ס'איז מיר געווען אינטערסאנט ווען כ'האב געזעהן....

[berlbalaguleh]

אדנירם: דו דערמאנסט מיר אן אינטרעסאנטע הערה. (וואס איך האב שוין אמאל אויפגעברענגט.)
דער אופן פון ביטוי פונ'ם אות ח', מיט וואס די גויים בד"כ אין אונזערע מדינות האבן שוועריגקייטן. זיי זאגן עס ארויס אזוי ווי א ה'. אבער אין געוויסע מדינות אין דרום און צענטראל אמעריקע, וואו דער אות ח' (פארשטייצעך אין זייער שפראך) איז א טייל פונ'ם וואקאבולאר, האט די אלגעמיינע באפעלקערונג קיין שום פראבלעמען מיט מבטיא זיין דעם אות. פונקט אזוי ווי די אשכנזים....!
די אות...J זאגט מען ארויס אזוי ווי ...ח'...!
Jose... is pronounced...Khosay...! Jaime...is pronounced as the Hebrew name...Chaim...חיים...!

[הוגה]

[justify]זייענדיג אין די שבוע שחל בו האלאווין, וואלט געווען גאר פאסיג ארויפצוברענגן דעם העכסט אינטערעסאנטע ברייתא וואס ווערט געברענגט אין מסכת סנהדרין.

דתניא ר"א אומר מתים שהחיה יחזקאל עמדו על רגליהם ואמרו שירה ומתו מה שירה אמרו ה' ממית בצדק ומחיה ברחמים ר' יהושע אומר שירה זו אמרו ה' ממית ומחיה מוריד שאול ויעל ר' יהודה אומר אמת משל היה אמר לו רבי נחמיה אם אמת למה משל ואם משל למה אמת אלא באמת משל היה ר"א בנו של ר' יוסי הגלילי אומר מתים שהחיה יחזקאל עלו לארץ ישראל ונשאו נשים והולידו בנים ובנות עמד ר"י בן בתירא על רגליו ואמר אני מבני בניהם והללו תפילין שהניח לי אבי אבא מהם.

קלערנדיג פון דער ברייתא איז מיר שווער א צאל קשיות ואיבעיות. ווי אזוי פארשטייט איר דאס וואס רבי יהודה זאגט "אמת משל היה"? עס זענען דא וואס טייטשן עס צו מיינען אז עס איז נאר א משל אבער מיט אן אמת'ע מעסעדזש. אלענפאלס, ווען זאגט מען אז א געוויסע נביאות איז באמת געשעהן און ווען זאגט מען אז א געוויסע נביאות איז נאר א משל? און ווער איז דער וואס האט די כח מחליט צו זיין ווען עס איז א משל און ווען נישט? הלמאי, אומגלויבליכקייט איז דאך נאר רעלאטיוו.

יעצט לויט ר"י בן בתירא איז די מעשה אמת ויציב, מתים האבן זיך אויפגעוועקט, זיי זענען ארויס פון קבר, געזאגט שירה, גלייגט תפילין, מקיים געווען פריה ורביה אין ארץ ישראל און זיך צוריקגעלייגט אין קבר. וויאזוי פארשטייט איר דאס? איז דאס ממש געשעהן אזוי ווי מיר בני בשר ודם פארשטייען עס אדער איז דאס נאר העכערע זאכן? אדער איז אפשר מעגליך אז ר"י בן בתירא האט פשוט געהאלטן אז עס איז וויכטיג צו משקר זיין פאר די קינדער'ס וועגן? און אויב איז עס ממש געשעהן, ווי קומט עס אז רבי יהודה זאל עס לייקענען? סתם ווייל ער האט נישט געהערט פון א קראנטע מקור נעמט ער די דרייסט עס צו לייקענען און זאגן אז עס איז נאר א משל? איז דאס נישט כפירה ממש במובן החרדיזם?

