ווער קען מער לערנען? קוועסטשען מארק תרתי משמע בל' בתמיה

[אויבערלענדער חכם]

וואסי מיט אלע רביס, פארוואס זענען זיי נישט אויף קיינעם'ס ליסטע?

מען וואלט געדארפט באהאנדלען גערער רבי די אמרי אמת. טאקע א גדול בתורה. די סקאליע רבי איז אויך געווען א זאך אין לערנען. די סקווערער ז"ל איז געווען א תלמיד חכם.

[berlbalaguleh]

אויבערלענדער חכם: און וואס זאגסטו עפעס צו בערל בעל עגלה'ס ..."קענשאפט"...(כדברי לפ*ק) אין לערנען. איך וועיס אז ער האטציך געלאזט פארהערן 500 בלאט אשר יצר אויף אויסנווייניג. און ער קען (כמעט) א יעדן סעיף קטן אין קאווע שטיבל...!

[וואלווי]

און לאמיר נישט פארגעסען אז ר' בערל קען ספאנישט/לאטיין אויכעט. ער איז דער ערשטער אדרעס צווישען גדולי דורינו ווי מ'שיקט אנפרעגען איבער אלטע כתבי ידות פון גאוני ספרד.

[berlbalaguleh]

וואלווי: יישר כח גדול פאר דיין קאמפלימענט. נאר דו האסט דיך א ביסל טועה געווען מיט די געאגראפיע. פראנקרייך איז א ביסל אפגערוקט פון שפאניע. און רוב פון רש"י הק'ס בלע"ז ווערטער זענען אין פראנצויזיש. ס'איז אויך דא א פאר אין ספאניש און אין ענגליש. מיר פרובירן בעז"ה ארויסצוברענגען מיט א קלארקייט די מיינונג און טייטש פון די בלע"ז ווערטער אויף די היינטיגע שפראך כדי לברר מקחו של צדיק. אויך קענמען פארשטיין מיט א סאך א גרעסערע עמקות די פשט אין רש"י ווען מ'פארשטייט די בלע"ז'ן...!

[וואלווי]

כוונתי, צו די אוצר תשובות גאוני מאנטיווידעא וואס איז מונח באוצרך הטוב.

דארט רעדט מען דען נישט south american spanish ?

[berlbalaguleh]

אויבערלענדער חכם: דו לייגסט הרב ר' פינחס הירשפרונג ע"ה עפעס אין די פערטע מדריגה און דו זאגסט אז ער האט נישט געקענט לערנען מיט עפעס א קלארקייט. ע"כ וועל איך איבערחזר'ן וואס איך האב אליינס צוגעזעהן מער ווי איין מאל. א יעדן אינדערפריה, נאך שחרית ביי דעם מנין וואו ער האט געדאוונט אין די שטאט מאנטריאל, איז א יעדער צוגעגאנגען (א יעדער וואס האט געהאט עפעס א שאלה אין די גמ') צו איהם רעדן פון די גמ' וואו ער האט געהאלטן. מיט איינעם האט ער גערעדט אין מסכת ראש השנה און תיכף איז ער אריבער אין מס' פסחים, ביצה, סוכה און חולין. איך האב פונקט דאמאלס געלערנט מס' חולין אין ישיבה האביך געזעהן אז ער זאגט נאך די גמ', רש"י און תוס' מיט'ן לשון אן אפשטעללן זיך פון איין מסכת ביז די צווייטע. און פונקטליך אויף דעם דף וואו מ'האט איהם געפרעגט. איך האב נאכנישט געזעהן א צווייטן בשר ודם וואס זאלל דאס קענען באווייזן. דאס מיינט אבער נישט אז ער איז געווען א בעל הוראה. מסתמא אין פסק'נען הלכה למעשה איז זיין כח געווען זיראו. ווייל ער האט אויכעט נישט געהאט קיין שימוש. און נישט געדינט אלס שטאט'ס רב...!

[וואלווי]

https://en.wikipedia.org/wiki/Rioplatense_Spanish

[berlbalaguleh]

כוונתי, צו די אוצר תשובות גאוני מאנטיווידעא וואס איז מונח באוצרך הטוב.

דארט רעדט מען דען נישט south american spanish ?

וואלווי: די אוצר תשובות גאוני מאנטעווידעא זענען נישט אנגעקומען צו מיר. ווייל איך בין נאך דאמאלס געווען א יונגל...!

[וואלווי]

