היינט צוטאגס, קוקט מען אן די גאנצע מושג פון א נדה פאר א העכערע רייניגונג פראצעדור וואס די פרוי גייט אריבער יעדע חודש. די 'טומאת נדה' איז פארטוישט געווארן ווען מ'לייגט די דגוש אויף 'טהרת המשפחה', יעדע כלה לערערין דערציילט פאר די מיידלעך איבער די גרויסקייט פון קדושת המקוה, די סגולות וואס ליגן דערין, די געוואלדיגע דערהויבנקייט וואס קומט מיט דעם, דאס באנייען דעם לעבן יעדע חודש, א.א.וו.
אבער נישט אייביג האט מען געלייגט דעם דגוש אויף אזא פאזיטיווע זייט, אמאל איז געווען א פחד פון א 'נדה'. זי האט באזיצן שרעקעדיגע כוחות, זי איז געווען טמאה ומרוחקת, מ'האט מורא געהאט צו שטיין נעבן איר ווייל איר בליק האט שוין געקענט אפטון שאדן, און די גאנצע זאך האט זיך געדרייט ארום מיסטיציזם.
[center]אות א':[/center]
[center]כוחות רעות באשה נדה.[/center]
דער אמת איז, אז פון פשטות לשון הפסוק זעט מען אויך נאר בעיקר א דערווייטערונג פון די פרוי, ווי עס שטייט (ויקרא טו, יט-כד):
"ואשה כי תהיה זבה, דם יהיה זבה בבשרה, שבעת ימים תהיה בנדתה, וכל הנגע בה יטמא עד הערב: וכל אשר תשכב עליו בנדתה יטמא, וכל אשר תשב עליו יטמא: וכל הנגע במשכבה, יכבס בגדיו ורחץ במים, וטמא עד הערב: וכל הנגע בכל כלי אשר תשב עליו, יכבס בגדיו ורחץ במים, וטמא עד הערב: ואם על המשכב הוא, או על הכלי אשר הוא ישבת עליו בנגעו בו, יטמא עד הערב: ואם שכב ישכב איש אתה, ותהי נדתה עליו, וטמא שבעת ימים, וכל המשכב אשר ישכב עליו יטמא".
די תורה איז זיך נישט מתייחס צו א העכערקייט וואס קומט דורך טבילה, נאר צו א פשוט'ע טמא'נע פרוי, וואס אלעס וואס זי רירט צו ווערט טמא, און יעדער וואס רירט איר צו ווערט טמא, און אפילו דורכן צורירן עפעס וואס זי האט צוגערירט ווערט מען טמא, און איר טומאה איז די העכסטע טומאה פאר א לעבעדיגע מענטש - אן 'אב הטומאה'. דאס געבט שוין א שטיקל אומהיימליכן געפיל אז עפעס איז זייער נישט בסדר מיטן נדה, אבער נאר ווען מ'גייט אדורך די פריערדיגע מקורות, זעט מען אז די בליק איז טאקע געווען זייער נעגאטיוו.
אויפן פסוק (בראשית לא, לה): "ותאמר אל אביה אל יחר בעיני אדני כי לוא אוכל לקום מפניך כי דרך נשים לי", שרייבט דער רמב"ן בזה"ל:
"לא הבינותי מה התנצלות זה, וכי הנשים אשר להם האורח לא יקומו ולא יעמודו? ...והנכון בעיני כי היו הנדות בימי הקדמונים מרוחקות מאד, כי כן שמן מעולם 'נדות' לריחוקן כי לא יתקרבו אל אדם ולא ידברו בו, כי ידעו הקדמונים בחכמתם שהבלן מזיק, גם מבטן מוליד גנאי ועושה רושם רע, כאשר בארו הפילוסופים. עוד אני עתיד להזכיר נסיונם בזה (ויקרא יח יט).
והיו יושבות בדד באהל לא יכנס בו אדם, וכמו שהזכירו רבותינו בברייתא של מסכת נדה: 'תלמיד אסור לשאול בשלמה של נדה, רבי נחמיה אומר אפילו הדבור היוצא מפיה הוא טמא, אמר רבי יוחנן אסור לאדם להלך אחר הנדה ולדרוס את עפרה, שהוא טמא כמת, כך עפרה של נדה טמא, ואסור ליהנות ממעשה ידיה'. ולכך אמרה רחל, ראויה הייתי לקום מפני אדוני לנשק ידיו, אבל דרך נשים לי ולא אוכל להתקרב אליך וגם לא ללכת באהל כלל, שלא תדרוך אתה עפר רגלי, והוא החריש ממנה ולא ענה אותה, כי לא היו מספרים עמהן כלל, מפני שדבורה טמא".
דער רמב"ן זאגט אונז דא אין אומצוויידייטיגע ווערטער, אז א נדה איז געווען גענצליך מרוחק פונעם המון עם, אפגעזונדערט און דערווייטערט, די מעשה ידיה איז געווען טמא און אפילו אירע פיסטריט זענען געווען פראבלעמאטיש. א בליק פון א נדה לאזט איבער א שלעכטע רושם, און אפילו 'הבלה מזיק'. איר נאמען 'נדה' קומט גאר משורש 'מנודה', ווייל זי איז כביכול געווען ווי א מנודה פונעם כלל. דאס איז נישט נאר געווען א בליק פונעם פאלק, און איז נישט נאר געווען עפעס וואס 'ידוע הקדמונים בחכמתם', און כן 'בארו הפילוסופים', נאר זאגאר א הלכה השנויה בברייתא דמסכת נדה [ועי' בזה בסמוך].
