עקסקלוסיוו: "דער ראדימנער פראצעס"

[[NAMELESS]]

דער פרישער ארטיקל מיט א גוט שטיקל דראמא דערינען וועט זיין צו ליינען די וואך אינעם נייעם וועקער. אין דא אין שטיבל צוויי דריי וואכן שפעטער.


בערל, כ'האף דו קימסט נישט ארויס מיט קיין סקאנדאלן אנטקעגן מיר ווייל אז יא קלאג איך דיר אן פאר שאנטאזש. ס'וועט זיין בושות צו זען ווי א זיבעציג יעריגער באס דרייווער קומט מיט זיין געלן באס אין געריכט זאל ווען אונטערן ארעם א בערגל צוקנייטשטע צייטונגען פון דער איד תשכ"ג

[berlbalaguleh]

דער געוואגטער יונגל: איך האב ב"ה אן אייגענע זלאטע. זי הייסט יענטע. און זי האט אויכעט א פיסק אויף שרויפן. און זי האטציך פארטשעפעט אויף א חשוב'ן, פראמינענטן ראש ישיבה פון א וועלט בארימטע ישיבה אז לויט ווי ס'דאכטציך איהר האט ער צוגעזאגט צו ווערן איהר חתן. און נאכדעים האט ער חרטה געהאט. און חתונה געהאט מיט א קרענקליך מיידל וואס ליגט א סאך אפ אין בעט. שוין...! מער וויל איך נישט פארציילן. נאר ס'איז גענוג אנצורייצן דעם אפעטיט פון די חשוב'ע ליינערס. כבקשת ריכטיג. אז ער וויל ליינען ביידע מעשיות...פאר מער פרטים און אינטרעסאנטע אנטוויקלונגען פון די העכסט אינטרעסאנטע און אויסגעטראכטע געשיכטע ליינט די קומענדיגע פארזעצונג וואס וועט אי"ה ערשיינען בקרוב...!

[וואלווי]

ר' בערל געב אכטונג ווען די הייבסט זיך אן מיט די ליטאים דא...

[berlbalaguleh]

וואלווי: וואס זאלל איך טון אז די מעשה איז זיך פארלאפן (אדער האט געקנט פארלויפן) אין די ליטא. ניין. נישט אין לעיקוואוד...!

[יהושע חיים]

דער בלאט דער וואך
איז דאס די היימישע טוויסט פון די מעשה?

(איך לייג עס דא ווייל עס זעהט אויס ווי אן אנדערע מעשה לפע"ד איז נישט קיין ספוילער, אבער אויב יא זאל מען עס אראפנעמען)

[מפוזרי]

ראדזימין און ראדימנע איז לאו היינו הך.
דער היימישער נאמען פאר ראדימנע איז רעדים.

[סקרן]

נאאא ווען קומט עס שוין אונז ווארטען בקוצר רוח

[וואלווי]

האנדעל דיך אן דער וועקער אויף ת"ב.

דא איז שוין די דראמע פונ'ם ראדימנער פראצעס אריין און א הויכען שטאפל!

דער געוואגטער שפינט דאס וועב אויפ'ן העכסטען פארנעם.

[התם ומתמם עם תמימים]

אבער אויב מען וויל נישט צאלן געלט מען האט נישט קיין געלט פאר דעם...

[סקרן]

??????????

[סקרן]

איך ווייס ס'גייט שוין אויף די נערווען אבער פארוואס איז דאס די איינציגסטער באשרייבונג פון וועקער וואס איז נאכנישט דא?

[וואלווי]

ס'דא. ביים נוזסטענד אין ב"פ, מארסי ברודוועי, אין טובי'ס, לעסט באט נאט ליסט, אויף עמעזאן!

[[NAMELESS]]

[justify]אין קורצן פון פריער: "דער ראדימנער פראצעס" איז א העכסט שפאנענדע געשיכטע וואס ווערט צום ערשטן מאל באשריבן עקסקלוסיוו פאר'ן "וועקער", און ווערט נאכגעפאלגט מיט גרויס דורשט און נייגער.


מיר האבן געשריבן אין די לעצטערע קאפיטלען ווי אזוי א פרוי מיטן נאמען זלאטע רובין איז געקומען פון אמעריקע קיין פוילן אנצוקלאגן א רבי'ן פון פילע חסידים און אנהענגער, אז ער האט צו איר געבוירן א קינד! און דער רבי זאל דערפאר זיך אפ'גט'ן פון זיין יעצטיגער רעבעצין און איר, זלאטע רובין, דערקלערן אלס די ריכטיגע רעבעצין...


