בעלזא רבי קומט אויף א היסטארישע וויזיט אין לאנדאן

[גאנצל]

נעכטן נאכט ביי חצות האב איך נישט כח געהאט אער יעצט מוז ארויסגעברענגט ווערן פאר ידידנו @סמבטיון

צו זאגן אז סאטמאר האט גארנישט אויפגעטון אויף די ועלט דארף דיין מח זין געמאכט פון ליים ביסט טאקע אינגאנצן ?

קודם ראשית די גאנצע זאך אז די אונגערישע אידנטום וואס האבן אימעגרירט קיין אמעריקא שטייט נאך אזוי ווי היינט אז ס'איז זיך גארנישט דא צו שעמען פון דער אלטער היים איז דאך סאטמאר

אלע עניני דת ווער איז דען געשטאנען בראש אז נישט סאטמאר

אויסער דעם האט ער געהאלפן יעדן איד בכלל ובכרט ער האט געהאלפן אויפבויען נישט נאר זיין אייגן קהלה און מוסד נאר וועם נישט ? די מעשה מיט ר' מאטעלע וויזניצער איז אייינס וואס עס איז באקאנט

ובכלל האט ער אהער געשטעלט דיינים מורי הוראות רבנים בעלי בתים ירא השם און דאס אז צדקה ליגט אין די בוזשעט פון יעדן איד איז דאך נאר א דאנק אים וכהנה וכהנה ואטי כי רוכלא

יעצט לגבי בעלזא 'עס איז זייער לייכט צו זגן אויף יעדע זאך אז ער האט דאס נאר געטון לכבוד שמים' אבער צו ס'איז אמת דאס דארף מען שוין טראכטן

לאמיר נעמען די נייע הכשר עס עי סעמפל פארוואס פונקט נאכדעם וואס אטמאר רב זצ"ל איז אוועק האט ער אויסגעפינען אז דער כבוד שמים ברויך א נייע הכשר און פארוואס האט דאס געברויכט קומען מיט א באגלייטונג מיט אזא האספולע דרשה מיי פרענד גיוו מי א ברעיק

זיינע אויפטוען אין די רחוקים איז טאקע שטארק אבער ווי זוי זיי קוקן אויס דארף איך נישט דא קיינעם פארציילן

אלענפאלס מיט דעם ביסטו גערעכט אז פון סאטמאר איז נעבעך ארויסגעקומען אזעלכע שפלים וואס די וועלט האט נאך נישט געזען און איך זאג עס מיט א ווייטאג ווייל איך בין דאך א סאקמירער אבער וואס איז אמת איז אמת

ס'איזטאקע א שטארקע קשיא ווי זוי פון אזא צדיק יסוד עולם זאל זיך ארויסשיילן אזעלכע מיאוסע שפלים ווי די סיקריקים/דאמב/נטורי קרתא און אזוי ווייטער

אין יעדע פרט קען איך ווען מאריך זיין מיט גאנצעטע שורות אבער די נקודה האב איך געמוזט ארויסברענגען

אבער בה אשר לא השבית לנו גואל שטייט היינט סאטמאר רב שליט"א מיט א הערליכע קהלה יראים ושלמים אפגעזונדערט פון די אלע שלעכטס און פארפוילקייט און פארקריפעלטע דיעות פון די נישט געזונטע יארן חסידים וואס רופן זיך סאטמאר

[געוואלדיג]

לאמיר פארשטיין איין מינוט, וואס איז די פראבלעם פונעם בעלזער? ער האט משנה געווען פונעם פעטער, אה, און פאר זיין פעטער האבן די סאטמארער אסאך דרך ארץ געהאט אוודאי כידוע,

ער האט גערעדט קעגן גדולים פון פאריגן דור? אה, ווייל אין סאטמאר איז מען אויסטערליש נזהר געווען אין דעם.

איך פארשטיי.

[I'm back]

קודם בין איך אומוויסענד, נאך דעם ווייסטו אליינס נישט. זע׳מיר ביידע אומוויסענד צוזאמען.

אגב, די אלע ׳דברי בלע׳ וואס מ׳זאגט נאך פון בעלזער רבי׳ן ווייס איך אויך נישט. דער געשטאפטע גענץ מימרא איז א נארישע קינדערישע היימישע באבע רעדעכץ, אבער קיין גרויסע בזיון איז עס נישט.

נאך איין שאלה. וואס וואלט כבוד שמים דערלייגט ווען ער מאכט נישט זיין ב"ד? ער האט מעגליך געהאט רעכט (איך קען זיך נישט פארשטעלען וואס דער הלכה׳דיגע שאלה איז אפילו געווען. דער וואס האט געלאזט דער עדה חרדית זיך גרינדען הוא יאמר לבעלז וידליק) אבער וואס האט עס אויסגעפעלט? אויף צו לערנען חסידות דארף מען א ב"ד? אויף צו בויען חדרים, מיידלעך שולע׳ס, טעלעוויזיע סטאנציעס און רייזעדיגע חסידים (פון ליטווישע אפשטאם) דארף מען דען אן אייגענעם קהלה ווערטשאפט?

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

איך ווייס נישט פארוואס, אבער ווען איך ליין נאר דיין תגובות, קען איך נישט כאפן וואס די זאגסט.. אפשר שרייב אין ענגליש?

[I'm back]

כאילו הרב שך פלעגט זיך דורכרעדען מיט איהם......

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

זיי האבן געוואלט ארויסברענגען אז ער האט אפילו געהאט א קשר מיט מענטשן וואס זענען ליידער נישט געווען אויסגעארבעט אין מידות

[איך אויך]

קודם בין איך אומוויסענד, נאך דעם ווייסטו אליינס נישט. זע׳מיר ביידע אומוויסענד צוזאמען.

