משנה ברורה לעומת ערוך השלחן - ווער איז פוסק אחרון?

[אישתישבי]

איינער פון די פלעצער ווי מ'קען טרעפען דער דברי חיים איז ח"א חו"מ י"ז, והדברים מפורסמים

ווען האט זיך אנגעהויבען דער ליטווישע גאות? ביים מהרש"ל? ביים חלקת מחוקק? דער ווילנא גאון איז דער ערשטע פון די פארשטינקענע בעלי גאווה שהתחיל לדבר בגודל מעלת עצמו? וויאזוי האט זיך עס אנטוויקעלט?

ס'איז מיר געפערליך וויכטיג צו וויסען

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

אז גדולים יחידים וואס זענען גענוג גרויס זיך צו קענען קריגען אויף ראשונים, איז איבעראל געוועהן, דער ראגאטשאווער איז געוועהן א חסיד און קריגט אויף דער נו"כ אהן א פראבלעם, אבער ביי די ליטווישע איז דאס א נחלת הכלל, וואס יעדע ראצער רעדט זיך איין אז טאמער זיין קטנות המוחין פארשטייט עפעס נישט, קריגט מען אהן א פראבלעם.

און פין דעם איז געווארען דער מהלך אז מען ארבעט אויס סוגיות און מען מאכט אייגענע הכרעות מיט הלכות, אפי'פארקערט פין שולחן ערוך.

ר' משה אין די תשובות ליידט אויך אויף דער מחלה, מיט איין פרט אנדערש אז ער זעצט איין פשטים אין מחבר און רמ'א עס זאל שטימען מיט זיין מהלך אין די סוגיא, אפילו עס איז קלאר אז נישט דאס האבן זיי געמיינט. איין ערך הקטנת גז ביו"ט לדוגמא. און מקוואות בור ע"ג בור. אחרונים מיינען ביי אים גארנישט. ער ברענגט נישט אפילו. ווען א שואל ברענגט, פראבירט ער צו מאכען אוקימתות.

[קל וחומר]

אויב איינער ליידט אויף א מחלה איז עס דו, נישט ר' משה זצ"ל.
די איראניע מיט דיין תגובה איז, אז מכלומר קומסטע זיך אננעמען פאר גדולי תורה און דו טוסט פארקערט.

ווער איז מחליט אז מ'טאר נישט קריגן אויף ראשונים? און ווער איז מחליט אז מ'טאר נישט קריגן מיט דעם מחליט?

טאמער ר' משה האט געהאט פלייצעס איז עס געווען מכח זיין גאונות און התמדה וואס איז נישט געווען זיינס גלייכן בדורו.
ווער עס האלט אז ער איז דער בר פלוגתא פון ר' משה איז מכובד צו קענען כאטש א הונדערטסטל פון וואס ער האט געקענט און כאטש א הונדערטסטל פון זיין קלארקייט.

[שמערל]

ליטוואק. אויף רוב טענות דיינע האט מען זיך שוין דא אויסגעטענה'ט, איך וועל זיך נאר שטעלן אויף דאס גופא אויף וואס דו טענה'סט אז דער משנה ברורה איז געשריבן מיט א ערנסטקייט ווס. דער ערוך השולחן וואס איז געשריבן מיט א לייכטקייט, וואס נניח אז ס'איז אמת, איז דאך דאס גופא שווער, פארוואס האט דער בעל ערוך השולחן, וואס איז דאך לדברי הכל געווען א גאון הגאונים, אפגעשריבן אויף כל התורה כולה א לייכטער ספר? איז דאס נישט קיין ראיה אז ער האט געהאלטן אז הלכה איז א לייכטע זאך? פארוואס גופא איז דער נייער מהלך פון דעם משנה ברורה צו קאנאנעזירן חומרה'לעך און פארוואנדלען כלל ישראל אין ראבאטישע הלכה קוועטשערס, (עד כדי נעמען אזא הערליכע ווירד ווי די מצוה פון נישט רעדן לשון הרע, און עס פארוואנדלען אין טרוקענע הלכה ספר, מיט א פארמעסט וויפיל לאווין מען קען ציילן) — געווארן אנגענומען איבער די ביז דאמאלטס אנגענומענע מהלך אז הלכה איז מער בייגעדיג לפי המקום והזמן?
דער תירוץ וואס אנדערע דא האבן שוין אנגעמערקט אז דאס האט צו פארדאנקן דעם חזון איש'ס סטיל אידישקייט, איז גאנץ מסתבר על הלב.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

איך האב נישט געזען מיין טענות.