[center]שני טעמים לטמא את הנדה.[/center]
ווי דער רמב"ן דערמאנט בתוך דבריו, חזר'ט ער שפעטער איבער די נקודה באריכות יתר, אויפן פסוק (ויקרא יח, יט): "ואל אשה בנדת טמאתה לא תקרב לגלות ערותה". וז"ל הרמב"ן שם:
"אסר הכתוב הנדה מפני טעם שהזכרתי (לעיל בפסוק ו) שלא התירה התורה המשכב רק לקיום הזרע, והנה הולד נוצר מדם האשה כולו או רובו כאשר הזכרתי כבר (לעיל יב ב), ומדם הנדות לא יהיה נוצר כלל, ואיך יעשה ממנו ולד והוא סם המות ימית כל בעל חיים שישתה אותו או יאכלנו, והנה בהיות ברחם דם נדה הרבה לא תתעבר ממנו כי לא יוצר כלל, ואף אם תתעבר מדם אחר ויהיה נזון מזה הוא ימיתנו, וכבר הזכירו הרופאים עוד שאם יהיה נזון מדם משובח וכל מזונו מדם טוב אלא שנשתקע בתוכו מדם הנדות יחמיץ אותו ויוליד בולד שחין ואבעבועות למיניהם, ועל דעת רבותינו (תנחומא מצורע א) אם ישאר ממנו בגופו קצת יהיה הולד מצורע, ומכל הפנים האלו ראוי שתרחיק התורה משכב הנדה.
ועוד הגידו בו נסיון אמיתי והוא ממפלאות תמים דעים בתולדה, כי הנדה בתחילת זובה אם תביט במראה של ברזל הבהיר ותאריך לראות בה, יראו במראה טיפות אדומות כטיפות דם, כי הטבע הרע המזיק שבה תוליד גנאי, ורוע האויר ידבק במראה, והנה היא כאפעה הממית בהבטתו, וכל שכן שתזיק לשוכב עמה אשר תדבק גופה ומחשבתה בו ובמחשבתו, ולכך גזר עליו הכתוב (לעיל טו כד) ותהי נדתה עליו, כי רעתה רוע מתדבק, והוא שאמר "בנדת טומאתה", ויאמר טומאת הנדה (יחזקאל לו יז), כי יזכיר בה לעולם טומאה שהיא כשרץ וכאיש המצורע שטומאה להם בגופם, ויתכן שזהו טעם את מקורה הערה והיא גלתה את מקור דמיה (להלן כ יח), כי המקור המושחת ההוא ראוי להסתם לא שיגלה וישאב ממנו מים הרעים המזיקים מאד, והנה נאסר לזרע הקודש כל ימי טומאתה עד שתטבול במים, כי אז תטהר גם במחשבתה ותהיה נקיה לגמרי".
לאמיר עס מפרש זיין אין קורצן: דער רמב"ן שטעלט אוועק צוויי טעמים פאר טומאת נדה, ביידע באזירט אויף פארצייטישע אבערגלויבן.
דער ערשטער טעם איז, לויט וואס דער רמב"ן שמועסט אויס אביסל פריער (פסוק ו') לענין איסור עריות של קרובי משפחה, אז איינע פון די טעמים לאיסור איז: "כי המשגל דבר מרוחק ונמאס בתורה זולתי לקיום המין, ואשר לא יולד ממנו הוא אסור, וכן אשר איננו טוב בקיום ולא יצלח בו, תאסור אותו התורה" - כלשונו. דערפאר היות א פרוי בעת נדתה קען נישט מוליד זיין, עכ"פ נישט קיין געזונט קינד, איז תשמיש אסור. דער רמב"ן לייגט נאר צו הסברים ונימוקים וואס זענען פול מיט אבערגלויבן און אמאליגע נישט געשטויגענע דאקטאריי (דער דם נדה איז "סם המות ימית כל בעל חיים שישתה אותו או יאכלנו", א.א.וו.), וואס איז כהיום שוין טאטאל אפגעפרעגט פון א וויסנשאפטליכע שטאנדפונקט.
דער צווייטער טעם איז (ווי אויבנדערמאנט אויפן פסוק 'כי דרך נשים לי'), ווייל א פרוי בעת נדתה איז פשוט א מסוכנ'דיגע פרוי פאר די ארומיגע. אויב זי וועט קוקן אין שפיגל וועט זי זען בלוט, זי איז ממש כאפעה הממית בהבטתו, און כ"ש אז זי קען מזיק זיין איינער וואס איז זיך מדבק אין איר. די לענגערע שילדערונג, גאר גערופן 'נסיון אמיתי ממפלאות תמים דעה בתולדה', איז געוויס באזירט אויף די וועלטס פילאזאפן אין די פריערדיגע תקופה וואס האבן גערעדט שטותים לעבנדיג אין א וועלט וואו מיסטיציזם און אבערגלויבן האט געהערשט ביד תקיפה, און עס האט געהערשט אן אפיציעלע מישעריי צווישן רעליגיעזע אנשויאונגען און אזויגערופענע וויסנשאפט.[/justify]
