הרב דר. אהרן טווערסקי נעמט זיך אהן פאר זיינע ברודער

[תורה ומדע]

http://www.crainsnewyork.com/article/20 ... t-yeshivas
ער שרייבט אז מיר ברויכען נישט זיין אפאלג׳עטיק פאר אונזער חינוך. אפילו עס איז ניט פרפעקט און דארף אן אפגרעיד.
ער דערמאנט מיר פון דאס וואס דער חזו״א האט געזאגט פאר אן אויבער חכם וואס האט איהם געפרעגט צו ער ווערט ניט נתפעל פון די אללע טעכנעלעגישער ענפינדונגען. ״זיי בויען מאשינען, אין מיר בויען מענשען״ ודפח״ח.

[טאמבל סאס]

Now we know another industry they can go into = lying about yeshivos. Maybe the job prospects aren't so bad after all

[תורה ומדע]

ציניסעזים איז גוט צום לאכען, אמת איז, אבער, אז מיר האבען אסאך פאכען.

[תורה ומדע]

אונזער חינוך ציעלט ארויסצוגעבען אזא מאדע פערזאנא וועלכער איז:
א גוטער מאן,
א גוטער טאטע,
האט אסאך קינדער אויב ער קען,
דאווענט דריי מאהל א טאג,
איז קובע עיתים לתורה,
היט שבת מיט רגשי קודש,
מאכט פרנסה בהיתר ובכבוד,
לערנט מיט זיינע קינדער,
מאכט חתונה קינדער, און גיט זיך אפ מיט זיי נאכהער,
געבט צדקה,
טוט חסד,
ועוד.
וועלכער נאך מוסד קאללעדש,יוניווערסיטי, לאו סקול, מעדיקל סקול האט דאס אינזינען?

[אישתישבי]

סמי מכאן "מאכען פרנסה בהיתר ובכבוד"

טאמער איינער מאכט פרייע בהיתר ובכבוד האט ער זיך אדער צוגעלערנט א פאך, אדער זיך גוט געמוטשעט אליין. די מוסדות האבען נישט קיין שייכות מיט דעם.

[תורה ומדע]

סמי מכאן "מאכען פרנסה בהיתר ובכבוד"

טאמער איינער מאכט פרייע בהיתר ובכבוד האט ער זיך אדער צוגעלערנט א פאך, אדער זיך גוט געמוטשעט אליין. די מוסדות האבען נישט קיין שייכות מיט דעם.

אבער דער מוסד און עלטערן האבען אין איהם אריינגעלייגט די ערכים פון האנדלען ערליך און זיך מפרנס זיין בכבוד עד כדי כך אז ער איז געגאנגען זוכן א פלאן דערצו. ווען נישט וואלט ער דאך אויסגעזעהן ווי די שחורים אין הארלעם.
לא ימלט אז א קינד זאל לערנען סוגיות השס פון נשים נזיקין, אדער פרשת משפטיםוכדו׳ יאהר נאך יאהר, און ער זאל זיך נישט אנזאפען מיט די וועליוס פון אהבת משפט וצדק וועלכער טריפן פון די הייליגע בלעטער גמרא. אלא מאי די מוסדות קענען נישט אלץ דעליווערן מחמת קוצר הבאדשעט אדער מחמת חסרון אין קאפאציטעט אינעם משפיע. אבער דער אווועראאל מיסיע בלייבט ווי געשריבן פריער.

[שבת אחים]

אבער דער מוסד און עלטערן האבען אין איהם אריינגעלייגט די ערכים פון האנדלען ערליך און זיך מפרנס זיין בכבוד עד כדי כך אז ער איז געגאנגען זוכן א פלאן דערצו. ווען נישט וואלט ער דאך אויסגעזעהן ווי די שחורים אין הארלעם.

פארוואס גלייכסטו צו אידן צו שחורים אין הארלעם? טשולדיגט מיין טייערער, גלייך זיי ענדערש צו צו די פרייע אידן אין אמעריקע און נישט צו קיין שחורים וואס זענען געגאסן פון אנדערע טייג און אויפגעוואקסן אין גאר א אנדערע קולטור ווי אונז פאר טויזענטער יאהרן.

די פרייע אידן אין אמעריקע זענען גאר שטארק מצליח! קיין איין פאלק אויף דער וועלט האט נישט אזא הצלחה ראטע! אף אחד! זיי זענען די גרעסטע דאקטוירים, לאיערס, פראפעסארן, סייענטיסן, ביזנעסלייט אין אמעריקע. זיי טוען אלעס פאר זייערע קינדער וואס דו רעכענסט אויס פלאס א א נארמאלע עדזשיוקעישאן אן קיין שום פרעשור.

