הרחמנים,
והביישנין,
וגומלי חסדים"
(מסכת יבמות עט, א).[/center]
א טעראר-נעץ גרופע, אדער א וואוילטעטיגער ארגאניזאציע?
יארן לאנג האט מיין מח געפיבערט, פרובירנדיג צו פארשטיין די פאלגענדע סתירה: די טרויעריג-בארימטע טעראר גרופע "כיזאבאלא", וואס איז שולדיג אין טויט פון הונדערטער אמעריקאנער, הונדערטער ישראלים, און טויזנטער מענטשן איבערן גארער וועלט, איז גלייכצייטיג איינע פון די חשוב'סטע וואוילטעטיגע ארגאניזאציעס אין די גאנצע וועלט, מיט א ריזן נעץ פון חסד און חינוך, שפיטעלער און קופות צדקה, גענצליך אומזיסט!
דאס איז גראדע נישט קיין נחלת הפרט, נאר די ווילדע טעראריסטישע גרופע "כאמאס" טוט אויך אזוי (און דאדורך דעם האבן זיי געקריגן גענוג איינפלוס ביים פאלעסטינער המון עם אין עזה, אזש זיי האבן זיך דערדראפעט צו ווערן די אויסשליסליכע בעלי בתים פון שטאט), און אזוי איז מיט פילע אנדערע טעראריסטישע גרופעס.
די טעראריסטן צייגן זיך אויך אויס מיט זייער אומטאלערירבארע רשעות. אילו רצחו נפש חינם החרשנו, ווייל זייער פארקרומטער אויסטייטש אין זייער קוראן מאכט זיי אנקומען צום באשלוס אז גאט באפעלט צו קעפיגן און מארדן ווער עס שטייט זיי אין וועג. נו נו. אבער זייער געשמאק אין רציחה איז אפטמאל אומגלויבליך, און אן דארפן געבן דוגמאות מפורטות קען יעדער אליינס גיין אויפן געוועב, און זען וויאזוי זיי נעמען די רציחות צו א נייע שטאפל. א שטאפל פון בארבאריזם, פון "טאנצן" אויף יענעמ'ס בלוט און זיך באלעקן דערמיט. דאס איז קלאר אהבת דמים און גלאריפיקאציע פון מארד, הונטערן מאנטל פון רעליגיע.
עס וואלט זיך געפאסט, אז אזעלכע רשעים און מענטשן פרעסער, זאלן נישט איינטינקען זייער פינגער אין קאלט וואסער פאר א צווייטן. זיי זענען נישט דא אויף צו העלפן מענטשן, נאר אויף צו זיין גאטס פאליציאנטן. זיי ווילן רצחנ'ען און זענען בלוט זויגער, וואס נוצן דעם קוראן צו באפרידיגן זייער ליבע צו מענטשן פלייש און חיה'שע אינסטינקטן. אבער ארויסהעלפן אנדערע? נישט פאר דעם זענען זיי דא.
קומט אבער דער פאקט און פראסקעט אין פנים אריין: זיי האבן אלץ פילצאליגע ארגאניזאציעס וואס העלפן ארויס מענטשן אין נויט, זיי גרינדן שפיטעלער און טיילן מעדיצין, זיי עפענען אומזיסטע חינוך אנטשטאלטן פאר קינדער, ועוד ידם נטויה לעשות חסד בגוים.
וויאזוי קענען די צוויי קעגנזייטיגע שטרעמונגען ארבעטן צוזאמען? איך האב קיינמאל נישט געקענט אקצעפטירן די געדאנק, אז זיי זוכן באמת גוטס און טוען רשעות נאר צוליב א פארקרומטע אידעאלאגיע ופירוש קיצוני לספה"ק קוראן, וויבאלד מעשיהם הוכיחו אז זיי ליבן בלוט פארגיסונגען און מעשי אכזריות, וואס קיינער האט זיי נישט באפוילן. אלזא, פון וואו קומט צו זיי אזויפיל מעשי צדקה וחסד?!
נאר דער אמת איז, אז די טעראריסטישע ארגאניזאציעס למיניהם, זענען נישט דא אויף צו טון גוטס פארן מענטשהייט אדער אפילו פאר די מוסולמענער עקסטרעמיסטן. זיי זענען ציידי נפשות, און נוצן זייער חסד-אפאראט אויף צו ווייזן פאר זיך און פאר אנדערע ווי גוט און וואויל זייער אידעאלאגיע איז, זיי פארמאגן די אלע ארגאניזאציעס כדי צו קענען הערשן און קאנטראלירן דעם המון עם, און זיי טוען גוטס וויבאלד דאס צאלט זיך אויס פאר זיי.
