הרב דר. אהרן טווערסקי נעמט זיך אהן פאר זיינע ברודער

[אייז קריעם]

געב פאר איין פרייע יוד 10 קינדער, לאמיר זעהן צו מ'וועט נישט דארפן שנארערן

[שבת אחים]

געב פאר איין פרייע יוד 10 קינדער, לאמיר זעהן צו מ'וועט נישט דארפן שנארערן

כבין נישט אזוי זיכער. לכאורה יא, א עוורידזש פרייע איד אין אמעריקע פארדינט מסתם פיר הונדרעט טויזנט דאללער אדער מעהר א יאר וואס דאס איז לכאורה גענוג צו לעבן מיט 10 קינדער, אדער אפשר נישט?, כ׳ווייס נישט.

די ארגיומענט דא איז נישט ממש וועמנס לעבן קומט אויס בעסער. די ארגעימענט איז אויב געט מען פארן קינד א ״סעקיולער עדזשיוקעישאן״ צי ער וועט קענען מיט די דעגרי פארדינען מעהר געלט א יאר. איך זאג אז יא והא ראי׳ די פרייע און מאדערענע וואס האבן א דעגרי פארדינען אסאך אסאך מעהר ווי די גאר פרומע חסידים וואס געבן נישט קיין עדזשיוקעישאן, די עוורידזש פרומע איד איז א ארימאן אפילו ער האט נאר איין קינד, כ״ש אז ער האט נאך א שטוב מיט קינדער איז ער ממש אויף געהאקטע צרות ווידער די עוורידש פרייע אידן זענען ממש די גרעסטע עשורים אין אמעריקע. קוק אויף די עוורידזש אינקאום פון די פרייע אידן און דערנאך גלייך עס צו צו די אינקאום פון די חסידים, פאר די קאלקאלעישאן פון אסאך קינדער.

די lack of education איז לכאורה א דירעקטע תוצאה פון נישט עדיוקירן די קינדער...



איז אפשר טאקע זאל מען נישט מאכן אזויפיל קינדער? להלכה דארף מען נאר האבן א יונגל מיט א מיידל אדער לויט די אנדערע שיטה צוויי יונגלעך און צוויי מיידלעך צו יוצא זיין די מצוה פון פרי ורבי׳, בקיצור פיר קינדער איז גענוג.

[אייז קריעם]

1. די עוורידש פרייע יוד מאכט נישט קיין 400,000. אפילו אויב זיין ווייב ארבעט. מיין פאך איז פיינענשיל סערוויסעס סאו איך ווייס דאס מתוך נסיון.

2. די ארומע פרימע האבן א ברירה זיך צו לערנען א פאך-זיי ווילן פשוט נישט. די ווילסט זיי צווינגען צו מאכן געלט? It doesn't begin to make sense.

א בעל בתישער מענטש האט היינט א פראבלעם מיט שידוכים. וואס א גרעסערע לא יצלח אלס שענערע שידוכים טיט מען. Again מתוך נסיון.

[קורקלענד]

די פרייע און מאדערענע וואס האבן א דעגרי פארדינען אסאך אסאך מעהר ווי די גאר פרומע חסידים וואס געבן נישט קיין עדזשיוקעישאן, די עוורידזש פרומע איד איז א ארימאן אפילו ער האט נאר איין קינד, כ״ש אז ער האט נאך א שטוב מיט קינדער איז ער ממש אויף געהאקטע צרות ווידער די עוורידש פרייע אידן זענען ממש די גרעסטע עשורים אין אמעריקע. קוק אויף די עוורידזש אינקאום פון די פרייע אידן און דערנאך גלייך עס צו צו די אינקאום פון די חסידים, פאר די קאלקאלעישאן פון אסאך קינדער.

איר רעכענט פארן צאלן פאר די חובות וואס ער האט זיך אנגעזאמעלט דורכאויס זיינע יארן פון שטודירן אדער נאך דעם?

[שבת אחים]

סאיז אזוי גרינג צו גיין לערנען א פאך ווען מהאט חתונה ביי די אכצען און מהאט גלייך קינדער? איך האב עס נישט געקענט טוהן אפילו כוואלט געוואלט שטארק איך האב געהאט א דזשאב און געדארפט ברענגן פרנסה, סאיז געוועהן אוממעגליך.