[תורה ומדע]

דער פרייער איד איז ליידער געווארען א חטיבה אחת מיטן אמעריקאנער גוי און זיין קולטור. דער אמעריקאנער חלום איז צו גיין אין קאללעדזש לערנען א ווייסער קאלנער פאך, און דערנאך לעבען זיך א גוטן טאג. דער חרידישער אינגעלע איז אפגעהאקט פונעם טריפה׳נעם אמעריקאנער וועליו סיסטעם. נאר וואס, זיין נטיה צו ישרות אין נישט זיצען אויף יענעם קומט פון א טיעפע קאננעקשען צו תורה און אמונה אינעם מענש זעלבסט. אזוי ווי מיר זאגען ביים בענטשען ונא אל תצריכנו וגו׳ כי אם לידך וגו׳ שלא נבוש וגו׳

[שבת אחים]

דיין סובדשעקטיוו מיינונג וועגן לעבן א שטרענגע רעליגעיזע ארטאדאקסישע לעבן פארענטפערט נישט וואס איך האב געפרעגט.

דו האסט אראפגעלייגט א סליפי סלאופ ארגיומענט:

דו האסט געשריבן:

אבער דער מוסד און עלטערן האבען אין איהם אריינגעלייגט די ערכים פון האנדלען ערליך און זיך מפרנס זיין בכבוד עד כדי כך אז ער איז געגאנגען זוכן א פלאן דערצו. ווען נישט וואלט ער דאך אויסגעזעהן ווי די שחורים אין הארלעם.

אונזערע מוסדות און אין אונזערע קולטורן האט מען ליידער בכלל נישט געלייגט קיין דגוש אויף האנדלן ערליך..! פארקערט, די חרדים האבן מעהר אדאפטירט אזא ערשיינונג אז וואס מער מ'קען כאפן פון די גאווערמענט (אן ווערן געכאפט) איז א לכתחילה. אונזער פילאסאפיע איז מער-ווייניגער "טעות עכו"ם איז מותר" - און "ווען מ'כאפט דיך איז ביטער"... אונזער לעבנסשטייגער איז אויסגעשטעלט אז מיר חרדי'שע אידן דארפן לעבן אין די טייערסטע געגענטער אין אמעריקע און אונזערע גרויסע משפחות פארלאנגען גאר אסאך געלט אויסצוהאלטן, הענס די גרויסע ראטע פון חרדים וואס לעבן מער-ווייניגער אויף די גאווערמענטס חשבון, און הענס די גרויסע קרימינאל ראטע בתוכינו.

דיין סטעטמענט איז איין גרויסע פרעכע ליגענט. איך געדענק נישט אז אין חדר זאל א מלמד רעדן כמעט וועגן האנדלען ערליך. מיינע קינדער לערנען אויך גארנישט אין חדר וועגן די סובדזעשעקט ווי ווייט איך ווייס.

דו האסט אראפגעלייגט א הנחה אז אונז חרדים שטרעבן צו האנדלען ערליך און אונז לייגן אריין חינוך אין די קינדער צו זיין גראדע אנשטענדיגע מענטשן, און ווען נישט אונזער פרומע חינוך וואלטן מיר אויסגעקוקט ווי די כאלאזן פון הארלעם.
אויף דעם ארויף האב איך געפרעגט:

פארוואס גלייכסטו צו אידן צו שחורים אין הארלעם? אנדערש גלייך זיי צו צו די פרייע סעקיולער אידן וואס מאכן יא א לעבן.

האסטו געשריבן א סובדזעשקטיוו תגובה ווי די פרייע זענען דאך גוים אדער קוקן אויס ווי גוים. אפילו לאמיר זאגן אז יא פארענטפערט עס נישט מיין קשיא אויף דיין תגובה:

פארוואס גלייכסטו זיי נישט צו צו פרייע אידן נאר צו שווארצע אין הארלעם.

