איינשטיינ'ס רעלאטיוויטעט תורה

[געפילטע פיש]

עקספערימענטען אויף ספיד אוו לייט איז טאקע פארוואס ניוטאנס פיזיקס צוזאמען מיטן איטער האט נישט געשטימט. און דאס אז ליכטיגקייט איז רעלאטיוו צום אבזערווער האט אויך גארנישט מיט ניוטאן אדער חכמים הראשונים ווי דו רופסט זיי.

שטעל דיך נישט אפ, לייען ווייטער די גאנצע אשכול און זאכן וועלן ווערן פארענטפערט.

פ״ק, געוואלד געשריגן, ס׳איז אופכא מסתברא. קיינעם פאר איינשטיין איז געקומען איז נישט איינגעפאלן אז ליכטיקייט גייט מיט אן אבסאלוט שנעלקייט: ווייל אויב יא פרעגט דאס קשיות אויפן איטהער! די מייקלסון-מארלי עקספערימעמט האט געוויזן אז ליכטיקייט גייט די זעלבע שנעל און אלע דירעקשנס, וואס דאס טאקע גופא האט געפרעגט א קשיא אויפן איטהער; דער איטהער איז נישט געווען א תירוץ אויף דעם! (כאטש אפילו צום סוף איז מען יא אויפגעקומען מיט א תירוץ.)

יא, איך מיין אז קול דודי איז גערעכט און דאס אז ליכטיגקייט האט אן אבסאלוטער שנעלקייט האט די מייקסאן מארלי עקספערימענט אויפגעוויזן.

[may be maybe]

מי אנוכי אריין צו רעדן בין ההרים הגדולים, נאך דערצו איבער טעמעס וואס איך בין נישט גרינטליך באקאנט אין איר, נאר תורה הוא וללמוד אני צריך.
טייערער פשוט-קאמפליצירט, עס איז זייער שיין צו זעהן וואו די פילעוועסט אין די יסודות אין סודות פין די בריאה, יישר חילך.
עס וועט דיר אוודאי נישט באנג טאן אז איך וועל שרייבען אפאר אנמערקונגען-שאלות אויף די מאמרים אין דיין אשכול. והנה..

די מושג אז 'צייט' איז פשוט א וועג פין מעסטן שינוי-גשעענישען, איז גאר אן אלטע. עס איז דעריבער פשוט אז צייט איז ביחס צו געשענישען. אין אויב מען זאל זיך מצייר זיין א וועלט אהן קיין שינוי, וועלן מיר האבן א וועלט אהן קיין 'צייט'.
'מקום' איז אויך די זעלבע, עס איז פשוט אז מקום-מרחק איז ביחס צו אן אנדערן מקום ואכמ"ל.
די אויבענדערמאנטע נקודות איז שוין געווען גיט באקאנט נאך אין די צייטן פין די גריכישע פילאזאפען.

די קאנאנדרום וואס האט קאנפראנטירט איינשטיין איז [אזוי ווי די האסט מציין געווען] די מייקלסאן-מארלי עקספערימענט. פארוואס איז די ליכטיקייט נישט געלאפען שנעלער ווען עס האט געהאט מיט זיך די הוספה פינעם ערד קיגעל געלויף?
אע"פ אז איך קען נישט זאגען אז איך האב ארויס איינשטיין'ס תירוץ בשלימות, איז לענ"ד די נקודה פין זיין תירוץ ווי פאלגענד.
וואס מיינט א 'מייל'? וואס מיינט סיי וועלעכע מדה פין מרחק? פרוביר דאס צו מסביר זיין אהן ניצען משלים פין פאקטן, געב מיר די אבסטראקטער רעיון פין מרחק.
מיר דאכט זיך אז 'צייט' וועט אריינקומען אין די פיקטשער. ווייל מרחק איז די צייט וואס עס דויערט אנצוקומען פין א' צו ב'.
די זעלבע וועט זיין ווען מען וויל מסביר זיין 'צייט'. וואו דערמאנט איז 'צייט' א מדידה פין שינוי. אלע שינוים זענען אוסדריקלעך נאר אין מקום. אפי' פארב, טעיסט, אין טעקסטור זענען בעצם שינוים אינעם כעמיקאל סטרוקטור ד.ה. שינוים אין די פלאצירונג [מקום] פין די עלעקטראנס וכדו'.
פארשטייט זיך אז 'ספיד' איז דאך פשוט אז עס איז די קאמבינעישאן פין די ביידע זאכען. מייל פער שעה איז מרחק פער זמן. די חידוש וואס מיר רעדען דא איז אז די עצם מהות פין צייט האט אין זיך די מהות פין מקום וכן להיפך. (דאס געט אונז שוין עפעס אנצוהערען אז די ביידע זענען אינטערקאנעקטעד איינס צום אנדערען.)

