די מענטשליכע "געשמאקע" זייט בדמותו של רבי אהרן מבעלזא זצ"ל

[[NAMELESS]]

צו זיין נישט איבעריג אנטציקט מוז זיין דער רב האט גערעדט קעגן אים? אבי געזונט! דער רב האט נישט גערעדט קעגן א בן ישראל בכל מצב שהוא.

וועגן דער קלויזענבורגער'ס פערסענאליטי - עם רוב עזותו למען קדושת ובנית כלל ישראל ומסרותו למען הזולת ביים קריג - גיי איך נישט יעצט פירן א שמועס דא. עיין ערך (הרה"צ) שלמה'לע גנב און דער סקאליער משוגענער ואטי כי רוכיל...

ביטע סטאפ דא.

[[NAMELESS]]

.

[קומזיץ]

ווי באקאנט אז אסאך מאל ביים טיש ווען עס איז אנגענומען א גרויסע עולם און מען האט געדארפט מאכן פלאטץ ביים טיש פאר נאך בנש"קים וכד' , האט זיך געמאכט אמאל אז די גבאי האט געזאגט (געשריגן) ריקטס ענק ארויף... , האט עם די רב צוגעריפן און געזאגט נישט אזוי רעדט מען , מען זאגט " זייט מוחל רוקט אייך ארויף"

[תורה ומדע]

איך האב געהערט אמאהל אז בעת די לויה פון דער מהריד מבעלז האט זיין צווייטער רעבעצין געבעטען אז איהר זוהן, דער מהר"ם מבילגורייא, זאל ווערען בעלזער רב, און דער מהר"א זאל זיין דער רבי. צו דעם האט דער בעלזער רב ז"ל געזאגט אז רבנות קומפט איהם מדין בכורה, און רבי'סטיווע האט צו טוהן מיט די חסידים... און מיט דעם האט זיך דאס גענדיגט.

[גראף]

@תורה ומדע
די רעביצען האט כאטש משפיע געווען אז יארן שפעטער זאל עס געשעהן... 45

[מיש-נייעס]

דער בולגרייער און בעזלע רב זי"ע זענען נישט געווען גאנצע ברודער?

[ליטוואק פון בודאפעסט]

דאס דארף מען דיר אויך אויסלערנען?

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[תורה ומדע]

דער בולגרייער און בעזלע רב זי"ע זענען נישט געווען גאנצע ברודער?

דער מהרי"ד מבעלז איז געווען אן איידעם ביי א זוהן פון ר' אהרן טשערנאבליר בזווג"ר, און פון דעם זיווג האט ער גיהאט דער מהר"א און די אוסטילער רעבעצין הי"ד. די אנדערע קינדער זענען געווען מזוו"ש. דער בילגרייער רב איז געבוירען אויף די עלטער און איז געווען אפשר דרייסיג יאהר יונגער פונעם מהר"א ז"ל.

[יתרו]

שיינע אינפארמאטיווע אשכול, שכח הרב ארי נוהם.

[ארי נוהם]

בד"ה, דער בעל הגדת עדות פונעם אשכול, ר' זלמן האפמאן משב"ק רבי אהרן מבעלזא, איז געשטארבן פאריגע וואך.

יהא זכרו ברוך.


כהאב נאך עטליכע אינטרעסאנטע זאכן געזען, וואס ר' זלמן האט דערציילט איבער בעלזער רב, און ברענגט ארויס זיין מענטשליכע זיטן. אי"ה כוועל עס באשרייבען אין א קומעדיגע געלעגענהייט.

[איש חזון]

עס איז דא עפעס א תיאור ווי ר' אהרן האט אויסגעלערנט עמיצער וויאזוי מען שרייבט א שיינע בריוו אין לשון הקודש. עפעס אז מען חזר'ט איבער צוויי מאל די זעלבע זאך נוצנדיג אנדערע ווערטער. יבאו היודעים ויספרו.

