"אוצרות" מדי חודש בחודשו

[קרעקער]

פארואס געבען די זאליס גארנישט ארויס?
איך זע אז חסידי ר' ארון האבען שוין 3 מאל ארויסעגעבן

[שמואל הלוי]

פארואס געבען די זאליס גארנישט ארויס?
איך זע אז חסידי ר' ארון האבען שוין 3 מאל ארויסעגעבן

למען האמת האבן זיי שוין ארויסגעגעבן אמאל "דער בליק".
אדער אפשר קלערן זיי אז זיי זענען שוין יוצא מיט די פילע אפטיילונגען פון דער איד, און אזוי אויך אפשר קען מען רעכענען "דער בליץ" .

[קרעקער]

כרעדט נישט סתם ארויסגעבען, זיי פארקויפען אויך פיש אין פלייש
כרעדט עפעס וואס זאל דעקען זייער אינטערעסען אין רבי

[זר זהב]

זייערע רבי אינטערעסירט עס זייער ווייניג, און ס'דא גענוג וואס זענען גערעגט אויף אים איבער זיין בילדער משוגעת

[קלאר]

זייערע רבי אינטערעסירט עס זייער ווייניג, און ס'דא גענוג וואס זענען גערעגט אויף אים איבער זיין בילדער משוגעת

קאם אן, קוק אן דער איד
ביזט נישט אויף היידפארק דא
די לאקשען איז גיט פאר 'אידישע געדאנק'

[קלאר]

בני יואל האט לעצטנס אנגעהויבן מער צו פארשפרייטן זייער אויסגאבע 'אוצר'
זיי האפען עס זאל זיך פארקויפן ביי די זאליס וואס ווילן נישט אריינעמן דער איד

[אריינגעטראכט]

איך וואלט געווען נייגעריג אויב איינער ווייסט
ווער איז דער בעה''ב אין ווער איז דער רעדאקטער - אויב עס איז 2 באזנידערע מענטשן
איך זעה אז יעדע שרייבער שרייבט דארט זיין אריגינעלע נאמען (דארט ניצט מען נישט קיין פיקטיווע נעמען) חוץ דער רעדאקטער

לויט ווי איך ווייס שטייט די וועד החינוך פון די ארונים אין וומ"ס אונטער דעם אויסגאבע, צוצושטעלן "עכט כשר'ע" ליינווארק פאר די סאטמארע חסיד'ים וואס זענען אומצופרידן פונעם בלאט (נישט אז עס א פארגלייך, פשוט אלס א קאונטער באלאנס פאר די פרומע וואס שעמען זיך מיט דער בלאט)
דער רוחניות'דיגער אויפזיכט איז טאקע ר' אברהם יוסף פריעדמאן פונעם וועד החינוך, די שרייבערישע אויפזיכט איז שאול יחזקאל רייכמאן און משה יואל ווייס (כ'מיין דער לעצטער באנוצט זיך מיט'ן פען נאמען ב. לעבל אין דער בלאט).
די גראפיק מאכן זיי ביי "דארט דעזיין" אין מאנרא

יה"ר שירבו כמותן בישראל

דער גראפיקער געפעלט מיר זייער ער מאכט שיין און ציענד

[קלאר]

חודש חשון

[קלאר]

פאמיליע אוצרות

[[NAMELESS]]

זעהט אויס זייער אינטערסאנט. ישר כח קלאר.

[זר זהב]

פארוואס איינער באצאלט 6 דאללאר פאר אלטע אויסגעדראשענע מאטריאל עלעך קיינמאל נישט פארשטיין. איך האב עס געזען עטליכע חדשים צוריק, כמעט יעדער ארטיקל איז געווען אלטע סחורה וואס איז שוין געווען באשריבן ערגעץ אנדערש. אויב פארקויפט זיך עס נאר ביי די קרייז פון וואו מ'געט עס ארויס וואלט איך עס יא פארשטאנען, און אפשר איז דאס טאקע די קעיס...