איך האב נישט געזאגט צו געמיינט אז דער ערוך השלחן איז געשריבען מיט א לייכטזיניקייט.
איך האב יא געזאגט אז דער משנה ברורה האט נישט געזוכט אנצופילען א ספר, ווי היינטיגע מלקטים, נאר גענומען אחריות פאר דאס וואס ער ברענגט. הגם ס'זעט אויס לייכט, ס'איז א שווערע ארבעט געווען, און ס'איז קענטיג פאר דער וואס טראכט אביסל

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[דעת תורה]

"געהאלטן אז הלכה איז א לייכטע זאך"?

ערוה"ש קאווערט נישט נאר או"ח ח"א, ער שרייבט אויך אויף הל' שבת, יו"ד ח"א וב', און אבן העזר. די הארבסטע שאלות וואס גרעניצן זיך מיט איסורי כרת וסקילה.

[שמערל]

האסט געשריבן אז דער ערוך השולחן איז געשריבן אויף א לייכטער אופן. און דאס גענוצט פאר א סיבה פארוואס ער'ז נישט געווארן אנגענומען.

[נהורא נפישא]

דער דברי חיים האט דאך שטארק נישט געהאלטען פון דער מהלך, און ער האט איינגעפיהרט דער קלארע צוגאנג פון מאכען א רשימה פון פוסקים און נאכגייען דער רוב. דאס האט א שטארקע ענדעלקייט צום צוגאנג אז מ'נעמט א שפעטערע פוסק און מ'באקרוינט איהם אלס פוסק אחרון ואין אחריו כלום. אין בני ברק האט מען אויך געוואלט דער באקוועמליכקייט און מ'האט גענומען דער קרוין וואס חסידים האבען געלייגט אויפ'ן שועה"ר און געלייגט אויפ'ן משנ"ב (ס'בלייבט אבער שווער וויאזוי גיבט מען זיך אן עצה מיט נעגעל וואסער

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

פונקט פארקערט פונעם דברי חיים זעט מען קלאר אז ער האלט נישט פון פוסק אחרון, הגם טאקע אלס א פארקערטע סיבה, אז פונקט ווי דער דברי חיים האלט אז מ'קען נישט באשלוסן קיין הכרעות אנטקעגן די גדולי האחרונים א שטייגער ווי דער נוב"י אדער פמ"ג פון לערנען אליין די סוגיא אזוי איז פשוט אז ער האלט אז מ'קען נישט אליין מכריע זיין בין גדולי הפוסקים און מכ"ש נישט קרוינען איינעם אלס דער פוסק אחרון נאר לויט רוב דעות, וזה מפורש בדבריו.
דאס איז סך הכל אין קאנטראסט צו די מיינונג אז יעדער ת"ח קען אליין דורכאקערן די סוגיא און קומען צו אייגענע החלטות. און דאס איז דאך שוין א דבר פשוט וואס איז מוסכם ביי די אחרונים אז מ'איז נישט בכח צו קריגן אדער מכריע זיין נגד הראשונים אלס די כבוד וואס מ'גיט זיי אפ. דאס טוט די דברי חיים בימיו אויסברייטערען פאר די גדולי הפוסקים האחרונים.
ולעצם הענין איבער גיבען פרעפרענץ פאר איין ספר הלכה איבער די אנדערע מיין איך אז ס'איז פשוט אז דאס איז געזאגט געווארן באופן אז מ'קען זיך נישט פארטיפן אין די סוגיא, צו א בעה"ב וכדומה, גיט מען אים א עצה ווי ס'איז בעסער נאכצוקוקען און פארשטייט זיך יעדער וועט האלטן אנדרעש פונקט ווי יעדער קען האלטן אנדרעש וועלכע מורה הוראה איז בעסער צו פרעגן שאלות, און דאכט זיך אז מענשטן וואס פרעגן שאלות אין הלכה באגנוגען זיך אויך מיט פרעגן נישט מער ווי איין רב.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

האסט געשריבן אז דער ערוך השולחן איז געשריבן אויף א לייכטער אופן. און דאס גענוצט פאר א סיבה פארוואס ער'ז נישט געווארן אנגענומען.