לאמיר צוריק גיין צו אונזער אפטייטש פין מקום-מרחק, " די צייט וואס עס דויערט אנצוקומען פין א' צו ב' ".
פרעגט זיך, "וואס עס דויערט" פאר וועם? די תירוץ (לענ"ד) איז אז מיר רעכענען לויט די שנעלקייט פין עלעקטרא-מאגנעטיק ענערגיע. עס איז נישטא קיין ריר אין די בריאה אהן די פונדענמענטאלע עלעקטרא-מאגנעטיק ענערגיע. מיר זענען הארד-ווייערד מיט אט די ספיד. אלע אונזער חושים ארבעטען מיט עלעקטרא-מאגנעטיק ענערגיע. אפי' ווען מיר כאפען א קלאפ פין א שוואכערע ספיד [האפענטליך], טיט זיך דאס טראנספערען צי די כעמיקאלע סטורקטור פין מיין האנט וואס דאן פארט די שינוים ביז צי מיין מוח. אלעס מיט די ספיד פין עלעקטרא-מאגנעטיק ענערגיע.
אויב אזוי קימט אויס אז די ספיד פין ליכט איז אריינגעוועבט אין אונזער אויסשטעל פין מקום-מרחק. יעצט אויב מיר דילען מיט א ספיד וואס איז שנעלער פין ליכט, אפעקטירט עס אונזער הגדרה פין מקום.
אין אמת'ן דארף דאס נאך אסאך מער נתלבן ווערן דא, אבער מה אעשה אז מיין עמפלאיער האלט אז 9:00 מארגען צופרי איז אבסולוט צייט. ומה גם אז די ענין איז לענ"ד זייער זייער א טיפער בצירוף אז עס איז מיר ביטער שווער דאס צו שרייבען אין אידיש. איך האב נאר געשריבען להערה בעלמא אז לענ"ד איז די ענין אינגאנצען נישט וואס די שרייבערס האבען געשריבען אין דעם אשכול. אבער ח"ו נישט לקנטר.

[קול דודי]

[left]Maybe, I don't have time right now, but although you are on to something, there's few fundemental flaws in your understanding

1)
While change is indeed measured in events, it isn't tied necessarily to a change in place. A change in energy levels or identity of particles works just as well.

2)
ElectroMagnetism does not mediate everything in our universe. (Although your point that it mediates a lot is valid). It is only one of four fundemental forces. To mention another very common one, gravity is not mediated by E/M.

3)
Einstein was not bothered by the Michelson-Morley experiment; there are many indications that he didn't even know about it. What bothered Einstein was that Maxwel's equations violates Newtonian relativity. But that's a seperate subject.

I'd love to write more, but time interfere. (heh.)[/left]

[יידל]

"may be maybe" זאגט א גוט ווארט. לגבי קול דודי'ס הערות מיין איך אז נאר די דריטע חלק איז א ערנסטע קושיא מיט וואס מעי בי מעיבי דארף זיך ספראווען. אבער די ערשטע צוויי הערות - בעת זיי זענען טאקע אמת - פרעגט עס אבער נישט אפ מעיבי'ס נקודה.

[קול דודי]

[left]Yidel, the opposite is true. The third point doesn't reall change anything, it's just an aside on what really bothered Einstein. But if I understand where Maybe is going with his explanation, it doesn't really work with many observed relativistic effects. Take for example the famous muon decay experiment:

http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hb ... /muon.html

The fundemental change here is in identity of a particle, and this is not mediated by the electromagnetic force at all. Yet, we see that there is spacetime dilation at relativistic speeds there, from the *muons *point of view! This has nothing to do with how we experience e/m phenomena. P

So, unless i misunderstand what Maybe is trying to say, I'm afraid he's a bit on the wrong track there, Although, it's interesting that the way he is going is in fact how people explained the Michelson-Morley experiment *before* Einstein's idea came along. So it's quite clever! But still wrong. d[/left]

[יידל]

איך הער וואס דו זאגסט, כאטש כ'פארשטיי נישט.

[קול דודי]

יידל, בעזהשי״ת אז כ׳וועל האבן מער צייט וועל איך פרובירן בעסער מסביר זיין. כ׳העט שטארק געוואלט. אפשר אין א האטליין.