[שבת אחים]

די פרייע און מאדערענע וואס האבן א דעגרי פארדינען אסאך אסאך מעהר ווי די גאר פרומע חסידים וואס געבן נישט קיין עדזשיוקעישאן, די עוורידזש פרומע איד איז א ארימאן אפילו ער האט נאר איין קינד, כ״ש אז ער האט נאך א שטוב מיט קינדער איז ער ממש אויף געהאקטע צרות ווידער די עוורידש פרייע אידן זענען ממש די גרעסטע עשורים אין אמעריקע. קוק אויף די עוורידזש אינקאום פון די פרייע אידן און דערנאך גלייך עס צו צו די אינקאום פון די חסידים, פאר די קאלקאלעישאן פון אסאך קינדער.

איר רעכענט פארן צאלן פאר די חובות וואס ער האט זיך אנגעזאמעלט דורכאויס זיינע יארן פון שטודירן אדער נאך דעם?

די פרייע אידן האבן דאך נאר צוויי דריי קינדער קענען זיי אוועקלייגן געלט פון אלץ קליין קינד פאר א קאלעדזש פאונד. די פרייע אידן אין מאנהעטן האבן געוונטליך נישט קיין חובות פאר קיין קאלעדזש, די עלטער באבע לייגט אוועק ׳מעות קדימה׳ פארדעם נאך פאר זיי זענען געבוירן. די נייע אידישע רוסישע עולים אדער אונז חסידים האבן חובות פאר קאלעדזש ווייל אונזער זיידעס און באבעס האבן נישט געלייגט קיין דגוש פארדעם און נישט געהאט קיין געלט פאר די שטותים.

[ברוך שפינוזה]

אדער לויט די אנדערע שיטה צוויי יונגלעך און צוויי מיידלעך צו יוצא זיין די מצוה פון פרי ורבי׳, בקיצור פיר קינדער איז גענוג.

ווער האלט אזוי?

[berlbalaguleh]

סאיז אזוי גרינג צו גיין לערנען א פאך ווען מהאט חתונה ביי די אכצען און מהאט גלייך קינדער? איך האב עס נישט געקענט טוהן אפילו כוואלט געוואלט שטארק איך האב געהאט א דזשאב און געדארפט ברענגן פרנסה, סאיז געוועהן אוממעגליך.

שבת אחים: ביי דיר איז עס געווען (כדבריך) א מער פונדאמענטאלע פראבלעם. ס'האט דיר געפעלט א גוטע עלעמענטארע עדיוקעישן אלס הכנה/בעקגראונד צו נעמען א העכערע עדיוקעישן. דער הויפט פאקטאר דא איז נישט געווען צייט (ווען צו נעמען העכערע בילדונג) נאר נישט האבן א גוטע באזע/צוגרייטונג. אפילו דו וואלסט שוין געטראפן די צייט. אבער מיט גאר א שטארקן רצון און אמביציע צו זיין סוקסעספול, וואלסטו געקענט נעמען רימידיעל קאורסעס אין בעיסיק ענגליש, מעטה, געאגראפיע און סאוש'ל סטאדיעס. היינט איז דא קאורסעס פאר אלע סאבדזשעקטס און אויף אלע לעווללס....!

אנטשולדיג אז איך צוקלאפ דיר אזוי שטארק דיין עגא...!)

[berlbalaguleh]

די פרייע און מאדערענע וואס האבן א דעגרי פארדינען אסאך אסאך מעהר ווי די גאר פרומע חסידים וואס געבן נישט קיין עדזשיוקעישאן, די עוורידזש פרומע איד איז א ארימאן אפילו ער האט נאר איין קינד, כ״ש אז ער האט נאך א שטוב מיט קינדער איז ער ממש אויף געהאקטע צרות ווידער די עוורידש פרייע אידן זענען ממש די גרעסטע עשורים אין אמעריקע. קוק אויף די עוורידזש אינקאום פון די פרייע אידן און דערנאך גלייך עס צו צו די אינקאום פון די חסידים, פאר די קאלקאלעישאן פון אסאך קינדער.

