פראגעס אויף שפראך און גראמאטיק

[מפוזרי]

פילייכט מיינט שמא אולי maybe, וואס דרוקט בעיקר אז ס'איז א ספק. perhaps ווידער ברענגט מער ארויס אז ס'איז א צד כאטש נישט מוחלט. כנ"ל.
אגב אפשר אין איר אראמישע באדייט (אבער נישט אידישע) מיינט טאקע גענױ מעגליך.

[מפוזרי]

האב איך געקוקט אויף גוגל. אויף אידיש טייטשט ער אויף דעם סדר, טאמער, אפשר (עפשער), פילייכט מעגליך.
און אויף דויטש: פילייכט, מעגליכערווייז.

[החוקר]

קוקט אויס פון גוגל ווי פילייכט קומט קודם, נישט אזוי?

דאכט זיך מיר איר האט א גרייז אין די חילוק פון פילייכט און מעגליך ווי אויך אין perhaps maybe. ווי ווייט איך פארשטיי איז די באדייט פון ביידע ווערטער אייניג. די דיפערענץ איז אז אין דער צייט וואס maybe איז מער א פשוטע ווארט, איז perhaps מער א הויכע, שרייבערישע, פארמאלע ווארט. אשר על כן די זעלבע וועט זיין מיט פילייכט און מעגליך.

אויב איינער פרעגט "גייסט היינט נאכט צו די מסיבה?" וואס ענטפערט מען, מעגליך אדער פילייכט?

צוליב דעם פארשטיי איך אז במקום perhaps ברויך מען נוצן פילייכט.

[מפוזרי]

איך האב דאך געברענגט גוגל דיר א ראיה צו ברענגען.

עכ"פ בשורש הדבר בין איך נישט איבערצייגט. אויף די פראגע וואס דו פרעגסט, קען מען ענטפערן: קען זיין. אדער: קען זיין יא און קען זיין נישט. והחילוק מובן.
מעגליך, איז אופן א'. אפשר (באידיש) איז אופן ב'.

[די קעניג פין אמעריקע]

גאנץ מעגליך אז די ריכטיגע ווארט איז 2 ווערטער. פערהעפס= גאנץ מעגליך. מעיבי= מעגליך.
וואס זאגט דער עולם?

[מפוזרי]

גוגל האט גראדע געטייטשט: ווייט מעגליך.

[שבת אחים]

גאנץ מעגליך אז די ריכטיגע ווארט איז 2 ווערטער. פערהעפס= גאנץ מעגליך. מעיבי= מעגליך.
וואס זאגט דער עולם?

פארוואס נישט מעגליך אליינס? גאנץ מעגליך איז די ״היינטיגע אידיש״-אמעראצדיג.

Perhaps - מעגליך/(פילייכט)
Maybe - אפשר/מעגליך

[רויטע וואנצעס]

איז דא א אידישע ווארט פאר crutches?

[וואלווי]

גאנץ מעגליך אז די ריכטיגע ווארט איז 2 ווערטער. פערהעפס= גאנץ מעגליך. מעיבי= מעגליך.
וואס זאגט דער עולם?

פארוואס נישט מעגליך אליינס? גאנץ מעגליך איז די ״היינטיגע אידיש״-אמעראצדיג.

Perhaps - מעגליך/(פילייכט)

Maybe - אפשר/מעגליך

ס'איז לאו דוקא עמ-ראציש. אין ענגליש זאגט מען דען נישט Pretty much אדער for the most part ?
ביידע אויסדריקן זענען לכאורה א צוזאם שטעל פון possible און most likely. אזא מין כמדומה שברור.

[וואלווי]

איז דא א אידישע ווארט פאר crutches?

crutches איז א לשון רבים פון צוויי שטעקענעס. די סינגולאר איז crutch וואס די דעפענישען איז אנליינען אדער סאפארט. אויף crutch טייטשט גוגל ושאר מפרשים "קוליע" . גיי ווייס צו ס'איז א שם דבר פונ'ם שטעקען אדער ביסודו אן אפטייטש פון סאפארט.

[berlbalaguleh]

וואלווי: יעצט דערמאנט. חיים גראדע אין זין בוך וואו ער פארציילט איבער איינעם וואס איז געגאנגען מיט קראטשעס. רופט ער עס אן קוליעס...!

[וואלווי]

וואלווי: יעצט דערמאנט. חיים גראדע אין זין בוך וואו ער פארציילט איבער איינעם וואס איז געגאנגען מיט קראטשעס. רופט ער עס אן קוליעס...!