[may be maybe]

[left]Whew!! Deep stuff here. As per my disclaimer, I didn’t really follow thru all the way with my understanding of Einstein’s theory. The best I can expect is that I might be on to something.
Dear ‘Voice of my Lover’, (Kol Dodi, right?  )
On your point 1 and 2;
How do we observe, and experience change in energy level, or any change due to the other 3 (or possibly more, according to some string theorists) forces? In the end we experience it with our senses, i.e. we experience it as change to our chemical makeup. Our perception of ALL of reality is therefore based on the electro- magnetic force.
Even if I am wrong on the capped ALL above, my notion of why the speed of electromagnetic energy is the basis for our measuring of time/distance, still holds. For you do agree that the vast majority of our experiences are mediated with the electromagnetic force.
My basic notion of the space-time continuum is that we don’t use space to explain space, i.e. we don’t explain space by saying that it is a measurement of how many other spatial entities you can fit into this one. That would be going in circles, wouldn’t it? So the explanation of space would be ‘the time it takes to get from point A to point B’. Go ahead and try to explain it otherwise.
We then realize how space is very strongly intertwined with time and speed. We also realize that the time/speed associated with the very concept of space has to be a constant; otherwise it would not function as a measurement. The electromagnetic speed is seemingly the chosen one (regardless if I am correct as to the underlying logic in its being chosen). If that speed is changed it automatically affects our measurement of space.
The above is an extremely simplistic way of looking at it. A deeper level would then be to realize that space and time are essentially the same; it’s just looking at reality from different perspectives. We might then see that we have simply allocated part of the measurement as space and part of it as time. It would be as if we divided an object in two and measured each half individually, we would know that the total is the sum of both measurements. If we would then take part of one half and allocate it to the other half, we would know that whatever we added to part B should be deducted from part A. The same would be with space and time, whatever we add in one measurement we lose in the other.
Please note (it might be glaringly obvious) I only dabbled in this idea, no real knowledge here. Then again that goes to everything I know.
Maybe yes, maybe no,
Maybe maybe[/left]

[קול דודי]

[left]Maybe, your conclusion is absolutely correct (with space and time "borrowing" from each other), but the reason you give for it isn't quite so. How does human perception affect all this? This isn't quantum physics.

As I pointed out, muons will "live" longer when they travel faster. This has nothing to do with human perception: when we perceive the muons they have already finished traveling (and finished existing). This will happen without any interaction at all. How would you explain that? How did they manage to arrive at the bottom of the mountain and still exist -- while there was not a single electromagnetic interaction in between? How is this related to our perception (which is indeed mediated by e/m force)s? P[/left]

[may be maybe]

[left]Kol,
you write;
“ How does human perception affect all this? This isn't quantum physics.”
Isn’t this theory all about the idea that space and time is NOT objective fact but rather subjectively dependent on the perception of the observer?
Don’t we say that space is affected based on the speed of the object in relation to me? Well, it seems to me that the only way speeding objects relate to me are through my senses, which operate at electromagnetic speed, or speed of light.
I cannot stress enough that I didn’t really study this subject and whatever I did read about it was a long time ago. These notions are just that, notions. That the uniqueness of the speed of light is due to the speed of my sense reactions, is NOT something I necessarily read someplace. It’s just my way of explaining it to myself somewhat. I’m not certain about it at all.
Why then did I interject here, you ask? Dunno, I thought [and still think] that there was an important element missing in this discussion. Namely that we can get a better idea of what it’s all about by simply trying to explain space. For we will then realize that time and speed are an integral part of space, or to be more precise, they are one and the same. Which explains how when speed changes so does space. (See my previous comments for a bit more detail on this)

As to the historical influence of the Michelson-Morley experiments on Einstein, I wouldn’t be so certain about your assertion. See here http://arxiv.org/ftp/arxiv/papers/0908/0908.1545.pdf. You rightly pointed out to Yidel, that it doesn’t matter if it was the Michelson-Morley empirical experiment or if it was Maxwell’s mathematical equation. Either way what bothered him was how the speed of light always remains constant.
I really don’t know what the deal is with muons. In discussing Einstein’s theory I’m inclined to follow his lead and discuss it theortically rather than empirically. [Be’Asra D’mar]. I think that we should be able to explore the logic of the issue without going off in tangents about this muon or that lepton.[/left]

[קול דודי]

[left]Maybe, you write:
"Isn’t this theory all about the idea that space and time is NOT objective fact but rather subjectively dependent on the perception of the observer?"

