דבר והיפוכו, לעבען צווישען תורה'דיגע מאראלען און אלגעמיינע

[ליטוואק פון בודאפעסט]

מאראלען און זייער מקור זענען שוין אויסגעשמועסט מערערער מאל אין שטיבעל. פארוואס דארף מען זיין א מאראלישע מענטש? פארוואס פארשטייט יעדער בעל דעת אז געוויסע זאכען טויגען נישט? וואס איז די חילוק צווישען א מענטש און א בהמה? פארוואס טראגען מיר פליכטען צו אנדערע מענטשען און נישט צו בהמות?

ווען איינער זוכט זיין מאראלען אין תורה, האט ער א געוויסע שטאנדפונקט. דער תורה שטעלט אוועק א וועלט וואס איז באשאפען געווארען פאר א געטליכע סבה. דער אויבישטער האט געוואלט א וועלט און פאר דער ווילונג האט ער עס באשאפען און אלס וואס טוט זיך אין דער וועלט איז געווידמעט צו די ווילונג, ס'דארף ארויסברענגען דער תכלית פון דער ווילונג. יעדער זאך וואס איז אנטקעגען דער ווילונג טויג נישט, ווייל ס'איז אין קעגענזאץ צו די גאנצע מציאות פון מענטש און וועלט. הייסט'ס מאראלען זענען געבויט אויף דער עגזיסטענץ פון דער מענטש, יעדער סתירה צו אט דער עגזיסטענץ איז אוממאראליש און אלס וואס שטימט מיט דער עגזיסטענץ איז מאראליש.

דער אלגעמיינע, סעקולארער, מענטש געבויטע מאראלען זענען אויך געבויט אויף דעם. הרגנ'ן איז א סתירה צו דער עגזיסטענץ פון א מענטש אין דער וועלט, אז מ'הרג'ט איינער די צווייטע, וועט גארנישט בלייבען פון דער גאנצע זאך. דאס נויט פאר דער וועלט אנצוגייען, דער זעלבסט פארשטענדליכע ווילונג פאר יעדער מענטש צו בלייבען לעבען און זיך דרייען אין דער קליינע וועלטעלע דא פאדערט אז ס'זאל נישט זיין אזא מציאות אז דער שטערקערע מענטש וועט אייננעמען און הרגנ'ן די שוואכערער. פון דעם שטאמט דער מאראלישע פליכט צו היטען מענטשליכע לעבען און דאס צו שעצען העכער ווי סיי וואס.

זאת ועוד, אפילו ווען מיר וועלען זאגען אז דער גאנצע וועלט גייט דאך אזוי, דער שטערקערע חיה הרג'ט דער שוואכערער חיה, ואין פוצה פה ומצפצף, דאך איז עס אנדערש. דער לייב עסט דאך נישט קיין צווייטע לייב, נאר די פארשידענע באקען און אנדערע חיות וואס געפונען זיך אין וואלד. הייסט'ס דער לייב און דער באק זענען אין קאמפף, און זיי טרעפען זיך א וועג וויאזוי אויסצוקומען. דער מענטשהייט איז אנדערש, ווייל איין מענטש קען דאך הרגנ'ן די צווייטען, אן ערשיינונג וואס טרעפט זיך נישט ביי חיות (אחוץ פיש, כמבואר בגמ' עבו"ז ד.).

וואס איז דער חילוק? ווייל כדי די וועלט זאל אנגייען, דארף מען א ריזיגע פארשידענהייט פון מענטשען, מ'דארף דקאטוירים און שיך פוצערס, קוימען קערערס און אדוואקאטען (דאס אפשר נישט), און דאס מעסטען דער וויכטיגקייט פון א מענטש נאר לויט זיין אויסזיכטען צו געווינען אין א ראנגעל איז קורצזיניג. דעריבער קען דער וועלט נישט אנגייען אז די שטארקער נעמען איין די שוואכער, און צוליעב דעם איז עס זעלבסט פארשטענדליך אז הרגנ'ן איז אוממאראליש.

