הרב אברהם יצחק הכהן קוק

[נ נח]

[ברוך שפינוזה]

בקיצור, די אלגעמיינע חרדישע בליק אויף איהם איז ׳א גרויסע ת"ח, אבער א שטיקל א בעל דמיון׳. איז עס אמת? אדער איז לעיקוואד גערעכט, אז ער האט מער געלעבט אין די עכטע וועלט ווי אסאך אנדערע בני דורו?

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

ס'איז נישט קיין סתירה. ס'איז קלאר אז ער איז געווען א בעל דמיון פון ערשטן קלאס, און זייער א געפילישע מענטש, די צוויי זאכן גייען צוזאמען. די בית ישראל האט געזאגט אויף זיין תלמיד הרב חרל"פ, "הנך אחד בכל דמיונות". און ער האט זייער גוט ארויסגעהאט די פשוטע המון עם, טאקע ווייל ער איז געווען אזוי געפיליש.

אז דו וועסט זיך גוט ארומקוקן וועסטו זען, אז די אלע וואס האבן געהאקט אויף איהם, האבן איהם קיינמאל נישט געזען, און די וואס האבן איהם גוט געקענט האבן איהם געשטיצט אפילו זיי האבן נישט געהאלטן פון זיינע שיטות. און די סיבה איז זייער א פשוטע. ער האט גערעדט פון געפיל, און די וואס האבן קיינמאל נישט געזען אזא סארט מענטש האבן געמיינט אז אין ריעל לייף פירט ער זיך אויך אויף אזוי, און די וואס האבן איהם יא געקענט האבן פארשטאנען אז ער האט נאר געמיינט ארויסצוברענגען א געוויסע נקודה און גארנישט מער.

[דער גאלדענער אדלער]

בקיצור, די אלגעמיינע חרדישע בליק אויף איהם איז ׳א גרויסע ת"ח, אבער א שטיקל א בעל דמיון׳. איז עס אמת? אדער איז לעיקוואד גערעכט, אז ער האט מער געלעבט אין די עכטע וועלט ווי אסאך אנדערע בני דורו?

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

ס'איז נישט קיין סתירה. ס'איז קלאר אז ער איז געווען א בעל דמיון פון ערשטן קלאס, און זייער א געפילישע מענטש, די צוויי זאכן גייען צוזאמען. די בית ישראל האט געזאגט אויף זיין תלמיד הרב חרל"פ, "הנך אחד בכל דמיונות". און ער האט זייער גוט ארויסגעהאט די פשוטע המון עם, טאקע ווייל ער איז געווען אזוי געפיליש.

אז דו וועסט זיך גוט ארומקוקן וועסטו זען, אז די אלע וואס האבן געהאקט אויף איהם, האבן איהם קיינמאל נישט געזען, און די וואס האבן איהם גוט געקענט האבן איהם געשטיצט אפילו זיי האבן נישט געהאלטן פון זיינע שיטות. און די סיבה איז זייער א פשוטע. ער האט גערעדט פון געפיל, און די וואס האבן קיינמאל נישט געזען אזא סארט מענטש האבן געמיינט אז אין ריעל לייף פירט ער זיך אויך אויף אזוי, און די וואס האבן איהם יא געקענט האבן פארשטאנען אז ער האט נאר געמיינט ארויסצוברענגען א געוויסע נקודה און גארנישט מער.

דע אלע וואס טענהנן אז ער איז געווען א בעל דמיון, פארשטייען זייער קנאפ און הייבן נישט אן צו וויסן זיינע שיטות, און האבן מן הסתם קיינמאל נישט געלערנט כאטשיג אפס קצהו פון זיינע ספרים, זענען מענטשן בעיקר וואס האבן זיך געקאכט אין זיינע מעשיות וואס זענען געדריקט פון זיינע שונאים און פון אפאר היסטאריקער וואס האבן עם נישט געקענט און נישט געלערענט זיינע ספרים.

