ארטסקראל .vs מתיבתא עוז והדר

[יידל]

קען טאקע זיין 'אור ישראל', איך דענק אז ס'געגאנגען פייער! אויב איינער קען עס פארשאפן וואלט געווען אינטערעסאנט עס אויסצושמועסן דא.

אויב ס'איז טאקע אור ישראל איז עס מסתמא דא אויף היברו בוקס.

[יידל]

אה, כ'האב עס געטראפן, טאקע אין אור ישראל טבת תשס"ח (פיר יאר צוריק, נישט 2 ווי ז"ז האט געזאגט):
http://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?re ... =&pgnum=36

[זר זהב]

אה, כ'האב עס געטראפן, טאקע אין אור ישראל טבת תשס"ח (פיר יאר צוריק, נישט 2 ווי ז"ז האט געזאגט):
http://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?re ... =&pgnum=36

2 יאר איז נענטער צו 4 יאר ווי 10 יאר וואס שרייבער האט אנגעגעבן....

[יידל]

הגרמ"ד סאלאווייטשיק אסר'ט צוליב די חסרון אין יגיעת התורה, א סברא וואס איז לכאורה פונקט אזוי און אפשר נאך מער נוגע צו מתיבתא.
הגר"א שלעזינגער אסר'ט צוליב חסרון עיון און צורת הדף, און צוליב עס איז א דבר חדש, אלע טעמים זענען אויך נוגע כלפי מתיבתא.
הג"ר מרדכי ליב גארעליק האלט אז עס איז א ביזוי התורה און א חוצפה. איך ווייס נישט צו ס'נוגע צו מתיבתא ווייל ארטסקרול איז געווען דער "עמלק" וואס האט קאלט געמאכט די וואסערן. אן אינטערעסאנטע זאך שרייבט הרב גארעליק אז דער חפץ חיים האט נאר מסכים געווען צום דף היומי "כלפי רוח המכילים והרעפארם"). נאך א טעם לאיסור איז צוליב די חסרון עיון, ווי פריער.
הרב יהודה ליבוש הלוי העלער איז מתיר פאר די בחורים וואס קענען נישט אן דעם. בתוך דבריו הארוכות רייסט ער שארף אפ דעם א.ד. מאמר פונעם חפץ חיים אויפן דף היומי און שרייבט אז להד"מ דער חפץ חיים האט דאס נישט געזאגט.
הרב חיים ראפאפורט איז מתיר און שרייבט באריכות א תשובה אויף א יעדע דערמאנטע טענה. אבער נאכדעם אסר'ט ער צוליב השקפות זרות וואס מ'געפונט אין ארטסקרול.

[זר זהב]

הרב יודע לייב העלער און הרב מרדכי לייב גארעליק נעמען צוויי באזונדערע שטעלונגען. ס'זעהט אויס ווי העלער רייסט פערזענליך
אונטער גארעליק'ן אויף זייט 41 פונעם לינק.

ר' אליקים שלעזינגער איז אויך דערקעגן (איז ער פון מארגענשטערנ'ס חברריה קדישא?...) ער זאגט אז ארטסקראל איז נישט גורס פשוט רש"י.

הרב חיים ראפופרט פון לאנדאן ענטפערט אפ די מערערים. (אזוי מייניך) (זייט 53)

[זר זהב]

אה נישט געזען יידל'ס באריכט.
סארי.

[איך אויך]

הגרמ"ד סאלאווייטשיק
הגר"א שלעזינגער
הג"ר מרדכי ליב גארעליק
הרב יהודה ליבוש הלוי העלער
הרב חיים ראפאפורט

איז עס פאני אז רוב פון די נעמן הער איך דא צום ערשטן מאל?
אויב וועל איך שרייבן א תשובה להיתר או לאיסור גיי איך ווערן א מן-דאמר?

[יידל]

אן אינטערעסאנטע קאנטראווערסיע איז אנטשטאנען נאך דעם מאמר פון הרב העלער, וועלכער דערמאנט אז הרב גארעליק'ס טאטע, הג"ר ירוחם גארעליק ז"ל איז געווען א מגי"ש אין ישיבה אוניווערסיטעט. אין דעם קומענדיגן נומער פון "אור ישראל" האט מען פרובירט צו מאכן א "קאווער אפ" אויף דעם היסטארישן פאקט, און מ'האט געלייקנט אז הרב גארעליק האט געגעבן שיעורים גפ"ת אין דעם אוניווערסיטעט.