א גרויסע חילוק איז אבער פארהאנען צווישען דער תורה'דיגע מאראל און דער אלגעמיינע, און נישט נאר א חילוק זאגאר א טאטאלע סתירה איינער צו דער צווייטע. דער תורה לייגט דער וועלט אלס א חלק פון רצון הוי"ה, דער אויבישטער וויל עס, און ער דארף איהם דינען. לעבען האט א חשיבות כדי איהם צו דינען, און דער שטארבען איז נישט קיין שלעכטע זאך פאר זיך, נאר ווען ס'איז אין קעגענזאץ צו דער דינסט פון דער פון אויבען. דער חשיבות פון לעבען איז צוליעב דעם אז לעבען איז דער וועג פון דינען דער באשעפער און דער גאנצע לעבען איז נאר פאר דער צוועק.

אין דער אלגעמיינע גלויבונג, שטייט דער מענטשנ'ס לעבען אלס א מיטעל צו אנדערע מענטשנ'ס לעבען און צו דער וועלטס עגזיסטענץ. פארוואס דער וועלט דארף עגזיסטירען איז שוין נישט קיין שאלה, און דעריבער איז דער וויכטיגקייט פון לעבען א זעלבסט פארשטענדליכע זאך, עפעס וואס מ'קען נישט אויפווייזען, נאר דער מענטשהייט אליינס פאדערט עס. ווען אלס שטארבט און ווערט היסטוריה וואס קיינער געדענקט נישט ווייל קיינער עגזיסטירט דאס צו געדענקען, ווייס איך נישט וואס איז דער געפערליכע צרה פאר דער בירגער פון דער אלגעמיינע סעקולארער וועלט. עכ"פ דער לעבען האט אן אייגענע חשיבות און זי דארף געשעצט ווערען פאר דעם אליינס.

דעריבער פארשטייט דער אלגעמיינע וועלט נאר איין היתר צו הרגנ'ן א מענטש, ווען ער איז א sociopath הייסט'ס ער איז אנטקעגען דער סאציאלישע פיערשאפט פון דער וועלט, דער פארבינדונג צווישען איין מענטש און א צווייטע ווערט געשטערט דורך זיין מעשים, ער איז איינער וואס דער וועלט, וואס שעצט אזויפיהל דער לעבען, קען נישט פארטראגען. דעריבער איז ער א בן מות. אין אידישקייט איז דער religiopath אדער דער deopath דער בן תמותה. ער איז איינער וואס שטייט אין קעגענזאץ צו דער מלכות שמים אין דער וועלט, און ער איז א סתירה צו דער עגזיסטענץ פון דער וועלט און פאר דעם איז ער א בן מות.

ווען איינער לעבט צווישען צוויי וועלטען, און ער גלויבט אי אין תורה'דיגע ווירדען אי אין מענטשליכע ווירדען, האט ער א פראבלעם. ווייל די צוויי ווירדען שטייען אין קעגענזאץ איינער צו דער צווייטען. דער תורה שעצט נישט דער לעבען אזוי ווי דער אלגעמיינע וועלט און דער אלגעמיינע וועלט שעצט נישט דער לעבען ווי דער תורה שעצט עס.

לאמיר ברענגען א משל. דער תורה זאגט אונז אז מ'דארף הרגנ'ן עמלק, די גאנצע פאלק אנשים נשים וטף דארף מען טויטען. א מענטש וואס האט מערבי'שע ווירדען דארף זיך טרייסטלען פון אזא מצוה. ס'הייסט, קינדער וואס האבען קיינעם וויי געטוהן, אומשולדיגער מענטשען וואס זייער גאנצע עבירה איז נאר זייער געבורטס זאלען אלע שטארבען? די שאלה איז נישט אזוי פיל ואס קומט זיך זיי די טויט, וואס איז נישט דער יסוד פון די עוולה פון הרג'נן, נאר דאס אז טויטען איז אוממאראליש ווען איינער שטערט נישט די וועלט. נאר איינער וואס פארשטייט אז דער וועלט שטייט נישט פון זיך אליינס, זי האט א מנהיג וואס האט א פלאן דערפאר, און דער מנהיג זאגט אונז אז זיין הנהגה פאדערט אז זיין פאלק זאלען דוקא אויסראטען א גאנצע פאלק מיט זייער קינדער, ווייל זייער עגזיסטענץ איז אין קעגענזאץ צו זיין פיהרערשאפט אין דער וועלט, דער קען אננעמען די מצוה. איינער וואס וויל לעבען אין צוויי וועלטען מוז זיך אויסדרייען פון די מצוה.