א גוטע אפשאצונג קען נאר קומען ווען מ'לערנט זיינע ספרים, ווי למשל די אלע אורות סעריע אורות התשובה, תורה, הקודש, התחייה, הגאולה, הלמחמה, ישראל, ועוד.
עין איה אויף אגדות, אדער זיינע בריוון, אגרות הראי"ה, חזון הצמחונות, מוסר אביך, מידות הראי"ה ועוד ועוד.
אין זיינע ספרים קען מען זען ווי ער איז א בעל שיטה, אהנע פשרות ער האט פינקטליך געוויסט וואס ער שרייבט און אפילו זאכן וואס האט נישט פינקטלעך געשטימט לויט יענע צייט שטימט עס זייער גוט אינעם תקופה ווי אינז לעבן היינט.

פינקט האבעך די וואך שבת געלערנט אין איינע פון זיינע ספרים און ס'מיר געווען א פלא ווי ער האט געשריבן איבער א ענין וואס האט מיך געווינדערט, כ'האב עס נישט געקענט אנצייכענען, אבער ווען איינער אין יענע צייט וואלט עס געזעהן וואלט יענער זיכער געזאגט אויף אז ער איז א "בעל דמיון" אבער היינטצוטאגס אז מ'קוקט צוריק זעהט מען אז ער איז קיין בעל דמיון נישט געווען נאר א גרויסער צדיק און א בעל רוח הקודש

[ברוך שפינוזה]

דע אלע וואס טענהנן אז ער איז געווען א בעל דמיון, פארשטייען זייער קנאפ און הייבן נישט אן צו וויסן זיינע שיטות, און האבן מן הסתם קיינמאל נישט געלערנט כאטשיג אפס קצהו פון זיינע ספרים, זענען מענטשן בעיקר וואס האבן זיך געקאכט אין זיינע מעשיות וואס זענען געדריקט פון זיינע שונאים און פון אפאר היסטאריקער וואס האבן עם נישט געקענט און נישט געלערענט זיינע ספרים.

א גוטע אפשאצונג קען נאר קומען ווען מ'לערנט זיינע ספרים, ווי למשל די אלע אורות סעריע אורות התשובה, תורה, הקודש, התחייה, הגאולה, הלמחמה, ישראל, ועוד.
עין איה אויף אגדות, אדער זיינע בריוון, אגרות הראי"ה, חזון הצמחונות, מוסר אביך, מידות הראי"ה ועוד ועוד.
אין זיינע ספרים קען מען זען ווי ער איז א בעל שיטה, אהנע פשרות ער האט פינקטליך געוויסט וואס ער שרייבט און אפילו זאכן וואס האט נישט פינקטלעך געשטימט לויט יענע צייט שטימט עס זייער גוט אינעם תקופה ווי אינז לעבן היינט.

איך מיין אז מיין טייטש אויף בעל דמיון איז אנדערש ווי דיינער.

[דער גאלדענער אדלער]

דע אלע וואס טענהנן אז ער איז געווען א בעל דמיון, פארשטייען זייער קנאפ און הייבן נישט אן צו וויסן זיינע שיטות, און האבן מן הסתם קיינמאל נישט געלערנט כאטשיג אפס קצהו פון זיינע ספרים, זענען מענטשן בעיקר וואס האבן זיך געקאכט אין זיינע מעשיות וואס זענען געדריקט פון זיינע שונאים און פון אפאר היסטאריקער וואס האבן עם נישט געקענט און נישט געלערענט זיינע ספרים.

א גוטע אפשאצונג קען נאר קומען ווען מ'לערנט זיינע ספרים, ווי למשל די אלע אורות סעריע אורות התשובה, תורה, הקודש, התחייה, הגאולה, הלמחמה, ישראל, ועוד.
עין איה אויף אגדות, אדער זיינע בריוון, אגרות הראי"ה, חזון הצמחונות, מוסר אביך, מידות הראי"ה ועוד ועוד.
אין זיינע ספרים קען מען זען ווי ער איז א בעל שיטה, אהנע פשרות ער האט פינקטליך געוויסט וואס ער שרייבט און אפילו זאכן וואס האט נישט פינקטלעך געשטימט לויט יענע צייט שטימט עס זייער גוט אינעם תקופה ווי אינז לעבן היינט.