אגב, די אלע ׳דברי בלע׳ וואס מ׳זאגט נאך פון בעלזער רבי׳ן ווייס איך אויך נישט. דער געשטאפטע גענץ מימרא איז א נארישע קינדערישע היימישע באבע רעדעכץ, אבער קיין גרויסע בזיון איז עס נישט.

נאך איין שאלה. וואס וואלט כבוד שמים דערלייגט ווען ער מאכט נישט זיין ב"ד? ער האט מעגליך געהאט רעכט (איך קען זיך נישט פארשטעלען וואס דער הלכה׳דיגע שאלה איז אפילו געווען. דער וואס האט געלאזט דער עדה חרדית זיך גרינדען הוא יאמר לבעלז וידליק) אבער וואס האט עס אויסגעפעלט? אויף צו לערנען חסידות דארף מען א ב"ד? אויף צו בויען חדרים, מיידלעך שולע׳ס, טעלעוויזיע סטאנציעס און רייזעדיגע חסידים (פון ליטווישע אפשטאם) דארף מען דען אן אייגענעם קהלה ווערטשאפט?

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

איך ווייס נישט פארוואס, אבער ווען איך ליין נאר דיין תגובות, קען איך נישט כאפן וואס די זאגסט.. אפשר שרייב אין ענגליש?

.

[סמבטיון]

ליטוואק איך האב דיר שוין געזאגט אפאר מאל, אז דו באלאנגסט נישט דא און דעם אשכול, דיין מיינונג איז נישט אינטערעסאנט פאר קיינעם, ווייל דיין ליטווישע צלם וואס דו טראגסט ארום אין הארץ לאזט דיר נישט פארשטיין עפעס וואס האט מיט חסידות, איך מיין נישט דוקא מיין רבי, איך מיין חסידות בכלל, דן ביזט זייער וועלקם צו לאזן הערן דיין מיינונג, אבער נישט דארט ווי די הייבסט נישט אן צו פארשטיין פון וואס מען רעד דא בכלל.

בדרך אגב איך וואלט געוואלט וויסן צו וועם דו באציעסט זיך ווען די זאגסט אז רוב כלל ישראל און א גרויס פראצענט פון בעלזע חסידים האלטן אים פאר א קראנקן מענטש?

און צו ידידי היקר גאנצעל, אוודאי האט סאטמער אויך ארויסגעגעבן גוטע פירות אוודאי האבן זיי אויפגעשטעלט מוסדות איבעראל און געפענט צענדליגע חסד אפאראטן וואס איז קיינמאל נישט געווען אזא מושג פאר דעם, איך האב אבער גערעד וואס נאך סאטמער האט פאברעצירט און זייער פעקטערי, און וואס זענען די תוצאות ביי ביידע , בעלזא וואס איז פארכאפט אין ציונות vs סאטמער וואס איז געבליבן תורה טרייע יודן.

גאנצעל, מקען מיינען וואס ער האט אלטס גערעד ביי די דרשה, האספול? איך פארשטיי אז עס האט ענק זייער וויי געטוהן וויאזוי ער האט גערעד, אבער האספול? גיוו מי א ברעיק מיי פרעינד, גיי הער אביסעל סאטמערע דרשות וואס זענען געזאגט געווארן און נאך דעם עמער דיסיידן וואס הייסט האספול.

ווי אויך האב איך נישט פארשטאנען וויאזוי די בעלי תשובה'ס פון בעלזא זעהן אויס וואס איז שלעכט מיט זיי? אפשר זאלסטו יא פארציילן, ווייל לויט וויפיהיל איך ווייס שטעלן זיי אויף דורות לשם ולתפארת,

[וחלופיהן]

איך מיין אז א חלק פון די וויכוחים דא נעמען זיך ווייל די שרייבערס פאונט אוו רעפערענץ זענען זי גדולים\מעשה ביכלעך צו וואס אונז זענען אלע צוגעוואוינט וואו דער רבי איז א מושלם און אלעס וואס קלאפט נישט האט אדער נישט פאסירט אדער מען קען עס אויסדרייען אדער 'העכערע זאכן' וכדומה.

לאמיך אנהייבן אז דער בעלזער רב, פונקט ווי אונז אלע, איז א flawed human being. איך וואלט געזאגט ער איז מן הסתם מער פגום'דיק און זיכער מער קאמפליצירט ווי אווערעדז וכל הגדו מחבירו יצרו גדול הימנו. ממילא וועל איך נישט פראבירן צו פארענטפערן די מעשות וואס מען שרייבט אויף אים און איך נעם אן אויף א סאך אז זיי זענען אמת. ער אליין ווייסט אויך זיינע פעלער והראיה אז עס זוכט זיך מיט יעדן איבערצובעטן. לאמיר זיך אבער נישט נארן אז ער איז דער איינציקסטער. דער צאנזער רב זאגט מען איז געווען violent, דער מנחת אלעזר האט געהאט א ווילדער מויל, דער בית ישראל איז איבעריג צו רעדן און דער ר' יואליש האט געזידלט יעדער וואס האט מיט אים נישט געהאלטן און פלעגט נוצן דער סטאפס פון עליות ביים ספר תורה פאר זיינע שטעכערייען. איך האב געהערט נאכזאגן אז ער האט אויסגעלאזט פאר א משולח, ויפצר בו ויקח וואס איז ווייניג געזאגט נישט קיין דרך כבוד. און לאמיר נישט אנהייבן מיט דער ברך משה וואס איז קוים עולה על שולחן מלכים. (אויב איר ווילט מיר ענטפערן אז איך בין מלעיב במלאכי אלקים, עפרא לפומיה וכו' וכו' איז פליז וועסט נישט אייערע צייט. איך וויל האבן א מאטשיור שמועס און טאמער קענט איר נישט איז שפרינגט איבער מיין פאסט.)