דערווייל איז די קשיא נאכאלץ שווער. אין דיין סובזעשקטיוו תגובה אז אונז חסידים האבן די ריכטיגע וועגן וויאזוי צו מחנך זיין אונזערע קינדער אויפן דרך הישר און זיין נארמאלע ביזנענסלייט איז דערווייל נאכנישט פארוויקליכט געווארן. הלוואי וואלסטו געוועהן גערעכט. דערווייל איז עס פונקט פארקערט פון וואס דו קלעימסט, די תפיסות זענען איבערגעפילט מיט חרדים ליידער און רוב חרדים אין ניו יארק מוטשענען זיך שטארק צו ענדיגן די חודש.

[ברוך שפינוזה]

ענדליך שרייבט דא איינער צום זאך.
וואס זאל איך דיר זאגן ס'אשאד די צייט מיט די חברה. זיי האבן מיט'ן אמת, אזויווי מרים-יוזל'ס מאמע, האט מיט מרים-אהרן'ס שוועסטער, ניטאמאל דאס אויך נישט, און יא, ווען איך רעג זיך זייער שטארק קען איך רעדן שטותים.

[תורה ומדע]

איך פארשטיי נישט גענוי דיין ארגומנט. איך זאג איין זאך: עס ליגט טיעף אריינגעבאקען אינעם רעליגעזער איד א רצון זיך מפרנס זיין בכבוד מיגיע כפו. עסקומט סיי פון לימוד ש״ס ופוסקים בענייני ממונות און סיי פון מוסר און דברי חז״ל. דער איד וואס זאפט אין זיך איין די מוסרי התורה און די הלכות פון משפט וצדק, לפנים משורת הדין, ועשית הישר והטוב וכדו׳ פון די גמרא איז נאטירליך צוגעצויגען צו א צד ישרות און גלאטטקייט נישט ווייניגער ווי ווען ער זעהט א דבר טמא און ער קוקט אוועק אינסטינקטיבלי.
דאס וואס דו זאגט אז סמאכען זיך עוברי החוק וכדו׳ טושט נישט דער ריעליטעט פון די טיעפע קאננעקציע וואס אידישקייט האט מיט ישרות און צדק. אפילו נניח אז אין די לעצטע צוואנציג יאהר איז געווארען א מין נעשה כהיתר בענין זו קען דאס נישט טוישען די פונדאמענטען פון תורה. עס זענען פארהאנען אנדערע סיבות לזו אשר אין כאן מקומם לפורטם.

[שבת אחים]

דערווייל זענען די פאקטן קעגן דיר. די פרייע אידן האבן שענער פרנסה ווי די פרומע, זיי שטייען בעסער ווי אונז אין יעדע הינזיכט. דעס נישט סובדזשעקטיוו סאיז אבזעשקטיוו-סאיז א פאקט! די פרייע אידן זענען די רייכסטע מינארטי פון עני מינארטי אויף די וועלט. האלב פון די פארבס ליסטע זענען פרייע אידן, די מערסטע געלערנטע און אינטעליקטיולס זענען פרייע אידן. ווידער די פרומע זיצן אויף קעסט ביים פעטער און קלעימן אז ״זייער חינוך״ ווי מלערנט ממש גארנישט מיט די קינדער פון די ״היינטיגע קריקלום״ וואס איז קריטיש וויכטיג צו אקטיולי קענען פארדינען א ברייטע געהאלט אויסצוהאלטן א גרויסע פאמילע מיט קינדער. אבער דערווייל טוהן זיי פארקערט און קלעימן נאך אז זייער וועג איז די בעסטע ווייל אויב נישט וועט מען אויסקוקן ווי די נידערטרעכטיגע ביליגע ניגערס אין די בראנקס איז קלאר פשוטע פראפעגאנדע וואס איז זייער ווייט פון די מציאות און פון ריעלעיטי.

[[NAMELESS]]

דר. אהרן טווערסקי איז פרומער געווארן די לעצטע פאר יאר. אויך זענען צוויי פון זיינע זון מנהיגי המוסדות פון באבוב 48 סאו ס'נישט קיין וואונדער אז ער האט זיך געלאזט שרייבן אזוינס.

[טאמבל סאס]

איך בין נישט באזארגט אז ער וועט עמיצן פארנארן, איך בין זיכער אז יעדער וואס לייענט דר אהרן טווערסקי, וואונדערט זיך וואס איז געקומען קודם? זיין טראגע אדער זיינע השקפות...?