און בשעת אבלות אויך. דער וואס גלויבט אז דער אויבישטער פיהרט אלס, נאר די ווירדען זיינער זענען מערביש'ע, קען נישט איינשלינגען דער טראגישע טויט פון א יונג קינד. ס'הייסט, א קינד פון זיבען וואכען אלט, האט אין זיין\איהר לעבען קיינעם נישט וויי געטוהן, וויינט עסט און שלאפט, און יעצט איז ער\זי טויט? און ווען א בחור פון פופצען גייט אין גאס און א קאר קלאפט אריין אין איהם און אלע זיינע חלומות און האפענונגען ווערען צו שטויב, ווי שלינגט מען דאס איין? איינער וואס גלויבט נישט אין גאט און אין השגחה פרטית, האט א לייכטערע תשובה, דער מענטש איז סתם געשטארבען אזוי ווי ער האט סתם געלעבט. אבער דער וואס גלויבט אין גאט האט נישט קיין ברירה נאר אנצונעמען אז דער לעבען איז נישט אזוי וויכטיג פאר זיך אליינס, זי דינט א העכערע ציל. ווען דער אויבישטער מאכט זיין חשבונות אז זעקס מיליאן דארפען שטארבען פאר זיין מלכות אין דער וועלט, איז עס גאנץ פארשטענדליך צו דער וואס לעבט אין א וועלט וואס צילט אלס צום תכלית פון מלכות ש-די. דער וואס האט א הומאניסטישע צוגאנג צו ווירדען האט א פראבלעם מיט אזא באשעפער.

[טאמבל סאס]

זייער שיין צענומען. איך זע אבער דא אז ס'קומט אויס דאס דער רעליגעיזער האט נישט קיין פראבלעם ווען ס'דא מאסן הרוגים אדער ברוטאלע טראגעדיעס משא"כ דער סעקולערער. ער זעט נישט קיין תמיה, זעט נישט קיין מצוה, זעט נישט געברויך צו פארענטפערן און זעט נישט קיין קורצזיכטיגע מענטשן געמאכטע חשבונות. ווי דער גמ' זאגט וועגן אחרים'ס אייניקל ר' מאיר. - עכ"פ איז דאס א בארוהיגונג אדער א פראבלעם? די שפעטערע קוקט מיר אויס צו זיין די קעיס.

דו זאגסט ווי כאילו, פאר דעם רעליגעיזן איז דער געהויבנסטער זאך די ענדע פון לעבן. ווידעראום פאר דעם סעקולערן איז לעבן דער געהויבנסטער זאך. ווייל אויב דער לעבן אליינס מאכט נישט קיין פשט סתם אזוי איז די שאלה וואס יא און אויפדעם קען מען באקומען אזויפיל ענטפערס וויפיל רעליגיעס עס איז דא אויף דער וועלט. (חוץ אויב וועסט אם כל זה צוריקציען אין די אנדערע אשכול אין דיין תגובה צו מיר נעכטן). viewtopic.php?p=370306#p370306

לעבן איז פאר דעם רעליגעיזן אנגעהאנגען אין א תנאי און דער תנאי איז אנגעוואנדן אין געפיהל וואס איז סוביעקטיוו. מער פון דעם, עס עקזעסטירן מער מענטשן אויף די וועלט וואס זענען מחויב מיתה אלסן זיין א טרעט צו די עקזיסטענץ פון דיין ספעציפישע רעליגיע (ווערסיע פון עבודת השם) און דערפאר צו עקזיסטענץ, ווי דו דעפינירסט עס, ווי מענטשן וואס זענען מחויב מיתה אלסן שטעלן אין א געפאר די עקזיסטענץ, די לעבן ממש, פון מער פון איין מענטש און נאך ווייניגער זענען די וואס שטעלן אין געפאר א סיגניפיקענט חלק פון די מענטשהייט. ובמילא לויטן סעקולערן ווערט די פארלוסט פון לעבנס דארפן זיין א קלענערע נומער אין ארדער צו פראטעקטן וואס פאר אים 'עקזיסטענץ' טוט מיינען.