נאר וואס דען? דער בעלזער רב איז א מאדערנער רבי בשעת ווען די אויבן דערמאנטע זענען אלע געווען ריאקשענעריס (reactionaries) און דערפאר וועט מען אים גארנישט מוחל זיין. ער האט אויך פיינט ריאקשענעריס און ער חוזקט אפ באבע מעשות און משוגענע צודרייטע עם-הארצישע פרומקייטן וואס סאטמאר זענען דערפון די הויפט פאפוליזירער. איך בין מסכים אז א רעביסטעווע און א 'הויף' מוזן בעל כרחו זיך פארלאזן אויף אמאל און דאס איז נאך איינס פון גאר אסאך פון זיינע סתירות. (איך האב שוין געשריבן אז ער איז קאמפליצירט).

איך בין נישט אינטערסירט צו מעסטן ווער האט מער אויפגעטון און אנדערש פון @סמבטיון איז אפגערעדט אז ר' יואליש האט געהאט א ריזיגע איינפלוס איבער די פאויסט שואה יהדות החרדית סיי אין אמעריקע און סיי איבער דער וועלט. אבער לגופו של ענין פון דער רב, איז נישט דא וואס צו רעדן אז ער האט נישט זיין גלייכן אין דער וועלט אין יהדות החרדית פון שטריימל\בעקעשע אדמורים און קוים אפילו פראק\פעדורא גדולים וואס פארשטייט די טשאלענדזעס פון דער דור און נאך מער די נויטיגע סאלושענס. דער באבאבער רעדט זיך איין אז מען וועט איבערדרייען דעם דור מיט ווערן חניאקעס, ר' ישראל וויזניצער מיט נאך איסורים און אין קרית יואל רעדט מען נאך פון ציונים. משא"כ אין בעלזא רעדט מען דזאבס, מען קעמפט פאליטיש נישט אויף שבת און אנדערע זאכן וואס איז קיינעמס נישט ביזנעס נאר פאר דירות און לייכטער צו מאכן פאר משפחות אבער אין דער זעלבער צייט רעדט מען פון תורה און יר"ש. לענ"ד האט ער אויך נישט דער גאנצער ענטפער אבער נאר ער האט דער חזון צו זען סיי די צרות הדור און כאטש פראבירן זיי צו לעזן. און די אלע טפשותדיקע טענות איבער וועם ער טרעפט זיך זענען נישט ווערד א תשובה. סאטמאר מעג זיך חנפנען צו קאנגערס לייט, סענאטורן, פאליטישנס, מתגרה זיין באומות מיט זייערע שכינים, צאלען שוחד, גיין אין ערכאות, אויסנארן וועם מען קען נאר און זיך מאכן שונאים איבעראל נאר בעלז וויבאלד זיי זענען אין ארץ ישראל טארן נישט. געט א לייף. ארץ ישראל איז א מדינה ווי יעדער מדינה, ציונות איז שוין לאנג טויט און סך הכל ווילן זיי לעבן אין א מדינה ווי אלע בירגער.

דער נענסטער אים צו פארגלייכן איז מן הסתם דער ליובאוויטשער רבי כאטש איך האלט אז פון א חסידישער בליק איז דער רב א גרעסערער מוצלח. זיינע מוסדות זענען יידיש רעדנדיק, זיינע יונגעלייט זענען 'היימיש' לכל דבר, ער האט אנגעהאלטן דער לבוש און זיינע חידושים זענען גאנץ ווייניג קעגן דער ליובאוויטשער. אבער ווי דער ליובאוויטשער איז זיין פנים אויף פארווערט און נישט צוריק. ער דערשרעקט זיך נישט פון טשיינז און פארקערט ער נעמט ארויס פון דער מאדערנע וועלט וויפיל ער קען. ברענד דיזיין, קאמיוניקיישנס, פראפאגאנדע וכו' וכו'. עלים לתרופה האט זיך ביי אים אנגעהויבן, אור הצפון איז א פראפעשינעל און הויך אינטערסאנטע אויסגאבע, זיינע חסידים, פרידמאן (x2), רייזמאן, ר' שמאי גראס און אנדערע קלינגן איבער דער וועלט. אויך ווי דער ליובאוויטשער איז זיין בליק אויף יידישקייט בכלל און נישט נאר זיינע חסידים. ווען מען האט גערצח'נט לומדי תורה אין מרכז הרב איז דער חרדישע וועלט שטיל געבליבן ביז ער איז געגאנגן אויף דער לויה און אין שפיטאל. ער האט אין זין בעלי תשובות, ספרדישע יידן און יידן פון אלע סארט. נעכטן איז די תורה ביים טיש געווען נאר וועגן אחדות "נישט קיין חילוק וועלכע ישיבה אדער וועלכע חסידות" און צען מינוט האט דער שאטער נאכדעם געדונערט מיט הנה מה טוב ומה נעים.

אפשר איז ער נישט א ריז נאר די אנדערע רביס זענען מידזעטס אבער בין כך ובין כך איז ער א משכמו למעלה ביי אונז אין דור אין יעדער בר דעת וואס פארזוכט אויפצוטון גייט צו אים צום ערשט.