ער רעדט ווי אזא פאץ! ס'קוקט אויס וו ער זעלבסט איז נאכנישט ארויס געקראכן פונעם מאראנץ צו קוקן אויף די vastness פון די וועלט. ער לייגט אראפ ווי לאגיק איז אלץ. ווי כאילו אנאליטיקעל סקילס איז די סוד פון הצלחה. סאושעל סקילס, פראפעשאנעל אינטערעקשן מיט אנדערע מענטשן, וויסן ווי אזוי צו סאושעלייזן איז פונקט אזוי וויכטיג אויב נישט מער, יא מיר ווייסן ווי אזוי צו סאושעלייזן מיט 'אנדערע' - פאפא'נע און בעלזע אבער א חדר אינגל ווייסט נישט בחייכון ווי אזוי זיך אויפצופירן אין די מאדערנע ביזנעס וועלט.

אויב איז דא א לימוד, חוץ פון די STEM לימודים וואס שארפן אויס די יעניגע מענטל פאקולטיס וואס מ'דארף האבן צו קענען מצליח זיין אין די STEM סובדזשעקטס, איז גמרא די לעצטע לימוד דערפאר. ער האב בכוונה אויסגעמיטן 'געזעץ', (כאטש ער האט עס דערמאנט ווען ער האט געזאגט אז מען דיעלט אסאך מיט לויערס - האהא מיר ווייסן גאנץ גוט פארוואס...) ווייל לויערס זענען גענוג פארפיינטעט שוין היינט און Law ווערט שוין באלד א נושא סינאנימעס מיט אידן אזוי ווי אמאליגע צייטן Usury (נאר אמאליגע צייטן??). וטוב שבעורכי דינים לגיהנום.

[הקטן]

האלב פון די פארבס ליסטע זענען פרייע אידן

האלב פון די פארבס ליסטע זענען פרייע אידן אדער האלב פין די פרייע אידן זענען אויף די פארבס ליסטע?

[berlbalaguleh]

דערווייל זענען די פאקטן קעגן דיר. די פרייע אידן האבן שענער פרנסה ווי די פרומע, זיי שטייען בעסער ווי אונז אין יעדע הינזיכט. דעס נישט סובדזשעקטיוו סאיז אבזעשקטיוו-סאיז א פאקט! די פרייע אידן זענען די רייכסטע מינארטי פון עני מינארטי אויף די וועלט. האלב פון די פארבס ליסטע זענען פרייע אידן, די מערסטע געלערנטע און אינטעליקטיולס זענען פרייע אידן. ווידער די פרומע זיצן אויף קעסט ביים פעטער און קלעימן אז ״זייער חינוך״ ווי מלערנט ממש גארנישט מיט די קינדער פון די ״היינטיגע קריקלום״ וואס איז קריטיש וויכטיג צו אקטיולי קענען פארדינען א ברייטע געהאלט אויסצוהאלטן א גרויסע פאמילע מיט קינדער. אבער דערווייל טוהן זיי פארקערט און קלעימן נאך אז זייער וועג איז די בעסטע ווייל אויב נישט וועט מען אויסקוקן ווי די נידערטרעכטיגע ביליגע ניגערס אין די בראנקס איז קלאר פשוטע פראפעגאנדע וואס איז זייער ווייט פון די מציאות און פון ריעלעיטי.

שבת אחים: דו מאכסט דא א שטיקל טעות. ס'קען זיין איבער דיין פרע-דזשודיס. אדער סתם אומוויסנהייט פון די פאקטן. די קו החוצה צווישן מאכן ברייט פרנסה אין א פראפעסיע און לעבן בצימצום . טיילווייז אויפ'ן פעטער'ס חשבון, איז נישט אויב איינער איז רעליגיעז אדער נישט. נאר אויב ער/זי האט געלערנט די העכערע לימודי חול און גראדואירט פון א קאללעדזש אדער גרעדזשועיט סקול. איך האב נישט דא די סטאטיסטיקס אבער דער פאקט ווייזט אז ס'זענען דא טויזנטער רעליגיעזע אידן, מענער און פרויען ועלכע פראקטיצירן אין די פרייע פראפעסיעס. און נאכדעים איז דא גענוג אינדיוויד

ואלן וועלכע זענען קלעסיפייד אלס או.טי.די., וועלכע האבן מכח איזה סיבה שהיא נישט עררייכט די העכערע לימודים. און זיי מוטשען זיך טאקע אויף פרנסה. זיי ארבעטן ביי צווייט און דריט ראנגיגע דזשאבס...! אזוי אז דער עקאנאמישער מצב פון אן אינדיווידואל אדער גרופ האט גארנישט צו טון דירעקט אדער אומדירעקט מיט זיין/ איהר קאממיטמענט (פארפליכטונג) צו רעליגיע...!