[איש חזון]

בד"ה, דער בעל הגדת עדות פונעם אשכול, ר' זלמן האפמאן משב"ק רבי אהרן מבעלזא, איז געשטארבן פאריגע וואך.

יהא זכרו ברוך.


כהאב נאך עטליכע אינטרעסאנטע זאכן געזען, וואס ר' זלמן האט דערציילט איבער בעלזער רב, און ברענגט ארויס זיין מענטשליכע זיטן. אי"ה כוועל עס באשרייבען אין א קומעדיגע געלעגענהייט.

ר' זלמן.

[ארי נוהם]

נאך אינטרעסאנטע מעשיות וואס האבן שייכות מיט דעם אשכול, זענען דערציילט געווארן דארך ר' זלמן האפמאן הנ"ל, און זענען געברענגט געווארען אין לעצטע וואכיגע מחנה החרדי. לאמיך ברענגען דבריו ככתבו וכלשונו:

אינטרעסאנטע ידיעה איבער בעלזער רב'ס זיך אויסקענען אין קיך:

כשהתמנה למשב"ק, הראה לו מרן זי"ע את חדרי הבית, ואף לימד אותו בעצמו את דרכי בישולן המאכלים, באומרו: "אל תחשוב שהסתובבתי במטבח, אבל בכל זאת אני יודע"...

[center]*[/center]
איבער זיינע הרגשים, פשוט'ע מענטשליכע הרגשים איבער זיין שיינע רבי'שע הויף אין אייראפע וואס איז אינטערגעגאנגען:

פעם אמר לו: "דו ווייסט נישט, דו ביסט נאך א קינד, דו ביסט נישט געווען אין בעלזא. איך האב געהאט אין בעלזא א הויף, סאיז געווען ממש א מלכות, ווען איך דערמאן זיך דערפון, גיט עס מיר א שטאך אין הארץ".

פעם אמר לו בסגנון אחר: "איך האב געהאט חסידים וואס האבן געקענט זיין ממש רבי'ס, און ווען איך דערמאן מיך גיט עס מיר א שטאך אין הארץ".

[center]*[/center]
א אינטערסאנטע מעשה האב איך געזען בשם בעלזער דיין פון מונטריאל, ר' וואלף בער לערנער, וואס ברענגט ארויס זיינע מידות און זהירות בכבוד האחר און הרגשים, אויף א גוואלדיגע פארנעם.

כידוע פלעגט בעלזער רב נישט געבן די הענט פאר קינדער, נאר דארך א האנטיך. איינמאל איז ער געווען אין בודאפעסט, און איינער איז אדורך מיט זיין יונגעל וואס איז געווען הויך געוואקסען און איז געווען אנגעטון מיט א בעקיטשע און הוט. בעלזער רב האט אים געגעבן שלום דורך זיין האנטיך. ווען די גבאי האט עס געזען, האט ער געמיינט אז דער יונגעל האט געוואלט אפנארן בעלזער רב, און ער האט אנגעשריגן דעם יונגעל "שייגעץ ארויס".

ווען בעלזער רב האט עס געהערט איז ער אויפגעציטערט געווארען, און האט גלייך געהייסן די גבאי צוצורופן די יונגעל, און ער האט געבעטן די יונגעל צו זאגן דריי מאל: איך בין מוחל, איך בין מוחל, איך בין מוחל. דער יונגעל האט אזוי געטון, און איז אוועקגעגאנגען. אבער בעלזער רב האט געזאגט צום גבאי אז ער קען זיך נאכאלץ נישט בארואיגן, און ער זאל נאכמאל צוריקרופען די יונגעל. ווען די יונגעל איז צוריקגעקומען, האט אים בעלזער רב געהייסן אז אלץ "פיוס" זאל ער זיך מזכיר זיין. ווען דער יונגעל איז ווידער אוועקגעגאנגען, האט בעלזער רב ווידער געזאגט אז ער קען זיך נאכאלץ נישט בארואיגן, און ער זאל נאכאמאל צוריקרופן דעם יונגעל. ווען דאס יונגעל איז צוריקגעקומען צום דריטן מאל, האט אים בעלזער רב געזאגט אז אלץ פיוס קען ער שרייבן א קוויטל, און ער קען מזכיר זיין וועמען ער וויל!