נאכ'ן שיקן פילע סטראשע בריוון צום רבי'נס הויז וואו דעם רבינ'ס טעכטער ליינען די טונקעלע בריוון, און נאך פילע שאנטאזשירונגען אויפן ראדימנער רבי'ן וועלכע דראען צו צעברעקלן זיין עקזיסטענץ, הייבן זיך אן די פארהאנדלונגען צווישן די טעכטער און זלאטע רובין.  


אפילו נאך די גרויסע 'שווייג צוקערלעך' שטיקער זילבער וואס מען האט איר צוגעטיילט האט זלאטע רובין נאך אלץ געמאנט ווי כאילו מען האלט ביים אנהייב. נאך א שפיצל וואס דעם רבינ'ס מקורבים האבן אויסגעפירט זענען פארגעקומען די ענדגילטיגע פארהאנדלונגען צווישן זלאטע רובין און דעם רבי'ן אליין. דער רבי איז זיך געקומען שלעפן מיט די לעצטע כוחות קיין קראקא צו הערן שאנדפולע אויסברוכן פון א פרוי וואס האלט אים ביים קארג.


נאך א הסכם האט מען זיך פארגליכן אז זלאטע רובין וועט באקומען פינף טויזנט דאלאר ביי דער ענדע פון דריי וואכן. דער לעצטע טאג פון די דריי וואכן, ערב ראש השנה אויפדערנאכט, אנשטאט א שליח זאל אנקומען מיט דאס געלט, זענען אנגעקומען א גרופע פאליציי-אפיצירן, און זלאטע איז געווארן אפגעפירט אין פשעמישלער תפיסה - דעם 27'סטן אין סעפטעמבער 1927, אום סאמע יו"ט ראש השנה, ווי זלאטע שמאכטעט יעצט ביז א ווייטערדיגער מעלדונג פון געריכט.


ווי אזוי האט זיך אנגעהויבן דאס גאנצער געשעפט? לאמיר צוריק רוקן דעם זייגער מיט עטליכע יאר פריער.


* * *


דער טאג איז אן איינגענעמער, ס'בלאזט א ווארימע לופטעל אויפן דעק, די רייזנדע קענען נישט אראפנעמען די פארגלאצטע אויגן וואס קוקן זיך איין אינעם ענדלאזן אטלאנטיק צו די מיילן און מיילן בלויע וואסער, בשעת דאס גערודער פונעם מאטאר מישט זיך אויס מיט די רונדעס כוואליעס וואס די שיף לאזט הינטער, זיך שאפנדיג א סארט מעלאדיע אין די אויערן.


ס'איז טיף  אינמיטן אפריל 1923. די ראסיליאן שיף רייזט שוין עטליכע וואכן איבערן אטלאנטיק, ווען פון דערווייטנס מערקט זיך א קליין פינטעלע. די רייזנדע האבן געשווינד זיך ארויפגעאיילט אויפן דעק. דער עולם איז געשטאנען צעדריקט ווען דאס פינטעלע פון דערווייטנס ווערט גרעסער און מערקבארער יעדע מינוט, זיך ארויסשיילנדיג ווי פון א געדעכטן נעפל. "יא דאס איז עס!" הערט זיך א געשריי, "דאס איז דער סטעטשו אוו ליבערטי..."  די סטאטוע פון פרייהייט.

2696039_10_copy_PNG2_grande.png

אויפגעהייטערטע פאסאזשירן פאכען צום סטעטשו אוו ליבערטי


די רייזענדע האבן אנגעהויבן שאלן פאר פרייד און זיך ארויסגעלאזט אין פריידיגע געזאנגען, ווען יעדע פאר מינוט הערן זיך פרישע אייפערדיגע אויסשרייען פון די פאסאזשירן געמישט מיט טרערן פון גליק. מענטשן זעען שוין די טרוימען פון גאלד-געפלאסטערטע שאסייען קומען צו דער ווירקליכקייט, די גאט-געבענטשטע לאנד פון קאלאמבוס האלט פאר זיי אפען אירע ארעמעס מיטן לייכט-פאקל אין האנט.  אך, ווי ריכטיג די הייליגע ווערטער: "וויינט זי מיט שטילע לעפצן... געב מיר דיינע פארמאטערטע, מידע, דיינע ארימע..."