[ל.רוזן]

זר, אויב האסטו עס געזעהן אפאר חדשים צוריק, וואס האסטו געווארט ביז יעצט צו דערציילן די נייעס? איך האב שוין עס געקויפט (אפשר ווייל יעצט האסטו גארנישט אנדערש צו דערציילן) .

[זר זהב]

סארי, דיזן אשכול ליגט מיר נישט אין קאפ. און איך בין נישט אזוי אריינגעטון דערין, נאר זעענדיג דא האב איך זיך דערמאנט.

[קלאר]

פארוואס איינער באצאלט 6 דאללאר פאר אלטע אויסגעדראשענע מאטריאל עלעך קיינמאל נישט פארשטיין. איך האב עס געזען עטליכע חדשים צוריק, כמעט יעדער ארטיקל איז געווען אלטע סחורה וואס איז שוין געווען באשריבן ערגעץ אנדערש. אויב פארקויפט זיך עס נאר ביי די קרייז פון וואו מ'געט עס ארויס וואלט איך עס יא פארשטאנען, און אפשר איז דאס טאקע די קעיס...

זאג מיר ביטע איין ארטיקל וואס איז אלטע סחורה
(איך פארשטיי אז דאס געבן די ארונים ארויס אבער פארדעם דארף מען דיסקאסירן אין צימעס)

[יידל]

איך האב געקויפט דעם אויסגאבע פון חודש כסליו, דערווייל בין איך נאר אנגעקומען צו ליינען צוויי ארטיקלן וועל איך נאר קאמענטירן אויף די וואס כ'האב שוין געליינט. אקדמות מילין, דארף איך חוזר ומדגיש געווען וואס שרגא האט שוין 5 חדשים צוריק מעורר געווען אז אויפן דעקל פון די פאמיליע אוצרות שטייט פאעט (poet) אנשטאט "פאעזיע" (poetry) אדער "פאעמע" (poem). נאך 5 חדשים וואלט שוין כאטש איינער געמעגט מעורר זיין אויף דעם, אבער דערווייל זעט אויס אז ס'אינטערעסירט נישט קיינעם און די אמעראצישע "פאעט" ערשיינט נאך אלץ.

די ערשטע ארטיקל וואס כ'האב געליינט איז הרב זאב אהרן טעלער'ס ארטיקל איבער די נושא פון גן עדן התחתון. דער ארטיקל איז א שיינער ארטיקל מיט שיינע ליקוטים, כאטשיג נישט צו גרינטליך. איך וויל מיך אבער שטעלן אויף די פאקטועלע איינצעלהייטן פון הרב טעלער'ס ארטיקל. הרב טעלער לייגט אראפ א יסוד אז דער גן עדן געפינט זיך אויף דעם וועלט (ווי ס'איז טאקע משמע פשוט פשט אין בראשית ווי די תורה גיט אן פיר טייכן וואס שלענגלן זיך ארויס פונעם גן עדן). הרב טעלער ברענגט אראפ די שיטות פון רש"י, אבן עזרא און רמב"ן ווי זיי אינדענטיפיצירן די טייכן. לויט די אלע שיטות קומט הרב העלער צו צום מסקנא אז "דער גן עדן התחתון געפינט זיך נישט אויפן אמעריקאנעם קאנטינענט, נישט סאוט און נישט נארט... אויך נישט אין אייראפע אדער אויסטראליע. נאר ערגעץ צווישן דרום-מזרח אפריקע ביז ארויף אין מזרח אזיע. ערגעץ צווישן די צוויי קאנטינענטן דארף זיך געפינען דער גן עדן התחתון." ביי דעם פונקט ברענגט הרב העלער אראפ א תשובה פון בן איש חי אין רב פעלים (ח"ב או"ח א') ווי דער בן איש חי שרייבט אז על כרחך איז די גן עדן א רוחניות'דיגע ערד וואס איז אומזעבאר צו פליישיגע אויגן, און עס געפינט זיך העכער פון די גשמיות'דיגער ערד. דער בן איש חי זאגט אויך אז קיין איינער איז נאכנישט געווען אויף יעדען איינציגסטן פלאץ אין דער וועלט, און אלעס וואס די גיאגראפער זאגן איבער די גרויס פון די וועלט וכדומה קומט פון השערות וועלכע קענען ווערן אפגעפרעגט. בתוך הדברים ברענגט דער בן איש חי פונעם אריז"ל אז "דער גן עדן געפינט זיך אויף דער וועלט, פונקט אינמיטן טבור הארץ, אונטערן קו המשוה, אויף דרום זייט פון ארץ ישראל". (אגב, איינמאל מ'ברענגט דעם רב פעלים זעט מען דאך סיי ווי אז דער גאנצער גן עדן איז א רוחניות'דיגע מציאות אין נישט קיין גשמיות'דיגע מקום, וואס איז אלזא שייך דאס צו זוכן? אבער לאמיר מיטשפילן דעם שפיל מיט הרב טעלער און לאמיר זיכן דעם גן עדן.)