No, not at all. Spacetime is *relative*, not subjective. These are very very different things. Spacetime does not depend in any observer *at all*, which is why I keep pointing to the famous muon experiment. I had a feeling you this is where you get it wrong. These effects ate *independent of any observer*, which is why your explanation does not work

Being relative implies that spacetime only makes sence when talking about a relationship between two things, say a train
and earth. It does *not* mean than it depends on the observer

As for whether Enstein knew about Michelson-Morley, I'm aware there's some controversy over that, but in any case he never mentions it in his original paper. What bothered him clearly were Maxwell's equations. These don't show that the speed of light is constant, but if it is constant it saves the equations from lots of trouble that nobody before Einstein had a clear answer to.[/left]

[קול דודי]

[left]To go back to the muon: the muon lives longer in relationship to earth, because it is moving very fast in relationship to earth. But this doesn't depend on any observer on earth, and it certainly down not depend on any e/m interactions. It will reach earth still "alive" regardless if anyone is there to observe it.

I realize you made sense out of this in a very specific way and you are reluctant to give that up, but it doesn't really jive with Einstein's theory.[/left]

[may be maybe]

הרב קול, איר שרייבט
"Being relative implies that spacetime only makes sence when talking about a relationship between two things, say a train
and earth. It does *not* mean than it depends on the observer"
זענט איר נישט מסכים אז עס ווענדט זיך אין וואס פאר א ספיד עס איז פאר מיר? אויב פאר מיינע חושים האט עס א געוויסע ספיד איז דאס די 'אמתדיגע' ספיד פאר מיר.
בכלל פארשטיי איך נישט פארוואס די האסט אריינגעברענגט די שאלה אויב רעלאטיווטי איז ווי קוואנטום מעקאניקס לגבי די נקודה אויב עס ווענדט זיך אין די אויגען פינעם צושויער [אבזערווער].
די נקודה וואס מיר פאראייניגען זיך נישט איז אין די הבנה פארוואס מיר מעסטן מרחק לויט די ספעציפישע ספיד פין ליכט.
לאז מיך דעריבער מאכען א קורצע איבער בליק דא.
איך האב געשריבען אז ווען מען באטראכט די אפטייטש פין מרחק באמערקט מען אז עס איז "די צייט וואס עס דויערט אנצוקומען פין פוינט א' צו פוינט ב'". אין ווען מען באטראכט די אפטייטש פין זמן באמערקט מען אז עס איז "די מעסטונג פין שינוים אין מקום\מרחק". פין דעם זעהט מען [אויפען שפיץ גאפעל] אז מקום, מרחק, זמן, אין ספיד איז אלעס היינו הך. אין ממילא אויב די גאנצע מושג פין מקום איז באמת א נקודה פין זמן אין ספיד, (וכן להיפך, וחוזר חלילה, וד"ל) מיז דאך זיין אז עס איז דא א געוויסע ספעציפישע ספיד וואס איז אריינגעווויבען אין אט די מושג פין מקום אין אויב דעי דאזיגע ספעציפישע ספיד איז נשתנה, וועט דאס אוודאי משנה זיין די צורה פין מקום. [זעה מיינע פריערדיגע קאממענטס פאר אביסל מער ביאור]
וכדאי לציין אז די אויבענדערמאנטע נקודה איז די עיקר וואס איך האב געוואלט צולייגען מיינע צוויי סענט צום שמועס. אזוי אז מיר זאלען רעדען מיט א משהו מער הבנה ווי סתם א גערעדעכטץ אז ספעיס "ציט זיך אויס" וכדו'.
איז דעי נקודה אקעי ביי יו? פליז ענטפער מיר ספעציפיש אויף די שאלה, ווייל דאס איז מיין מעין פוינט.
בנוסף לזה האב איך פרובירט צו זאגען ווי פאלגענד
עס איז נישט די פשט אז ספיד פין ליכט האט עפעס א מיסטירעיזע כח אז גארנישט קען נישט גיין שנעלער פין איר. עס איז פשוט במקרה אז מיר האבן אריינגעפלאכטען אט די ספיד אין אונזער צורה פין מקום. ממילא ווען מען טוישט דעי ספיד וועט דאס אפעקטן אינזער צורה פין מקום. אין דאס וועט דאן אפעקטן אונזער צורה פין זמן, ווייל זמן מעסט דאך [דהיינו עס פארטייטשט] מקום אין אז מיר האבען אן אנדער צורה פין מקום האבען מיר אן אנדער צורה פין זמן, וחוזר חלילה.
מאנכע קענען פרעגען, נו איך הער אז ספיד, זמן, אין מרחק איז אלעס איינס, אבער פארוואס עפעס האט די ספיד פין ליכט באקומען דעם אויבענאן דא? פארוואס איז אריינגעווויבען אט דער ספעציפישע ספיד אין אונזער דורכשניטלעכער צורה פין מקום?
אויף דעם האב איך געענטפערט אז מיר זענען הארד-ווייערד מיט אט דעי עלעקטרא-מאגנעטיק ספיד. די פונדאמענטאלע ספיד וואס מיר האבען איז אט דעי ספיד. די אנדערע ספידס רעכענען מיר אייביג לויט די ספיד. ד.ה. ווען איך כאפ א קלאפ פין א שוואכערען ספיד, טיט זיך דאס טראנספערירן אין א כעמיקאל רעאקציע וואס ארבעט אויפען עלעקטרא-מאגנעטיק ספיד. פארשטייט זיך אז ס'איז דא א חילוק אין די כעמיקאלע רעאקציע ביי א שוואכע קלאפ אדער א שנעלע קלאפ "אבער נישט בנוגע די ספיד פין די כעמיקאלע רעאקציע". סא אין דע ענד, אדער בעסער געזאגט אינעם גאנצען אנפאנג פין אונזער חושים\שכל [שכל איז דאך נישט מער ווי אן אפטייטש פין אונזערע חושים, נישט אזוי?] ארבעטען מיר מיט די ספיד וואס אונזערע חושים ארבעטן. דעריבער איז אט די ספיד די אריינגעפלאכטענע ספיד אין אונזער אפטייטש פין מקום.
די ספעציפישע נומבער פין אט די ספיד איז נישט די מיוחס. וואטעווער די ספיד פין עלעקטרא-מאגנעטיק ענערגיע וואלט געווען, וואלטען מיר געלעבט מיט אט די ספיד אין דאס וואלט גווען א "קאנסטענט" [אזוי ווי געשמעוסט, נישט עכט א קאנסטענט, נאר עס וואלט עפפעקטעד מקום אין דערנאך זמן אויף אזא אויפען אז עסו ואלט אויסגעקוקט ווי א קאנסטענט.]
[גשריבען אויף אידיש אויפען פארלאנג פין א טייערער חבר הקהילה. איט וואז פאן ]