צום לעצט וועל איך אפפטרן דער עדה החרדית מערכה. כאטש ער האט איבערגעבעטן למען השלום איז קלאר אז ער האט נישט געהאט אויף וואס. ר' יואליש'ס דעה איז קיינעם נישט מחייב און ער איז גארנישט שולדיג געווען דער עדה החרדית. איך בין געווען ביי זיינע שטייעדיגע תורות פון די שטאפגענז און עס איז סתם נארישקייטן אז ער האט חוזק געמאכט פון דער חתם סופר. עס איז געווען נישט מער ווי אביסל rhetoric אויף אונגארישע פרעסערס און מיט א בעסערע קלאנג ווי פאסטראמי אדער אנדערע היינטיגע פרעסערייען. ער האט געזען אז מיט די ירושלימע משוגעים וואס זענען אונטערגעבויגן אונטער די סאטמארע חיות וועט ער נישט ארויסקריכן איז ער געגאנגן אליין און קוק וויאזוי ער שטייט און זיי שטיין.

[סמבטיון]

מיר געפעלט נאר די גאנצע צייט ווי די סאטמערע קענען זיך נישט בארואיגן פון די האסליכע ווערטער וואס די רב האט געזאגט ביי די שטייעדיגע תורה, @וחליפהן, אפשר וואלט כדי געווען אראפצוברענגן אפאר דרשות פון סאטמער אדער אפאר שטעך ווערטלעך פון ר' יואל זצ"ל. היפאקראטיע!

נ.ב. מיין לייק פאר וחליפהן איז נאר פאר א חלק פון זיין תגובה, איך דיסעגרי מיט אים 80 פראצענט וויאזוי ער קוקט אן בעלזער רב.

[שבת אחים]

אבי אוועקגעמאכט ר׳ ישראל וויזניצער, אונז האבן נאך אזעליכע כלים ווי בעלזא, סיי אין מאנסי סיי אין בני ברק, אונז האבן נאך אזעליכע בעלי בתים ווי ענק, אונז האבן נאך אזויפיל ניגודים ווי ענק, (פאר יעדע בעלזע עושר קען איך דיר אויסרעכענען 10 וויזניצע עשירים), אונזערע מוסדות שטיין נאך אזוי גיט ווי ענקער, אונז האבן אלעס וואס ענק האבן פלאוס א ״חשובע איד״ אלץ א רבי וואס פאקט איין דיין רבי מיט ״מידות טובות״ און ״יראת שמים״

נעקסט קעיס...

[סמבטיון]

האט איינער דען גערעד פון ענק לטב אדער למוטב? יעדער ווייסט אז ר' ישראלטשע איז א בעל מידות און א אויסגעארבעטע יוד וואס איז דארעך געגאנגן שבעה מדורי גיהנם, ווער מאכט אים אוועק? זיין יראת שמים איז ברייט באקאנט, און ער איז געשעצט ביי זייער אסאך, און סתם אזוי אלטס רעאקציע צו דיינע מעלות וואס דו האסט אראפ געברענגט אויפן בעלזער רב, פארגעס נישט אז ר' ישראלטע האט זיך געדרייט און צוויי פלעצער די אלע יארן אין מאנסי און אין בעלזא, ווי מען האט אים מכבד געווען אלע יאהרן, ווען ער פלעגט קומען אויף שבת צו מיין היים שטאט אין יוראפ פלעגט ער באקומען א גאנצע עמוד וואס נאר דע רב פלעגט באקומען. בעלזע חסידים האבן אים געהאלפן אלע יארן און אים געשאפט געלט, , בעלזער רב האט אים מחזק געווען און מעודד געווען אלע יארן, סע פשוט ארויסגעפלויגן דע פרט פון דיין מח, אדער דו האלטסט אפשר אז בעלזא האט געהאט עפעס א פארבארגענע אגענדע אים צו העלפן? בעלזער רב איז שארף זייער שארף אבער נישט מער ווי אנדערע פריעדיגע צדיקים, און פון די אנדערע זייט האט א לב רחום וחנון וואס ווער עס ווייסט פארשטייט וואס אך מיין,

[וחלופיהן]

טענו בחטים והודו לזכר קדשו. איך האב אמאל גערעדט פון נגידים?

אבער אז דו דערמאנסט עס שוין איז דרך אגב שפילן נגידים א קלענערע ראלע אין בעלז. פארשטייט זיך אז מען דארף געלט און מען שפייט נישט אויף זיי אבער מכוח פון דער רב'ס כאראקטער וואס ער קען זיך נישט בייגן (רוף עס proud אז דו ווילסט) לויפט ער נישט צופיל נאך געלט און דאס פילטערט אראפ צום עולם אויך. אונז האבן נישט קעסטנבויםס און חיים משה פעלמאןס, פרישוואסערס וכדומה ווייל זיי וואלטן קיינמאל נישט ביי אונז באקומען דער סארט כבוד. אוודאי וועט מען זיי נישט אפזאגן און אונז וואלטן געקענט באשטיין און האסט עס געקענט זען שבת. מען האט מכבד געווען נגידים נאר נישט אווער דע טאפ. איך זאג עס נישט אלץ מעלה און מער צו פארשטיין זיין כאראקטער.