נאכקוקנדיג אין רב פעלים האב איך געזען אז ער ברענגט פון אריז"ל די פאלגענדע לשון: "ביאור ג"ע הארץ, כבר נתבאר שהוא נקודת האמצעי של קו שוה היום של כל העולם והוא לדרום א"י". וואס "נקודת האמצעי של קו שוה היום" מיינט, ווייס איך נישט, אבער הרב טעלער לערנט פשט אז דאס מיינט "פונקט אינמיטן טבור הארץ, אונטערן קו המשוה". איך ווייס נישט וואס איז די "מיטעלסטע פונקט פונעם קו המשוה", אבער דאס איז זיכער אז פונעם אריז"ל'ס ווערטער איז לכאורה קלאר אז ער מיינט דעם קו המשוה זעלבסט און נישט אונטער דעם. ווי מיר וועלן שוין זען איז הרב טעלער'ס אינדענטיפיקאציע פונעם גן עדן אנגעהאנגען אין דעם הוספה פון אונטערן קו המשוה. לויטן אריז"ל קומט אויס אז דער גן עדן געפינט זיך אויפן קו המשוה, דירעקט אונטער ארץ ישראל' דאס קומט אויס בערך צווישן די קאארדינעטס פון 0,34.216512 און 0,36.040242 (איך בין נישט זיכער ביז ווי די גבול המזרחי איז געגאנגען, איך האב עס געמאכט גאנץ ווייט אוועק פונעם היינטיגן איזראעל). לאמיר אלזא קוקן אויפן מאפע וואס געפינט זיך אויפן קו המשוה אונטער ארץ ישראל:

Gan Eden ARI.GIF

עס שטעלט זיך ארויס אז דער גן עדן איז אין קעניע, ערגעץ ווי אויפן רויטן ליניע צווישן די צוויי צייכענעס. הרב טעלער איז אבער נישט צופרידן מיט דעם. זעט אויס אז אויף דעם ליניע איז נישט קיין איין גענוג אינטערעסאנטע פלאץ אויף וועלכע ס'איז געשמאק ארויפצוקלעבן דעם "גן עדן" טיטל. זיין עצה איז צוצולייגן א ווארט צום אריז"ל און אנשטאט "אויפן קו המשוה" איז עס "אונטערן קו המשוה". איינמאל עס איז אונטערן קו המשוה איז הרב טעלער פראנק און פריי אויפצוזוכן דעם גן עדן סיי ווי אין דרום אפריקע (נישט די לאנד, די קאנטינענט) אונטער ארץ ישראל.