איך ווייס נישט פון וואו דו נעמסט אז חיות הרגענען נישט זייער אייגענע מין. זיי הרגענען זייערע אייגענע קינדער. בכלל, איבערחזרן דער טענה אז 'וויבאלד חיות פירן זיך אזוי אויף דארף דאס צו געבן לעגיטימאציע אז מענטשן זאלן אזוי זיך אויפפירן מאכט שוין אפילו א סטופיד מענטשנ'ס קאפ וויי טאן אריינצוטאהן אביסל ריזען אין דעם. און נאך נאכדעם מסביר זיין פארוואס מען פירט זיך למעשה מער נישט אזוי אויף. אה, נישט איבעראל, נאר ביי רעליגיעזע.. עס האט נישט קיין הענט און קיין פיס.

דאס איז אן אבזערוואציע וואס מענטשן האבן געזען אין חיות איינמאל זיי זעלבסט האבן אויפגעהערט זיך אויפפירן אזוי. און דער אמת אז אפילו אויב די מציאות איז נאך היינט אז למעשה איז דאס וואס געשעהט איז גארנישט אזוי קלאר וואס 'שטארק' און 'שוואך' מיינען. וואס שלעכט און גוטס מיינען (אדער בלשונך א שטער צו עקזיסטענץ, צו עבודת השם, צו דער תכלית העולם) ווי אויך איז נישט קלאר וואס 'קאמפעשן' און 'אפאטיע' מיינען. דאס זענען נישט טערמינען וואס פארטראגן אבסולוטע באדייטן וואס טוישן זיך קיינמאל. מלחמות האבן זיך נישט אפגעשטעלט מיט סעקולערע גאווערנמענטס. מענטשן האבן נישט פארגעסן וואס מיינט גיין על קידוש השם. און רעליגיעס אויך, זענען שוין פילע אונטערגעגאנגען, אפערענטלי, זייערע מעמבערס האבן גע'failed צו מחלק זיין וואו זייערע עבודת השם און דער עבודת השם פון דער סעקולערן פונאנדערשיידן זיך.. שוין כ'וועל מיך דא אפשטעלן.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

איך כאפ נישט פונקט וואס דו זאגסט.

ביסט גערעכט אז אן עכטע רעליגיעזער, וואס לעבט טאג און נאכט מיט זיין געטליכע פליכטען און גלויבונג, שרעקט זיך נישט פון טראגעדיעס. ער טרויערט, פיהלט מיטלייד און העלפט, אבער קיין שרעק כאפט ער נישט. ס׳איז ביי איהם נישט קיין סתירה צום עגזיסטענץ פון א מענטש און א וועלט אז דער גרויסע באשעפער האט פארבארגענע פלענער. זיין גאנצע לעבען איז א קבלת עול מלכות שמים, אז דער באשעפער פיהרט פאר זיין סבות, נישט אז ס׳גייט פון זיך אליינס.

יא, מער מענטשען זענען מחוייב מיתה עפ"י תורה ווי עפ"י דער גויישע געזעץ אין די ווייניג מערבישע לענדער וואס האבען נאך אזוינס. וואס דארף דאס אויפווייזען?

אז חיות הרגנ׳ן נישט די אייגענע מין איז א גמרא, כמו שציינתי.

איך שרעק זיך נישט אז דו רופסט מיר אן ווייניגער ווי סטופיד, אבער מיין כוונה האסטו נישט געכאפט. איך האב געוואלט אויפווייזען אז טויטען הייסט אונטערברענגען דער וועלט. איי, וועסטו פרעגען, חיות טויטען אין גרויסען און די איינציגסטע געפאר צו זייער וועלט איז דער מענטש? ע"ז כתבתי מה שכתבתי.