איר רעכענט פארן צאלן פאר די חובות וואס ער האט זיך אנגעזאמעלט דורכאויס זיינע יארן פון שטודירן אדער נאך דעם?

די פרייע אידן האבן דאך נאר צוויי דריי קינדער קענען זיי אוועקלייגן געלט פון אלץ קליין קינד פאר א קאלעדזש פאונד. די פרייע אידן אין מאנהעטן האבן געוונטליך נישט קיין חובות פאר קיין קאלעדזש, די עלטער באבע לייגט אוועק ׳מעות קדימה׳ פארדעם נאך פאר זיי זענען געבוירן. די נייע אידישע רוסישע עולים אדער אונז חסידים האבן חובות פאר קאלעדזש ווייל אונזער זיידעס און באבעס האבן נישט געלייגט קיין דגוש פארדעם און נישט געהאט קיין געלט פאר די שטותים.

שבת אחים: לאמיר מאכן נאך איין באמערקונג: די נייע רוסישע עולים (2'טע דור) אלס קלאס, האבן זיך פיין אריינגעדרייט אין די וועלט פון ביזנעס און פראפעסיעס מיט קאלעדזש און גרעדיועיט סקול דעגריעס...!

[אישתישבי]

דער עיקר ליצנות פין א בריוו פין א ד"ר אז מען ברויך נישט קיין בעסערע ענגליש עדיוקעישן איז מרפסן איגרי און ווייזט אויף חרידישע איגנארענץ. פארוואס?

מה נפשך, איז עדיוקעישן גארנישט, איז וואס ברענגט איר מיר א ראי' פין א ד"ר וואס זיין גאנצע מעלה איז אז ער האט א סעקולארע עדיוקעישן?

ווי אזוי וואלט א לץ געזאגט? מען ברויך מאכען אלע אונזערע קינדער דאקטוירים, ווייל אויב נישט, ווער וועט שרייבען א בריוו פאר אונזערע אייניקלעך אז מען ברויך נישט קיין עדיוקעישן?

איי איי איי, חריידיזים במילואה, מען רעספעקטירט א היימישער ד"ר וואס איז געגאנגען אין קאלעדזש, עד כדי כך, אז ווען ער זאגט אז מען ברויך נישט מאכען אונזערע קינדער דאקטוירים, נעמט מען עס אהן פאר גוט געלט.

הא גופא אז מען האט די העזה צו מאכען פון אונז פאטאש אזוי ווייט, אהן מורא האבען פין אונזער רעספאנס, ווייזט ווי אונטערדריקט אונז זענען פין די יושבי חושך.

דריקט נאך אפאר סמארט קארטלעך, און דער אויבערשטער וועט העלפען, און אראפ נעמען די חרון אף.

[וואלווי]

אונזער חינוך ציעלט ארויסצוגעבען אזא מאדע פערזאנא וועלכער איז:

א גוטער מאן,
א גוטער טאטע,

וואס עפעס? ס'האט מיט "אונזער" מוסדות החינוך? גוטע מענער, גוטע טאטעס, און גוטע מענטשען בכלל איז נאר דא ביי ארטאדאקסישע יודען אדער ביי יודען בכלל?

ס'דא שלעכטע מענטשען איבעראל און גוטע מענטשען איבעראל, יודען און גויים צוגלייך, פרום צו נישט פרום, ארים צו רייך, נישט קיין חילוק די עטנישע פאלק און נישט קיין חילוק צו מ'איז געגאנגענען אין א בית חינוך. גוטסקייט לערנט מען זיך נישט אין קיין מוסד נאר פון די שטוב, און אויך נאר דעמאלטס אויב מ'איז טאקע א גוטער אדער מ'ארבעט אויף זיך צו ווערען א גוטער.