שרייבט ווייטער הרב טעלער:

ווען מיר גייען אראפ, פון ארץ ישראל קיין דרום, וועלן מיר זיך באגעגענען מיט "עגיפטען" . . . אראפציר איז דער לאנד "אוגאנדא", און דערנעבן דאס לאנד קעניע. דארט, אונטערן קו המשוה, באגעגענען מיר דעם ריזיגן וואסער פאול, "וויקטאריע פאול'ס", דער גרעסטער וואסער פאול אין די וועלט. און מיר זעהן א מערקעוודיגע זאך ווי דער גרויסער טייך ווערט צוטיילט אויף פיר! איינס דערפון גייט אראפ קיין עטאפיע (כוש). דאס איז מעגליך דער 'גיחון' וועלכע נעמט ארום דאס לאנד כוש, ווי עס שטייט אין פסוק. די אנדערע ווערן צושפרייט אינעם גרויסן מדבר, ווען א חלק ציען קיין אזיע, אינעם ווייטן מדבר (זעה בילד בייגעלייגט).

הרב טעלער איז דערנאך ממשיך אז לויט דעם איז אפשר מעגליך צו זאגן אז דער נהר היוצא מעדן איז די וויקטאריע פאלס, און דער גן-עדן גופא געפינט זיך ערגעץ וואו אין מזרח אפריקא.

די פאראגראף איז אבער פיל מיט טעותים. ערשטנס, ווי איך האב געוויזן, איז דער אנגעבליכער 'גן עדן' אין קעניא, נישט אונטער קעניא. אבער אפילו מיר וועלן אננעמען אז קו המשוה איז לאו דוקא, און עס מעג אויך זיין אונטערן קו המשוה, איז וויקטאריע פאלס בכלל נישט אין די געגנט. אז מ'קוקט אויפן מאפע זעט מען וויקטאריע פאלס געפינט זיך איבער 670 מייל אוועק פון די ווייטסטע פוינט צו מעריב אונטער ארץ ישראל!

Victoria Falls.GIF

לאמיר אבער אננעמען אז "אונטער" ארץ ישראל איז לאו דוקא דירעקט אונטער ארץ ישראל, נאר דאס נעמט אריין דעם גאנצן אפריקאנעם קאנטינענט, און לאמיר אויך אננעמען אז וויקטאריע פאלס איז טאקע דער נהר היוצא מעדן. פון ווי נעמט אבער הרב טעלער אז וויקטאריע פאלס צעטיילט זיך אין פיר? וויקטאריע פאלס איז א חלק פון די ריזיגע זאמבעזי טייך, און עס צעטיילט זיך בכלל נישט אין פיר.

און דערנאך מאכט ער נאך דעם בושות'דיגען טעות אז "איינס דערפון גייט אראפ קיין עטאפיע". אראפ קיין עטיאפיע? עטאפיע איז איבער 2000 מייל העכער וויקטאריע פאלס! און קיין איין וואסער וואס גיסט ארויס פון וויקטאריע פאלס קומט נישט אן קיין עטיאפיע! (זע דא די מאפע פון אלע עטיאפישע טייכן.)

Ethopia.GIF

ביי דעם פונקט אינעם ארטיקל שרייבט הרב העלער דעם פאלגענדעם דיסקלעימער:

(עס איז זעלבסטפארשטענדליך, אז א זאך וואס איז מבואר אין די תורה הקדושה אדער אין די רייד פון די ראשונים, דארף נישט קיין שום חיזוק פון די מציאות, צי מיר געפינען עס יא אדער נישט. דער עקזעסטירנדער מציאות גיט גארנישט צו און איז בכלל נישט קיין נפקא מינה, ווען די זאך איז קלאר אין די תורה שבכתב אדער אין חז"ל. פונדעסטוועגן, נאכדעם וואס מיר ווייסן און גלייבן אין די זאכן, האט אונז די תורה הק' ערלויבט נאכצוקוקן און צושטעלן דערצו דעם פאקטישן מציאות. ועי' חולין דף נ"ז: ובתוס' שם).

נאך א מזל אז ער שרייבט דעם דיסקלעימער, ווייל נאך אזעלכע סארט "עקזעסטירנדער מציאות"'ן וואס הרב טעלער ברענגט, מוז מען טאקע צוקומען צו א דאזע אמונה פשוטה.