[שבת אחים]

דערווייל זענען די פאקטן קעגן דיר. די פרייע אידן האבן שענער פרנסה ווי די פרומע, זיי שטייען בעסער ווי אונז אין יעדע הינזיכט. דעס נישט סובדזשעקטיוו סאיז אבזעשקטיוו-סאיז א פאקט! די פרייע אידן זענען די רייכסטע מינארטי פון עני מינארטי אויף די וועלט. האלב פון די פארבס ליסטע זענען פרייע אידן, די מערסטע געלערנטע און אינטעליקטיולס זענען פרייע אידן. ווידער די פרומע זיצן אויף קעסט ביים פעטער און קלעימן אז ״זייער חינוך״ ווי מלערנט ממש גארנישט מיט די קינדער פון די ״היינטיגע קריקלום״ וואס איז קריטיש וויכטיג צו אקטיולי קענען פארדינען א ברייטע געהאלט אויסצוהאלטן א גרויסע פאמילע מיט קינדער. אבער דערווייל טוהן זיי פארקערט און קלעימן נאך אז זייער וועג איז די בעסטע ווייל אויב נישט וועט מען אויסקוקן ווי די נידערטרעכטיגע ביליגע ניגערס אין די בראנקס איז קלאר פשוטע פראפעגאנדע וואס איז זייער ווייט פון די מציאות און פון ריעלעיטי.

שבת אחים: דו מאכסט דא א שטיקל טעות. ס'קען זיין איבער דיין פרע-דזשודיס. אדער סתם אומוויסנהייט פון די פאקטן. די קו החוצה צווישן מאכן ברייט פרנסה אין א פראפעסיע און לעבן בצימצום . טילווייז אויפ'ן פעטער'ס חשבון, איז נישט אויב איינער איז רעליגיעז אדער נישט. נאר אויב ער/זי האט געלערנט די העכערע לימודי חול און גראדואירט פון א קאללעדזש אדער גרעדזשועיט סקול. איך האב נישט דא די סטאטיסטיקס אבער דער פאקט ווייזט אז ס'זענען דא טויזנטער רעליגיעזע אידן, מענער און פרויען ועלכע פראקטיצירן אין די פרייע פראפעסיעס. און נאכדעים איז דא גענוג אינדיווידידואלן וועלכע זענען קלעסיפייד אלס או.טי.די., וועלכע האבן מכח איזה סיבה שהיא נישט עררייכט די העכערע לימודים. און זיי מוטשען זיך טאקע אויף פרנסה. זיי ארבעטן ביי צווייט און דריט ראנגיגע דזשאבס...! אזוי אז דער עקאנאמישער מצב פון אן אינדיווידואל אדער גרופ האט גארנישט צו טון דירעקט אדער אומדירעקט מיט זיין/ איהר קאממיטמענט (פארפליכטונג) צו רעליגיע...!

איך מאך א טעות? איך בין אומוויסענד? איך קען נישט די פאקטן???

אנטשולדיגט סאיז דא דאטא און פאקטן אויף דעם.

דיין קרית יואל-מאנרא איז די ארימסטע זופ-קאוד אין די גאנצע יונטיידעט סטעטס...! זיי נעמען די מערסטע שטאטישע הילף! סאיז געוועהן ברייט באריכטעט אין די מידעא.
און די זעלבע זענען אלע חרדים! אנטשולדיגט מיר. מיר געבן נישט די מינדעסטע עדזשיוקעישאן פאר די קינדער און סאיז כמעט נישט שייך פאר אונז בכלל צו קענען באקומען א דעגרי ווייל אונז האבן חתונה יונג. היינט איז דא אפאר חרדים וואס האבן עס געבראכן מיט מסירת נפש און געגאנגען אביסל שטודירן, אבער ווען איך בין אויפגעוואקסן מאן דכאר שמיה.

[berlbalaguleh]

שבת אחים: איך האב דיך זייער שטארק ליעב. איך מעג קריטיזירן דיין אינטעלעקטואליזם?!. למשל דו קענסט נישט אדער ווילסט נישט מבחין זיין צווישן זופ (יויך) און א זיפ קאוד. אדער מעל זיפ/ל. און אפשר א זיפ/ער אויכעט...!