האט אסאך קינדער אויב ער קען,

OMG - ווי שבת האט שוין באמערקט. זייט ווען איז האקען קינדער א גוטע זאך? ס'איז א פיינע ענין אויב מ'קען עס דערהייבען. ב"ה היינט איז דער עולם אביסעל אראפ פון בוים און געווארען מער רעאליסטיש דערוועגען, אבער נאך אלס נישט גענוג. ס'דא עפעס אן ענין צו גיין מיט'ן קאפ אין וואנט און זיך כאפען אז ס'איז צרות נאך א הויפן קינדער? עקרי הלכה לחוד והשקפה לחוד. צו יוצא זיין שולחן ערוך איז איין זאך און צו זיין א חסיד לפנים משורת הדין איז א צווייטע זאך. פונקט פארקערט, כמעט קיין איין פאר פאלק איז נישט געהעריג אנגעגרייט פון א אמת'ן פסייקאלאדזשיקעל שטאנדפונקט צום לעבן נאך די חתונה, וואס מ'לערנט שוין יא איז עפ"ר אביסל השקפה אבער ווייט צו ווייניג וואס מיינט די ערענסטקייט פון באמת פירן א שטוב מיט א שלום בית, און ח"ו אז מ'ברענגט ארויס די מציאות פון האבן קינדער פון א וועלטליכע שטאנדפונקט. ווען איינער האט א הארץ קאנדישען ל"ע באפעלט די תורה צו גיין צו א דאקטער און נישט זיין א לא תעמוד על דם רעך. השקפה איז זייער א פיינע זאך אבער די עיקר וואס אונזער חינוך פארפעלט איז די פיקוח נפש'דיגע מציאות פון האקן קינדער רעכטס און לינקס לכתחילה און שפעטער לויפען זיכען הילף.

דאווענט דריי מאהל א טאג,
איז קובע עיתים לתורה,
היט שבת מיט רגשי קודש,

גערעכט. דאס אפשר קען זיין די איינציגסטע זאך וואס האט מיט "פרומע" חינוך, ווייל צו זיין פרום און ערליך פארלאנגט זיך א פרומע חינוך. אבער אזוי פריער דערמאנט די חינוך העלפט על פי רוב נאר אז מ'זעט עס אין שטוב אויך, אבער אה"נ, צו זיין אן ערליכע יוד דארף מען האבן אן ערליכע יודישע חינוך.

מאכט פרנסה בהיתר ובכבוד,

אנטשולדיגס, אבער אזוי ווי אנדערע האבן שוין דערמאנט, איפכא מיסתברא. וואס? ווען? ווי? בחורים וואס לערנען נישט וואלט מען אויפ'ן פלאץ געדארפט שיקען ארבעטען עד כדי כך אז ס'זאל זיין אן עקסעפטעד נארם אזוי ווי ס'איז אמאל געווען, אז זיי וועלען נאך קובע עתים זיין און זיך פירן ווי ערליכע מענטשען וועט זיין א גרויסע טובה פאר זיי. מי יתן אז דאס זאל זיין איינגעפירט געהעריג און מ'זאל זיך נישט דארפען שעמען דערמיט. אז מ'וועט מחזיר זיין עטרה ליושנה וועט זיין נישט נאר אז דאס נישט "זיצען אין די מוסדות החינוך" וועט זיי נישט שאטן און באגראבען זייער מענטשהייט, נאר דעמאלטס וועלען זיי קענען ברענגען פרנסה בדרך כבוד.

און דאס איז געזאגט געווארן פאר בחורים, וואס טוט זיך אבער מיט דעם שגעון וואס הייסט כולל וואס אונזער חינוך לויפט אויף. דאס איז רצחת גם ירשת פון אונזער לעבן, נישט גענוג אז אונזערע מוסדות געבן אונז נישט א געלעגענהייט צו האבן פרנסה, קומען זיי נאך און שטיצען א גייסט צו דערשטיקען די דורך שניטליכער יונגערמאן יארן נאך די חתונה אויך כידוע, אז ער זאל לעבן נישט בהיתר און נישט בכבוד, ועל כולם אן קיין פרנסה סוף טאג.

לערנט מיט זיינע קינדער,

א דאנק פאר די נייע קוואליפיקעשען צו זיין א מלמד אז מ'דארף זיך אויסקענען מיט מייקראסטפט ווארד כדי צו קענען אהיים שיקען די צעטלעך סוף וואך און צירוק ברענגען אז טאטי האט געלערענט מיט מושי.

ייש"כ מוסדות החינוך!...