אויבערלענדער חכם: דו לייגסט הרב ר' פינחס הירשפרונג ע"ה עפעס אין די פערטע מדריגה און דו זאגסט אז ער האט נישט געקענט לערנען מיט עפעס א קלארקייט. ע"כ וועל איך איבערחזר'ן וואס איך האב אליינס צוגעזעהן מער ווי איין מאל. א יעדן אינדערפריה, נאך שחרית ביי דעם מנין וואו ער האט געדאוונט אין די שטאט מאנטריאל, איז א יעדער צוגעגאנגען (א יעדער וואס האט געהאט עפעס א שאלה אין די גמ') צו איהם רעדן פון די גמ' וואו ער האט געהאלטן. מיט איינעם האט ער גערעדט אין מסכת ראש השנה און תיכף איז ער אריבער אין מס' פסחים, ביצה, סוכה און חולין. איך האב פונקט דאמאלס געלערנט מס' חולין אין ישיבה האביך געזעהן אז ער זאגט נאך די גמ', רש"י און תוס' מיט'ן לשון אן אפשטעללן זיך פון איין מסכת ביז די צווייטע. און פונקטליך אויף דעם דף וואו מ'האט איהם געפרעגט. איך האב נאכנישט געזעהן א צווייטן בשר ודם וואס זאלל דאס קענען באווייזן. דאס מיינט אבער נישט אז ער איז געווען א בעל הוראה. מסתמא אין פסק'נען הלכה למעשה איז זיין כח געווען זיראו. ווייל ער האט אויכעט נישט געהאט קיין שימוש. און נישט געדינט אלס שטאט'ס רב...!

ער איז געווען א תלמיד יח"ל, דארט האט מען אנגעגרייט אויף רבנות?

[וואלווי]

כוונתי, צו די אוצר תשובות גאוני מאנטיווידעא וואס איז מונח באוצרך הטוב.

דארט רעדט מען דען נישט south american spanish ?

וואלווי: די אוצר תשובות גאוני מאנטעווידעא זענען נישט אנגעקומען צו מיר. ווייל איך בין נאך דאמאלס געווען א יונגל...!

כד חמי וואלווי ענוותניתיה דר' בערל קיבל וואלווי על עצמו לעשות רצון צדיק ולא לגלות נסתרות עוד.

[berlbalaguleh]

https://en.wikipedia.org/wiki/Rioplatense_Spanish

וואלווי: מדי דברי. אז דו ברענגסט שוין צו וויקיפעדיע איז אינטרעסאנט צו באמערקן אז די לעטטער..."דזשעי"...ווערט דארט ארויסגעזאגט פונקט ווי א ..."חית.. נישט ווי א ...ה"א, וואס די מעהיקאנאוס זאגן...ס'איז דא א נאמען וואס הערט זיך פונקט אזוי ווי ..."חיים"...Jaime...אויך ..."האוסעי"... זאגן זיי ארויס ווי כאסעי...!

[וואלווי]

לכאורה די גרעסטע חילוק אין ספאניש איז צווישען די אייראפישע און די אמעריקאנע.

די אמעריקאנע זענען לכאורה ענדליך איינס צום צווייטען ברובם?

[אויבערלענדער חכם]

אויבערלענדער חכם: דו לייגסט הרב ר' פינחס הירשפרונג ע"ה עפעס אין די פערטע מדריגה און דו זאגסט אז ער האט נישט געקענט לערנען מיט עפעס א קלארקייט. ע"כ וועל איך איבערחזר'ן וואס איך האב אליינס צוגעזעהן מער ווי איין מאל. א יעדן אינדערפריה, נאך שחרית ביי דעם מנין וואו ער האט געדאוונט אין די שטאט מאנטריאל, איז א יעדער צוגעגאנגען (א יעדער וואס האט געהאט עפעס א שאלה אין די גמ') צו איהם רעדן פון די גמ' וואו ער האט געהאלטן. מיט איינעם האט ער גערעדט אין מסכת ראש השנה און תיכף איז ער אריבער אין מס' פסחים, ביצה, סוכה און חולין. איך האב פונקט דאמאלס געלערנט מס' חולין אין ישיבה האביך געזעהן אז ער זאגט נאך די גמ', רש"י און תוס' מיט'ן לשון אן אפשטעללן זיך פון איין מסכת ביז די צווייטע. און פונקטליך אויף דעם דף וואו מ'האט איהם געפרעגט. איך האב נאכנישט געזעהן א צווייטן בשר ודם וואס זאלל דאס קענען באווייזן. דאס מיינט אבער נישט אז ער איז געווען א בעל הוראה. מסתמא אין פסק'נען הלכה למעשה איז זיין כח געווען זיראו. ווייל ער האט אויכעט נישט געהאט קיין שימוש. און נישט געדינט אלס שטאט'ס רב...!

דו האסט נישט פארשטאנען וואס איך האב געשריבען. איך ווייס דאס אלעס וועגען רפ"ה.

[שמעקעדיג]

גם לא הבין למה רמ"פ איזניש מודה צי אים ביי הז"מ

ב"ש יא? כ'לח!!,

[berlbalaguleh]

שמעקעדיג: ווען די טמא'נע, ציונסיטישע פראפעסארן אין דעם היברו יוניווערסיטי דעפארטמענט אוו ארכיאלאגיע וועללן אין א פאר טויזנט יאר ארום טרעפן רעשטלעך פון די כתבי ידות פון קאווע שטיבל וועללן זיי זיך דארפן שטארק מוטשען צו דעשיפרירן אן ארויס (אדער אריין) לערנען פשט אין דיינע קורצע דיבורים/רמזים. איז זיי מוחל פארשפאר זיי איבריגע ארבעט און זיי מפרש דיינע ווערטער מיט א קלארקייט אזוי ווי דו קענסט. יישר כח למפרע...
אני הקטן. בערל בעל עגלה...פעיה"ק בורא ד'פארקע, יצ"ו...!