איך מיין אז מיין טייטש אויף בעל דמיון איז אנדערש ווי דיינער.

ביטע זיי מסביר

[ברוך שפינוזה]

[
איך מיין אז מיין טייטש אויף בעל דמיון איז אנדערש ווי דיינער.

ביטע זיי מסביר

למשל, איינער וואס ווערט א נזיר, און ער גיבט א נאמען פאר זיין קינד "שאר ישוב".

[ליטוואק פון בודאפעסט]

ער איז נישט געווען קיין נזיר, נאר מ׳האט איהם אזוי גערופען צוליעב זיין אויסזען.

פארוואס זאל ער נישט געבען א נאמען צום קינד לויט זיין געשמאק? און וואס האט עס מיט דמיון? אחוץ טאמער דמיון מיינט ביי דיר ׳גייט נישט אין שפאן׳.

ועוד והוא העיקר, דער נזיר, א.ק.א. הרב דוד כהן, פארטרעט קיינעם אחוץ זיך אליינס. הרב קוק האט נישט זיין דמיונות געהאט.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[ברוך שפינוזה]

ער איז נישט געווען קיין נזיר, נאר מ׳האט איהם אזוי גערופען צוליעב זיין אויסזען.

קענסטו אפשר צוצייכענען א מקור?

פארוואס זאל ער נישט געבען א נאמען צום קינד לויט זיין געשמאק? און וואס האט עס מיט דמיון? אחוץ טאמער דמיון מיינט ביי דיר ׳גייט נישט אין שפאן׳.

איך האב נישט געזאגט אז ס'איז א שלעכטע זאך, (איך אליין בין אויך א שטיקל בעל דמיון) און איך מיין נישט די חלק פון נישט גיין אין שפאן, איך מיין עפעס טיפערס.

ועוד והוא העיקר, דער נזיר, א.ק.א. הרב דוד כהן, פארטרעט קיינעם אחוץ זיך אליינס. הרב קוק האט נישט זיין דמיונות געהאט.

ס'איז נאר אינטרעסאנט, אז אפאר פון זיינע תלמידים זענען אזוי געווען, ס'איז דאך זיינע פירות. און גראדע ווייס איך אויך אז הרב קוק פלעגט האבן אקעגן איבער זיין בעט אין
ישיבת וואלאז'ין א טאוול אויף וואס ס'איז געשטאנען די שם הוי"ה, און פלעגט איינשלאפן אזוי קוקנדיג אויף דעם.
קען זיין אז בעל דמיון איז נישט די ריכטיגע ווארט. אדרבה אויב דו האסט א בעסערע ווארט בין איך גרייט עס אנצונעמען.
אויסער דעם וואס די בית ישראל האט זיך שוין אזוי אויסגעדרוקט אויף זיינס א תלמיד, כמבואר לעיל.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

האסט איגנארירט דער עיקר נקודה. וואס האט עס מיט דמיון? פארוואס איז א מאדנע נאמען ׳דמיון׳? מה ענין שמיטה אצל הר סיני? וכן נמי לענין שם הוי"ה, וואס האט עס מיט דמיון?

אז דו ווילסט זאגען אז ער האט זיך געדמיונ׳ט אז די פרייער אידען ווילען הערען תורה, אז משיח׳ס צייטען הייבען זיך אן מיט א זעלבסשטענדיגע פאליטישע ווערטשאפט, אז ער קען עפענען א ישיבה וואס וועט נישט האבען קיין שום חסרונות, אז ער וועט קענען לעזען אלע הלכה׳דיגע שאלות מיט זיין פראייעקט, ממילא. אבער דיין משלים זענען בכלל נישט בקשר מיט דמיון.