און יעצט צו די תפילין, וואס האט ר"י בן בתירא געוואלט ארויסברענגן מיט דעם פרט פון די מעשה? ער האט דאך נישט געזעהן ווי יענע בר מינן טוט אן די תפילין, ס"ה האט ער זיך געדארפט פארלאזן אז דאס זענען טאקע די דאזיגע תפילין אויף די זעלבע מקור וואס האט אים פארציילט אז די מעשה איז אמת ויציב. מיט וואס מאכט דער פרט שטערקער און מער גלויבליך די גאנצע מעשה? וואס איז טאקע געשעהן מיט די תפילין? איז עס נאך בנמצא היינט אין א מוזעאם?


.[/justify]

[שמערל]

וואס האט לערנען נך מיט האלאווין?[emoji6]

לעצם הקושיא וואלט איך געזאגט אז ער טענה'ט אז על פי פשטות הכתוב זאגט יחזקאל אז ער האט געזעהן א מראה וואס איז א משל אויף די תחייה פון כלל ישראל. און פונקט ווי אלע אנדערע מראות וואס יחזקאל האט געזעהן פארשטייט יעדער אז ס'איז נאר א משל אויף עפעס העכערס, און מיינט נישט ווירקליך אז גאט רייט אויף וועגענער מיט פיר פנים'דיגע שרפים, די זעלבע מיינט נישט אז די נבואה פון תחיית המתים איז ווירקליך פארגעקומען, נאר איז נאר א משל.
דאס הייסט אז ר' יהודה לייקענט נישט אין תחיית המתים ווייל ער איז א מורא'דיגער ראציאנאליסט וואס גלייבט נאר אין וואס מאכט סענס , די תנאים ואמוראים האבן גענוג און נאך מעשיות ווי זיי אליין האבן מחיה מתים געווען אין וואס ר' יהודה האט נישט געהאט קיין שום פראבלעם צו גלייבן אפילו ווען די מקור הסיפור איז געווען שוואכער ווי א פסוק, נאר פשוט ווייל ב"אמת" משל הוא, פערצופאל דא על פי אמיתת פשט הכתוב איז עס נאר א משל.

[[NAMELESS]]

הרב הוגה, דו דערמאנסט מיך פונעם ליטוואק וואס כדי צו שטעלן א פונקט האט ער געפרעגט קשיות אין גמרא וואס זענען נישט שווער געווען, עד שאמרו לו חבריו אז זיינע קשיות זענען בגדר 'ויש להקשות בדוחק'...


לאמיך צונעמען דיינע אייזן שטארקע קשיות, און זען ווי שווער זיי זענען ווירקליך:

ווי אזוי פארשטייט איר דאס וואס רבי יהודה זאגט "אמת משל היה"? עס זענען דא וואס טייטשן עס צו מיינען אז עס איז נאר א משל אבער מיט אן אמת'ע מעסעדזש. אלענפאלס, ווען זאגט מען אז א געוויסע נביאות איז באמת געשעהן און ווען זאגט מען אז א געוויסע נביאות איז נאר א משל? און ווער איז דער וואס האט די כח מחליט צו זיין ווען עס איז א משל און ווען נישט? הלמאי, אומגלויבליכקייט איז דאך נאר רעלאטיוו.

איך פארשטיי אז ס'קען מיינען א משל מיט א ריכטיגע מעסעדזש [די לשון איז אביסל אומקלאר, ויתכן שנפל טעות בגמ']. אלנפאלס, דיין קשיא 'ווען זאגט מען אז א געוויסע נבואה איז געשען און אן אנדערע איז נאר א משל', איז קיין קשיא אויב מיר נעמען אן אז דער האט אזוי מקבל געווען פון זיין רבי, און דער האט אזוי מקבל געווען פון זיין רבי [יעצט קענסטו זיך שטעלן, וויאזוי זיי האבן געקענט האבן צוויי קעגנזייטיגע קבלות. טאקע א גוטע קשיא, וואס איז נוגע ביי אכציג פראצענט מחלוקות אין ש"ס, און פארדינט אן אפהאנדלונג פאר זיך]. ס'איז שטארק יתכן אז א רבי האט געזאגט פארן תלמיד אז אפילו ווען ס'וואלט נישט געווען אמת ליגט אין דעם א ריכטיגע מעסעדזש, און פון דארט איז עס געפארן ווייטער... הכלל, אזויווי אלעס אין תלמוד, זענען מימרות ודינים אריבער אן עוואלוציאנערישן פראצעדור.