צום לעצט האט מיר אויפגעברויזט די פאלגענדע פאראגראפן וועלכע געפינט זיך כמעט ביים סוף פון ארטיקל:

עד היום הזה, פרובירן נאך מאנכע, צו געפינען דעם וועג, אנצוקומען צום טייך, דער נהר היוצא מעדן. ווי עס דערציילט א איד, א היימישער אינגערמאן, וועלכע פארט אפט אין יענע געגענטער. האט אים אמאל אנגעכאפט א גלוסטעניש צו כאפן א בליק אינעם גן עדן... איז ער געפארן קיין עטאפיע, (כוש, פון וואו עס קומען די אזוי גערופענע אידישע פאלאשן). פון דארט איז ער נאכגעפארן, דעם וואסער נעמט ארום כוש, ביז דער וואסער האט אים געפירט צו דעם גרויסן "וויקטאריע פאול'ס". פון דארט איז נישט מעגליך צו פארן ווייטער, נאר אין די הייך מיט א פליגער, צוליב די שארפטקייט און הויכקייט פון די וואסער. פונעם פליגער זעט מען גארנישט נאר א גרויסן טונקעלען מדבר. באקאנט אלס דער סהרה מדבר.

די סיבה פון דעם פארהוילעניש, אויך פארוואס דאס איז פארהוילן פון די סאטעלייט אויגן און אנדערע פארשער, איז ווי געזאגט, ווייל "אין עצה ואיו תבונה נגד ה'". אז דער באשעפער האט עס באהאלטן און פארדעקט פון אונזערע אויגן וועט מען עס נישט געפינען. און פונקט ווי קיינער ווייסט נישט פון קיין הרי חושך, קיין סמבטיון, שדיים, א.א.וו., כאטש מיר ווייסן און גלייבן אז די אלע זאכן עקזעסטירן אויף דער וועלט.

קודם כל, ווי איך האב שוין פריער געשריבן, עס איז בכלל נישטא אזא טייך וואס נעמט ארום עטיאפיע און קומט אן צום וויקטאריע פאלס.

צווייטנס, ווי דער איד איז אנגעקומען פון וויקטאריע פאלס צום סאהארא מדבר, ווייזט איין גאט. אט איז א מאפע ווי די דריי פלעצער: עטיאפיע, וויקטאריע פאלס און סאהארא מדבר זענען אנגעצייכנט:

Sahara.GIF

די שארפקייט און הויכקייט פון וואסער וועלכע טוט אנגעבליך שטערן פון פארן ווייטער איז אויך שקר וכזב. עס זענען דא צייטן פון יאר ווען די וואסער גייט גענוג אראפ און מ'קען אריבערגיין אויף א בריק אריבער די פאלס. קוקט אין דעם לינק וועט איר זען ווי עס זענען דא פלעצער ווי מ'קען אפילו צוקריכן צום עק פון די פאלס! דאס אז "פונעם פליגער זעט מען נישט גארנישט נאר א גרויסן טונקעלן מדבר" איז אזעלכע שטותים אזש איך שעם זיך אפילו צו ברענגן ראיות לפירכא. עס איז גענוג אנצוצייכענען צום פאקט אז הונדערטע טויזענטע מענטשן נעמען טורס מיט פליגערס העכערן פאלס יערליך (עיין אינעם לינק לעיל) און אז דער מדבר סאהארא איז טויזנטע מיילן אוועק פון דארט.

די צווייטע ארטיקל וועל איך קריטיקירן אין א צווייטן געלעגנהייט ווייל איך מיין אז איך האב שוין אינוועסטירט אין דעם תגובה מער צייט ווי הרב טעלער האט אינוועסטירט אין זיין ארטיקל...

[אריק]

יידל ווען מען קען ווען גיב איך דיר עטליכע לייקס, נישט בלויז איינס.

