לדעתי האט עס אביסעל צוטוהן מיט דעם וואס דער חסיד [פון סיי וועלכע קרייז] איז על כרחך מער ציניש פון אנהויב אׇן צוליב די היפאקראטיע פון זייערע אדמו''רים וואס לעבן אין לוקסוס, אויסגעצאלטע הייזער פאר די קינדער און אייניקלעך, לויפן פון וואקאציע צו וואקאציע, גאראנטירטע אינקומס וכו' בשעת ווען דער חסיד בד''כ מוטשעט זיך דורך שטופען דעם חודש,

משא''כ ביי די ליטאים לעבען נישט זייערע גדולים אין גרויס רייכקייט און לוקסוס מער ווי עווריזש מענטשען עכ''פ נישט אפען

[berlbalaguleh]

מור וקציעה: מיט די ערשטע העלפט פון דיין תגובה ביניך מסכים 100%. אבער די צווייטע העלפט וואו דו ברענגסט סיבות וטעמים פארוואס חסיד'ישע אידן זענען בדרך כלל מער ציניש ווייל זיי קוקן צו ווי די אדמורי"ם און זייערע קינדער לעבן אין לוקסוס און די פשוטי עם מוטשען זיך מיט'ן טאג טעגליכן לעבן. וויל איך דיר זאגן אז דאס איז א דזשענעראלייזעישן. ווייל דער רבי צו וועם איך קער מיך אן האט נישט קיין טראפ לוקסוס אין זיין דירה. און זיינע קינדער וואוינען אלע אין געדונגענע דירות. קיין איינציגער האט נישט זיין אייגן הויז. ביי מיין רעבי'ן אין דיינינג רום איז שוין דא די זעלבע לייטינג פיקטשער פאר מער ווי פערציג יאר. און איך גיי זייער אפט ארויף אין זיין דירה. און ווען ער האט אמל אפגעקויפט אן אלטן קעדילעק פון א שכן, וואס יענער האט שוין געהאלטן ביי אוועקווארפן, האט ער אייביג געזאגט...מה יאמרו הבריות. איך, די רבי פארט מיט א קעדדי...! היינט האט ער א פשוט'ע מיני ווען וואס דער גבאי דרייווט...מער וויל איך נישט זאגן מפני חשש גילוי...ממילא קענמען נישט מאכן א סטעיטמענט אז אלע רעבעס לעבן אין לוקסוס...יא. זיכער געוויסע העיליגע רעבעס (וועלכע וועיסן קעינמאל גארנישט)...אבער די עכטע מנהיגי הדור לעבן בכלל נישט אין לוקסוס...!

[מור וקציעה]

טאקע וועגען דעם איז ידידינו ר' בערל געבליבען שטארק אין די עיקרי אמונה ב''ה

איך רעד באופן כללי און פון די גרויסע פירמעס (א שטייגער ווי צאנז סקווירא בעלזא סאטמר וכו')

[זבולון]

האסט אראפ געלייגט א הנחה אז עס געשעהט מער ביי חסידים ווי ביי נישט-חסידים, איך ווייס נישט אויב עס איז ריכטיג, און איך וועל נישט ווערן קאנווינסד בעפאר דו וועלסט נישט נעמען אן אויסגעהאלטענע סורוועי, וואס איז אוממעגליך. ווארשיינליך זייענדיג א חסיד שטויסטו זיך אן מער אין חסידים.

אזוי צו אזוי, דיין פונקט איז אייביג ריכטיג. טערארעזירן טאר מען קיינמאל, און נישט נאר ווייל עס וועט נישט העלפן אדער גאר קאליע מאכן, נאר בעיקר ווייל מען טאר נישט טערארעזירן אנדערע. ספיקות און קושיות מוז אייביג זיין לעגעטים.

בכלל, כדי צו מגדיר זיין איינעם אלס אן אפיקורוס איז זייער שווער. מ׳ברויך צו זיין א גרויסער אפיקורוס צו קענען פונקטליך ארויסהאבן די הגדרה פון אן אפיקורוס. וואס דארפן מיר זיך פאטשקען אין שמוץ?