איך האב רעספעקט פאר א מענטש , א איד ווי א גוי וועלכער קען מבחין זיין אין די דקות'דיקע חילוקים פון ווערטער וועלכע האבן פארשידענע מיינונגען. און קענען אפליינען א ווארט ריכטיג. למשל פרעזידענט קלינטאן האטציך קיינמאל ננישט טועה געווען אין איינס פון זיינע ספיטשעס. דורך נישט ריכטיג ארויסזאגן א ווארט אדער אויסמישן מיט אן אנדער, ענליך ווארט. אפילו נישט פרעזידענט באראק אבאמא. משא"כ פרעזידענט דזשארדזש דאבליו. בוש האט צוקאליעטשעט א סאך ווערטער אין ענגליש. פאר נוקלעאר האט ער געזאגט נו-קיללער...! אן אנדערער, א טי.ווי. פערסאנאליטי, אן אפרא-אמעריקאנער וועלכער האט זעהט אויס באקומען זיין פאזיציע צוליעב זיין הויט קאליר, האט אויסגעמישט סיסטעמיק מיט סיסטעמאטיק. אויך האט ער נישט געקענט מבחין זיין צווישן סירהאסיס (אוו דהע ליווער) מיט די הויט מחלה (פ)סארייעסיס...!

נ.ב.: מיין קאמענט האט א דירעקטע שייכות מיט עדיוקעישן. (און דער חיסרון דערפון)...The lack of it...!

[שבת אחים]

כפארשטיי נישט דיין תירוץ? ווי קומט דא אריין מיין נערישע ספעלינג מיסטעיקס? באראק אבאמא, דשורזש בוש, גאנדי און די בלעז״ן פון מסכת כינים. האלט דיך צו די נושא, דו קלעימסט עפעס וואס איז גענצליך שקר און פארקערט פון די מציאות. און ווען איך זאג דיר א פאקט אז דיין מאנרא איז די ארימעסטע שפרונגסטו צו ספעלינג מיסטעיקס? און דו שרייבסט אז איך בין אומוויסנד.

רעב איד לאמיר דיר קלאר מאכן עפעס. איך האב קיינמאל נישט געקלעימט אין מיין לעבן אז איך בין עפעס קלוגער פון א צווייטן, און אז איך קען גוט ספעלן אדער אז איך בין א געלערנטער מענטש. איך בין א מארמארישער פויער וואס קען קוים עברי. איך האב קיינמאל נישט באקומען די מינדעסטע עדזשיוקעישאן. איין זאך יא אבער, Happens to be אז איך בין א נייגעריגער מענטש און איך וויל יא וויסן געוויסע זאכן. היסטאריע, פילאסאפיע און סייענס אינטערסירט מיך שטארק. Chemistry האב איך אליינס געלענרט אויף קהאן אקאדעמיע. נאך א פאקט וועגן מיר איז אז איך בין זייער א opinionated מענטש און אויף כמעט יעדע זאך האב איך געפאורמעט מיין אייגענע opinion אן אינדערויסנדיגע בייעסטי.

צוריק צו די נושא, איך בין אומוויסענד וועגן די היימישע קאמיונטי אדער דו ביסט אומוויסענד? דעס איז דו קענסט בעסער ספעלן קומט נישט אריין דא.

איך בין זיכער אז מיין אומוויסענדקייט קומט ווייל איך בין אויפגעוואקסן אין דיין קאמיונטי ווי מ׳געט דוקא נישט די קינדער די מינדעסטע עדזשיוקעישאן, ווען מיין טאטע זאל וועין זיין א דאקטער אין מאנהעטן אויף פארק עווניא וואלט איך געוועהן בעסער עדיוקירט דערווייל בין איך דאך אויפגעוואקסן ביי א וועזנשניצער מיט ווייסע זאקן, ווייסט וואס כמיין?

[berlbalaguleh]

שבת אחים: אנטשולדיג. אבער מיין קאמענטאר האט דווקא יא א שייכות צו דעם סאבדזשעקט וואס מ'דיסקוטירט דא. ווייל דו פערזענליך האסט שוין געהאט הונדערטער טשענסעס זיך אויסצושלייפן אין די ענגלישע שפראך (לכה"פ). און דו בלעימסט נאכאלץ דיין אומעפעקטיווע עדיוקעישן וואס דו האסט באקומען אין חדר.