roussillon.jpg

דער ראסיליאן שיף


אויף דער שיף אין א ווינקל זיצט זיך הגאון רבי שמואל שפירא, דער ראדימנער רב, בליקנדיג אין א ספר'ל, און ס'קיצלט אים. טאקע דער רייכער אמעריקע אבער ס'איז דאך טריפה! מיינע זיידעס זענען דאך געווען פייער אנטקעגן דעם אמעריקאנער שמעלץ-טאפ. דער רב פרובירט פריש מעיין זיין אינעם ספר'ל - איבערצוקומען די הורא געשרייען פון די ארומיגע פאסאזשירן - אבער אן ערפאלג.


* * *


ביים ראדימנער רבי'ן אין שטוב מאכט מען שוין די לעצטע הכנות ווען דער טאטע גייט אפרייזן קיין אמעריקע אויף עטליכע חדשים. דער ראדימנער רבי האט נאך געהאט אינדערהיים זיינע דריי אינגסטע טעכטער, און קיין נדן האט ער פאר זיי נישט פארמאגט.


ווי פילע שטעטלישע רבנים, האט רב שפירא באשלאסן צו פארן קיין אמעריקע שאפן דעם נדן פאר זיינע טעכטער. דער רב האט אנגענומען די איינלאדונג פון די ראדימנער לאנדסלייט אין אמעריקע, צו קומען קיין אמעריקע משפיע זיין פון זיין גרויסקייט, און אין איינוועגס וועלן זיי דורכפירן געלט אקציעס און באנקעטן לכבודו איינצוזאמלען דעם נדן.


דער רב האט זיך ווארעם געזעגנט פון זיין קהילה און פון זיין רעבעצין מיט די טעכטער. די טעכטער האבן ארויסבאגלייט זייער גרויסן טאטן פון דערהיים אריין אינעם פיאקער, און באגלייט מיט בענקעדיגע אויגן ביז דער פיאקער איז פארשוואונדן געווארן אינעם חלל אריין. דער רב איז געפארן ביז דער באן-סטאנציע וואו דער באן-צוג האט אפגערייזט צום גרויסן פארט שטאט.


דער רב איז דורך די שיף-מאנשאפט אריבער די מעדיצינישע אונטערזוכונג, דעם פארהער פון די באאמטע, און באקומען דעם נויטיגן סערטיפיקאט אזוי צו קענען זיך איינהאנדלען א רייזע-בילעט מיט דער שיף.

yivovd_27881-1.jpg

פוילישע בירגער פילן אויס די שריפטן צו קענען עמיגרירן פון פוילן.


דער ראדימנער רב האט זיך איינגעהאנדלט א טיקעט פארן ראסיליאן שיף אינעם דריטן קלאס - גערופן דער סטרידזש אפטיילונג. דער ראסיליאן מיט אירע שווערע הונדערטער פאסאזשירן האט בשלום אפגערייזט פונעם האוורע האפן אין פראנקרייך אויפן וועג קיין ניו יארק, איבערלאזנדיג הינטער זיך א שווארצן רויך וואס האט חוצפה'דיג אריין געהאקט צווישן די האנט פאכעריי פון די באגלייטער ביים בארטן צו זייערע באליבטע גליקליכע אויפן שיף.

$T2eC16J,!)cE9s4PsMyMBQgcKE89T!~~60_1.jpeg

די פאסאזשיר ליסטע פון דער ראסיליאן שיף.


נאך עטליכע שטורמישע וואכן אויפן ים, האט די שיף ענדליך דערגרייכט דעם ניו יארקער בארטן שבת פרשת כי תצא, און האט געאנקערט ביי די ניו יארקער האפן. נאך די רייכע ערשטע און פארמעגליכע צווייטע קלאס פאסאזשירן זענען אראפ פון דער שיף זענען די דריטע קלאס פאסאזשירן - דאס מערהייט פון דער שיף - אפגעפארן מיטן פערי צום באקאנטן "אינזל פון האפענונג" עליס איילענד.


דער ציבור האט אנגעהויבן אפשטייגן אין א שורה ווארטנדיג צו קענען דורכגיין דעם פארלאנגטן פראצעדור אויפן אינזל. דער רב איז פארבליבן אויפן שיף ביז נאך שבת נישט וועלנדיג פארשוועכן דעם שבת קודש.