ווען די מאמינים וועלן זיין אזעלכע שטארקע און קלארע מאמינים, וועלן מיר קענען זיך נעמען צו די אפיקורסים. ביזדערווייל, האב איך נאכנישט געטראפן קיין מענטשן מיט א פעסט געבויעטע אמונה, און נישט קיין איינער מיט א פעסט געבויעטע כפירה. מיר זענען אלע בני אנוש, מיט אונזערע באגרעניצונגען, און מיר אלע מוטשען זיך מיט קושיות און ספיקות, כל חד וחד לפום דרגא דיליה.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

איך האב אנגערירט דער נקודה דא, און מ'האט מיר אביסל אטאקירט. ס'איז נאך דא וואס אויסצושמועס'ן און איך האב אביסל געשריבען דא אויך

[תורה ומדע]

אלס קומפט וויל מען לערענט נישט גפ"ת אויפן ריכטיגען אוביעקטיווען דרך באופן של הישיבות הק דליטא. ואידך פירושא הוא זיל גמור..

[berlbalaguleh]

זבולון: דו זאגסט צווישן איבעריגע אז צו קענען וויסן אויף זיכער אויב איינער איז אן אפיקורס מוז מען אליינס זיין א גרויסער אפיקורס...
איך האב א פשוט'ע הגדרה פאר אן אפיקורס...(און איך קען עטליכע פערזענליך.)...איינער וועלכער גלייבט נישט אין דרשות ודברי חז"ל. ער טראכט זיך..."מאי אהנו לן רבנן"...ער האט קאנטעמפט (סארי. כ'ווייס נישט דאס אידישע ווארט פאר דעם.) פאר די חכמי התלמוד. ער האלט אז זייערע דרשות זענען איבריג...און זיי געבן גארנישט צו צום דיאלאג...!

[berlbalaguleh]

תורה ומדע: איך האלט אויך אז מ'דארף לערנען גפ"ת מיט א ברייטערן פערספעקטיוו. אבער נישט אין די ליטווישע ישיבות און זייער דרך הלימוד ליגט די לעזונג. נאר די מגידי שיעור און רבי'ס דארפן האבן א ביסל מער וועלטליכע בילדונג. ווי היסטאריע און געאגראפיע און סאציאלע לימודים. און פון דעם קוק ווינקל לערנען פשט אין די גמרא...!

[תורה ומדע]

תורה ומדע: איך האלט אויך אז מ'דארף לערנען גפ"ת מיט א ברייטערן פערספעקטיוו. אבער נישט אין די ליטווישע ישיבות און זייער דרך הלימוד ליגט די לעזונג. נאר די מגידי שיעור און רבי'ס דארפן האבן א ביסל מער וועלטליכע בילדונג. ווי היסטאריע און געאגראפיע און סאציאלע לימודים. און פון דעם קוק ווינקל לערנען פשט אין די גמרא...!

נוסח שטיינזאלץ?

[טאמעוואטע]

לויט וויזוי איך קיק עס אהן איז נישט דא קיין אפיקורסים וואס איז אמאל געווען דאס הייסט איינער וואס גלייבט נישט אין יציאת מיצרים אדער קען דיר אויפווייזן אז די געשעניש פין מן איז קיינמאל געווען, די אלע היינטיגע אזויגעריפענע אפיקורסים האלטן ביי זיראו. לעבן אין די פאפערייען מיט זיין פרוי אז ער איז א ערליכע אינגערמאן איז עים לאנגווייליג געווארן קימט ער ארויף מיט א שפריכווארט או טי די וואס דאס מיינט אין אידיש. די אידישע פארלאנגען זענען מיר צי שווער. אלזאו פאר אזעלכע אינגעלייט קימט נישט אריין עים מקרב זיין אין נישט פארשעמען ווייל זיי זענען פורקי עול

Sent from my SM-N930T using Tapatalk

[mevakesh]