מאכט חתונה קינדער, און גיט זיך אפ מיט זיי נאכהער,

יא יא. נאכדעם וואס מ'האט ארויסגעטראסקעט א דאזען קינדער אויפ'ן גאס בעירום וחוסר כל אן קיין פרנסה בכלל צו קענען שטיין אויף די אייגענע פיס איז מען מזכה די עלטערען צו חתונה מאכן די דאזען פלאס קינדער און זיך אפגעבען מיט זיי נאכהער העלפען צאלן רענט און ווערען באגליקט מיט אנגעשטרענגטע געזונט.

פשיהה! שטעל דיך פאר, אן אונזער מוסדות החינוך סיסטעם וואס פארא טעם וואלט דען געהאט דאס לעבען?...

געבט צדקה,
טוט חסד,

ווייטער אמת אז פרומע יודען געבען זייער אסאך צדקה און טוען אסאך חסד. אבער דאס האט אויך מיט דער געזעלשאפט און וואס מ'זעהט צו אינדערהיים. און נאכמער, טוען חסד און געבען צדקה האט גארנישט צו טוהן מיט פערזענליכע מידות און גוטסקייט, מ'קען זיין די זעלבע מינוט אנגעפילט מיט שלעכטסקייט אויך.

אבער ס'איז דאך א גוטע זאך וואס יודען זענען געשאנקען מיט, זיי זענען נתבעים ונותנים און מ'דארף געבען קרעדיט where it's due.

ועוד.

whatever that means

וועלכער נאך מוסד קאללעדש,יוניווערסיטי, לאו סקול, מעדיקל סקול האט דאס אינזינען?

סך הכל, generally speaking קיינער זאגט נישט אז אונז האבן שוואכע מוסדות החינוך, אבער מיט מענטשהייט האט עס זילטש. די סיבה איז ווייל א מוסד החינוך געט נישט צו צום פערזענליכקייט פונ'ם מענטש בכלל און רוב פון די זאכען וואס די רעכענסט אויס איז פערסאנעליטי טרעיטס נישט קוואליטי פון די מוסד. ר' אהרן טווערסקי זאל נישט זיין קיין איפכא מיסתברא ווייל ער און זיינע ברידערס האבען געמאכט א קעריער און זענען געווארן עדיוקעטעד פון קאלעדזשעס און יונעווערסיטי און זייער פערסאנעלטי קומט נישט פון מוסדות בכלל. ס'קומט פון דערהיים אדער פון זייער היומעניסטיק ערליכקייט, אדער ווי אזוי מ'זאל עס נאר אנרופען. אונזער יודישע חינוך סיסטעם העלפט אונז נישט צו שטארק אויף פערסאנעלעטי אדער פרנסה, ווייל אן עדיוקענשינעל אינסטיטושען העלפט נישט אויף דעם. וואס העלפט יא א יודישע חינוך? אויף יודישקייט און דרך התורה, ענד דעטס אבאוט איט.

[קורקלענד]

די פרייע אידן האבן דאך נאר צוויי דריי קינדער קענען זיי אוועקלייגן געלט פון אלץ קליין קינד פאר א קאלעדזש פאונד. די פרייע אידן אין מאנהעטן האבן געוונטליך נישט קיין חובות פאר קיין קאלעדזש, די עלטער באבע לייגט אוועק ׳מעות קדימה׳ פארדעם נאך פאר זיי זענען געבוירן. די נייע אידישע רוסישע עולים אדער אונז חסידים האבן חובות פאר קאלעדזש ווייל אונזער זיידעס און באבעס האבן נישט געלייגט קיין דגוש פארדעם און נישט געהאט קיין געלט פאר די שטותים.

אונז ליידער האבן נישט די אוועקגעלייגטע קאסע פון די עלטער באבע דעריבער וועלן מיר זיך דארפן אנבארגן, וואס וועט גורם זיין גרויסע צינזן, און קליינע רווחים......... ממילא איז אייער לעזונג נישט קיין קאָנקרעטע פאר אונזער געזעלשאפט.

[אישתישבי]

א בעל בתישער מענטש האט היינט א פראבלעם מיט שידוכים. וואס א גרעסערע לא יצלח אלס שענערע שידוכים טיט מען. Again מתוך נסיון.