ציטיר ביטע, ווייל איך טרעף עס נישט.

אגב, ס'איז מיר א כבוד אז לכבודי ביסטו צוריק. אפשר בלייבסטו א וויילע מיט אונז?

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[שמערל]

מיט די גאנצע מערכה פון הרב הנקין קען מען זיך לייכט דינגען. דער ערוך השלחן איז געשריבען געווארען אויף א לייכטער אופן. זיין פלעמעניק (הרב מאיר בר אילן) שרייבט אז ער האט עס געשריבען מער ווייניגער פון זכרון און איין מאל. איך בין שטארק נתפעל פון דער ספר, אבער צו דער משנה ברורה וואס ער האט גע'ארבעט יארען און יארען איז עס נישט קיין צושטעל. פארפאלען, פון ארבעט קומט רעזאלטס

[ליטוואק פון בודאפעסט]

אקעי, יעצט זעי איך מיין טעות.

איך האב נישט געמיינט לייכטזיניקייט צו הלכה, נאר צום ספר. דער ח"ח האט גע'ארבעט יארען לאנג, דער ערוך השלחן נישט. דאס איז קענטיג אינעווייניג

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[אישתישבי]

עס מוז זיין ער האט געארבעט זייער לאנג, עס איז מוכח מתוכו, איבער דעם איז דא סתירות, ווייל עס איז אריבער א זמן שכחה פין איין פסק צו די נעקסטע.

למשל אין הלכות שבת פסק'נט ער אז די פלג המנחה רעכענט מען לויט עלות און צאת, אין הלכות חנוכה פסק'נט ער אז מען רעכנט נץ און שקיעה, מוז דאך זיין אז עס האט גענומען לכל הפחות צוועלעף חדשים פין הלכות שבת ביז הלכות חנוכה.

וכהנה רבות.

[טייערע ברודער]

לענ"ד נאך א זאך וואס מ'דארף געדענקען איז אז דער הייליגע חפץ חיים זי"ע האט געהאט איין גרויסע פראבלעם - ער איז געווען א געפערליכע שרייבער. זיינע ספרים זענען נישט מסודר (השוה ל'שמירת שבת כהלכתה' למשל), ער ברענגט נישט דער גאנצע רקע (השוה ל'ערוך השלחן' או אפי' שועה"ר), זיין פסק קומט נישט ארויס קלאהר (השוה לשועה"ר ועוד). דאס איז גילטיג סיי אויף חפץ חיים, סיי אנדערע קונטרסים אין הלכה און אפילו משנה ברורה.
וגם לרבות א ספר וואס איז געשריבן על סדר שו"ע איז שווער ארויס צו נעמען הלכה דערפון. אויב מ'וויל א גרינגע ספר צו לערנען הלכה איז א ספר על סדר שו"ע נישט דער מקום. דער וואס וויל לערנען הלכה מיט א הבנה אין ראשונים בפי' הסוגיות, מיט דער פסק פון טושו"ע און דער הסבר פון אחרונים - איז דער משנ"ב אולי א גוטע סיכום. איינע וואס וויל לערנען הלכה על הסדר ווייל זיין זמן איז נישט פריי פאר דער גאנצע בילד, וואלט אן אנדערע ספר געווען בעסער.

דאס נעמט נישט צו דער גדלות פון דער חפץ חיים, נישט זיין כח הפסק, נישט זיינעדיג מקובל ביי אסאך צדיקים אלס א ממשיך המסורת בהלכה.

לענ"ד.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

דער ברודער דער טייערע האט פארזען א וויכטיגע נקודה.