[אךשמח]

הרב יידל,

דיין ארבעט איז ווערד צו באגריסן, און נישט נאר יעצט, נאר דיינע געוואלדיגע רעיונות און דיין פליסיגער פעדער איז ווערד יעדע מינוט וואס מען טוט זיך אין איר פאסמאקעווען.

ווען אונזערע אידישע אויסגאבעס זאלן אונז צושטעלן אזעלכע ארטיקלען וואס דו און נאך גלענצנדע שרייבער דא שטעלן אונז אהער אומזיסט, וואלט מען זיך ווייניגער געדרייט אויפן אינטערנעט.

[יאיר]

יידל, האסט געטון אן אויסגעצייכנטן ארבעט. עס בלייבט מיר נאר איבער צו פרעגן, וואס טוט דער שרייבער מיט די צוויי טייכן חדקל וואס גייט אויף מזרח זייט פון אשור און פרת, וואס דאס ווייזט דאך קלאר אז מען רעדט פון מעסאפאטעמיע און נישט פון אפריקע?
וְשֵׁם הַנָּהָר הַשְּׁלִישִׁי חִדֶּקֶל, הוּא הַהֹלֵךְ קִדְמַת אַשּׁוּר; וְהַנָּהָר הָרְבִיעִי, הוּא פְרָת. (בראשית ב ח).

[קלארק]

בלא בלא בלא. עטץ קענטץ שעלטן. די פאקט איז אוצרות הייסט גאר א פיינער אויסגאבע סגייט גאר גוט נישט נאר אין סאטמאר נאר איבעראל. ס'איז א רייכער שעפערישער צייטונג על טהרות הקודש, רבינו אדמו"ר מהר"א מסאטמאר שליט"א האט א נחת רוח דערפון לויט ווי איך הער.

[יידל]

ייש"כ פאר די אלע וואס האבן זיך באדאנקט.

איבערקוקנדיג וואס כ'האב נעכטן געשריבן האב איך באמערקט א מינדערוויכטיגע נקודה וואס כ'האב פארגעסן צו שרייבן. אינעם ארטיקל ערשיינט א מאפע פונעם גאנצן אפריקאנעם קאנטינענט און אונטער דעם בילד שטייט "ארץ ישראל, מצרים, כוש, קעניע, אוגאנדא, זאמביא, און דער וויקטאריע פאול'ס". אפגעזען פון דעם אז מען זעט בכלל נישט ארץ ישראל אויף דעם מאפע (ארץ ישראל געפינט זיך מער ארויף, אין אזיע) קען מען בכלל נישט זען אויף דעם מאפע ווי וויקטאריע פאלס געפינט זיך, עס איז בלויז א סנעפשאט פון אפריקע אין גוגל מעפס.

ווי איך זע אבער אין אייוועלט, זענען די בילדער פראבלעמאטיש אינעם גאנצן אויסגאבע, נישט נאר אין די ארטיקל.

מיין פראגע צו יידל: עס קוקט מיר אויס ווי דו נעמסט צו גרינג אן הרב טעלער'ס אויבערפלעכליכע מסקנא אז ווען דער אר"י רעדט פון דעם "קו שוה היום" רעדט פון דאס וואס מיר רופן היינט "קו המשווה", באזירט אויף וויסנשאפטליכע רעכענונגען. מ'דארף ווען אויספארשן וואס דער אר"י האט געמיינט, און וואס די וויסנשאפטלער האבן בימיו אנגענומען ווי דעם "קו שוה".

נאך א נקודה, וואס איז דער מאקסימום וואס דער גבול פון ארץ ישראל גייט אין דער מזרח דירעקציע. קען עס נישט קיין אביסל ווייטער ווי 34.216512‬?