איך האב עס נאר אויפגעברענגט אז מיין סימן פאר אן אינטעלעקטואל איז, אז ער קען מבחין זיין צווישן די פארשידנארטיגע, ענליכע ווערטער אין סיי וועלכע שפראך. ס'איז פארהאן למשל, א מענטש וועלכער איז אמאל געווען א חסידיש'ער בחור און יונגערמאן וואס האט באקומען דעם זעלבן, חאניאקיש'ן, אומעפעקטיוון חינוך ווי דו און אנדערע. אבער נאכדעים וואס ער האט אפגעלאזט די רעליגיעזע פראקטיס, איז ער געגאנגען שטודירן די ענגלישע שפראך. און היינט איז ער א גרויסער שרייבער. דאס איז שלום דיען (דער עכטער).

ווי ווייט נפתלי מאסטער האט פארראכטן די פעלערס אין זיין וועלטליכע עדיוקעישן, וועלכע ער האט באקומען אין זיין יוגנט, ווייס איך נישט. אבער, א טשענס דאס צו טון האט ער זיכער געהאט. אנשטאט נאר האלטן אין איין קאמפלעינען און באוויינען דעם היימישן חינוך סיסטעם און איהרע פעילערס, דארף מען די ערשטע זאך פארריכטן די אייגענע באקירצונגען.

איך האב אמאל געשריבן (אויף אן אנדער'ן בלאג) צו איינעם וואס איז געווארן אן או.טי.די. אבער געשריבן ענגליש האט ער ווי א חסידיש'ער בחור. אז נאכדעים וואס ער האט אויפגעגעסן זיין ערשטן העם סענדוויטש אדער טשיעזבורגער, וואלט ער געדארפט נעמען א קורס אין רעמידיעל ענגליש...!

אבער צוריק צום נושא. ווען איך בין געווען א יונגל/בחור האט פאר די וועלטליכע עדיוקעישן וואס מ'האט באקומען אין חעידער גארנישט געפעהלט. מ'האט געלערנט 2 שעה א טאג לימודי חול (ענגליש אדער אן אנדער שפראך) פון דעם איז געווען 1 שעה מוקדש פאר מעטה. און 1 שעה פאר ליינען און שרייבן...!

קיין פראפעסארן איז קיינער נישט אויסגעוואקסן. אבער די בעיסיקס וואס א מענטש דארף צו האבן כדי צו פונקציאנירן אין די אלגעמיינע וועלט האט מען יא געהאט...!

[שבת אחים]

שבת אחים: אנטשולדיג. אבער מיין קאמענטאר האט דווקא יא א שייכות צו דעם סאבדזשעקט וואס מ'דיסקוטירט דא. ווייל דו פערזענליך האסט שוין געהאט הונדערטער טשענסעס זיך אויסצושלייפן אין די ענגלישע שפראך (לכה"פ). און דו בלעימסט נאכאלץ דיין אומעפעקטיווע עדיוקעישן וואס דו האסט באקומען אין חדר.

און ווער זאגט אז איך האב מיך נישט אויסגעשלייפט אין די ענגלישע שפראך? ווייל כהאב געשריבן זופ קאוד אנשטאט זיפ קאוד? מוראדיגע ראי׳.

איך האב מיך אסאך אויסעשלייפט אין ענגליש, איך האב געליינט מעהר ענגלישע ביכער ווי מיינע עלעף חסידישע סיבלינגס צוזאמען, עכ״ז איז זיכער אז ווען איך וואלט וועין באקומען א סעקיולער עדיוקעישאן וואלט איך זיכער געוועהן מעהר עדיוקעיטעט. ופשוט הוא.

הערסט נישט אויף איבערצוקייען די זעלבע קאשע, נאכאמאל און נאכאמאל מיט דיין אבסעסיע מיט שלום דין... אין דיין בוך דארף יעדע אט״ד אויסקוקן ווי שלום דין...עפעס אזוי...

נאך איין מאל:
דו קלעימסט אז דיין חינוך/חסידישע חינוך קען מען אויסהאלטן א גרויסע פאמיליע? און דיין ראי׳ איז אז דו ביסט אויפגעוואקסן אן קיין עדזשיוקעישאן און ביסט למעשה א חכם עטיק מיט אלע בלעז״ן פון רש״י און ביסט געווארן א באס דרייווער? פארוואס ביסטו נישט כאטש ווי הערשל שרייבער אדער משה שמואל זופניק? פונקט ווי דו פרעגסט מיך צום טויזענטער מאל פארוואס איך בין נישט אזויווי שלום דין????

למעשה ר׳ בערל בין איך גערעכט!