א חלק פון די מעלה און חשיבות פון די ספרי ח"ח אויף הלכה איז זיין געוואלדיגע הכנעה צו די תורה און איהר דקות. ער באנוצט זיך נישט מיט זיין לשון וויאוי ער וואלט עס פארשטאנען, ער באנוצט זיך אלס מיט די לשונות פון די פוסקים וואס פון זיי ברענגט ער. והא ראיה, אין זיין ספרי מוסר ווען ער שרייבט יא זיין אייגענע לשון, איז עס געוואלדיג קלאר.
הן אמת, ער איז נישט געקומען מאכען תלמידי חכמים פון עמי הארץ, און ער ברענגט נישט אראפ די מקורות פון די סוגיות און די ראשונים, נאר די פוסקים, און דעריבער איז ערוך השלחן א בעסערע ספר אויף צו ווערען בארעכענט א תלמיד חכם אן צו פיהל לערנען. אבער פאר זיין ציל פון צוזאמען ברענגען די פוסקים אין די נושא אויף וואס ער רעדט, האט ער געטוהן בדוקא אזוי.

[berlbalaguleh]

איי פרעגט די וועלט א קשיא...ווי קומט בערל בעל עגלה צו געבן א לייק פאר דעם ליטוואק...?!

נאר מיין געוואלדיגע ליעבשאפט צום חפץ חיים און זיינע ספרים. און זיינע הייליגע מידות, וועלכע שיינען ארויס אפילו פון דעם טעקסט פון די משנה ברורה. און אפילו פונ'ם שער הציון...! פאר מיר איז דער ביאור הלכה פונקט געניג גוט צו פארשטיין די שקלא וטריא פון א פסק הלכה. (אפילו ווען מ'לערנט נישט טור-ב"י)...!

[אישתישבי]

איי פרעגט די וועלט א קשיא...ווי קומט בערל בעל עגלה צו געבן א לייק פאר דעם ליטוואק...?!

נאר מיין געוואלדיגע ליעבשאפט צום חפץ חיים און זיינע ספרים. און זיינע הייליגע מידות, וועלכע שיינען ארויס אפילו פון דעם טעקסט פון די משנה ברורה. און אפילו פונ'ם שער הציון...! פאר מיר איז דער ביאור הלכה פונקט געניג גוט צו פארשטיין די שקלא וטריא פון א פסק הלכה. (אפילו ווען מ'לערנט נישט טור-ב"י)...!

ממש א חידוש, אפילו דיין הבנה אין א ענין ביסטו גרייט אוועק צוגעבען פאר דעם משנה ברורה.

גיב נאר אכטונג ווען די רופסט דיך אהן אז אין משנה ברורה שטייט אז מען דארף מאכען א שהכל אויף קאווע ווייל די מילך איז די עיקר, ווערט נישט אויפגעברויזט ווען דער עולם לאכט..

[berlbalaguleh]

דו קענסט ביטע אנצייכענען וואו דער משנה ברורה זאגט דאס. איך וויל עס אדורכלערנען. און זעהן אויב ווירקליך דאס איז זיין כונה. ווען איך וויל מיך אונטערהאלטן, האביך בעסערע זאכן ווי דער משנה ברורה. איין ארטיקל אין בלאט פון ..."הרב"...ש.ב. מרגליות טוט דעם דזשאב אויף דעם וואונדערליכסטן אופן...

[רביה''ק זי''ע]

דער פראבלעם פון משנה ברורה, טענה'ט ער איז, אז ווען מ'פרובירט צו געפעלן יעדעם בלייבט מען אויסגעשפילט פון ביידע זייטן...

איך ווייס נישט פארוואס מ'רופט דעם משנה ברורה א פוסק, ער פסק'נט זייער זעלטן, די איינציגסטע וואס ער זאגט יא איז צו א בעל נפש זאל מחמיר זיין און צו מ'קען מקיל זיין בדיעבד, אויסער דעם פסק'נט ער כמעט גארנישט.

[berlbalaguleh]

כידוע האט דאך דער הייליגער חזון איש געהאלטן אז דער חפץ חיים האט געהאט א געוואלדיגע סייעתא דשמיא, און ווי משה זאגט, פון הימל האט מען למעשה צוגעפירט אז ער זאל ווערן דער פוסק אחרון. ווער קען זיך שלאגן מיט דער השגחה?

זאג'זשע הרב פריעד. איר וואלט געזאגט דאס זעלבע אויף "פסקי תשובות" אדער אדער אויף נטעי גבריאל"?