און די אלע זאכען וואס איך האב געשריבען קען מען דן זיין צו ס׳איז געווען דמיון צו פראפעטיש. ווען יעדער האט געמיינט אז די ציוניזם שמד׳ט אידען, איז עס היינט די גרעסטע מקשר פון אידען צום תורה, ווי כמעט יעדער איד האט א בעסערע רוחניות׳דיגע צושטאנד אין א"י ווי אין חו"ל, פון דער חילוני צו דער מסורתי צום דתי צום חרדי. מ׳קען נאכאלס שטארק דן זיין, אבער דער בית ישראל האט זיך בכלל נישט אויפגעוויזען ווי א פראפעטישע מנהיג, וואס קען פאראויס זאגען וואס קומט באלד, אז מ׳זאל איהם אננעמען אין דער ענין.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[ברוך שפינוזה]

האסט איגנארירט דער עיקר נקודה. וואס האט עס מיט דמיון? פארוואס איז א מאדנע נאמען ׳דמיון׳? מה ענין שמיטה אצל הר סיני? וכן נמי לענין שם הוי"ה, וואס האט עס מיט דמיון?

אז דו ווילסט זאגען אז ער האט זיך געדמיונ׳ט אז די פרייער אידען ווילען הערען תורה, אז משיח׳ס צייטען הייבען זיך אן מיט א זעלבסשטענדיגע פאליטישע ווערטשאפט, אז ער קען עפענען א ישיבה וואס וועט נישט האבען קיין שום חסרונות, אז ער וועט קענען לעזען אלע הלכה׳דיגע שאלות מיט זיין פראייעקט, ממילא. אבער דיין משלים זענען בכלל נישט בקשר מיט דמיון.

און די אלע זאכען וואס איך האב געשריבען קען מען דן זיין צו ס׳איז געווען דמיון צו פראפעטיש. ווען יעדער האט געמיינט אז די ציוניזם שמד׳ט אידען, איז עס היינט די גרעסטע מקשר פון אידען צום תורה, ווי כמעט יעדער איד האט א בעסערע רוחניות׳דיגע צושטאנד אין א"י ווי אין חו"ל, פון דער חילוני צו דער מסורתי צום דתי צום חרדי. מ׳קען נאכאלס שטארק דן זיין, אבער דער בית ישראל האט זיך בכלל נישט אויפגעוויזען ווי א פראפעטישע מנהיג, וואס קען פאראויס זאגען וואס קומט באלד, אז מ׳זאל איהם אננעמען אין דער ענין.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

אונז ביידע האלטן די זעלבע זאך, אונז האבן נאר אנדערע ווערטער פאר די זעלבע זאך, איך רוף עס דמיון, וויאזוי רופסטו עס?
און ניין די אלע זאכן וואס דו האסט אויסגערעכנט רוף איך נישט דמיון, אויב עפעס איז עס א טעות נישט דמיון.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

בלייבט נאר איבער צו וויסען וויאזוי האט דער בית ישראל געטייטשט די ווארט דמיון.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[דער גאלדענער אדלער]

בלייבט נאר איבער צו וויסען וויאזוי האט דער בית ישראל געטייטשט די ווארט דמיון.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

אדער האט ער עס נישט ממש אזוי אויסגעדריקט ווי פון יעדע מעשה'לע וואקסט ארויס א לאנגע בארד, און נאך אלע מעשה'ס איז עס נאר א מעשה

[ברוך שפינוזה]

בלייבט נאר איבער צו וויסען וויאזוי האט דער בית ישראל געטייטשט די ווארט דמיון.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

אדער האט ער עס נישט ממש אזוי אויסגעדריקט ווי פון יעדע מעשה'לע וואקסט ארויס א לאנגע בארד, און נאך אלע מעשה'ס איז עס נאר א מעשה

ער האט געמיינט די סארט התתנהגות פון כאפן מלאכים. דאכצעך מיר אז דאס איז געווען די חילוק צווישן קאצק און גור. אין קאצק איז מען געווען פארנומען מיט הויכע ענינים, כאפן מלאכים, דאווענען שפעט וכו', משא"כ אין גור האט מען זיך געהאלטן מער אין די ראמען, נישט פארברענגט קיין צייט, געדאוונט פרי, נישט כאפן קיין מלאכים, און די בית ישראל ווי משוגע ער איז נאר געווען האט ער אבער געהאט די סארט נארמאלקייט, און ער האט נישט געקענט ליידן די סארט התנהגות.
די מעשה האב איך געהערט פון איינער וואס האט זיך אסאך געדרייט אין גור.