ייש"כ פאר דעם אינטערעסאנטעם ידיעה. דא אנפאנג עמוד שרייבט הרב העלער אז ס'איז נישט מסתבר אז הרב גארעליק האט געשריבן דעם מאמר ווייל זיין טאטע איז דאך געווען א מגי"ש אין ישיבה אוניווערסיטעט.

Ohr Yisroel.PNG

די קומענדיגע נומער קובץ אור ישראל איז נישטא אויף היברו בוקס.

[הדד בן בדד]

ושננתם איז שוין געווען פאר שפה ברורה. עס האט נאר נישט געהאט די נאמען אבער די פארמאט איז שויו געווען.

לאדיך, נישט ריכטיג. עוז והדר איז געווען ערשט מיט די אלע זאכן. למעשה איז דא א איד וועלכער האט געוואלט ווערן דער עורך ראשי ביי עוז והדר, אבער ער איז נישט געווארן, האט ער אנגעהויבן אליינס מיט דעם ש"ס לובלין, ווען ער האט נישט געקענט ממשיך זיין, האט ער זיך צאמגעשטעלט מיט המאור. אבער מיט יעדן פראיעקט איז עוז והדר געווען פריער. ווען דו רעדסט פון ושננתם קעגן שפה ברורה, האב איך דאס מיטגעהאלטן פון די ערשטע האנט, שפה ברורה איז געווען אין די פלענינג סטעידשעס און פריפעירינג סטעידשעס ווען המאור איז געווארן געווארן דערפון און אין די איילעניש זיך גענומען מאכן זייער אייגענעם אויפלאגע פון דעם. (זיי האבן אפילו געהייערט דעם זעלבן מארקעטער דא אין אמעריקע, זעענדיג וואסא גוטן דשאב יענער האט געמאכט פאר עוז והדר).

די אדווערטייזמענטס זענען ארויסגעקומען אין די זעלבע פאר טעג, אבער ווי געזאגט, עוז והדר (שפה ברורה) איז געווען פריער ווי המאור (ושננתם).

פון ווי נעמסטו אזעלכע נערישקייטן?

ש"ס לובלין האט אנגעפאנגען א גור'ער אינגערמאן, נאך פאר 'מתיבתא' איז געווען צוזאמען מיט עוז והדר!
הרב פאמעראנץ פון מתיבתא האט זיך צוזאמגעשטעלט מיט עוז והדר, און ש"ס לובלין זיך צוזאמגעשטעלט מיט מכון המאור [בעיקר וועגן די געלט, המאור האט געברענגט די נדבנים].

איך נעם נישט קיין נערישקייטן. איך האב אלעס מיטגעהאלטן פוירסט הענד. פאמעראנץ און פעפער (ביידע גור'ער חסידים) האבן ביידע געהאט שיינע איידיעס, און ביידע זענען געקומען לויפן צו הגר"י לייפער פון עוז והדר ער זאל עס נעמען אונטער זיין פארטוך און שאפן דאס געלט דערפאר. לייפער האט אבער נישט געוואלט ארבעטן מיט פעפער, און מיט פאמעראנץ איז ער יא געווען גרייט צו ארבעטן. אזוי האט זיך אנגעהויבן מתיבתא. נאכדעם וואס פאמעראנץ האט זיך צאמגעשטעלט מיט עוז והדר.

פעפער איז שנעל געלאפן און אנגעהויבן דעם ש"ס לובלין, אבער אן קיין פטרון. צו לאנג האט ער אבער נישט געקענט אנהאלטן אזוי, און נאך א קורצע תקופה האט ער זיך צאמגעשטעלט מיט המאור אלס געלט מענטש. אזוי איז געווען צוויי שס'ן המבוארים: מתיבתא און ש"ס לובלין.

ווען מתיבתא האט זיך אנגעהויבן אויסברייטערן, האט עוז והדר אנגעהויבן ארויסגעבן צוויי סארטן. א ברייטערע ווערסיע, מיט כמה כרכים פאר יעדן מסכתא, און דערנאך א קלענערע ווערסיע, מיט איינס אדער צוויי כרכים פער מסכתא. נאך א שטיק צייט איז עוז והדר ענדליך געקומען צום באשלוס וואס מען דארף צו טאן, נעמליך, צוויי ווערסיעס פאר יעדע מסכתא, איינס מיט אסאך בענדער, און איינס מיט איין באנד פער מסכתא (נישט צוויי, דוקא איין באנד פער מסכתא), דעם מהדורא פון איין באנד האט מען א נאמען געגעבן שפה ברורה.