[קול דודי]

הרב קול, איר שרייבט
"Being relative implies that spacetime only makes sence when talking about a relationship between two things, say a train
and earth. It does *not* mean than it depends on the observer"
זענט איר נישט מסכים אז עס ווענדט זיך אין וואס פאר א ספיד עס איז פאר מיר? אויב פאר מיינע חושים האט עס א געוויסע ספיד איז דאס די 'אמתדיגע' ספיד פאר מיר.

[left]No. There is *no such thing* as REAL speed. That's exactly the point. Speed is only a relative measure of how one thing relates to another. And it has nothing to do how you, the observer, sees it. p[/left]

איך האב געשריבען אז ווען מען באטראכט די אפטייטש פין מרחק באמערקט מען אז עס איז "די צייט וואס עס דויערט אנצוקומען פין פוינט א' צו פוינט ב'". אין ווען מען באטראכט די אפטייטש פין זמן באמערקט מען אז עס איז "די מעסטונג פין שינוים אין מקום\מרחק". פין דעם זעהט מען [אויפען שפיץ גאפעל] אז מקום, מרחק, זמן, אין ספיד איז אלעס היינו הך. אין ממילא אויב די גאנצע מושג פין מקום איז באמת א נקודה פין זמן אין ספיד, (וכן להיפך, וחוזר חלילה, וד"ל) מיז דאך זיין אז עס איז דא א געוויסע ספעציפישע ספיד וואס איז אריינגעווויבען אין אט די מושג פין מקום אין אויב דעי דאזיגע ספעציפישע ספיד איז נשתנה, וועט דאס אוודאי משנה זיין די צורה פין מקום. [זעה מיינע פריערדיגע קאממענטס פאר אביסל מער ביאור]
וכדאי לציין אז די אויבענדערמאנטע נקודה איז די עיקר וואס איך האב געוואלט צולייגען מיינע צוויי סענט צום שמועס. אזוי אז מיר זאלען רעדען מיט א משהו מער הבנה ווי סתם א גערעדעכטץ אז ספעיס "ציט זיך אויס" וכדו'.
איז דעי נקודה אקעי ביי יו?

[left]No, space has nothing to do with how fast it will take you to get from one end to another. It exists independently. Well, in Einstein's theory space-time is a single four-vector, but it's not necessarily so. It also is not very logical. Why do you think space depends upon how long it will take you to get from one end to another? If I use a yardstick to measure the width of my house, it really does *not* depend on how long it takes me to get from one end to another.[/left]

עווען איך כאפ א קלאפ פין א שוואכערען ספיד, טיט זיך דאס טראנספערירן אין א כעמיקאל רעאקציע וואס ארבעט אויפען עלעקטרא-מאגנעטיק ספיד. פארשטייט זיך אז ס'איז דא א חילוק אין די כעמיקאלע רעאקציע ביי א שוואכע קלאפ אדער א שנעלע קלאפ "אבער נישט בנוגע די ספיד פין די כעמיקאלע רעאקציע". סא אין דע ענד, אדער בעסער געזאגט אינעם גאנצען אנפאנג פין אונזער חושים\שכל [שכל איז דאך נישט מער ווי אן אפטייטש פין אונזערע חושים, נישט אזוי?] ארבעטען מיר מיט די ספיד וואס אונזערע חושים ארבעטן. דעריבער איז אט די ספיד די אריינגעפלאכטענע ספיד אין אונזער אפטייטש פין מקום.