לויט וויזוי איך קיק עס אהן איז נישט דא קיין אפיקורסים וואס איז אמאל געווען דאס הייסט איינער וואס גלייבט נישט אין יציאת מיצרים אדער קען דיר אויפווייזן אז די געשעניש פין מן איז קיינמאל געווען, די אלע היינטיגע אזויגעריפענע אפיקורסים האלטן ביי זיראו. לעבן אין די פאפערייען מיט זיין פרוי אז ער איז א ערליכע אינגערמאן איז עים לאנגווייליג געווארן קימט ער ארויף מיט א שפריכווארט או טי די וואס דאס מיינט אין אידיש. די אידישע פארלאנגען זענען מיר צי שווער. אלזאו פאר אזעלכע אינגעלייט קימט נישט אריין עים מקרב זיין אין נישט פארשעמען ווייל זיי זענען פורקי עול

Sent from my SM-N930T using Tapatalk

עס דערקוויקט די הארץ צו הערן אזעלכע קלארע דיבורים קולע אל השערה כמים קרים על נפש עייפה
ישר כח!

[ביבער]

לויט וויזוי איך קיק עס אהן איז נישט דא קיין אפיקורסים וואס איז אמאל געווען דאס הייסט איינער וואס גלייבט נישט אין יציאת מיצרים אדער קען דיר אויפווייזן אז די געשעניש פין מן איז קיינמאל געווען, די אלע היינטיגע אזויגעריפענע אפיקורסים האלטן ביי זיראו. לעבן אין די פאפערייען מיט זיין פרוי אז ער איז א ערליכע אינגערמאן איז עים לאנגווייליג געווארן קימט ער ארויף מיט א שפריכווארט או טי די וואס דאס מיינט אין אידיש. די אידישע פארלאנגען זענען מיר צי שווער. אלזאו פאר אזעלכע אינגעלייט קימט נישט אריין עים מקרב זיין אין נישט פארשעמען ווייל זיי זענען פורקי עול

Sent from my SM-N930T using Tapatalk

סאיז פשוט אזוי, ווי שווער איז דען צו לערנען גפ"ת אויפן ליטווישן דרך?

[טייערע ברודער]

קומט אויס פון העניך׳ס ווערטער, אז דער ליטווישער מהלך איז מער שכל׳דיג ווי דער חסידישער מהלך, און דערפאר פארלירען ווייניגער ליטווישער זייערער אמונה.
I care to differ.

Sent from my LG-H525n using Tapatalk

[פרייוויליג]

[tag]אבטולמוס[/tag] האט שוין אנגערירט די נקודה פונעם פותח האשכול מיט א געוואלדיגע בהירות - ליין דא

[tag]זבולון[/tag] האט מיך ממש ארויסגעכאפט די ווערטער פון מיין מויל. רוב אפיקורסים וועמען דו באצייכנסט אלס אפיקורס, גייען אפילו נישט אריין אין די קאטעגאריע פון די חזון איש אז 'נעבעך אן אפיקורס איז אויך אן אפיקורס'. צווישן די חסידים קענסטו טרעפן אסאך אזוי ווי דו שרייבסט: "ציניקער/לצים/אויפגעקלערטע". ווער זענען די מערהייט שרייבער דא אויב נישט חסידים. און ווי אויך ווייסט יעדער, אז חסידות איז געבויעט אויף א גאר שארפע עקסטערעמע וועג. נעם א דוגמה די ביהמ"ד אוהל ישרים, וואס אנאנסירט אז זיי גייען נישט מוצא זיין פרויען וואס גייען מיט שייטלעך מיט תקיעות שופר. ווען איך האב דאס געזען האב איך געמיינט איך פאל אראפ. איז דאס תורה? הזאת נעמי? איז דאס די אידישע פאלק וואס ווערט באשריבן אין תנ"ך?

פערציג אוהל ישרים צעטלעך איז די והותר פאר איינעם מיט א שוואכע הארץ איבערצולאזן אלעס אונטער זיך. דאס האט גארנישט מיט אפיקורסות. דאס האט מיט אנגעגעסענע עקסעסיוו none sense וואס לאו כל מוחא סבל דא.

און דאס וואס העניך שרייבט: אז די "וואס מאכן אוועק די וואס האבן ספיקות מיט דער טענה אז עס קומט נאר פון ווייטאג. צו זאגן אזוי איז אראגאנט און רשעות'דיג". איז ריכטיג און אומריכטיג.