יעצט איז געגאנגען המאור (פפר) און האט נאכגעמאכט דעם זעלבן געדאנק, אז אין צוגאב צו דעם ברייטן מהדורה האבן זיי אויך ארויסגעגעבן א שמעלערע מהדורה מיט איין באנד פער מסכתא, און דעם נייעם מהדורה האט מען א נאמען געגעבן ושננתם.

איך האף איך האב עס גענוג קלאר ארויסגעברענגט.

[הדד בן בדד]

לעמיל, מיט די הערות אין ארטסקרול קענסטו אנקומען גאנץ טיף אבער ס'ווענד זיך אין וועלכע מסכתא. אין געוויסע (אזוי ווי יבמות) האבן זיי געמאכט א משונה'דיגע ארבעט, און אין אנדערע (אזוי ווי כתובות) איז עס גאנץ שוואך). איין מעלה אבער וואס ארטסקרול האט איבער מתיבתא איז אז עס איז גענצליך ריין פון טעותים.

אין דעם פירוש און הגהות אונטן פון דעם דף האב איך שוין כמה טעותים געטראפן, איך האב זיי איינמאל אנגערופן זאגן אפאר טעותים, זאגן זיי מיר איך זאל עס אפשרייבן און אריינשיקן. האב איך זיי געענטפערט אז איך בין נישט אויף זייער פעיראלל, און דעריבער וועל איך עס נישט טאהן, אויב זיי ווילן קענען זיי מיך הייערן אלס מגיה.

[הדד בן בדד]

וועגן עוז והדר, יא, זיי האבן סאך מער טעותים, אבער פון די אנדערע זייט, וויבאלד זיי האבן אינגע און פרישע בלוט, קומט ארויס סאך מער סחורה, און אפשר לוינט זיך צו פארקוקן די טעותים [נישט אזוי געפערליך די טעותים, דוכט זיך].

סחורה? ס'איז אלץ געגנבט'

סתם געהאקט אין קאפ אריין. אפשר ווילסטו מסביר זיין די דאזיגע אויפרייסערישע ווערטער.

[זר זהב]

אין דעם פירוש און הגהות אונטן פון דעם דף האב איך שוין כמה טעותים געטראפן, איך האב זיי איינמאל אנגערופן זאגן אפאר טעותים, זאגן זיי מיר איך זאל עס אפשרייבן און אריינשיקן. האב איך זיי געענטפערט אז איך בין נישט אויף זייער פעיראלל, און דעריבער וועל איך עס נישט טאהן, אויב זיי ווילן קענען זיי מיך הייערן אלס מגיה.

...you are a tough cookie

[זר זהב]

עדין אבן ישראל

תלמוד שטיינזלץ

[קאווע טרינקער]

וועגן עוז והדר, יא, זיי האבן סאך מער טעותים, אבער פון די אנדערע זייט, וויבאלד זיי האבן אינגע און פרישע בלוט, קומט ארויס סאך מער סחורה, און אפשר לוינט זיך צו פארקוקן די טעותים [נישט אזוי געפערליך די טעותים, דוכט זיך].

סחורה? ס'איז אלץ געגנבט'

סתם געהאקט אין קאפ אריין. אפשר ווילסטו מסביר זיין די דאזיגע אויפרייסערישע ווערטער.

מיין שנאה צו עוז והדר (און קול מבשר) איז מקלקלת השורה

[שרייבער]

אין תשס"ג האט הרב לייבוש טייטלבוים ארויסגעגעבן א קונטרס - אונטער א שלייער "קובץ חידו"ת" - מיט'ן נאמען "האמת והשלום", וואס האט מבאר געווען "גודל המכשלה בהש"ס החדש הוצאת 'ארט-סקראל' בלה"ק". דער קונטרס פארמאגט פייערדיגע ארטיקלען קעגן דעם שוטנשטיין ש"ס פון הרבנים: ר' נתן יוסף מייזעלס, ר' אליקים שלעזינגער, ר' דוד מיכאל שמידל, ר' אברהם יצחק אולמאן, ר' הילל וויינבערגער, ר' יואל מארגענשטערן, ר' יחזקאל גאלד, און אן אנגעבליכע הוראה פון וויזניץ-מאנסיער רבי אז מ'זאל די גמרות נישט ארייננעמען אין ביהמ"ד.
ס'איז זייער אינטערעסאנט ווי די תורה איז ביי זיי כחומר ביד היוצר - ווי די אלע טעמים "לאיסור" זענען אויך נוגע דעם "ש"ס מתיבתא", נאר וויבאלד ס'איז א היימישע זאך האט מען פון אלעם פארגעסן.