* בילד: די עליס איילענד רעקארד פונעם ראדימנער רבי


דער ראדימנער רב האט באטראטן דעם אמעריקאנער באדן. נאכן באקומען זיין לאנדונגס קארטל מיט א נומער איז דער רב ארויף צום צווייטן שטאק איבערלאזנדיג זיינע באגאזשן אינעם באגאזש צימער. אויפן וועג ארויף צום רעדזשעסטערי האל אויפן צווייטן שטאק איז דער רב אריבער די פארלאנגטע אונטערזוכונג פון די דאקטוירים וועלכע זענען געשטאנען אונטן און אויבן פון די טרעפ גרונטליך אנאליזירנדיג דעם געזונט-צושטאנד פון יעדן באזונדער.


אינעם רעדזשעסטערי האל האט זיך געטון א געפילדער און געדרענגעניש. א געמיש פון ראסן, קולטורן און שפראכן, וויינענדיגע קינדער מיט אנגעצויגענע עלטערן. דאס נערוועזיטעט וואס האט זיך געגאסן אויף די פנימ'ער איז געווען גאר פארשטענדליך, מען ווארט צו ווערן גערופן פאר א קרייץ-פארהער. מיט דעם פארהער זענען די באאמטע מחליט צי מ'ווערט אריינגעלאזט אין די פאראייניגטע שטאטן אדער מ'פארט צוריק פון וואנעט מ'איז געקומען.


ענדליך איז געקומען די רייע פונעם רבי'ן. דער פארהער נעמט טאקע נישט מער ווי צוויי מינוט אבער די צוויי מינוט איז א צוויי מינוטיגער פארהער! דער רבי איז דורך בשלום, און באקומען זיין לאנדונגס קארטל. דער רבי האט געשפרייזט צום פערי האל, און גענומען פון דארט דעם פערי צום ניו יארקער האפן.[/justify]

[[NAMELESS]]

[justify]ביים "פּיער" האבן שוין אפגעווארט א גרויסן צאל אידן - ראדימנער, לאנצוטער און גלאגובער לאנדסלייט, און סתם אזוי גאליציאנער אידן מוקירי רבנן, וואס זענען געקומען אויפנעמען דעם גרויסן גאסט פון אייראפע מיט גרויס פרייד. פון דארט איז דער קאראוואן מיט די פילע אויטאס וואס האבן זיך נאכגעשלענגלט דעם רבינ'ס אויטא געפארן צוריק אין שטאט אריין צום קבלת פנים.

באריכטן איבער דער אנקום פון דער ראדימנער רבי


מען איז צוגעפארן צום גרויסן רישא-קארטשינער ביהמ"ד אויף ווילעט סטריט, וואו עס איז געפראוועט געווארן א גרויסן קבלת פנים ווי עס פאסט זיך פאר אזא גאסט. ס'זענען געווען עטליכע דרשות, און דער גרויסער חזן ר' ישראל שור האט מהנה געווען מיט זיין שטימע. דער רב האט פארשטייט זיך אויסגענוצט די געלעגנהייט זיך צו באגריסן מיט אלטע לאנדסלייט און אנקניפן באציאונגען מיט נייע פריינט.


דער רבי האט געדונגען א דירה אויף 263 סטאנטאן סטריט, וואו ער האט זיך אויפגעהאלטן במשך דאס וויילן אין אמעריקע. דער רב איז אויך ארומגעפארן צו זיינע פריינט אין פארשידענע מקומות, און פלעגט  פארן אויף שבתים קיין נוארק און קיין פילאדעלפיע. קיין נוארק פלעגט ער א סך פארן, דארט האט ער פארמאגט א סך אנהענגער און ער פלעגט פאר זיי פראווען די תפילות און סעודות שבת.


פון צייט צו צייט זענען געווארן אפגעראכטן באנקעטן לכבודו. איין אזא באנקעט איז צוגעשטעלט געווארן דורך איינע פון דעם רבינ'ס קרובים, מרס. הערנער, און איז פארגעקומען אין באסטאן, מאסאטשוסעטס. דארט, ווען פילע מענטשן האבן זיך פארגעשטעלט ווער זיי זענען, האט מען צווישן אנדערע אויך פארגעשטעלט פארן רבי'ן א איד בצלאל רובין מיט זיין ווייב זלאטע רובין. בצלאל האט זיך אנגעגעבן אלס קרוב צו דעם רבינ'ס פרוי רחל רובין (די טאכטער פון דעם גלאגובער). פון דאן און ווייטער האט משפחת רובין אנגעקניפט א שטארקער ידידות מיטן ראדימנער רבי'ן.