לגבי די ערשטע נקודה וועגן דעם "קו שוה היום" וואס דער אריז"ל דערמאנט: כ'האב טאקע בשעת'ן שרייבן נישט געטראכט דערפון אבער יעצט אז דו פרעגסט האב איך עס נאכגעקוקט און כ'זע אז דער גריכישער חכם עראטאסטענעס האט שוין געהאט אויסגערעכנט אז אויפן כדור העולם איז דא א פלאץ ווי די טאג און די נאכט זענען אייביג גלייך. קלאודיוס תלמי האט שפעטער מער אויסגעשארפט עראטאסטענעס' חשבונות אין זיין בוך "גיאגראפיע", זע דא. ס'איז שטארק מסתבר אז דאס איז טאקע וואס דער אריז"ל מיינט. עס איז גאנץ מעגליך אז דער אריז"ל ווען ער שרייבט "נקודת האמצעי של קו שוה היום", מיינט ער צו זאגן אז היות ארץ ישראל איז אינמיטן פון די וועלט, איז די "נקודת האמצעי" פונעם קו-שוה-היום (ד.מ. קו המשווה) דירעקט אונטער ארץ ישראל.

לגבי וואס דו פרעגסט וועגן די גבול המזרח. לכאורה ביזטו גערעכט און מען קען עס אויסברייטערען מער, אבער ס'איז סיי ווי נישט נוגע, סך הכל וועט די לינעי ווערן טיפער אריין אין קעניע, און נאך ווייטער אוועק פון די וויקטאריע פאלס. די עיקר וואס איז מיר נוגע איז די גבול המערבי, פאר וועלכע כ'האב גענוצט די קאארדינעט 34.216512 וועלכע איז ממש ביי די ים התיכון, ביים גרעניץ פון עזה מיט מצרים וואס איז די ווייטסטע ארץ ישראל'דיגע טעראטאריע אויף מערב זייט (זע מאפע).

די צווייטער ארטיקל פון אוצרות חודש כסליו וועלכע כ'האב געליינט געפינט זיך אין די "פאמיליע אוצרות", די פרויען/קינדער אפטיילונג. די קאלום הייסט "דער מלמד דערציילט..." און די חודש פארציילט דער מלמד "איבער די לעצטע תקופה פון די עשרת השבטים, איידער זיי זענען פארטריבן געווארן פון ארץ ישראל".
בתוך הדברים שטייט ווי פאלגנד:

יעקב: איך פארשטיי נישט עפעס אנדערש, די עשרת השבטים געפינען זיך דא אויף אונזער וועלט? וויאזוי קען זיין אז מ'טרעפט זיי נישט? היינט פארט מען דאך ארום מיט פליגער'ס און העליקאפטער'ס ארום די גאנצע וועלט, קען מען דאך אנקומען איבעראל, נו, וואס הייסט אז מ'קען זיי נישט טרעפן?

מלמד: קינדער, עטץ דארפסט וויסן, ווי גרויס און שטארק די טעכנעלאגיע איז היינט. מ'קען פארן, פליען ארום די גאנצע וועלט. עס פליעט ארום די סאטעלייט און כאפט בילדער פון אלעס וואס טוט זיך אפ אויף די וועלט. פונדעסטוועגן, אויב האט דער אויבערשטער באהאלטן די עשרת השבטים, ווי דער פסוק דערציילט אין ספר מלכים, דאן וועט מען זיי קיינמאל נישט געפינען. דאס איז א גזירה פון הימל, אז זיי דארפן זיין פארהוילן פון אונז, און קיינער קען זיך איבער דעם נישט קלוגן.
נאך מער וועל איך דיר זאגן, יאנקעלע, אין אפריקע זענען פארהאן הונדערטער און אפשר טויזענטער מייל מדבריות, פינסטערע מדבריות, וואס א מענטשליכע פיס קען דארט נישט אריינטרעטן, נישט פון אונטען און אויך נישט פון אויבן. דארט ערגעץ געפינט זיך די הרי חושך, די פינסטערע בערג וואס מ'קען דארט נישט דורכגיין צוליב די גרויס פינסטערניש. ערגעץ דארט געפינען זיך די עשרת השבטים. דארט זענען זיי באהאלטן פון אונז, ביז ווען עס וועט קומען די צייט.