זיי קענען מעגליך ליב האבן די "אייגענע", און אדאנק דעם טון גוטס צו די וואס טאנצן מיט מיטן אידעאלאגיע, אבער דאס קומט נישט פון אן אינערליכער געפיל פון וועלן טון גוטס פאר אנדערע. ווען יא, וואלטן זייערע מערדערייען קעגן אומגלויביגע געטראגן מער א רחמנות'דיגע צורה, זיי וואלטן נישט געדארשט נאך בארבארישע מיטלען וויאזוי צו פייניגן א קעגנער, און זיי וואלטן מער געווען פארנומען צו העלפן די אייגענע ווי צו פייניגן די וואס גייען נישט מיט מיטן שיטה. אלא מאי, זיי זענען נישט קיין בעלי רחמנות ועושי צדקה וחסד, און זייער גוטס איז א טיפישער "חסד לאומים חטאת".
זענען מיר דען אנדערש?
אבער א מינוט נאר: זענען מיר דען אנדערש פון זיי?
אידן בכלל, פרומע אידן בפרט, און חרדישע אידן בפרטי-פרטיות, זענען שטארק איבערצייגט אין זייער געוואלדיגער מידת החסד. אייגנטליך זאגט שוין די גמרא דער סימן לישראל אז זיי זענען "גומלי חסדים". אפילו פרייע אידן זענען אויסגעצייכנט אין מידת צדקה וחסד, און האבן מיט זייער רעכטפארטיגקייט אויך געפירט פארשידענע אידעאלאגיעס וואס האבן זיך אפגעגעבן מיט העלפן - אדער מכלומר'שט העלפן - די שוואכערע, א שטייגער ווי קאמוניזם, סאציאליזם, ליבעראליזם, און דעמאקראטיע [אגב, קיין פאבינדונג צווישן זיי אלע - אויסער דאס אויבנדערמאנטע].
ווער רעדט נאך פון פרומע אידן וואס האבן גאר א מצוה פון צדקה און מעשר, און א כל שכן וכל שכן חרדישע אידן, וואס זענען אייגנטליך וועג-ווייזער אין אלערליי סארטן ארגאניזאציעס און אומגלויבליכע מעשי צדקה וחסד וואס ווערן אדורכגעפירט דורך אונז. מיר האבן טאקע אן אלטוועלטליכע נעץ פון מוסדות החינוך, הילף פאר קראנקע, געלט פאר נויטיגע, און וואלונטירן פאר אלסדינג וואס מיר קענען נאר קלערן דערוועגן.
אבער... מיט וואס קענען מיר זיך גרויסן? אז מיר זענען אזעלכע גרויסע בעלי חסד ווי די טאליבאנער? אז מיר עפענען שפיטעלער ווי כיזאבאלא? ריכטיג, מיר מארדן נישט אזויווי זיי און מיר פארנעמען נישט קיין בלוט, אבער דאס איז נאר ווייל מיר האבן נישט קיין פארקרומטער אפטייטש אין תורת משה, וואס זאל אונז הייסן ערמארדן און פייניגן אונזערע קעגנער.
אריינקלערנדיג טיפער אין דעם, שטעלט זיך די פראגע פיל שארפער: אין אונזער היימישער קולטור, זענען מיר אפטמאל אויך אויסגעשטעלט צו א היימישע סארט "שפיכות דמים" פאר די וואס גייען נישט אין שפאן, און דאס איז אויך קלאר צוליב א פארדרייטע מהלך המחשבה וויאזוי מיר דארפן צוגיין צו די וואס זענען נישט פולשטענדיג פון "אונזערע".
אזויווי די מוסולמענע עקסטרעמיסטן, האבן מיר אויך אזא קו פון פייניגן די "היימישע" וואס זענען אנדערש פונעם נארמע, מער פון די וואס זענען מתחילה נישט געווען אין אונזער געזעלשאפט מתחילה. מיר הרג'ענען זיי טאקע נישט, אבער דאס איז ענדערש נאר צוליב דעם וואס אונזער קרומע וועג פון אפטייטשן דעם רצון ה' גייט נישט אזוי עקסטרעמיסטיש ווי דער מוסולמענער עקסטרעמיסט, ווידער מצד אונזער עקסטרעמיזם זענען מיר פארט גרייט זיי צו פייניגן און שופך דמים זיין אויף א היימישן אופן.
שטעלט זיך א פראגע: זענען מיר טאקע אנדערש - אין אונזער מהלך המחשבה - ווי די טעראריסטישע גרופעס? צי קומט אונזער ארויסגערופענע צדקה וחסד טאקע פון אן אמת'ער דראנג צו טון גוטס, אן אמת'ער ליבע צום מענטש, און רחמנות אויף שוואכע? אדער זענען מיר ווי דער טמא'נער "חסידה" - שעושה חסד עם חברותיה, און מיר זענען דא נאר צו טיילן גרויסע מוציא'ס פאר די וואס שטעלן זיך גענצליך צו, און מיר זענען אייגנטליך פונקט ווי די טעראריסטישע סדומ'ניקעס למיניהם.