ווער איז דאס בצלאל רובין מיט זיין ווייב זלאטע?


בצלאל רובין, אן אלמן, און זלאטע פערלמאן, א גרושה פון צוויי מענער, האבן חתונה געהאט אין עסטרייך, בצלאל'ס געוועזענער היימלאנד און וואו זלאטע האט יעצט געוואוינט. בצלאל האט מיטגעברענגט דריי קינדער פון זיין פריערדיגן​ זיווג. פון דארט האבן זיי זיך ביידע באזעצט אין באסטאן, וואו זיי האבן שיין מצליח געווען אין דער קליידער אינדוסטריע, און בצלאל האט געצויגן חיונה דורך פירן א  סוט געשעפט. ערשט 15-20 יאר שפעטער האט דאס פארפאלק לעגאל חתונה געהאט אין באסטאן דורך הגאון הכותב המשכיל אברהם משה שערעשעווסקי זצ"ל, רב בכל הקהילות  ב'סאוט ענד' באסטאן.

2017-09-04-13-11-06-640873662.jpeg

הרב שערעשעווסקי

831_1901-07-bpl.jpg

דער אידישער ארבעטס קווארטל אין באסטאן


צוליב געזונט אורזאכן האבן זיי ביידע זיך געברויכט אריבערציען וואוינען קיין ניו יארק, און זיי האבן זיך באזעצט אין דער בראנקס.


דער ראדימנער רבי פלעגט פון צייט צו צייט ארויפגיין באזוכן ביי בצלאל'ן אין שטוב. זלאטע פלעגט זיך פרובירן צו מישן אין די שמועסן צווישן איר מאן און דעם רבי'ן, א חכם איז זי געווען א קליינע, א חסיד'סטע א גרויסע, און אן אנאלפאבעטקע נאך א גרעסערע... זי פלעגט רעדן וועגן "גלאט פאלשע פיש"... און נאך אמעראצישע ווייבערישע השגות.


א צייט שפעטער איז בצלאל קראנק געווארן און געפאלן אין בעט אריין. דער ראדימנער רבי פלעגט כסדר קומען מבקר חולה זיין צו אים אין שטוב אויף וואלענטין סטריט. איין שיינעם טאג באקומט דער רבי א בריוו וואו בצלאל בעט אז דער רבי זאל שוין אריבער קומען צו אים. ווען בצלאל האט געזען דעם רב האט ער זיך אנגעהויבן בעטן, "היות מיינע טעג זענען געציילטע, בעט איך דעם רבי'ן אז דער רבי זאל האלטן אן אויג אויף זלאטע'ן נאך מיין שטארבן, און איר ארויסהעלפן מיט וואס ס'פעלט זיך אויס." דער רבי האט צוגעשאקלט מיטן קאפ.


* בילד: מערידזש לייסענס פון בצלאל און זלאטע רובין


שווערע וואכן זענען פארביי, און בצלאל האט אויסגעהויכט זיין נשמה פרייטאג אויף דער נאכט אין אנוועזנהייט פון די נאנטע בני משפחה און דעם ראדימנער רבי'ן. די בכיות אין שטוב זענען געווען געפערליך אזש ס'האט בכלל נישט אויסגעקוקט ווי שבת קודש. היות ס'איז שוין געווען שבת, האט מען אפגעשטופט די לוויה אויף זונטאג נאכמיטאג.


דער רבי אין באגלייטונג פון זיין גבאי'ן ר' לייב נוימאן זענען שוין געבליבן דארט אין שטוב פאר די סעודות שבת און איבערגעשלאפן ביז זונטאג צו דער לוויה. דורכאויס די גאנצע סעודה איז דער רבי געווען פארנומען צו בארואיגן די צעבראכענע אלמנה מיט חיזוק ווערטער, כסדר דערמאנענדיג אז ס'שבת קודש און מען טאר נישט טרויערן אין דעם טאג.