[[NAMELESS]]

דיסקלעימער: די פאלגנעדע תגובה האב איך געשריבן פאר סמבטיון בעפאר די וחילופיהן ביליגע תגובה, כ'האף אז סמבטיון האלט זיך העכער פון דעם שפראך, כאטשיג ס'קוקט עפעס אויס אז ער איז יא מסכים, און איך בין מסופק יעצט צו איך טוה עפעס אויף מיטן פאוסטן, אבער פארט גיי איך יא:

סמבטיון, איך בין אויך נישט קיין סאטמארער, און איך בין אויך מחונך געווארן מיט א הערצה צו אלע גדולי ישראל ובתוכם סאטמאר רב זצ"ל. ד.ה. מיר ווייסן גאנץ גוט אז ער איז געווען אן אדם גדול וואס האט באמת געשוויצט און אויפגעטאן א געוואלד פאר אידישקייט אין א סך תחומים, און א ודאי האט ער אלעס געטוהן לשם שמים און ער האט בלויז געזוכט צו טוהן רצון ה'.

איצט, ער האט געשריבן א ספר "ויואל משה" אנטקעגן ציונות וואו ער איז מברר דעתו וויאזוי דאס איז נגד התורה, דאכצעך רוב מנין ובנין פון חרדי'שע גדולי ישראל זענען מסכים מיט דעם עיקר מסקנה אז ציונות איז נגד התורה, צו מטעמי' אדער מחמת אנדערע טעמים (ע"ע עקבתא דמשיחא, בעיות הזמן, מענה חכם ועוד). יעצט, אינעם ספר קומט ער צו געוויסע מסקנות (השתתפות בכנסת, איסור הצבעה, לקיחת ממון לטובת מוסדות התורה) וואס רוב חרדי'שע גדולים האבן נישט מסכים געווען מיט דעם, אבער כולי עלמא מודי אז ער האט ערנסט געמיינט זיין שיטה און ער האט באמת געהאלטן אז דאס וויל די תורה און ער האט דאס געשריבן אינעם ספר דאס מוכיח צו זיין, אלעס מיט א ריינע כוונה אז די אמת - לפי דעתו - זאל קלאר ווערן פאר יעדעם. אויסדרוקליך לשם שמים, איך האב נישט קיין ספק דערינען, און אויב דו ביסט אויך נתחנך געווארן מיט אן הערצה צו דעם גדול האסטו לכאורה אויך נישט קיין ספק דערינען. אפגעזעהן וואס רוב גדו"י האבן געהאלטן לגבי די זאכן, דינגט זיך אבער קיינער נישט אויף זיינע ריינע כוונות.

איצט, דו טענה'סט אז דו זעהסט נישט דעם פעלער אין די שטייעדיגע תורה פון בעלזער רב תשמ"ב, דו טענה'סט אז דו זעהסט נישט די עוולה אז ער זאגט זיין מיינונג. אלמלי ס'איז אזויווי דו זאגסט החרשתי, מסכים, ער מעג זאגן וואס ער האלט, כש"כ אז ער מעג זאגן וואס זיין גרויסע פעטער זי"ע האט געהאלטן. דער פראבלעם איז נאר אז ער שטעלט זיך נישט אפ ביי דעם, ער נעמט דעם אפאנענט און ער רייסט איהם אראפ אויף גאר א ביליגע לעוועל, צוויי דוגמאות: א' ער איז מרבה צו ווארפן שחיצים אויף די אדרעסע פון גדולי ישראל, ב' ער האט געשריבן דעם ספר מיט א פשוט'ע פאליטישע חשבון וויבאלד אין בעלזא דרוקט מען נישט האט ער זיך געמאכט א חשבון אז בלויז זיין ספר וועט בלייבן לדורות. אנטשולדיגט מיר, מען רעדט נישט אזוי אויף אן אדם גדול און ס'איז שקר, ער האט געשריבן דעם ספר לשם שמים, דאס זענען גאר ביליגע באשולדיגונגען.

[שבת אחים]

טענו בחטים והודו לזכר קדשו. איך האב אמאל גערעדט פון נגידים?

אבער אז דו דערמאנסט עס שוין איז דרך אגב שפילן נגידים א קלענערע ראלע אין בעלז. פארשטייט זיך אז מען דארף געלט און מען שפייט נישט אויף זיי אבער מכוח פון דער רב'ס כאראקטער וואס ער קען זיך נישט בייגן (רוף עס proud אז דו ווילסט) לויפט ער נישט צופיל נאך געלט און דאס פילטערט אראפ צום עולם אויך. אונז האבן נישט קעסטנבויםס און חיים משה פעלמאןס, פרישוואסערס וכדומה ווייל זיי וואלטן קיינמאל נישט ביי אונז באקומען דער סארט כבוד. אוודאי וועט מען זיי נישט אפזאגן און אונז וואלטן געקענט באשטיין און האסט עס געקענט זען שבת. מען האט מכבד געווען נגידים נאר נישט אווער דע טאפ. איך זאג עס נישט אלץ מעלה און מער צו פארשטיין זיין כאראקטער.

איך וויל נישט אריינגיין אין קיין קינדערישע טענהרייען אבער נעם נישט ארויס איין קליינע חלק פון מיין תגובה און פארדריי די גאנצע קאנטעקסט.

נאכמאל:

האסט אוועק געמאכט ר׳ ישראל וויזניצער, און דו קלעימסט אז דיין ״בעלזא״ איז מעהר געלונגען און פראגרעסיוו.

האב איך געזאגט ביטע ווייז מיר וואס בעלזא האט און וויזניץ נישט?

זיי האבן מעהר
1) תלמידי חכמים
2)מרביצי תורה
3)דיינים
4)בעלי בתים
5)נגידים
6)זייערע מוסדות שטיין בעסער

וואס???

זאג, רעדט ספעציפישע זאכן, דיטעילס, איך זאל קענען הערן וואס דיין פוינט איז, דערווייל פארשטיי נאכנישט וואס דו זאגסט.