דער ענין פון survival of the fittest שטימט אפשר ביי בעלי חי, אבער נישט ביי מענטשען. דאס איז געווען דער יסוד פון היטלער׳ס טעות, אז מענטשען מוזען אויך אזוי לעבען ווי חיות, ווי דער שטארקער זיגט אין אלס. מענטשען דארפען מער ווי פיזישע כוחות, און דעריבער איז אונזער וועלט פארבינדען איינער אין דער צווייטער. דער פיזיש שטארקער בויט בניינים, דער מיט מער שכל מאכט די געזעצען וואס פארזיכערען אז דער בנין זאל זיין שטארק, דער מיט אן אנדערע סארט שכל שטעלט צו דער געלט פון אנהייב אויסצוצאלען די בוי ארבעט, נאך איינער פארשט וואס איז די בעסטע וועג פון בויען, און גאר נאך איינער שטעלט צו עסען פאר די אלע אויבענדערמאנטע. טאמער איינער הרג׳ט דער פאסט טרעגער וואס ברענגט דער בריוו פון דער בעל הבית צו קאנטראקטאר צו בויען די הויז, ברענגט ער אונטער א גאנצע קייט, און ער שלאגט זיך מיט די בריאה.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[טאמבל סאס]

עס איז וויכטיג אבער ער זאל יא כאפן א שרעק ווען ער וויל אנדערע מענטשן הארגענען אדער וויל מסביר זיין פארוואס אנדערע מענטשן זענען אדער דארפן געהארגעט ווערן. זאל זיך שרעקן צו לאזן הארגענען פאר סיי וועלכע קאוז סיידן לעבן.

איך האב דיך נישט גערופן סטופיד. איך זאג עס איז סטופיד צו זאגן אז היות נאטור פירט זיך אזוי אפשר איז דא עפעס סענס דערין און דערפאר אפשר עפעס לעגיטימאציע. אין אנדערע ווערטער עס איז איבעריג מיט שכל אויפצוווייזן אז דאס איז נישט לעגיטים. היטלער'ס טעות איז געווען אז דאס איז עפעס וואס מען דארף אדער מען קען אינטעליגענטלי ארקעסטרירן און קאנטראלירן אזוי ווי מען קען נישט אינטעליגענטלי מסביר זיין פארוואס די פארקערטע איז ריכטיג, ווי למשל וואס דו פרובירסט יעצט צוטוהן.

ווען דארווין האט דאס אויפגעוויזן איז דער שאק געווען ווייל טראדישאנעלי (און אויך שכל זאגט אזוי) האט מען באטראכט אז דער אגרעסיווער קען נישט ארויסגיין דער געווינער. מען האט פארשטאנען אז נאטור האט זיך וועגן זיך אפצורעכענען. אבער אז מען באטראכט אויפדאסניי וואס איז דאס נאטור, וואס איז דאס שכל, וואס איז דאס אגרעסיוונעס און וואס מיינט דאס 'צו זיין א געווינער' באקומען זאכן א נייער מראה.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

טאמער נאטור פיהרט זיך אזוי, איז עס א נאטורליכע זאך, נישט קיין סתירה צום נאטור.

איך ווייס נישט וואס איז דער איסור צו ראציאנאליזירען א געפיהל. היטלער האט געמאכט א שטיקעל סברא פארוואס מ׳דארף הרגנ׳ן די אידען וואס האלטען אפ דער ווייטערדיגע גאנג פון דער וועלט. מ׳קען ברעכען אדער שפייען ביים ליינען מיין קאמפף, אדער קען מען ראציאניליזירען דער אפשיי וואס א רעכטדענקיגע מענטש האט. יעדער לויט זיין נאטור\שורש נשמה.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[אישתישבי]

ליטוואק

דער מאראלישע וועלט האלט אז מען טאר קיינמאל נישט הרג'נן א צווייטע, חוץ אמעריקע אויף רציחה, און שפיאנען נאך מדינות.

דער פסיכאפאט האלט נישט קיינער אז מען דארף הרג'נן, חוץ דער תורה זעלבסט וואס דער בן סורר ומורה הרג'ט מען, און די חכמי אומות העולם זאגען אז מען מיינט דער פסיכאפאט.