יעצט לויט ר"י בן בתירא איז די מעשה אמת ויציב, מתים האבן זיך אויפגעוועקט, זיי זענען ארויס פון קבר, געזאגט שירה, גלייגט תפילין, מקיים געווען פריה ורביה אין ארץ ישראל און זיך צוריקגעלייגט אין קבר. וויאזוי פארשטייט איר דאס? איז דאס ממש געשעהן אזוי ווי מיר בני בשר ודם פארשטייען עס אדער איז דאס נאר העכערע זאכן? אדער איז אפשר מעגליך אז ר"י בן בתירא האט פשוט געהאלטן אז עס איז וויכטיג צו משקר זיין פאר די קינדער'ס וועגן? און אויב איז עס ממש געשעהן, ווי קומט עס אז רבי יהודה זאל עס לייקענען? סתם ווייל ער האט נישט געהערט פון א קראנטע מקור נעמט ער די דרייסט עס צו לייקענען און זאגן אז עס איז נאר א משל? איז דאס נישט כפירה ממש במובן החרדיזם?

ר"י בן בתירא זאגן קלאר וואס עס האט פאסירט, און איך זע נישט פארוואס מיר דארפן דאס פארשטיין אנדערש ווי סתם בשר ודם'ס פארשטייען עס. לדעתי איז פארקערט, ר' יהודה בן בתירא קומט זאגן דעם גאנצן אריכות, ארויסצוברענגען אז מ'זאל נישט אנקוקן די זאך ווי עפעס א העכערע מושג שלא מעלמא הדין, נאר פארקערט - זיי האבן זיך אויפגעפירט ווי רעגולערע מענטשן פון יעדן אספעקט.

פארוואס לויפט דיין מח גלייך צום נקודה פון משקר זיין פאר די קינדער'ס וועגן? דו ביזט שוין אזוי אונטער הרב שוואב'ס איינפלוס? דו מיינסט אז חרדי'זם ווי מיר קענען עס האט שוין דעמאלס עקזיסטירט? מה לו לשקר ווען דו קענסט פארשטיין פארוואס עכ"פ ער זאל דאס האבן געגלייבט.

ר' יהודה האט געזאגט זיין קבלה כנ"ל. נישט דרייסטקייט, און נישט 'נישט געהערט פון א קראנטע מקור'. ואין כאן כפירה ושום דבר [אגב, פארוואס האסטו זיך אויפגעוועקט פונקט דא? שכחת מדברי ר"ל שספר איוב משל היה?].

און יעצט צו די תפילין, וואס האט ר"י בן בתירא געוואלט ארויסברענגן מיט דעם פרט פון די מעשה? ער האט דאך נישט געזעהן ווי יענע בר מינן טוט אן די תפילין, ס"ה האט ער זיך געדארפט פארלאזן אז דאס זענען טאקע די דאזיגע תפילין אויף די זעלבע מקור וואס האט אים פארציילט אז די מעשה איז אמת ויציב. מיט וואס מאכט דער פרט שטערקער און מער גלויבליך די גאנצע מעשה? וואס איז טאקע געשעהן מיט די תפילין? איז עס נאך בנמצא היינט אין א מוזעאם?

זייער שווערע שאלות. מיט די תפילין האט ער געוואלט ארויסברענגען אז דאס איז נישט סתם א 'שמועה' ששמע, נישט סתם א 'מסורה' שקיבל ללא ראי' לדבריו, נאר ער האט זאגאר עפעס וואס איז אריבער דור אחר דור ביז אים, פון די אנגעבליכע מתים שקמו לתחיה. איי ער האט נישט געזען דעם בר מינן אנטון די תפילין, נו, ער האט אויך נישט געזען מעמד מתן תורה, אונז האבן אויך נישט געזען צאנזער רב'ס גארטל ארומגעוויקלט ארום אים, און אונז האבן אפילו נישט געזען די האר און בלוט פון בעש"ט'ס סידור. נו, דאס מאכט עס אומקראנט? פאקטיש דערציילט ער עפעס וואס טאטע האט איבערגעגעבן צום קינד, אא"וו, פון די מתים שקמו לתחיה. און מיט דעם איז עס נישט נאר א מסורת אבות אז 'איך שטאם פון צאנזער רב', נאר 'כ'האב דעם שטעקן פון זיידן דער צאנזער רב'. יחי ההבדל הקטן.