דערנאך האט דער רב געזאגט צום גבאי'ן: "איך בין זייער נישט רואיג, ווייל איך האב א חומרא נישט צו געבן די האנט פאר א יונגעל אינטער די בר מצוה, וועגן דעם זאל מען ביי מיר אין שטוב באליידיגן א יונגעל?! גיי רוף אים צוריק!". ווען דאס יונגעל איז צוריקגעקומען [שוין די 4'טע מאל!!!], האט בעלזער רב אנגעכאפט מיט זיינע הענט די הענט פון די אינגעל, אן א האנטיך, און ער האט אים ווארים אנגעווינטשען. הערשט נאכדעם האט ער זיך אויסגעדריקט "יעצט בין איך שוין בארואיגט"!

[center]*[/center]
נאך א געוואלדיגע מעשה איבער די פשוטע נארמאלע שכל הישר און מענטשליכקייט פון בעלזער רב, איז דאס פאלגענדע:

דער חוג חת"ס רב פון בני ברק, רבי יצחק שלמה אונגאר זצ"ל, האט דערציילט אז ער איז אמאל אריין מיט א חתן ביום חתונתו צו נעמען א ברכה פון בעלזער רב. דער רב האט גערעדט מיט עם איבערן גרויסקייט פון טאג אא"וו. ווען דער חתן האט געוואלט ארויסגיין האט אים דער רב געזאגט:

"געדענק! כאטש דו ביזט היינט פארטיפט אין דיינע וויכטיגע געדאנקען, זאלסטו זעהן אויפצונעמען יעדע גאסט מיט א פריינטליכע געזיכט, און יעדער וואס ווינטשט דיר מזל טוב, זאלסטו עם צוריקענטפערן מיט א שמייכעל, און פארגעס נישט זיך צו באדאנקען פאר יעדער וואס האט דיר געשאנקען דרשה געשאנק, און עם מכיר טוב זיין פאר זיין קומען".

[קומזיץ]

ער פלעגט צוזאגן , א מתמיד איז " ער לערנט ווען ער דארף לערנען עסט ווען ער דארף עסן שלאפט ווען ער דארף שלאפן".

[תורה ומדע]

ער האט געהייסען אין די בעלזער ישיבה געבען שיך פוץ יעדען ערב שבת פאר די בחורים, און יעדער מיטאג סעודה האט געדארפט האבען פיהר באזונדערע מאכלים אויפען טיש.

[ארי נוהם]

יעצט געליינט אין יום טוב'דיגן "המחנה החרדי", מכתבי בנו של ר' זלמן האפמאן הנ"ל - משב"ק ר' אהרן מבעלזא, אפאר אינטרעסאנטע מעשות איבערן בעלזער רב וואס דער זין האט געהערט פון טאטן.

אבער די בעסטע איז די פאלגענדע. א געמיש פון א כיטרע צינישע שאלה, א ווערטל וואס האט געמאכט בעלזער רב לאכן, און סך הכל - א "מענטשליכע" מעשה פון בעלזר רב:

עובדא הוה עימי. כשחל תענית ת"ב להיות במוצ"ש, פנה כ"ק מרן זי"ע בשבת אל הסובבים ושאל "הרי ידוע שבבעלזא לא היו אומרים בכל שבת ושבת את הזמר 'ברוך ה' יום יום', רק כשחל ת"ב להיות בשבת, אך עתה שת"ב חל להיות במוצ"ש מי יודע האם אומרים או לא". נענו כמה מהסובבים (ה"ה הרה"ח ר' אליעזר וואלף פדווא ז"ל, ועוד כמה אנשים חשובים) ואמרו שיודעים הם בבירור שבכה"ג לא היו אומרים.