[cictim]

איך מיין אז א חלק פון די וויכוחים דא נעמען זיך ווייל די שרייבערס פאונט אוו רעפערענץ זענען זי גדולים\מעשה ביכלעך צו וואס אונז זענען אלע צוגעוואוינט וואו דער רבי איז א מושלם און אלעס וואס קלאפט נישט האט אדער נישט פאסירט אדער מען קען עס אויסדרייען אדער 'העכערע זאכן' וכדומה.

פול דיסקלאויזער: איך בין א בעלזער חסיד און איך בין געווען אין לאנדאן אויף שבת און אויף ל"ג בעומר.

לאמיך אנהייבן אז דער בעלזער רב, פונקט ווי אונז אלע, איז א flawed human being. איך וואלט געזאגט ער איז מן הסתם מער פגום'דיק און זיכער מער קאמפליצירט ווי אווערעדז וכל הגדו מחבירו יצרו גדול הימנו. ממילא וועל איך נישט פראבירן צו פארענטפערן די מעשות וואס מען שרייבט אויף אים און איך נעם אן אויף א סאך אז זיי זענען אמת. ער אליין ווייסט אויך זיינע פעלער והראיה אז עס זוכט זיך מיט יעדן איבערצובעטן. לאמיר זיך אבער נישט נארן אז ער איז דער איינציקסטער. דער צאנזער רב זאגט מען איז געווען violent, דער מנחת אלעזר האט געהאט א ווילדער מויל, דער בית ישראל איז איבעריג צו רעדן און דער ר' יואליש האט געזידלט יעדער וואס האט מיט אים נישט געהאלטן און פלעגט נוצן דער סטאפס פון עליות ביים ספר תורה פאר זיינע שטעכערייען. איך האב געהערט נאכזאגן אז ער האט אויסגעלאזט פאר א משולח, ויפצר בו ויקח וואס איז ווייניג געזאגט נישט קיין דרך כבוד. און לאמיר נישט אנהייבן מיט דער ברך משה וואס איז קוים עולה על שולחן מלכים. (אויב איר ווילט מיר ענטפערן אז איך בין מלעיב במלאכי אלקים, עפרא לפומיה וכו' וכו' איז פליז וועסט נישט אייערע צייט. איך וויל האבן א מאטשיור שמועס און טאמער קענט איר נישט איז שפרינגט איבער מיין פאסט.)

נאר וואס דען? דער בעלזער רב איז א מאדערנער רבי בשעת ווען די אויבן דערמאנטע זענען אלע געווען ריאקשענעריס (reactionaries) און דערפאר וועט מען אים גארנישט מוחל זיין. ער האט אויך פיינט ריאקשענעריס און ער חוזקט אפ באבע מעשות און משוגענע צודרייטע עם-הארצישע פרומקייטן וואס סאטמאר זענען דערפון די הויפט פאפוליזירער. איך בין מסכים אז א רעביסטעווע און א 'הויף' מוזן בעל כרחו זיך פארלאזן אויף אמאל און דאס איז נאך איינס פון גאר אסאך פון זיינע סתירות. (איך האב שוין געשריבן אז ער איז קאמפליצירט).

איך בין נישט אינטערסירט צו מעסטן ווער האט מער אויפגעטון און אנדערש פון @סמבטיון איז אפגערעדט אז ר' יואליש האט געהאט א ריזיגע איינפלוס איבער די פאויסט שואה יהדות החרדית סיי אין אמעריקע און סיי איבער דער וועלט. אבער לגופו של ענין פון דער רב, איז נישט דא וואס צו רעדן אז ער האט נישט זיין גלייכן אין דער וועלט אין יהדות החרדית פון שטריימל\בעקעשע אדמורים און קוים אפילו פראק\פעדורא גדולים וואס פארשטייט די טשאלענדזעס פון דער דור און נאך מער די נויטיגע סאלושענס. דער באבאבער רעדט זיך איין אז מען וועט איבערדרייען דעם דור מיט ווערן חניאקעס, ר' ישראל וויזניצער מיט נאך איסורים און אין קרית יואל רעדט מען נאך פון ציונים. משא"כ אין בעלזא רעדט מען דזאבס, מען קעמפט פאליטיש נישט אויף שבת און אנדערע זאכן וואס איז קיינעמס נישט ביזנעס נאר פאר דירות און לייכטער צו מאכן פאר משפחות אבער אין דער זעלבער צייט רעדט מען פון תורה און יר"ש. לענ"ד האט ער אויך נישט דער גאנצער ענטפער אבער נאר ער האט דער חזון צו זען סיי די צרות הדור און כאטש פראבירן זיי צו לעזן. און די אלע טפשותדיקע טענות איבער וועם ער טרעפט זיך זענען נישט ווערד א תשובה. סאטמאר מעג זיך חנפנען צו קאנגערס לייט, סענאטורן, פאליטישנס, מתגרה זיין באומות מיט זייערע שכינים, צאלען שוחד, גיין אין ערכאות, אויסנארן וועם מען קען נאר און זיך מאכן שונאים איבעראל נאר בעלז וויבאלד זיי זענען אין ארץ ישראל טארן נישט. געט א לייף. ארץ ישראל איז א מדינה ווי יעדער מדינה, ציונות איז שוין לאנג טויט און סך הכל ווילן זיי לעבן אין א מדינה ווי אלע בירגער.