[left]Sigh. Again, this is just not so. It has nothing to do with our perception. This speed *is* in fact a mysterious fundamental property of the universe, and it has really nothing to do with our chemical reactions. See parshas muons for the most famous example. You can easily convince yourself that this is so by setting up an experiment undisturbed by human observation, where the only observation will be on the effect *after it already happened*. I don't know why you keep insisting that it is a function of human perception when an elementary text on the subject should convince you that it isn't so.[/left]

[may be maybe]

הרב קול, איר שרייבט
"Being relative implies that spacetime only makes sence when talking about a relationship between two things, say a train
and earth. It does *not* mean than it depends on the observer"
זענט איר נישט מסכים אז עס ווענדט זיך אין וואס פאר א ספיד עס איז פאר מיר? אויב פאר מיינע חושים האט עס א געוויסע ספיד איז דאס די 'אמתדיגע' ספיד פאר מיר.

[left]No. There is *no such thing* as REAL speed. That's exactly the point. Speed is only a relative measure of how one thing relates to another. And it has nothing to do how you, the observer, sees it. p[/left] [/left]

מיין שרייבן 'אמתדיגע' ספיד מיט אפאסטראפיס האט געמיינט דוקא שולל זיין פין עכט 'אמתדיג'.

אויב צוויי חפצים גייען מיט אומגעהויערע ספיד אבער איך אין די אין יעדער איינער האבען נישט די כלים דאס צו שפירן, איז עס אזוי ווי ווען קיינער אין די וועלט האט קיינמאל נישט געהאט א חוש פין קאליר דעמאלטס פאר אלל פרעקטיקעל פורפאזעס איט דאזנט עקזיסט.

איך פארשטיי אז דאס גייט אריין אין די פילאזפישער נושא פין "אויב א בוים פאלט אין וואלד אין קיינער הערט נישט, צו האט עס געמאכט א קול?" אין עס איז נישט ממש רעלעוואנט דא. איך האב נאר אביסל געטשעלענדזט דיין קאטעגארישע סטעיטמענט אז עס ווענדט זיך אויסדריקלעך נישט אינעם צושויער.
עס איז דא אסאך מער צו רעדען דערין אין אויך איז זייער מעגליך אז דיין סטעיטמענט איז יא אמת. אבער אזוי ווי דעי ספעציפישע פוינט איז לענ"ד בכלל נישט אונזער שמועס איי וויל דעירפאאר ליוו איט עט דעט.

[may be maybe]

איך האב געשריבען אז ווען מען באטראכט די אפטייטש פין מרחק באמערקט מען אז עס איז "די צייט וואס עס דויערט אנצוקומען פין פוינט א' צו פוינט ב'". אין ווען מען באטראכט די אפטייטש פין זמן באמערקט מען אז עס איז "די מעסטונג פין שינוים אין מקום\מרחק". פין דעם זעהט מען [אויפען שפיץ גאפעל] אז מקום, מרחק, זמן, אין ספיד איז אלעס היינו הך. אין ממילא אויב די גאנצע מושג פין מקום איז באמת א נקודה פין זמן אין ספיד, (וכן להיפך, וחוזר חלילה, וד"ל) מיז דאך זיין אז עס איז דא א געוויסע ספעציפישע ספיד וואס איז אריינגעווויבען אין אט די מושג פין מקום אין אויב דעי דאזיגע ספעציפישע ספיד איז נשתנה, וועט דאס אוודאי משנה זיין די צורה פין מקום. [זעה מיינע פריערדיגע קאממענטס פאר אביסל מער ביאור]
וכדאי לציין אז די אויבענדערמאנטע נקודה איז די עיקר וואס איך האב געוואלט צולייגען מיינע צוויי סענט צום שמועס. אזוי אז מיר זאלען רעדען מיט א משהו מער הבנה ווי סתם א גערעדעכטץ אז ספעיס "ציט זיך אויס" וכדו'.
איז דעי נקודה אקעי ביי יו?