בכלל איז דער פסיכאפאט נישט אייביג א רוצח, גאר אסאך דרייען זיך צווישן אונז און גנב'ען און זענען מצער אנדערע אהן רחמנות ווייל זיי זענען נישט מסוגל צו פארשטיין עמפאטיע, בושה, אחריות, ליבע וכדו'. זיי קענען רעדען דערוועגן און זינגען דער ניגון, אבער א מבין וועט גרינג אדורך זעהן זיין אמת'ע מהות.

גאר אסאך מענטשען זענען שטיקעל פסיכאפאט, האבען נישט קיין רחמנות לדוגמא, קענען זיין רשעים גמורים בלאט יודעים, זיי זענען נארסאסיסטען וואס פארשטייען אויך נאר זייערע געברויכן, וועלען נישט אפילו וויסען אז זיי האבען איינער וויי געטוהן, אבער דער נארסאסיסט ווען מען ברענגט אים ארויס זיין רשעות פארשטייט ער, לעומת דער פסיכאפאט קען מען רעדען און מסביר זיין, להבל וריק, ער איז פשוט נישט מסוגל צו פארשטיין וואס מען וויל.

באיזה אופן, דער ערשטער מאל כ'זעה איינער זאָל שרייבען אז דער פסיכאפאט (סאציפאט - דער זעלבע זיך, אפשר א פיצי חילוק) קומט מיתה, בעת וואס דער אמעריקאנער יוסטיץ סיסטעם האט בכלל נישט קיין געזעצען פאר פסיכאפאט.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

איך האב נישט געמיינט אז דער מיט דער דיאגנאסיס קומט מיתה. אבער דער וואס קומט מיתה איז איינער וואס איז אן עקסטרעמע סאציאפאטה, וואס דאס מיינט אז זיין לעבען איז אנטקעגען דער סאציאלע ארדער פון דער וועלט. רוב מערבישע מדינות טענה׳ן אז מ׳דארף פאר דעם נישט הרגנ׳ן, מ׳קען איהם לייגען אין תפיסה. אויב אזוי, איז זיין לעבען נישט אנטקעגען דער וועלט נאר זיין פרייהייט. אבער א מלחמה פארברעכער, וואס נוצט א מלחמה סתם צו הרגנ׳ן און טרינקען בלוט, האלטען מער מדינות אז מיתה איז דער פאסיגע עונש. ווייל אזעלכע פארשוינען זענען א סתירה צו דער וועלט.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[טאמבל סאס]

טאמער נאטור פיהרט זיך אזוי, איז עס א נאטורליכע זאך, נישט קיין סתירה צום נאטור.

איך ווייס נישט וואס איז דער איסור צו ראציאנאליזירען א געפיהל. היטלער האט געמאכט א שטיקעל סברא פארוואס מ׳דארף הרגנ׳ן די אידען וואס האלטען אפ דער ווייטערדיגע גאנג פון דער וועלט. מ׳קען ברעכען אדער שפייען ביים ליינען מיין קאמפף, אדער קען מען ראציאניליזירען דער אפשיי וואס א רעכטדענקיגע מענטש האט. יעדער לויט זיין נאטור\שורש נשמה.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

יעצט איז מיין ראיה דיך נישט צו פארשטיין.

ווען מענטשן מיינען אז נאטור ארבעט עפעס ע"פ שכל איז עס א סתירה צו שכל און קען דערפאר ברענגען צו א הסכמה אז נאטור קען דערפאר נישט ארבעטן שכל'דיג. אדער פארקערט, אז נאר דאס איז שכל און אונזער שכל איז flawed.

הארגענען אדער וויי טוהן אנדערע מענטשן קומט נישט פון ראציאנאליזירן און נישט פון פיהלן. עס קומט פון שטעלן איינע פון די ביידע אלס סופיריער. ס'געפעלט מיך ווי געוויסע רעליגעיזיע קומען צעהיצט און פארפלאמט און טייטלען די פינגער אויף 'ראציאנאליזם' ווי כאילו דאס איז קלאר דער גרעסטער קילער ווען תוך כדי דיבור זאגן זיי, נע מיר הרגענען נאר אזלעכע וואס זענען אנטקעגן און שטעלן און געפאר - די געוויסע געפיהלן וואס איך שפיר.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

איך בין שוין אין גאנצען פארלוירען. איך האלט שוין נישט מיט דער שמועס, וואס האלטסטו האב איך געזאגט און וויאזוי ענטפערסט דו?