די תפילין געפונען זיך יעצט אין די זעלבע פלאץ ווי דער ס"ת פון עזרא הסופר, די שטיינער פונעם חושן, און די ברילן פונעם נודע ביהודה.

אלעס 'שטימט שוין'?



. [שיער נישט פארגעסן צוצולייגן דעם פינטל]

[שמערל]

ווי פארשטייסטו ר' יהודה, וואס לייקנט אז צאנזער רב האט בכלל אמאל עקזיסטירט בשעת זיין אייניקל שרייט חי וקיים כ'בין אן אייניקל, און גייט קוקטס די ספר תורה פון אים ביי ר' משה שמואל'ן אינדערהיים? סתם ווייל ר' יהודה האט געהאט עפעס א סאדיגערע מסורה פון זיינע זיידעס איז עס גענוג אפצוווענדן א צווייטער?

[[NAMELESS]]

ס'איז ענדערש דומה צו א מסורה פון איינער וואס זאגט אז ער האט די ספר תורה פון זיין זיידע דער רמב"ם, על פי חשבון השנים.

מיט דעם קען מען מיישב זיין די קשיא. איך מעג לייקענען אין די 'מסורה' פון פלוני ביזן רמב"ם, און איך מעג גלייבן אז מיינע זיידעס האבן נישט ערגעץ וואו געמאכט א טעות אין זייער א.ג. מסורה.


[חוץ מזה יש לי שאלה מנקרת הרבה זמן בראש. אלעמאל זעט מען די ענדגילטיגע קלאפ ביים לעצטן מאן דאמר. למשל די הגדת עדות פון ר' יונתן אז ער האט זעלבסט געזען א קבר פון א בן סורר ומורה, וואס קומט אויך צולעצט (עי' סנהדרין דף ע"א ע"א). לדעתי יתכן (ריכטיגע הערה שא"צ להיות אמת) אז ס'געווען א שמועס אין ביהמ"ד, און פלוני האט געזאגט אזוי און אלמוני האט צוריקגעענטפערט מיט א תשובה וואס מ'קען נישט אפענטפערן, און דאס איז געבליבן די אנגענומענע מהלך כיון שאין אחרת נאה הימנה. אין תלמוד האט מען עס פאראייביגט, צוליב דעם וואס אפילו פלוני'ס געדאנק האט געהאט אין זיך גאונות אדער מחודש'דיגס. למשל, נישט צו גלייבן אז קמו לתחיה, אדער צו זאגן אז בן סורר ומורה לא היה ולא נברא, איז א חידוש בכל קנה מידה. דערפאר האט מען עס געשריבן, הגם שכולם הסכימו לדברי האחרון וואס האט געהאט די בעסטע ארגומענט. והערה כזו צריכה לפנים].

[פליקער]

שש שוין געווען געניג לאנג פאר א באזינדערע אשכול. איצט ווען די הויט ברענט מיטן אסיף פארנעמסטיך מיט אנדערע עניינים. #סופער יומען

[[NAMELESS]]

ווי פארשטייסטו ר' יהודה, וואס לייקנט אז צאנזער רב האט בכלל אמאל עקזיסטירט בשעת זיין אייניקל שרייט חי וקיים כ'בין אן אייניקל

[tag]שמערל[/tag], כ'האב א ראי' פון אלע פרעמשילאנע אייניקלעך לדעת הבריסקאים, און די אייניקלעך פון שפאלע זיידע לדעת החוקרים...

[ונבנתה העיר]

[מפוזרי]

וואס איז אזוי אינטרעסאנט?

[טאמבל סאס]

דער ר' ברוך בענטשט זיך מיטן לאביטשער בזכות דעם פנ"י ווי רש"י איז מסביר אויפן פסוק ונברכו בך וכו', קומט דער לאביטשער און איז גובה זכות לעצמו און זאגט הגם מיין שווער וואלט נישט געהאלטן דערפון וועלעך פונדעסטוועגן טראסטן מיין ברודער...