[left]No, space has nothing to do with how fast it will take you to get from one end to another. It exists independently. Well, in Einstein's theory space-time is a single four-vector, but it's not necessarily so. It also is not very logical. Why do you think space depends upon how long it will take you to get from one end to another? If I use a yardstick to measure the width of my house, it really does *not* depend on how long it takes me to get from one end to another.[/left]
.[/left]

ביטע טראכט בעומק. זייט מיר נישט מסביר די מושג פין מקום\מרחק [דיין הויז] אדורך ניצען אנדערע קלענערע מקום\מרחק [דיין יארדסטיק]. פליז זיי אזוי גיט אין עקספלעין עס מיר אהן "בעגגינג די קוועשטיאן". ווען איך פרעג אייך וואס מיינט מרחק ביטע נישט ניצען מרחק 'עז א גיווין' אין דיין ביאור. איז דאס צופיל צו בעטן? סא... איך בין כולו אויערן פאר א ביאור פין ר' קול אויף מקום\מרחק.

[may be maybe]

עווען איך כאפ א קלאפ פין א שוואכערען ספיד, טיט זיך דאס טראנספערירן אין א כעמיקאל רעאקציע וואס ארבעט אויפען עלעקטרא-מאגנעטיק ספיד. פארשטייט זיך אז ס'איז דא א חילוק אין די כעמיקאלע רעאקציע ביי א שוואכע קלאפ אדער א שנעלע קלאפ "אבער נישט בנוגע די ספיד פין די כעמיקאלע רעאקציע". סא אין דע ענד, אדער בעסער געזאגט אינעם גאנצען אנפאנג פין אונזער חושים\שכל [שכל איז דאך נישט מער ווי אן אפטייטש פין אונזערע חושים, נישט אזוי?] ארבעטען מיר מיט די ספיד וואס אונזערע חושים ארבעטן. דעריבער איז אט די ספיד די אריינגעפלאכטענע ספיד אין אונזער אפטייטש פין מקום.

[left]Sigh. Again, this is just not so. It has nothing to do with our perception. This speed *is* in fact a mysterious fundamental property of the universe, and it has really nothing to do with our chemical reactions. See parshas muons for the most famous example. You can easily convince yourself that this is so by setting up an experiment undisturbed by human observation, where the only observation will be on the effect *after it already happened*. I don't know why you keep insisting that it is a function of human perception when an elementary text on the subject should convince you that it isn't so.[/left]

מקום און זמן [ובתוכם מהירות-ספיד] זענען אונזערע מושגים וואס מיר מיט אונזערע חושים ווארפען ארויף אויף די בריאה דערמיט צו קענען געבען עס א שטיקל סדר [עיין עמנועל קאנט ועוד ועוד] מיר וועלן אוודאי געוויס מאכען דעם סדר מיט אונזער כעמיקאלע רעאקציעס ווייל דאס איז אלעס וואס מיר פארמאגען.
[דאס איז לפענ"ד אויך די נקודה אין קבלה פין חמשת החושים פין א"ק [אדם קדמון]. אדם קדמון מיינט נישט אין צייט עס מיינט אין עומק. די טיעפסטע נקודה אונזערע רופט זיך אדם קדמון אין קבלה זאגט אז עס איז די פינעף חושים פינעם אדם קדמון. דהיינו דאס איז אונזער מציאות אין פין דארט גייט מען ווייטער]
פליז ווערט נישט ברוגז [אפי' נישט עקזאספירירט] אז איך ברענג אריין אביסל פילוזופיא און נאכדערצו אביסל קבלה. מיר רעדן פין יסודות פין מקום אין זמן. ווען דען איז דאס אין פלאץ, אויב נישט אין דעם מקום וזמן?
ביטע נישט נאכזאגען פין טעקסטבוקס. לאמיר זיך מצייר זיין אז מיר דארפען עקספלעינען אונזערע פאזיציעס סטריקטלי מיט לאגיק. אין אנדערע ווערטער באצי דיך אויף די הבנת הדברים אין זאג מיר וואו איך בין אומגערעכט מצד עומק ההבנה. מיר וועלען נאכדעם זעהן צו איך שטים נישט מיט מואנס וכדו'. דאז דעט ווארק וויט וי?

[קול דודי]

אויב צוויי חפצים גייען מיט אומגעהויערע ספיד אבער איך אין די אין יעדער איינער האבען נישט די כלים דאס צו שפירן, איז עס אזוי ווי ווען קיינער אין די וועלט האט קיינמאל נישט געהאט א חוש פין קאליר דעמאלטס פאר אלל פרעקטיקעל פורפאזעס איט דאזנט עקזיסט.