די פרייע און מאדערנע אידן וואס שטופן די קינדער צו באקומען א סעקיולער עדזשיוקעישאן זענען שטארק מצליח און האבן געווענטליך שיין פרנסה ווידער די פרומע חסידישע וואס עדיוקעטען נישט די קינדער קוועטשן די באנק אין מקוה און רוב פון זיי זענען שנארערס וואס געבן זיך נישט קיין עצה...

פלוז קום מיר נישט ענטפערן אז איך האב געמאכט א ספעלינג מיסטעק אדער אז איך בין נישט אזוי קלוג ווי מאוסטער אדער שלום דין, כ׳ברעך שוין פון די גערעדאכץ, האלט דיך צו די נושא.

[berlbalaguleh]

שבת אחים: לויט ווי איך זעה האסטו פארפאסט די נקודה וואס איך האב געוואלט ארויסברענגען. דוקא נישט איבער מיר פערזענליך און מיין לעוול פון עדיוקעישן. דאס אלעס איז נאר געברענגט געווארן כבדרך אגב. אז אפילו איינער ווי איך וועלכער האט נישט באקומען קיין קאלעדזש און גרעדיועיט סקול עדיוקעישן קען אויך ב"ה פונקציאנירן אין די היינטיגע וועלט. נאר די הויפט , נקודה איז אז, דער לעוול פון עקאנאמישע ערפאלג (סוקסעס, בלע"ז) האט גארנישט צו טון דירעקט אדער אומדירעקט מיט רעליגיע און איהר פראקטיס. נאר מיט דעם לעוול פון העכערע עדיוקעישן וואס מ'האט יא, אדער נישט באקומען אין די יונגע יארן. ווייל ס'זענען פארהאן (ב"ה) צענדליגער טויזנטער פראפעסיאנאלן וועלכע זענען 100% רעליגיעז. און זיי שטייען אויף א הויכע עקאנאמישע מדרגה. פון די אנדערע זייט זענען פארהאן זייער פיהל נישט רעליגיעזע מענטשן וועלכע זענען אין א שוואכע עקאנאמישע פאזיציע. פאר די איינציגע סיבה אז זיי האבן נישט באקומען א צופרידנשטעללנדן העכערן עדיוקעישן...!

[שבת אחים]

שבת אחים: לויט ווי איך זעה האסטו פארפאסט די נקודה וואס איך האב געוואלט ארויסברענגען. דוקא נישט איבער מיר פערזענליך און מיין לעוול פון עדיוקעישן. דאס אלעס איז נאר געברענגט געווארן כבדרך אגב. אז אפילו איינער ווי איך וועלכער האט נישט באקומען קיין קאלעדזש און גרעדיועיט סקול עדיוקעישן קען אויך ב"ה פונקציאנירן אין די היינטיגע וועלט. נאר די הויפט , נקודה איז אז, דער לעוול פון עקאנאמישע ערפאלג (סוקסעס, בלע"ז) האט גארנישט צו טון דירעקט אדער אומדירעקט מיט רעליגיע און איהר פראקטיס. נאר מיט דעם לעוול פון העכערע עדיוקעישן וואס מ'האט יא, אדער נישט באקומען אין די יונגע יארן. ווייל ס'זענען פארהאן (ב"ה) צענדליגער טויזנטער פראפעסיאנאלן וועלכע זענען 100% רעליגיעז. און זיי שטייען אויף א הויכע עקאנאמישע מדרגה. פון די אנדערע זייט זענען פארהאן זייער פיהל נישט רעליגיעזע מענטשן וועלכע זענען אין א שוואכע עקאנאמישע פאזיציע. פאר די איינציגע סיבה אז זיי האבן נישט באקומען א צופרידנשטעללנדן העכערן עדיוקעישן...!

רבש״ע! אוואדי איז דא רעליגעזע מענטשען וואס זענען רייך און האבן שיין פרנסה. זיכער אזוי! אבער נישט אזוי קוקט מען אויף סטאטיסטיקס. רוב חרדישע אידן זענען ארימלייט! רוב פרייע אידן האבן שיין פרנסה. סאיז דא דאטא אויף דעם. דו כאפטס זיך אן אויף יחידים און אינדיווידזשיולס וואס האבן פונקט מצליח געוועהן. רוב חרדים מוטשענען זיך מוראדיג שטארק, און כמעט פאר א יעדען דארף מען גיין שנארען ווען זיי מאכן חתונה.

נעקסט קעיס.