[מפוזרי]

דמיון=אימעדזשינעישן=וויזשען

[ברוך שפינוזה]

דמיון=אימעדזשינעישן=וויזשען

וואס דארף דאס צו זיין? א קשיא, א תירוץ, אן איבעיא, א פירכא, ביטע מער מסביר זיין

[מפוזרי]

א פרואוו מסביר צו זיין דאס וואס 'דו' מיינסט מיט דמיון. (וגם אני מסכים עם זה)

[ליטוואק פון בודאפעסט]

אימעדזשינעישען קען מיינען עפעס וואס שטימט דוקא נישט מיט די מציאות. וויזשען מיינט א בליק אויף א מציאות וואס גייט קומען. הרב קוק האט געהאט איינער פון זיי, מיר ווייסען נאר נישט וועלכע.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[ברוך שפינוזה]

.

[ברוך שפינוזה]

אימעדזשינעישען קען מיינען עפעס וואס שטימט דוקא נישט מיט די מציאות. וויזשען מיינט א בליק אויף א מציאות וואס גייט קומען. הרב קוק האט געהאט איינער פון זיי, מיר ווייסען נאר נישט וועלכע.

imagination און vision קענען אויך מיינען די זעלבע זאך, נוצן די כח המדמה (imagination) און געפילן, צו האבן געפילן צו א געוויסע זאך. (דו קענסט די סארט מענטשן וואס פילן די אורות פון די חנוכה ליכט? אדער די סארט מענטשן וואס ווערן זייער איבערגענומען ווען זיי רעדן וועגן די צען מכות אדער די גרויסקייט פון שובבי"ם.)

[ליטוואק פון בודאפעסט]

אקעי, אריין אין שפראך און גראמאטיק

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[ברוך שפינוזה]

אקעי, אריין אין שפראך און גראמאטיק

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

ווען איינער נוצט צוויי ווערטער צו מסביר זיין איין זאך, פשט איז, אז יעדע ווארט פאר זיך האט אפאר מיינונגען, וועגן דעם זאגט ער אפאר ווערטער, אז מ'זאל קענען מאכן א צד השוה פון אלע ווערטער, אזוי וועט מען פארשטיין וואס ער וויל ארויסברענגען.

איך וואונדער מיך נאר אויף דיר אז דו האסט נישט גלייך געכאפט.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

איך בין געווארען פארלאנגווייליגט פון א שמועס וואס איז נישט געווידמעט צום נושא.

ברענגט׳ס אראפ פון הרב קוק א משל וועגען דיין סארט דמיונות, ווייז אויף עפעס. דאס זיך ארום טענה׳ן אויף דער טייטש פון א ווארט איז זינלאז

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[ברוך שפינוזה]

ברענגט׳ס אראפ פון הרב קוק א משל וועגען דיין סארט דמיונות

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

ער האט גערעדט זייער אסאך קבלה.
זיינע ספרים זענען זייער פאעטיש און געפיליש געשריבן
ער פלעגט האבן אקעגן איבער זיין בעט אין ישיבת וואלאז'ין א טאוול אויף וואס ס'איז געשטאנען די שם הוי"ה, און פלעגט איינשלאפן אזוי קוקנדיג אויף דעם.
די עיקר רושם האב איך טאקע נישט באקומען פון איהם, נאר פון זיינע תלמידים כמבואר לעיל.

במאמר המוסגר, במחילת כבודכם, די סבה פארוואס דו פארשטייסט נישט וואס איך זאג איז ווייל דו מיינסט אז איך האב עפעס קעגן הרב קוק און איך זוך איהם צו אטאקירן, און דו ווילסט זיך/איהם באשיצן פון מיינע אטאקעס.
לו חכמו ישכילו זאת, איך האב גארנישט קעגן איהם, אדרבה ער איז איינע פון מיינע role models טאקע אויך אין וויאזוי צו נוצן די כח המדמה, און איך האב נישט קיין שום פראבלעם מיט דמיון, אדרבה איך האלט אז איינער וואס איז פארנומען אגאנצן טאג נאר מיט קאלטע שכל ענדזויט זיין לעבן אזויווי א ראבאט.