או כלך לך לדרך זה. לאמיר נישט זיין שווארץ-זעער'ס, נאר ענדערש קוקן פון א פאזעטיווע קוק-ווינקל. מיר זענען מענטשן מיט גוטע נטיות און שלעכטע נטיות, צדקות און רשעות, און אונזערע מעשי חסד זענען אויסדריקליך צדקות.
אבער פארוואס זאלן מיר נישט מאכן דעם זעלבן חשבון ביים מוסולמענער עקסטערמיסט? עס איז מעגליך אז ער איז פונקט אזא בעל חסד ווי אונז, מיט גוטע נטיות און שלעכטע נטיות, און זיין גוטס אנטפלעקט זיך ביים חסד-ארגאניזאציע, און זיין שלעכטס - ביים ערמארדן אנדערע. מהיכי תיתי אפצוטיילן צווישן דעם איד און אראבער, ווען מיר שטייען מעגליך אייניג אין מעשי צדקה וחסד?!
יעדער איד איז אן "עולם מלא"
דער אמת איז, אז אין די תורה זענען פארהאנען פארשידענע מצוות מיט וואס מיר זענען באפוילן געווארן, נאר כדי אונז אויסצולערנען מידת הרחמנות וטוב לב.
עס איז באקאנט וואס דער רמב"ם שרייבט אין מורה נבוכים (חלק ג' פמ"ח):
הטעם ל"אבר מן החי" הוא שמקנה אכזריות...
כן נאסר לשחוט אותו ואת בנו ביום אחד בתור סייג והרחקה פן יישחט הוָלָד לנוכח האם, דבר שיש בו צער גדול מאוד לבעל-החיים, שכּן אין הבדל בין צער האדם וצער שאר בעלי-החיים, מפני שאהבת האם לילדהּ וגעגועיה אליו...
זה גם הטעם לשילוח הקן.
ווידער ראב"ע (דברים כב, ו) און רמב"ן (שם, ב) שרייבן, אז דער טעם האיסור איז "בעבור שלא נתאכזר". דער רמב"ן איז דארט מאריך צו ערקלערן פונקטליך אלע סארטן מצוות ודרשות חז"ל, אז אלעס ארבעט מיט מיטן יסוד אז די תורה לערנט אונז מידת רחמנות און גוטסקייט, און דערפאר טארן מיר נישט טון קיין זאכן וואס זענען מעורר רציחה אדער אפילו פארמינערן די רגש פון רחמנות.
די תורה האט אבער אויך באפוילן זיך אפצורעכענען מיט אונזערע פיינט, צי עמלקים צי עיר הנדחת, א.א.וו. און מיר פארשטייען אז דאס צוזען רציחה, און אוודאי הרג'ענען אנדערע בפועל, מינעוועט אונטער די רגש פון רחמנות און ערהאבענע געפילן צו א צווייטן.
טאקע דערפאר קומט דער אור החיים הק' מיט אן אינטערעסאנטער ערקלערונג אויפן פסוק (דברים יג, יח): "ונתן לך רחמים ורחמך".
לפי שציווה על עיר הנדחת שיהרגו כל העיר לפי חרב, ואפילו בהמתם, מעשה זה יוליד טבע האכזריות בלב האדם - כמו שסיפרו לנו הישמעאלים, כת הרוצחים במאמר המלך, כי יש להם חשק גדול בשעה שהורגים אדם, ונכרתה מהם שורש הרחמים והיו לאכזר - והבחינה הזאת עצמה תהיה נשרשת ברוצחי עיר הנדחת.
לזה אמר להם הבטחה שיתן להם ה' רחמים. הגם שהטבע יוליד בהם האכזריות, מקור הרחמים ישפיע בהם כח הרחמים מחדש לבטל כח האכזריות שנולד בהם מכח המעשה.
דאס מיינט, אז גאט האט אונז צוגעזאגט אז ער וועט אונז געבן אן עקסטערע "דאזע" פון מידת הרחמנות, וואס פעלט זיך אויס נאכדעם וואס די נאטורליכע רגש פון א מענטש ווערט אפגעשוואכט נאכן ערמארדן א צווייטן.