יא יא פון דעם קונטרס האב איך גערעדט

[היסטאריקער]

ר׳ יחזקאל גאלד פון מאנסי שרייבט די טעם לאיסור, ווייל די בעה״ב וועלן ווערן ת״ח און נישט דארפן קיין רבנים

[הדד בן בדד]

וועגן עוז והדר, יא, זיי האבן סאך מער טעותים, אבער פון די אנדערע זייט, וויבאלד זיי האבן אינגע און פרישע בלוט, קומט ארויס סאך מער סחורה, און אפשר לוינט זיך צו פארקוקן די טעותים [נישט אזוי געפערליך די טעותים, דוכט זיך].

סחורה? ס'איז אלץ געגנבט'

סתם געהאקט אין קאפ אריין. אפשר ווילסטו מסביר זיין די דאזיגע אויפרייסערישע ווערטער.

מיין שנאה צו עוז והדר (און קול מבשר) איז מקלקלת השורה

איך טוה דיך גראטולירן פארן זיין א מודה על האמת!!!

און אויב שוין יא, אפשר ווילסטו אונז מיטטיילן צוליב וואס איז די שנאה

[הדד בן בדד]

ר׳ יחזקאל גאלד פון מאנסי שרייבט די טעם לאיסור, ווייל די בעה״ב וועלן ווערן ת״ח און נישט דארפן קיין רבנים

יא, די גלחים, מיט עטליכע הונדערט יאר צוריק, ביים ארויסקום פון דעם פרעסס, זענען אויך געווען דערקעגן פאר די זעלבע סיבה...

[קורץ און שארף]

ושננתם איז שוין געווען פאר שפה ברורה. עס האט נאר נישט געהאט די נאמען אבער די פארמאט איז שויו געווען.

לאדיך, נישט ריכטיג. עוז והדר איז געווען ערשט מיט די אלע זאכן. למעשה איז דא א איד וועלכער האט געוואלט ווערן דער עורך ראשי ביי עוז והדר, אבער ער איז נישט געווארן, האט ער אנגעהויבן אליינס מיט דעם ש"ס לובלין, ווען ער האט נישט געקענט ממשיך זיין, האט ער זיך צאמגעשטעלט מיט המאור. אבער מיט יעדן פראיעקט איז עוז והדר געווען פריער. ווען דו רעדסט פון ושננתם קעגן שפה ברורה, האב איך דאס מיטגעהאלטן פון די ערשטע האנט, שפה ברורה איז געווען אין די פלענינג סטעידשעס און פריפעירינג סטעידשעס ווען המאור איז געווארן געווארן דערפון און אין די איילעניש זיך גענומען מאכן זייער אייגענעם אויפלאגע פון דעם. (זיי האבן אפילו געהייערט דעם זעלבן מארקעטער דא אין אמעריקע, זעענדיג וואסא גוטן דשאב יענער האט געמאכט פאר עוז והדר).

די אדווערטייזמענטס זענען ארויסגעקומען אין די זעלבע פאר טעג, אבער ווי געזאגט, עוז והדר (שפה ברורה) איז געווען פריער ווי המאור (ושננתם).

פון ווי נעמסטו אזעלכע נערישקייטן?

ש"ס לובלין האט אנגעפאנגען א גור'ער אינגערמאן, נאך פאר 'מתיבתא' איז געווען צוזאמען מיט עוז והדר!
הרב פאמעראנץ פון מתיבתא האט זיך צוזאמגעשטעלט מיט עוז והדר, און ש"ס לובלין זיך צוזאמגעשטעלט מיט מכון המאור [בעיקר וועגן די געלט, המאור האט געברענגט די נדבנים].