אך ראו על פני מרן זי"ע שחפץ היה מאוד שכן יאמרו זאת, ושוב פנה ושאל כוכ"פ. ועמד שם אחד, ולאחר שראה כי עז רצונו של מרן לומר, אמר "שמעתי מזקני החסידים שזוכרים שהיו אומרים זאת".

מרן זי"ע היה בדיחא דעתיה, ופנה אליו ושאל "מי הם ה'זקני חסידים' שאמרת זאת בשמם", והלה נענה בתמימות 'זלמן הופמן', מיד עלתה על פני מרן בת צחוק.

הפנים, בעלזער רב האט געקענט א 'טשעפע' טאן פאר יענעם, פרעגנדיג פון וועם ער האט געהערט די מנהג, און דערנאך האט ער געקענט לאכן פון א ווערטל, ווען יענער האט געעענטפערט די נאמען 'זלמן האפמאן', וואס איז דעמאלס געווען א הויז בחור...

[ארי נוהם]

די פאלגענדע מעשה, וואס איז אויך געדריקט געווארן אין יום טוב'דיגן מחנה חרדי, מכתבי בנו של ר' זלמן האפמאן הנ"ל, דערציילט ער די פאלגענדע שטוינדענדע עפעזאד, וואס מאכט מיר גאר טראכטען אז מיר דארפען גענצליך איבערקלערן דעם אנגענומענעם מיינונג איבער בעלזער רב ז"ל.

ליינט מיט הנאה:

במהלך שבוע השבע ברכות (-פון ר' זלמן האפמאן), התעיין כ"ק מרן זי"ע אצלי איך היתה החתונה, וראיתי כי מרן רוצה לשמוע שהיתה חתונה שמחה. אמרתי שהיה 'עולם' והיו כולם בשמחה, וכי ר' יוסל אייכלר המשמש שימח וריקד עם בקבוק על ראשו וכו'.

מרן זי"ע חייך מתוך הנאה מרובה, והפטיר אודות חלק השתתפותו בענין זה, באשר בחצר ביתו של מרן התאמן ר' יוסל, וקולות ניפוץ הבקבוקים נשמעו עד לחדרו הק'...

איך ווער שוין צומישט פון דעם. דא שטעלט זיך בעלזער רב ארויס אלץ געשמאקע בא'טעמ'טע מענטש, מיט העכסטס נארמאלע זיטן פון געלעכטער ביזן ווערטלען זיך...

[ארי נוהם]

אין א מאמר וואס ר' אהרן שטערנליכט האט געשריבן אין "אור הצפון", קובץ ס"ה - חשון תשע"ה (איבערגעדריקט אין מחנה חרדי גליון 1710), ווערט געברענגט די פאלגענדע מעשה, וואס האט פאסירט ווען בעלזער רב איז געזעצן שבעה נאכן ברודער, דער בילגורייער רב:

באחד מימי השבע, הגיע אדמו"ר אחד לנחם את כ"ק מרן זי"ע. שאל אותו מרן: "מהיכן נודע לכם על פטירת הרב מבילגורייא?", השיב האדמו"ר בקול: "וואס הייסט? איך האב עס געזען אין די 'הצופה' צייטונג..."

תשובה זו גרמה להעלות בת שחוק על פני כ"ק מרן זי"ע...

[ארי נוהם]

[center]בעלזער רב ז"ל איז די מקור פארן "בארד בארד, ווי איז דיין איד"?![/center]


אין "די אידישע צייט" פון די צייטונג, פסח תשע"ז, איז געדריקט א לענגערע אינטערוויו מיט ר' צבי משה שלייפשטיין וואס דערציילט קורת חייו.