צו פאנאנדערשיידן צווישן אונזער קולטור און דער אראבישער קולטור, דארפן מיר נאר פארשטיין איין יסודות'דיגע חילוק צווישן די צוויי קולטורן: די פלאץ, אדער בעסער געזאגט - די חשיבות, וואס א מענטש בתורת יחיד פארנעמט. מיר ווייסן פון א כלל וואס באגלייט אונז אומעטום "כל המציל נפש אחת מישראל, כאילו קיים עולם מלא", אבער ביים אראבער איז אזא זאך נישט פארהאן. אויב עס איז דארט אויך דא אזא טעקסט, איז אבער דארט נישט דא אזא מציאות אין טאג-טעגליכן לעבן.
דער אורזאך איז גראדע אויך איינפאך. בנוסף צו אונזער ספעציעלער אידישער רגש פון רחמנות און גוטסקייט, לעבן מיר נישט מיט מעשי רציחה, און מיר זוכן נישט קיין שאהידן וואס הרג'ענען אנדערע. אונזערע שאהידן באשטייען נאר פון די וואס ווערן גע'הרג'עט פאר אונזער גלויבן.
ביים מוסולמענער עקסטרעמיסט, וואו מ'איז מעודד יונגע קינדער אויפצואוואקסן מערדער און שאהידן, וואס זעט רציחה טאג-טעגליך, און וואו די ציל כשר'ט מיטלען, טראגט א מענטשליכער יחיד'ס לעבן גאר א קנאפע חשיבות. א "כלל" פארנעמט טאקע א חשוב'ער ארט, אין שפיטאל וועט מען זיך אפגעבן מיט אסאך יחידים וואס פארעמען אויס א כלל, אבער דער מענטש פאר זיך קען ניטאמאל פארנעמען אזא אויבנאן אין א קולטור וואס פארגעטערט די טויט.
ווידער ביי אידן פארנעמט דער יחיד גאר א חשוב'ער ארט, די אויבנדערמאנטע מאמר חז"ל איז נישט קיין מליצה נאר א חלק פון לעבנסשטייגער. דאס לעבן טראגט ביים איד א שטארקע חשיבות, און מיר פארנעמען נישט דאס טויט און מיר זוכן נישט רציחה. עס איז א זמורת זר אין אידישן קולטור.
תנא דבי רבי אבא, אדער: אלקא דמאיר ענני...
דער לעגענדארער איזרעאלישער אויסערן מיניסטער און זייער געלונגענסטער דיפלאמאט אין היסטאריע, אבא אבן ז"ל, האט אמאל מגדיר געווען די פאלעסטינע-איזרעאלישע קאנפליקט, זאגנדיג: "די פאלעסטינע זוכן דאס טויט און מיר זוכן דאס לעבן, די מיט א ווילן צו לעבן וועלן איבערלעבן די וואס זוכן דאס טויט"
און די באקאנטע פרעמיער מיניסטארשע, גאלדא מאיר ז"ל, האט זיך אמאל אויסגעדריקט דערוועגן: "ווען פאלעסטינע מאמעס וועלן ליב האבן זייערע קינדער, מער ווי זיי האסן די איזרעאלישע קינדער, וועט ווערן שלום אין דעם ראיאן"...
אפגעזען די פערזענליכע קאנפליקט צווישן פאלעסטינער און איזרעאליס, איז אבער זייער הגדרה קולעת בנוגע די הבחנה צווישן אונזער בליק אויפן לעבן און דער מוסולמענער עקסטרעמיסט'ס בליק. הגם ביידע וועלן טון גוטס צו די וואס גייען אין שפאן, און ביידע וועלן טון שלעכסט צו די וואס ווידערשפעניגן, וועט אבער דער איד דאגה'ן פארן יחיד אלס יחיד, אפילו ווען קיין גרויסע ארגאניזאציעס וואס ווערן צומאל געפירט דורך פארטייאישע מענטשן - זענען נישט אינוואלווד.
[center]*[/center]
אן אומבאקאנטע יונגע פרוי'ס נאמען פיגורירט צווישן מאסן אנשי שלומנו. אנשי שלומנו מיינט, כל אשר בשם ישראל יכונה. איר נאמען ווילט איר וויסן? "צארטל בת אסתר חנה".
צוויי טעג, אריבער זיבן-א-האלב טויזנט מענטשן, און איבער א האלב מיליאן דאלער.
מנאי, ממכם, מממונכם.
א יחיד, נישט פון "מיין קרייז", האט געקריגן דורך עמך אידן - נישט קיין "ארגאניזאציע", א האלבע מיליאן דאלער פשוט צוליב אונזער אמת'ער טיפער הרגש פון אהבת הזולת, רחמנות אויף א קראנקער, און ליבשאפט צו טון גוטס אויף די וועלט.
איך בין שטאלץ צו זיין א איד!
____________
לרפואתה השלימה והמהירה של האשה צארטל בת אסתר חנה.[/justify]