זונטאג נאכמיטאג איז פארגעקומען די לוויה וואו עס האט זיך משתתף געווען א גרויסער ציבור אידן, ווען אין שפיץ באגלייט דער ראדימנער רבי. ווילנדיג אז ס'זאל זיין א ריזיגער עולם אפצוגעבן דעם כבוד אחרון פאר איר באליבטן מאן, האט זלאטע געטיילט א גאנצן דאלאר פאר יעדן משתתף - און ס'האט זיך טאקע אנגעזען. בצלאל איז געקומען למנוחה אין "הר יהודה סעמעטערי" אין סייפרעס היל, קווינס.


בילד 8: מצבה


פון נאך בצלאל'ס פטירה האט זלאטע אנגעהויבן זיך דרייען ביים רבי'ן, ארויסהעלפנדיג מיט דער ווירטשאפט אין שטוב. דער רבי האט צופיל אכט אויף איר נישט געלייגט, זייענדיג פארנומען מיטן לערנען און פראווענען אידן. נישט לאנג דערנאך, ווען זלאטע האט זיך נאך נישט אינגאנצן ערהוילט פון איר מאנ'ס שטארבן, איז גע'חתמ'עט געווארן אט דער שאקירנדער הסכם. ליינט און שטוינט:[/justify]


ב"ה

מיר אונטערגעשריבענע, דהיינו הרב שמואל שאפירא און האשה מרת זלאטע רובין, פון צו הויזע פערלמאן, די אלמנה פון בצלאל רובין ע"ה, זענען מיר זיך מתחייב פאר הש"י בכל מיני שבועות וחרמות  מיט קבלת קנין און תקיעת כף, אז אויב הרב ר' שמואל שאפירא וועט חס ושלום ווערען אן אלמן, איז ער מחויב תיכף ומיד מודיע זיין וועגען דעם, אליין אדער דורך א שליח די אשה מרת זלאטע הנ"ל.


ווען האשה מרת זלאטע וועט די דאזיגע באריכט באקומען, דארף זי פארן צו הרב שאפירא, וואו ער זאל זיך נאר געפינען, אזוי, אז זי זאל קומען צום רבי'ן נישט שפעטער ווי אין משך פון 6 חדשים פון טאג, זינט זי וועט האבן די ידיעה באקומען.


זי מוז אבער קומען צום רבי'ן אלס א פנויה, הן לויטן אידישן דין, הן בדיניהם, און מוז דערויף האבן א כתב און צייגענישן. ווען זי וועט קומען צום רבי'ן מיט דעם דאזיגן כתב און פאפירן, איז דער רבי מחויב חתונה צו האבען מיט האשה מרת זלאטע הנ"ל כדת משה וישראל, בלי שום טענות ומענות.


אפילו אויך איצט, כל זמן דער רבי איז מיט זיין ווייב, האט מרת זלאטע הנ"ל דאס רעכט צו פארן צום רבי'ן צו יעדער צייט, ביי אים וואוינען אזוי לאנג ווי זי וויל און הרב שאפירא איז מחויב איר מפרנס צו זיין בכבוד ובהרחבה.


אין ביידע אופנים איז האשה מרת זלאטע מחויב צו קומען צו הרב שאפירא מיט איר גאנצן פארמעגן, מיט אלע אירע מטלטלים, וואס זי קען נאר מיטנעמען, מיט אלע תכשיטים און טייערע חפצים, מלבושים וכדומה, פון אירע היפאטעקן דארף זי העכסטנס מיטנעמען 3000 דאלאר, אבער דאס רעשט געלט, דהיינו 4500 דאלאר, מוז זי מיטברענגען אן שום טענות ומענות.


אויב דער רבי וועט מיט איר חתונה האבן, גייט אריבער איר גאנץ פארמעגן אין רשות פון רבי'ן און זי וועט ממלא זיין זיין רצון אין אלע ענינים.


יום ה' פרשת קורח, ג' לחודש תמוז תרפ"ה (25טן יוני 1925). פה, עיר ניו יארק.

ולראיה באנו על החתום:

שמואל שאפירא, החופ"ק ראדימנא

זלאטע המכונה סאלאטע רובין.


ווי אזוי האט אזוינס געקענט פאסירן? וואס האט פאסירט ווייטער? ליינט מיט שפאנונג אינעם קומענדיגן קאפיטל

[א איד]

דאס קומט פון וועקער נומער 9?

[קל וחומר]

יא. א געוואגטער גנב...

Sent from my LG-LS993 using Tapatalk

[הוגה]

הנאה געהאט ווי אלעמאל. געליינט צוויי מאל. איך ווארט מיט שפאנונג אויפן פארזעצונג.