טעמפא: ס'איז טאקע א מהלך אין א שפרונג אין יארן פון חפץ חיים ביז'ן נטעי גבריאל. נאר די פסקים פון נטעי גבריאל האבן ביי מיר א ספעציעללן חשיבות. אויסער די קלארקייט מיט וואס ס'איז געשריבן געווארן. ווייל איך בין געווען אין די פעקטארי ווען מ'האט געמאכט דעם נטעי גבריאל...!

איך האב געלערנט אין די (פאפא) ישיבה אלס יונגער בחור. דער בעל נטעי גבריאל האט דאמאלס געלערנט אין ביהמ"ד אלס גרויסער בחור. זיין התמדת התורה איז כמעט נישט מעגליך צו באשרייבן. מ'האט איהם קיינמאל נישט געזעהן שמועסן אדער קהל'צן. מ'האט נאר געהערט זיין קול תורה. דער ביהמ"ד איז געווען אויף דעם אויבערשטן שטאק. איין שטאק אונטער דעם איז געווען די דארמיטארי. א יעדע נאכט ביניך איינגעשלאפן מיט זיין קול תורה. און פארטאגס. ווי פריה איך בין נאר אויפגעשטאנען (נאך פריער ווי דער אפיציעלער זמן 5:30 פארטאגס) האט מען שוין געהערט זיין קול תורה פון ביהמ"ד...!

[לייבל שטילער]

עס איז נתפעל צו ווערן פונעם 'ערוך השלחן' וואס האט געטוען עפעס וואס זייט די רמב"ם האט קיינער נישט באוויזן, נעמליך, צו שרייבן הלכה למעשה אויף "אלע" חלקי התורה ממש. צווישן די ערוך השלחן - וואס דעקט די ד' חלקי, און די ערוך השלחן העתיד - וואס דעקט זרעים, קדשים און טהרות און הלכתא למשיחא ווי סנהדרין, מלכים וכו'. [כאטש ס'פעלן קליינע חלקים אין ערה"ש, איז עס פשוט פארלוירן געגאנגען, אבער ער האט אויף אלעם געשריבן (למעט א קליינע צאל הל' וואס ער האט אויסגעלאזט צוליב די צענזור, זעה באריכות אין 'תערוך לפני שלחן' פון הר' איתם הנקין הי"ד חלק שני פרק א' וב')].
ס'קומט עכט נישט דא אריין אבער כ'קען מיך נישט איינהאלטען פון ארויסברענגען מיין התפעלות און שרייען:
ממשה עד מיכל לא קם כעפשטיין!

[אישתישבי]

עס איז באקאנט אלץ א דבר גדול פין דער רמב"ם און דער ערוך השלחן, מען קען צולייגען דער בית יוסף וואס האט אויך געשריבן דער כסף משנה אויף רמב"ם, און קאווערט כל התורה כולה. דער ב"ח איז כמעט דארט, נאר ער האט נישט געשריבן אויף הלכתא למשיחא.

היינט קען מען צולייגען דער חזון איש. און דער אמת אז דער חזון איש איז מער ווי אלע בעפאר, קיינער האט נישט געשריבען מיט אזא עמקות אויף כל התורה ווי ער.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

דער חזו"א האט אויסדריקליך נישט אויף אלעס, נאר אויף אסאך פלעצער וואס מ'טרעפט נישט אין אנדערע ערטער.

[חוקר ודורש]

אישתשבי: דער ב״ח מיטן חזון איש קומען נישט דא אריין ווייל זיי האבען געשריבען א פירוש מיט חידושי דינים אויף א צווייטע הלכה ספר, נישט א געהעריגע הלכה ספר צו לערנען פאר זיך.

[חוקר ודורש]

אז מען רעדט שוין ווייס איך אז הרב יעקב מאיר שעכטר מיט הרב יצחק לעבאוויטש זענען שטארק מעודד צו לערנען ערוך השולחן היות ער שרייבט אויף ד׳ חלקי שולחן ערוך נישט אזוי ווי דער משנה ברורה וואס איז נאר אויף אורח חיים, רבי יצחק זאגט אז די ליטוואקעס קענען גוט יעדע סעיף קטן אין משנה ברורה אבער אין יורה דעה וכו׳ ווייסען זיי נישט וואס גייט פאר.