ער דערציילט דארט איבער עפעס וואס ער האט געטון ע"פ בקשת הרב מבעלז בשעת די קריג, און אז נאכן קריג איז ער אמאל אריין צום בעלזער רב אין באגלייטונג פון א איד ר' חיים שטערן. ר' צבי משה שלייפשטיין גייט אן א בארד, און דאס איז וואס עס האט דארט פאסירט דערוועגן:

אריינגייענדיג צום רבי'ן אין צימער, האט דער רבי זיך געוואנדן צו מיר: "ברוך ה' אז מיר טרעפן זיך", ר' חיים האט געזאגט פארן רבי'ן: "ער איז א פיינער יונגערמאן, אבער ער האט איין חסרון...", דער רבי האט געפרעגט וואס דאס איז, און ער האט געזאגט: "ער האט נישט קיין בארד".

דער רבי האט אים געזאגט: "דו ווייסט חיימ'ל, ס'איז אמאל פארהאן א איד אן א בארד וועלכער איז בעסער ווי א בארד אן א איד..."

[ליטוואק פון בודאפעסט]

ס׳איז א טיפישע גאליציאנער ווארט. ס׳קען זיין אז ס׳איז אן אלטע ווארט.
ביי אונז איז עס א מימרא פון סאטמאר רב, אדער אויף מייק טרעס אדער אויף ר׳ אליעזר האראדזעצקי. גיי ווייס.

ס׳שטימט בעסער אזוי, ווייל אין אונגארען האט א בארד געמיינט חסידיש קעגען אשכנזיש, נישט פרום קעגען פריי. דעריבער האט עס אן אנדערע באדייט געהאט, ודו"ק.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[וחלופיהן]

אין א מאמר וואס ר' אהרן שטערנליכט האט געשריבן אין "אור הצפון", קובץ ס"ה - חשון תשע"ה (איבערגעדריקט אין מחנה חרדי גליון 1710), ווערט געברענגט די פאלגענדע מעשה, וואס האט פאסירט ווען בעלזער רב איז געזעצן שבעה נאכן ברודער, דער בילגורייער רב:

באחד מימי השבע, הגיע אדמו"ר אחד לנחם את כ"ק מרן זי"ע. שאל אותו מרן: "מהיכן נודע לכם על פטירת הרב מבילגורייא?", השיב האדמו"ר בקול: "וואס הייסט? איך האב עס געזען אין די 'הצופה' צייטונג..."

תשובה זו גרמה להעלות בת שחוק על פני כ"ק מרן זי"ע...

די מעשה איז עטוואס צענזורירט. דער רבי איז געווען פון דער רוזינער גזע, אפשר דער סדיגורער? ווען ער איז ארויס האט דער בעלזער רב געזאגט, היינטיגע רביס איז זייערע ראשית חכמה א צייטונג.

[[NAMELESS]]

די מעשה איז עטוואס צענזורירט. דער רבי איז געווען פון דער רוזינער גזע, אפשר דער סדיגורער? ווען ער איז ארויס האט דער בעלזער רב געזאגט, היינטיגע רביס איז זייערע ראשית חכמה א צייטונג.

ס'קען זיין אז די מעשה איז געווען מיט רבי שלמה חיים מסאדיגורא - ווערד א באשרייבונג פאר זיך, ער פלעגט טאקע שרייבן מאמרים אין הצופה (ס'איז שוין צאמגענומען אין א ספר 'דברים בעתם').

[וואלווי]

ס׳איז א טיפישע גאליציאנער ווארט. ס׳קען זיין אז ס׳איז אן אלטע ווארט.
ביי אונז איז עס א מימרא פון סאטמאר רב, אדער אויף מייק טרעס אדער אויף ר׳ אליעזר האראדזעצקי. גיי ווייס.

ס׳שטימט בעסער אזוי, ווייל אין אונגארען האט א בארד געמיינט חסידיש קעגען אשכנזיש, נישט פרום קעגען פריי. דעריבער האט עס אן אנדערע באדייט געהאט, ודו"ק.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

געהערט אויף ר' מייק טרעס. ר' אליעזר האט נישט געהאט א בארד?