[berlbalaguleh]

דער געוואגטער יונגל:יישר כח. די מעשה האט מיך געהאלטן צוגענאגלט צו מיין בענקל. איך האב איבערגעליינט א יעדעס ווארט. און א יעדע שורה. און זיך שטארק מחיה געווען. איך בין אזוי ווי א קליין יונגל וואס מ'געט איהם אייזקריעם. ווען ער ענדיגט עס אויפצועסן בעט ער ביי זיין טאטע אדער מאמע אז מ'זאלל איהם קויפן נאך. און ווען ער ענדיגט דאס אויך בעט ער ווייטער אלץ נאך...!

נאך איין באמערקונג.: די אידישע ארבעטס געגנט אין באסטאן זעהט אויס א ביסל אזוי ווי בראדוועי ביי סאוטה 8'טע סטריעט. דארט איז אויכעט דא א פלאמבינג סופליי און א הארדוועיר סטאר...!

[סקרן]

איז דא א המשך אינעם נייע וועקער?

[הוגה]

[justify]ווי אלעמאל איז די פארזעצונג פון דער געשיכטע געווען פון מיינע בעסטע שטיקלעך אינעם וועקער. איך מוז צולייגן אז דער ליטעראטורישע ניווא פון די יעצטיגע קאפיטל איז געווען עפעס אויסטערליש געוואלדיג. סיי די שריפט און סיי די אופן וויאזוי די קאפיטל איז צוטיילט. די פריערדיגע קאפיטלן זענען אויך געווען זייער גוט אבער דאס מאל איז עס געווען אויסנאם גוט, ווי כאילו אן אנדערע שרייבער האט עס געשריבן. איך שרייב דאס אלץ א קאמפלימענט.

אפאר קליינע נקודות:

פון די דאזיגע קאפיטל קומט אויס אז זלאטע זאגט דעם אמת, ווען נישט וואלט די רבי נישט מורא געהאט פון איר שוואנגערן.

דו לייגסט אראפ דער העסטער פארק עפעס אויסערגעווענדליך. איז די קורצע פאעמע אייגנס?

וועלן מיר אמאל אויסגעפונען פון וואנעט דו האסט גענומען די מעשה בכל פרטיה ודיקדוקיה?

מיר קוקן ארויס מיט שפאנונג אויף די קומענדע קאפיטלן. יישר כח!


.[/justify]

[ליטוואק פון בודאפעסט]

ווען איינער זאגט אויף א רב ממנו הרתה, וועט דער אמת נישט העלפען.

דער פרק האב איך די מערסטע הנאה געהאט, ווייל אין די אלע פריערדיגע נומער׳ן, זענען מיר געבליבען ביים ענדע מיט די זעלבע שאלות ווי ביים אנהייב. דאס איז די ערשטע מאל וואס עטוואס איז פארענטפערט געווארען.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[[NAMELESS]]

א גרויסן שכח הוגה פאר דיין קאמענט. עס זאגט מיר אז ס'איז דא אן אינטערעסע אין מיין ארבעט, און ס'געבט א שטארקע שטופ אויף ווייטער.

יעצט קוקט טאקע אויס ווי זלאטע האט מער רעכט, אבער זארג דיך נישט, זיי וועלן זיך נאך הארגענען ביי די קעפ! ווער ס'וועט זיגן אין די ענדע? פאר דעם דארפסטו ווארטן מיט געדולד.

די פאעמע איז א קליינער אויסצוג פון דער פאעטיקער א. ל. וואלפסאן איבער העסטער פארק.

אי"ה אין די ענדע וועל איך בל"נ שרייבן איבער די מקורות און דעטאלן פון דער געשיכטע.



לוטפאק, אוודאי איז דער שאדן א גרויסע, די בושה איז דא. אבער טאמער א מענטש באווייזט צו פארגלייבן א מערהייט מענטשן אין זיין אומ'שולד איז עס אויך א שטיקל געווינס. א נחמה פורתא.

ס'וועט געוויס זיין אינטערעסאנט צו וויסן וועם אמעריקאנער און פוילישע אידן, גוים, אישי ציבור, גלחים, פראמינענטע רבנים, און סתם עמך מענטשן גלייבן.

[לעיקוואד]

אפשר בין איך צומישט, אבער וויאזוי קומט דער העסטער פארק אריין אין דער געשיכטע?