עס איז ריכטיג, ווייל עס זענען פארהאנען צאללאזע מענטשן וואס האבן לעגיטימע קשיות, און האט זיי מעגליך יא צוגעפירט צו אפיקורסות, און עס האט גארנישט מיט ווייטאג.

און עס איז אומריכטיג, ווייל נישט יעדער וואס לאזט איבער אידישקייט אדער האט קשיות ווערט אן אפיקורס. קשיות זענען געזונט, טענות זענען געזונט, אבער דאס זענען נאכנישט קיין סמנים פון אפיקורסות. און יא, אסאאך מאל קומען קשיות פון ווייטאג, עין ערך אוהל ישרים. דער מענטש כאפט אליין נישט אסאך מאל מהיכן קשיא זה חי.

[גנדי]

העניך, כמיין די טרייבסט היפש איבער , סאיז כמעט נישט דא קיין חסידישע אפיקורסים אז מזאל אפי מאכן א שמועס דערוועגן

#אונטער-די-קארפעט

[גנדי]

לויט וויזוי איך קיק עס אהן איז נישט דא קיין אפיקורסים וואס איז אמאל געווען דאס הייסט איינער וואס גלייבט נישט אין יציאת מיצרים אדער קען דיר אויפווייזן אז די געשעניש פין מן איז קיינמאל געווען, די אלע היינטיגע אזויגעריפענע אפיקורסים האלטן ביי זיראו. לעבן אין די פאפערייען מיט זיין פרוי אז ער איז א ערליכע אינגערמאן איז עים לאנגווייליג געווארן קימט ער ארויף מיט א שפריכווארט או טי די וואס דאס מיינט אין אידיש. די אידישע פארלאנגען זענען מיר צי שווער. אלזאו פאר אזעלכע אינגעלייט קימט נישט אריין עים מקרב זיין אין נישט פארשעמען ווייל זיי זענען פורקי עול

Sent from my SM-N930T using Tapatalk

יישר כח פאר קאנפירמען דאס וואס העניך שרייבט.

[גנדי]

לויט וויזוי איך קיק עס אהן איז נישט דא קיין אפיקורסים וואס איז אמאל געווען דאס הייסט איינער וואס גלייבט נישט אין יציאת מיצרים אדער קען דיר אויפווייזן אז די געשעניש פין מן איז קיינמאל געווען, די אלע היינטיגע אזויגעריפענע אפיקורסים האלטן ביי זיראו. לעבן אין די פאפערייען מיט זיין פרוי אז ער איז א ערליכע אינגערמאן איז עים לאנגווייליג געווארן קימט ער ארויף מיט א שפריכווארט או טי די וואס דאס מיינט אין אידיש. די אידישע פארלאנגען זענען מיר צי שווער. אלזאו פאר אזעלכע אינגעלייט קימט נישט אריין עים מקרב זיין אין נישט פארשעמען ווייל זיי זענען פורקי עול

Sent from my SM-N930T using Tapatalk

יישר כח פאר קאנפירמען דאס וואס העניך שרייבט.

[זבולון]

האסט אראפ געלייגט א הנחה אז עס געשעהט מער ביי חסידים ווי ביי נישט-חסידים, איך ווייס נישט אויב עס איז ריכטיג, און איך וועל נישט ווערן קאנווינסד בעפאר דו וועלסט נישט נעמען אן אויסגעהאלטענע סורוועי, וואס איז אוממעגליך. ווארשיינליך זייענדיג א חסיד שטויסטו זיך אן מער אין חסידים.

ווי כ'האב געשריבן אין דעם ארטיקל איז עס נישט נאר מיין פערזענליכע מיינונג, נאר די מיינונג פון ליטווישע זעלבסט וואס קענען דעם דארטיגן מצב. און יעצט זע איך אז [tag]ליטוואק פון בודאפעסט[/tag] האט געשריבן ממש כדברי אין אן אנדערן אשכול.

עס מאכט עס נאך אלס נישט פאר אן אויסגעהאלטענע סורוועי.