[left]Let's imagine these two things crash into each other and change completely (depending on their speed relative to each other of course), then what? Are you saying they didn't "really" change because nobody was there to see it? Or since nobody was there to see it then they didn't really "know" how fast they are going relative to each other so nothing will happen? And how much energy will be released if they both are travelling at 99 percent the speed of light towards each other so that their relative speed is MORE than the speed of light? (Hint: trick question. Remember there is NO observer.[/left]

[קול דודי]

ביטע טראכט בעומק. זייט מיר נישט מסביר די מושג פין מקום\מרחק [דיין הויז] אדורך ניצען אנדערע קלענערע מקום\מרחק [דיין יארדסטיק].

[left]Why do you insist it's need to be measured by the time it takes to transverse it? That seems a totally arbitrary decision to me. Space is a fundamental property of the universe, however you choose to measure it.[/left]

[קול דודי]

ביטע נישט נאכזאגען פין טעקסטבוקס. לאמיר זיך מצייר זיין אז מיר דארפען עקספלעינען אונזערע פאזיציעס סטריקטלי מיט לאגיק. אין אנדערע ווערטער באצי דיך אויף די הבנת הדברים אין זאג מיר וואו איך בין אומגערעכט מצד עומק ההבנה. מיר וועלען נאכדעם זעהן צו איך שטים נישט מיט מואנס וכדו'. דאז דעט ווארק וויט וי?

[left]Not sure what you want. You are *factually* wrong, logic or no logic. Relativity effects happen even in the absence of observers, so it makes no difference that we use chemical reactions to make sense of the world. It is not observer dependant, no matter how logical you think your argument is. Are you disputing this? As I said, these affects happen if you have two particles speeding towards each other with a certain speed and then crash into each other. The particles don't have chemical reactions and don't make sense of the world at all -- and they don't care how you make sense of it. It isn't my fault that the world doesn't seem logical: I didn't create it. (And yes, let's take for granted for now that if a tree falls in the forest, it has indeed fallen even if nobody saw it fall, okay? Can we go with that? p[/left]

[קול דודי]

Re. measuring space, I like to measure space by the amount of vacuum energy it contains. What's wrong with that? Nothing to do with any 'speed' or other such arbitrary measures.

[may be maybe]

קול דודי
איר שרייבט
"Are you saying they didn't "really" change because nobody was there to see it?"
אויב די כלים פין די כעמיקאלע רעאקציעס פראסעסן נישט שנעלער וואו איקס, וויל איך דיך פרעגען וואס מיינסטו צו זאגען אז עס גייט שנעלער וואו איקס?
עקזיסטענס איז נאר אז עס אפעקט עפעס. אויב עס אפעקט גארנישט טא מיט וואס זאגסטו אז עקזיסטירט? וואס איז די זאך וואס די קלעימסט אז עס עקזיסטירט אנדערש וואו אן אנדערע נאן-עקזיסטענס? אז איך קען עס אנכאפען ניין? אבער דאס הייסט אז עס אפעקט מיך איא? וואס טוט זיך אויב מיר קענען עס נישט זעהן הערן טאפען וכו' אבער דאך עקזיסטירט עס.. המממ.. וואס הייסט אבער דאך עקזיסטירט עס?
איך וויל נאכאמאל באטאנען אז דעי נקודה האט נישט קיין שייכות מיטן ענין וואס איך בין מסביר די ספעיס-טיים קאנטיניום אין אויך נישט מיטן הסבר פארוואס ליכט איז 'אבסולוט' ספיד. איך האף אז איר וועט מיך פארשטיין אז איך גיי דאס איבערלאזען לעת עתה. נאכדעם וואס מיר וועלען האבן א קלארקייט אין די צווי ענינים הנ"ל [אויף וואס איך האב שוין לאנג געשריבען אז דער עיקר מטרה איז ענין א', דהיינו צו זעהן די איינקייט פין מקום אין זמן. הענין השני איז סופפלעמענטארי] קענען מיר צוריקקומען צו דעי נקודה איף ווי וויל בי אפ טו איט עט דעט פוינט.

[may be maybe]

Kant, in the Critique of Pure Reason, described time as an a priori notion that, together with other a priori notions such as space, allows us to comprehend sens
experience. Kant denies that either space or time are substance, entities in themselves, or learned by experience; he holds rather that both are elements of a systematic framework we use to structure our experience. Spatial measurements are used to quantify how far apart objects are, and temporal measurements are used to quantitatively compare the interval between (or duration of) events. Although space and time are held to be transcendentally ideal in this sense, they are also empirically real, i.e. not mere illusions.

http://en.wikipedia.org/wiki/Philosophy ... e_and_time