וואס איז ד"א אסס קאווערינג בהרחבו

Sent from my SM-G903F using Tapatalk

[ונבנתה העיר]

אה... טאמבל האט שוין מחשבות זרות...

איך האב פשוט געמיינט דאס אז דער פני יהושע האט עוסק געווען בקבלה וגם חזר בו.

[טאמבל סאס]

תודי לי מיהת אז כאטשיק איז עס אפנים ווי אן 'אנגענומענער' סאטמערער זאגט: ס'איז נישט קיין ספק אז זיי האבן עובר געווען אויף די שלוש שבועות (הגם ס'זענען געווען אזעלכע וואס האבן געהאלטן אז נישט ווי למשל רב קוק עיין אגרות הראי"ה..) און במילא סופארט איך שטארק דעם ספר..

Sent from my SM-G903F using Tapatalk

[מפוזרי]

חזר בו איז מסתמא בעקבות פולמוסי היעב"ץ שהפנ"י תמך בו. ס'איז נישט קיין התנגדות לקבלה עצמו, נאר צו דער עיסוק דערין. דאס אז מקודם לזה האט ער יא עוסק געווען, איז לכאורה נישט קיין חידוש.

[מפוזרי]

טאמבל, ער זאגט דאך קלאר אז כאטש וואס מ'איז קעגן דעם לימוד, זענען פארהאן אזעלכע וואס לערנען יא, און זיי קענען דאך חלילה נכשל ווערן מיט הגשמה, פעלט אויס דעם ספר וואס קומט בעיקרו להזהיר מהגשמה.

[טאמבל סאס]

חזר בו איז מסתמא בעקבות פולמוסי היעב"ץ שהפנ"י תמך בו. ס'איז נישט קיין התנגדות לקבלה עצמו, נאר צו דער עיסוק דערין.

איים סורי, וואספארא מין חילוק איז דאס. דו מיינסט ס'איז ישיבה דא? ערנסט, איך דערקלער מיך אן עדאלט. מער נעם איך שוין נישט אן אזעלכע תירוציםלעך.

Sent from my SM-G903F using Tapatalk

[מפוזרי]

ער שרייבט דארט: וכבר צווחו קמאי להרחיק מלימוד הקבלה.. מיינט ער נישט דע מאדענא, נאר ווי ער שרייבט בפירוש: בעל חוות יאיר ואביו הגאון החסיד 'המקובל' ר' הירש.. ס'גאנץ קלאר וואס האט זיי געשטערט.

[ירמי']

ידוע ווי די חזון איש אין ספרו אמונה ובטחון פרק ב ברענגט ארויס די טעות וואס חסידים האבן אין מדת הבטחון אז מען גלייבט אז עס וועט פאסירן וואס ער מיינט אז דאס איז גוט , און די אמת איז אז אפטייטש פון בטחון איז מען גלייבט כי אין מקרה בעולם און אלעס פירט גאט.

איז מיר מיר געווען אינטערעסאנט ווי ער פירט אויס סוף פרק,
יש עוד ממדת הבטחון, כי על הבוטח שורה רוח קדש ומתלוה עמו רוח ועוז המבשרו כי אמנם יעזרהו ד',וכו' וזה ענין מתחלף לפי מעלת הבוטח ורב קדשו.

והוא לפלא.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

איך האב פארשטאנען זיין כוונה אז דער הבטחה צו א בוטח איז תלוי אויף זיין אלגעמיינער מדרגה, און בטחון אליינס איז נישט גענוג צו וויסען דער אויסקומפף פון זיין מעשים.

[ונבנתה העיר]

[פליקער]

דאס האט דער רבי שליט''א מעורר געווען אינעם קליפ, אז אינדערהיים פלעגט מיט נישט גיין אראפ געלאזטע פיאות בכלל, ווייל די גוים האב געהאט א מנהג צו ציען אידישע פיאות.

[[NAMELESS]]

און היינטיגע צייטן גייען נישט די קינדער מין אראפגעלאזטע פיאות וועגן די מלמדים

[ירח בן יומו]