פונדעסטוועגן, האבן מיר במשך פון אלע יארן באקומען גריסן דא און דארט פון די עשרת השבטים, ווען געציילטע מענטשן זענען אריבער דעם סמבטיון, און אנגעקומען אהין. די זעלבע פארקערט, ווען געציילטע מענטשן פון די עשרת השבטים זענען אנגעקומען אהער, צו אונז, און אונז דערציילט וואס עס טוט זיך אפ דארטן ביי די עשרת השבטים.

קען מיר איינער זאגן פארוואס די גיהנום מוזן אינפארמאטיווע ארטיקלן פאר קינדער ענהאלטן אזעלכע שטותים? קען מיר איינער מסביר זיין די גדולה פון פארקויפן פאר קליינע קינדער פיתום ורעמסס? דער ארטיקל איז ביז צו דעם פונקט א הערליכע ארטיקל מיט שיינע אינפארמאציע איבער די היסטאריע פון כלל ישראל בימי בית ראשון. פארוואס האט דער אנאנימער שרייבער דאס געמוזט פאר'הרג'ענען מיט די געמויזאכטס?

בלא בלא בלא. עטץ קענטץ שעלטן. די פאקט איז אוצרות הייסט גאר א פיינער אויסגאבע סגייט גאר גוט נישט נאר אין סאטמאר נאר איבעראל. ס'איז א רייכער שעפערישער צייטונג על טהרות הקודש, רבינו אדמו"ר מהר"א מסאטמאר שליט"א האט א נחת רוח דערפון לויט ווי איך הער.

שעלטן? חלילה. ווער האט געשאלטן? טאקע צוליב'ן פאקט אז אוצרות האט אזא גוטע נאמען און עס איז אזוי רייך און שעפעריש, איז וויכטיג עס צו קריטיקירען ווען זיי פובליצירן אן ארטיקל וועלכע ברענגט נאר אראפ די ניווא פונעם אויסגאבע. ווען הרב טעלער לאזט ווען אויס בלויז דריי פיר פאראגראפן וואלט דער ארטיקל געווען א מייסטער ארבעט.

[קלאר]

בלא בלא בלא. עטץ קענטץ שעלטן. די פאקט איז אוצרות הייסט גאר א פיינער אויסגאבע סגייט גאר גוט נישט נאר אין סאטמאר נאר איבעראל. ס'איז א רייכער שעפערישער צייטונג על טהרות הקודש, רבינו אדמו"ר מהר"א מסאטמאר שליט"א האט א נחת רוח דערפון לויט ווי איך הער.

האסט פארגעסן ביזט נישט אין צימעס

[משה געציל]

בלא בלא בלא. עטץ קענטץ שעלטן. די פאקט איז אוצרות הייסט גאר א פיינער אויסגאבע סגייט גאר גוט נישט נאר אין סאטמאר נאר איבעראל. ס'איז א רייכער שעפערישער צייטונג על טהרות הקודש, רבינו אדמו"ר מהר"א מסאטמאר שליט"א האט א נחת רוח דערפון לויט ווי איך הער.

האסט פארגעסן ביזט נישט אין צימעס

זאג נאר, דו באקימסט א לינק פון יעדע צימעס סטייל תגובה וואס איז בטעות נישט אנגעקומען אין צימעס?

[זר זהב]

בלא בלא בלא. עטץ קענטץ שעלטן. די פאקט איז אוצרות הייסט גאר א פיינער אויסגאבע סגייט גאר גוט נישט נאר אין סאטמאר נאר איבעראל. ס'איז א רייכער שעפערישער צייטונג על טהרות הקודש, רבינו אדמו"ר מהר"א מסאטמאר שליט"א האט א נחת רוח דערפון לויט ווי איך הער.

האסט פארגעסן ביזט נישט אין צימעס

דו באקימסט א לינק פון יעדע צימעס סטייל תגובה וואס איז בטעות נישט אנגעקומען אין צימעס?