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[טאמבל סאס]

אפשר וואלט לייכטער געווען ווען דו פרובירסט קודם צו סומערייזן די נקודות וואס דו ווילסט ארויסברענגען מיט די ערשטע לאנגע פאוסט דיינער פון דעם אשכול.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

אז נאר די צוויי עקסטרעמען קענען שטימען. א גאנצע איד צו א גאנצע מערבישע. איינער וואס וויל אריינשטופען מערבישע גלויבונגען און ווירדען מיט תורה׳דיגע גלויבונגען, וועט עס נישט קענען אויסהאלטען. איך האב עס געשריבען וועגען לעבען און טויט, אפשר גילט עס ביי אנדערע זאכען אויך, איך ווייס נישט.

מיין אויפוועקונג איז ווען איך האב געליינט עפעס פון אן א.ט.ד. וואס האט געשריבען ווען זיין ברודער א בחור איז טראגיש אומגעקומען אז זיין פרומע עלטערען זענען מער אויפגעשוידערט ווי טרויליג און ער אליינס איז נאר טרויליג געווען, נישט אויפגעשוידערט. דעמאלס האב איך זיך גענומען טראכטען וואס טוט זיך ויצא העגל הזה.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[טאמבל סאס]

פאר א דארפסמאן, וואס האט א וועלט קיינמאל געזען, הייסט א פערדל אראפטרעטן א מענטש, א גאר טראגישער אומקום. און די פאקט אז ס'איז גאר געשען צו א נאנטער, עפעס מער ווי סתם א צופאל. אין א גרויסע ווועלט, וואס אפערירט מאנסטערישע מאשינען, אויף אומבאגרייפליכע time frames, מיט די אינוואלוומענט פון צענדליגע טויזנטער מענטשן, פארלירט דער term 'טראגישער אומקום' איר באדייט. אוודאי טרויעריג איז מען ווייל סאיז א נאנטער, אבער די אדישאנעל 'גרימנעס' בעהט נישט א ספעציעלער הסבר מן השמים. די עמאשענעל פרדזשילעטי פון מענטש לאזט צומאל נישט פעיסן די לאגיק וואס ליגט אין אזעלכע קאמפליצירטע פראצעסן.

[מי אני]

אפאר געדאנקען אויף די אשכול.

די סתירה צווישן די תורה׳ס ווירדן און די אלגעמיינע וועלט׳ס ווירדן איז וואס ווערט אנגערופן Normative Morality vs. Descriptive Morality; דאס איז שייך ביי אלע רעליגיעס וכדומה וואס האבן אן אייגענעם מהלך פון וואס און וויאזוי מען דארף זיך אויפירן און לעבן, און פארוואס. קוק דא plato.stanford.edu/archives/spr2016/entries/morality-definition/
פאר אן אקאדעמישן/פילאזאפישן אפהאנדלונג דערין.

ס׳איז באקאנט דר. דעננעט׳ס היפאטעזיע (אויפ׳ן שפיץ גאפל) אז ווירדן האבן זיך אנטוויקלט און עוואלווד דורך דאס אויפשטייג פון ציוויליזאציע וואס האט ארויפגעברענגט די נחיצות פון ווירדן כדי ציוויליזאציע זאל זיך האלטן.

ווי אויך איז באקאנט אז דר. דאווקינס אין זיין ביך The G-d Delusion טענה׳ט אז אטעאיסטן (אדער עכ״פ די לענדער און societies וואס זענען סעקולאר און אטעאיסטיש געשטימט) זענען אין אלגעמיין מער מאראליש (Normatively גערעדט) ווי די רעליגיעזע.

דא en.wikipedia.org/wiki/Morality_and_religion איז אן איבערבליק איבער דאס שייכות פון ווירדן/Morality און רעליגיע.

און צום שלוס, בייגעלייגט איז א merged file פון ארטיקלען וואס זענען ערשינען אין שבת בלעטל (8 און 9) איבער די צווי פון מחיית עמלק און ווי דאס איז קעגן די מענטשליכע אפטייטש פון Morality (שוין געלייגט אין אן אנדערן אשכול אויך).