דער נענסטער אים צו פארגלייכן איז מן הסתם דער ליובאוויטשער רבי כאטש איך האלט אז פון א חסידישער בליק איז דער רב א גרעסערער מוצלח. זיינע מוסדות זענען יידיש רעדנדיק, זיינע יונגעלייט זענען 'היימיש' לכל דבר, ער האט אנגעהאלטן דער לבוש און זיינע חידושים זענען גאנץ ווייניג קעגן דער ליובאוויטשער. אבער ווי דער ליובאוויטשער איז זיין פנים אויף פארווערט און נישט צוריק. ער דערשרעקט זיך נישט פון טשיינז און פארקערט ער נעמט ארויס פון דער מאדערנע וועלט וויפיל ער קען. ברענד דיזיין, קאמיוניקיישנס, פראפאגאנדע וכו' וכו'. עלים לתרופה האט זיך ביי אים אנגעהויבן, אור הצפון איז א פראפעשינעל און הויך אינטערסאנטע אויסגאבע, זיינע חסידים, פרידמאן (x2), רייזמאן, ר' שמאי גראס און אנדערע קלינגן איבער דער וועלט. אויך ווי דער ליובאוויטשער איז זיין בליק אויף יידישקייט בכלל און נישט נאר זיינע חסידים. ווען מען האט גערצח'נט לומדי תורה אין מרכז הרב איז דער חרדישע וועלט שטיל געבליבן ביז ער איז געגאנגן אויף דער לויה און אין שפיטאל. ער האט אין זין בעלי תשובות, ספרדישע יידן און יידן פון אלע סארט. נעכטן איז די תורה ביים טיש געווען נאר וועגן אחדות "נישט קיין חילוק וועלכע ישיבה אדער וועלכע חסידות" און צען מינוט האט דער שאטער נאכדעם געדונערט מיט הנה מה טוב ומה נעים.

אפשר איז ער נישט א ריז נאר די אנדערע רביס זענען מידזעטס אבער בין כך ובין כך איז ער א משכמו למעלה ביי אונז אין דור אין יעדער בר דעת וואס פארזוכט אויפצוטון גייט צו אים צום ערשט.

צום לעצט וועל איך אפפטרן דער עדה החרדית מערכה. כאטש ער האט איבערגעבעטן למען השלום איז קלאר אז ער האט נישט געהאט אויף וואס. ר' יואליש'ס דעה איז קיינעם נישט מחייב און ער איז גארנישט שולדיג געווען דער עדה החרדית. איך בין געווען ביי זיינע שטייעדיגע תורות פון די שטאפגענז און עס איז סתם נארישקייטן אז ער האט חוזק געמאכט פון דער חתם סופר. עס איז געווען נישט מער ווי אביסל rhetoric אויף אונגארישע פרעסערס און מיט א בעסערע קלאנג ווי פאסטראמי אדער אנדערע היינטיגע פרעסערייען. ער האט געזען אז מיט די ירושלימע משוגעים וואס זענען אונטערגעבויגן אונטער די סאטמארע חיות וועט ער נישט ארויסקריכן איז ער געגאנגן אליין און קוק וויאזוי ער שטייט און זיי שטיין.

אזוי צו מגשם זיין גאנץ יודישקייט מיט חסידות, קען נאר איינער מיט א מאדערנע חינוך.

[תורה ומדע]

.

[שבת אחים]

@שבת, וואס איז ווערט גאנץ וויזניץ מיט אללע קרעכצן אז זיי האבען ארויס געגעבען אזא נעביך 'דיגע אפיקורוס ווי דו. טו תשובה און נאכהער וועלען מיר שמועסן.

כהאב טאקע פארגעסן אז פרסטר און שטריימל בלאוגער זענען... ????

מקען דאך זאגן די זעלביגע מיט א פולע מויל אויף בעלזא, פעלט דען אטד״ס ביי ענק??? איך קען אפאר מנינים פון בעלזע אטד״ס, בעלזא האט בייגעשטייערט צו די אטד קאמיונטי פונקט ווי וויזניץ און לכאורה פראצענטאל אסאך מעהר.

[סמבטיון]

-

[תורה ומדע]

@שבת, וואס איז ווערט גאנץ וויזניץ מיט אללע קרעכצן אז זיי האבען ארויס געגעבען אזא נעביך 'דיגע אפיקורוס ווי דו. טו תשובה און נאכהער וועלען מיר שמועסן.

כהאב טאקע פארגעסן אז פרסטר און שטריימל בלאוגער זענען... ????

מקען דאך זאגן די זעלביגע מיט א פולע מויל אויף בעלזא, פעלט דען אטד״ס ביי ענק??? איך קען אפאר מנינים פון בעלזע אטד״ס, בעלזא האט בייגעשטייערט צו די אטד קאמיונטי פונקט ווי וויזניץ און לכאורה פראצענטאל אסאך מעהר.

אבער דו ביסט דאך געבליבען מיט די ווארימקייט' ווייזט אויס אז דו ביזט נאך משלנו.

[תורה ומדע]

עס איז צייט אויף אחדות רבותי. דער בעלזער רב רופט אויס צום כלל ישראל לאמיר לעבען בשלום.
https://youtu.be/aMYXse1NTrI

[גאנצל]

לאמיר פארשטיין איין מינוט, וואס איז די פראבלעם פונעם בעלזער? ער האט משנה געווען פונעם פעטער, אה, און פאר זיין פעטער האבן די סאטמארער אסאך דרך ארץ געהאט אוודאי כידוע,

ער האט גערעדט קעגן גדולים פון פאריגן דור? אה, ווייל אין סאטמאר איז מען אויסטערליש נזהר געווען אין דעם.

איך פארשטיי.