דע ספרי קודש זענען טאקע געווענליך די בעסטע מקורות פאר שפראך עפעס וואס כל מיני גוגל שבעולם קענען נישט מסביר זיין

[berlbalaguleh]

וואלווי: ייש"כ. דו האסט ארויפגעברענגט א שמייכל אויף מיינע ליפן. צו ליינען די ביכער פון חיים גראדע איז טאקע זייער געשמאק. אבער ספרי קודש קענמען זיי נאכנישט אנרופן... ס'איז נישט געאייגנט פאר קינדער...!
ווען ס'זאל זיך טרעפן א שרייבער/עדיטאר וועלכער קען אויסרייניגן די וואונדערליכע מעשה ביכלעך אז ס'זאל קענען עולה זייו על שולחן מלכים וואלט געווען א
וואונדערליכע זאך.. קוים ספרי חול...! ווייל סוכ"ס האט ער צומאל גענוצט א ביסל אן אומאיידעלע שפראך מסביר צו זיין געוויסע עניינים. איין זאך איז זיכער

[berlbalaguleh]

ס'האטציך מיר אויסגעמישט עטליכע שורות אין מיין פריערדיגע תגובה. נאר אזוי ווי ס'איז שוין באלד דער זמן שב"ק האביך נישט קיין צייט דאס צו פאררעכטן.
איינס פון די זאכן וועלכע זענען באשאפן געווארן ערב שבת בין השמשות...

[די קעניג פין אמעריקע]

ס׳דא זייער אסאך ווערטער און יודיש וואס ענדיגען (ענדיגן) זיך מיט ן אדער ען למשל בארגען (בארגן?) געבען (געבן?) מאכען (מאכן?) וכו׳ איז דא כללים ווען מ׳ברויך אריינלייגען (אריינלייגן?) די ע? אלע ווערטער ענדיגען (ענדיגן?) זיך גאנץ ״סגול׳דיג״ איז ווען לייגט מען די ע און ווען נישט?

[יואב]

ס׳דא זייער אסאך ווערטער און יודיש וואס ענדיגען (ענדיגן) זיך מיט ן אדער ען למשל בארגען (בארגן?) געבען (געבן?) מאכען (מאכן?) וכו׳ איז דא כללים ווען מ׳ברויך אריינלייגען (אריינלייגן?) די ע? אלע ווערטער ענדיגען (ענדיגן?) זיך גאנץ ״סגול׳דיג״ איז ווען לייגט מען די ע און ווען נישט?

דער כלל איז אז מ'קוקט אויף דער לעצטער אות פון פאר דער נאכזילבע.

"ען" שרייבט מען ביי די אותיות מ, נ, נג, ווי אויך 'ל' אויב ס'איז דא א קאנסאנאנט בעפאר דער ל' און נישט קיין וואקאל. (ווי למשל 'הימלען' יא און 'שפילן' נישט.) ביי אלע אנדערע קומט בלויז "ן," אויסער אויב דאס ווארט ענדיגט זיך אריגינעל מיט אן 'ע,' א שטייגער ווי בלאנדזשע — בלאנדזשען.

[די קעניג פין אמעריקע]

זיי מסביר אין פלעין יודיש ווייל כ'פארשטיי נישט.

[די קעניג פין אמעריקע]

איז דא א בוך ווי מ׳לערנט די כללים? אדער דאס איז א קבלה מדור דור?

[לאשיצער]

וועלכע כללים? פון אויסלייג (ספעלינג) אדער פון גראמאטיק?

[די קעניג פין אמעריקע]

ביידע! קען זיין 2 ביכער. ביי אונז אין חדר האט מען נישט געלערנט די זאכן.

[לאשיצער]

איר ליינט ענגליש?

פאראן א שיינע גראמאטיק אויף אידיש פון יודל מארק. דוד קאץ האט זיין אייגענע אידישע גראמאטיק געשריבן אויף ענגליש.
https://archive.org/details/MarkYudel.A ... iddish1978
http://www.dovidkatz.net/dovid/PDFLingu ... iddish.pdf
קען זיין אז די ביכער זענען אביסל שווער אויב מען האט קיינמאל נישט געלערנט די זאכן...

קורצע ערקלערונגען וועגן ענינים אין אויסלייג (למשל אז מ'שטעלט צו אן ע' אין "הימלען" אבער נישט אין "שפילן") קען מען געפינען אינעם בוך "קאלעדש אידיש" פון אוריאל וויינרייך.
ס'איז אויך דא א בוך "אידיש ווערטער אוצר" פון א. ראטה וואס האט עטליכע הוספות וועגן גראמאטיק. דאס איז געשריבן פאר היימישע ליינער. מען קען עס קריגן אין וויליאמסבורג.

[די קעניג פין אמעריקע]

וואס איז די הסבר אז אסאך שרייבן יידיש אידיש יודיש. איך גלייב אז אלע זענען ריכטיג לויט טייל מענטשן. פארוואס שרייבן טייל אזוי און טייל אזוי?

[איסר האטלקי]

וואס איז די הסבר אז אסאך שרייבן יידיש אידיש יודיש. איך גלייב אז אלע זענען ריכטיג לויט טייל מענטשן. פארוואס שרייבן טייל אזוי און טייל אזוי?

אין אידיש שרייבט מען 'אידיש', דאס איז אנגענומען היינט. אויף עברית שרייבן זיי 'יידיש', ביי זיי איז א חיריק צוויי יוד'עלעך. (לעצטנס איז געווען אדווערטייזט איבער א 'סיי דיי'...