איך נעם נישט קיין נערישקייטן. איך האב אלעס מיטגעהאלטן פוירסט הענד. פאמעראנץ און פעפער (ביידע גור'ער חסידים) האבן ביידע געהאט שיינע איידיעס, און ביידע זענען געקומען לויפן צו הגר"י לייפער פון עוז והדר ער זאל עס נעמען אונטער זיין פארטוך און שאפן דאס געלט דערפאר. לייפער האט אבער נישט געוואלט ארבעטן מיט פעפער, און מיט פאמעראנץ איז ער יא געווען גרייט צו ארבעטן. אזוי האט זיך אנגעהויבן מתיבתא. נאכדעם וואס פאמעראנץ האט זיך צאמגעשטעלט מיט עוז והדר.

פעפער איז שנעל געלאפן און אנגעהויבן דעם ש"ס לובלין, אבער אן קיין פטרון. צו לאנג האט ער אבער נישט געקענט אנהאלטן אזוי, און נאך א קורצע תקופה האט ער זיך צאמגעשטעלט מיט המאור אלס געלט מענטש. אזוי איז געווען צוויי שס'ן המבוארים: מתיבתא און ש"ס לובלין.

ווען מתיבתא האט זיך אנגעהויבן אויסברייטערן, האט עוז והדר אנגעהויבן ארויסגעבן צוויי סארטן. א ברייטערע ווערסיע, מיט כמה כרכים פאר יעדן מסכתא, און דערנאך א קלענערע ווערסיע, מיט איינס אדער צוויי כרכים פער מסכתא. נאך א שטיק צייט איז עוז והדר ענדליך געקומען צום באשלוס וואס מען דארף צו טאן, נעמליך, צוויי ווערסיעס פאר יעדע מסכתא, איינס מיט אסאך בענדער, און איינס מיט איין באנד פער מסכתא (נישט צוויי, דוקא איין באנד פער מסכתא), דעם מהדורא פון איין באנד האט מען א נאמען געגעבן שפה ברורה.

יעצט איז געגאנגען המאור (פפר) און האט נאכגעמאכט דעם זעלבן געדאנק, אז אין צוגאב צו דעם ברייטן מהדורה האבן זיי אויך ארויסגעגעבן א שמעלערע מהדורה מיט איין באנד פער מסכתא, און דעם נייעם מהדורה האט מען א נאמען געגעבן ושננתם.

איך האף איך האב עס גענוג קלאר ארויסגעברענגט.

פאמעראנץ האט אנגעפאנגען די מתיבתא, נאך פאר עס האט באלאנגט פאר עוז והדר!!
דוכט זיך אז האב נאך ערגעץ אין מיינע ארכיוון א קונטרס דערפון.

[שרייבער]

למעשה האב איך היינט - לכבוד דעם אשכול - צום ערשטן מאל גענומען אין די האנט א ושננתם גמרא, און לענ"ד איז דער פשוט פי' הגמרא סאך שענער מפורש ווי מתיבתא אלע מהדורות

[הדד בן בדד]

קורץ, ער האט עס ארויסגעגעבן מיטן אלס דוגמא, אויף צו טרעפן איינער וואס וועט גרייט זיין דאס אויסצוהאלטן. ער האט דאך געדארפט האבן ווואס צו ווייזן. ער האט נישט געהאט קיין חלום דאס צו קענען אנהאלטן אליינס.

[קאווע טרינקער]

וועגן עוז והדר, יא, זיי האבן סאך מער טעותים, אבער פון די אנדערע זייט, וויבאלד זיי האבן אינגע און פרישע בלוט, קומט ארויס סאך מער סחורה, און אפשר לוינט זיך צו פארקוקן די טעותים [נישט אזוי געפערליך די טעותים, דוכט זיך].

סחורה? ס'איז אלץ געגנבט'

סתם געהאקט אין קאפ אריין. אפשר ווילסטו מסביר זיין די דאזיגע אויפרייסערישע ווערטער.

מיין שנאה צו עוז והדר (און קול מבשר) איז מקלקלת השורה

יעצט ארויסגעקומען (געקויפט) א ספר פון יעקב לויפר, - תולדות הדפסת הש"ס.
ער רימט אויס וגשל, און די ג'גנב'טע מעלות פון עוז והדר, (ער דערמאנט קיינמאל נישט "לייפער" ב"ה)

[זר זהב]

וגשל איז מאזנים?