למען ה'קלארקייט'

די זאכן דארף ווערן צוטיילט אין צוויי קודם 'סאטמאר ביז תשכ"ח' האט נישט בארעדט קיינעם פון תשכ"ח און ווייטער ווען די רבי זצ"ל איז נישט געווען ביי די כוחות האט זיך דעמאלט געגרינדעט די היינטיגע סיקריקים דורך אפאר הפקר יונגען די פני ד' בעושי רע'ניקעס סאו פון זיי פרעג נישט מיך

און אפילו אין ברך משה'ס צייטן האט סאטמאר נאר געאנטווארט פאר די צוויי באקאנטע משפחות עזי פנים וואס האבן געטרונקען דאס בלוט פונעם רבי'ן ז"ל ווען זיי האבן נאר געקענט

אבער סתם בארעדן גדולי ישראל על לא דבר איז נישט געווען

דאס איז איינס

צווייטנס דער בעלזער האט בערעדט גדולי ישראל פון פריערדיגן דור על לא דבר ווי האט מען אמאל אין סאטמאר בארעדט דעם חתם סופר ?

[גאנצל]

ליטוואק איך האב דיר שוין געזאגט אפאר מאל, אז דו באלאנגסט נישט דא און דעם אשכול, דיין מיינונג איז נישט אינטערעסאנט פאר קיינעם, ווייל דיין ליטווישע צלם וואס דו טראגסט ארום אין הארץ לאזט דיר נישט פארשטיין עפעס וואס האט מיט חסידות, איך מיין נישט דוקא מיין רבי, איך מיין חסידות בכלל, דן ביזט זייער וועלקם צו לאזן הערן דיין מיינונג, אבער נישט דארט ווי די הייבסט נישט אן צו פארשטיין פון וואס מען רעד דא בכלל.

בדרך אגב איך וואלט געוואלט וויסן צו וועם דו באציעסט זיך ווען די זאגסט אז רוב כלל ישראל און א גרויס פראצענט פון בעלזע חסידים האלטן אים פאר א קראנקן מענטש?

און צו ידידי היקר גאנצעל, אוודאי האט סאטמער אויך ארויסגעגעבן גוטע פירות אוודאי האבן זיי אויפגעשטעלט מוסדות איבעראל און געפענט צענדליגע חסד אפאראטן וואס איז קיינמאל נישט געווען אזא מושג פאר דעם, איך האב אבער גערעד וואס נאך סאטמער האט פאברעצירט און זייער פעקטערי, און וואס זענען די תוצאות ביי ביידע , בעלזא וואס איז פארכאפט אין ציונות vs סאטמער וואס איז געבליבן תורה טרייע יודן.

גאנצעל, מקען מיינען וואס ער האט אלטס גערעד ביי די דרשה, האספול? איך פארשטיי אז עס האט ענק זייער וויי געטוהן וויאזוי ער האט גערעד, אבער האספול? גיוו מי א ברעיק מיי פרעינד, גיי הער אביסעל סאטמערע דרשות וואס זענען געזאגט געווארן און נאך דעם עמער דיסיידן וואס הייסט האספול.

ווי אויך האב איך נישט פארשטאנען וויאזוי די בעלי תשובה'ס פון בעלזא זעהן אויס וואס איז שלעכט מיט זיי? אפשר זאלסטו יא פארציילן, ווייל לויט וויפיהיל איך ווייס שטעלן זיי אויף דורות לשם ולתפארת,

בשעת מ'האט געשטאפט גענז אין צאנז האט מען אין בעלזא איך ווייס וואס געטון רינגט עפעס א בעל די ווערטער ?

ער האט חוזק געמאכט פון חתם סופר ותלמידיו אויך דעמאלט איך געדענק שוין נישט גענוי זיינע ווערטער איך האב עס געהערט גאנץ לאנג צוריק

אדרבה ברענג אהער די דרשה ולכו נא ונוכחה

[גאנצל]

מיר געפעלט נאר די גאנצע צייט ווי די סאטמערע קענען זיך נישט בארואיגן פון די האסליכע ווערטער וואס די רב האט געזאגט ביי די שטייעדיגע תורה, @וחליפהן, אפשר וואלט כדי געווען אראפצוברענגן אפאר דרשות פון סאטמער אדער אפאר שטעך ווערטלעך פון ר' יואל זצ"ל. היפאקראטיע!

נ.ב. מיין לייק פאר וחליפהן איז נאר פאר א חלק פון זיין תגובה, איך דיסעגרי מיט אים 80 פראצענט וויאזוי ער קוקט אן בעלזער רב.

מיש נישט אויס שטעך ווערטלעך ביחיד מיט דרשות ברבים דאס איז איינס אדרבה ברענג מיר איין דרשה ווי סאטמאר רב הד"י זצ"ל האט גערעדט אויף סיי וועם מיאוס אדער אפגעחוזק'ט

און צווייטנס די דרשה וואס אייער רב זאל מאריך ימים זיין האט געזאגט איז געווען מער א מהלך ווי א דרשה ער האט געוואלט אויסטרעיטן א נייע וועג פון זיך מאדענעזירן און ער האט עס מיט דעם דרשה געוואלט דערגרייכן

[סמבטיון]

איך מיש טאקע נישט אויס, ביחודות איז דא אן א שיעור שטעך ווערטלעך פונעם דברי יואל זצ"ל, און סתם שארפע שפיזיגע מאמרים אויף אנדערע רבי'ס איז אויך דא לרחצה, און בנוגע דרשות ברבים בין איך נישט באקאנט, און איך רעד טאקע נישט פונעם דברי יואל, איך רעד פון ר' אהרן דרשות, פלעגט ווייניג אריינפליקען?