האסט געטוהן גאר שיינע שידוכים הייסט עס?

[תורה ומדע]

גוטער פאינט אינעם היינטיגען וואל סטריט דזשורנעל. אויב די סטעיט וויל זיך אריינמישען וועלען זיי מוזען געבען $14000 א קינד. נישט קיין שלעכטער איידיע און סאלושען פאר די טואישען קריזיס.
https://www.wsj.com/articles/new-yorks- ... 1516320189

[תורה ומדע]

https://www.dentons.com/en/avi-schick
זעהט אויס אן איש מכובד

[שמערל]

אבי שיק איז א באצאלטער איינגעשטעלטער ביי PEARLS.

[berlbalaguleh]

דער עיקר ליצנות פין א בריוו פין א ד"ר אז מען ברויך נישט קיין בעסערע ענגליש עדיוקעישן איז מרפסן איגרי און ווייזט אויף חרידישע איגנארענץ. פארוואס?

מה נפשך, איז עדיוקעישן גארנישט, איז וואס ברענגט איר מיר א ראי' פין א ד"ר וואס זיין גאנצע מעלה איז אז ער האט א סעקולארע עדיוקעישן?

ווי אזוי וואלט א לץ געזאגט? מען ברויך מאכען אלע אונזערע קינדער דאקטוירים, ווייל אויב נישט, ווער וועט שרייבען א בריוו פאר אונזערע אייניקלעך אז מען ברויך נישט קיין עדיוקעישן?

איי איי איי, חריידיזים במילואה, מען רעספעקטירט א היימישער ד"ר וואס איז געגאנגען אין קאלעדזש, עד כדי כך, אז ווען ער זאגט אז מען ברויך נישט מאכען אונזערע קינדער דאקטוירים, נעמט מען עס אהן פאר גוט געלט.

הא גופא אז מען האט די העזה צו מאכען פון אונז פאטאש אזוי ווייט, אהן מורא האבען פין אונזער רעספאנס, ווייזט ווי אונטערדריקט אונז זענען פין די יושבי חושך.

דריקט נאך אפאר סמארט קארטלעך, און דער אויבערשטער וועט העלפען, און אראפ נעמען די חרון אף.

אישתישבי: איךבין נישט אינגאנצן מסכים מיט דיר. אמאל קען זיין די עדות'שאפט פון א דאקטער וואס האט עס שוין געמאכט. און ער איז אנגעקומען. און ער זאגט אז ס'פעהלט נישט אויס די הויכע עדיוקעישן פאר הצלחה אין לעבן, דארף מען איהם גלייבן...!

[berlbalaguleh]

אבי שיק איז א באצאלטער איינגעשטעלטער ביי PEARLS.

שמערל: וואסי א חילוק...?! ער רעדט צו די זאך. ער זאגט עפעס וואס איז לטובתינו. די הנהלת הישיבות וועללן זיך זיכער צו כאפן דערצו. כ'האב מורא אז זיי וועללן נאך איינגיין אויף א פולל עדיקעישן פאר די חסיד'ישע קינדער און בחורים. דו קענסט מאלטיפללייען וויפיל $1,400 טיימס 150 איז...?! אפילו סאטמאר. ערשט סאטמאר וועללן אריינהייבן פערצן אלפים א יאר לויט די קאפצאל פון די תלמידים ותלמידות. א פאר מנהלים אין אפיס פלאנירן שוין זייערע וואקאציעס און די אייניקלעך'ס חתונות אויף דעם חשבון...!

[אישתישבי]

ר' בערל

איך גלייב אים, עס פעלט נישט אויס זיין עדיוקעישן, נעם עס אוועק פין אים, בלייבט א שוטה פין די ערשטער קלאס וואס קיינער הערט נישט אויס זיין אלף בית.

[החוקר]

דו קענסט מאלטיפלליען וויפיל $1,400 טיימס 150 איז...?! אפילו סאטמאר. ערשט סאטמאר וועללן אריינהייבן פערצן אלפים א יאר לויט די קאפצאל פון די תלמידים ותלמידות. א פאר מנהלים אין אפיס פלאנירן שוין זייערע וואקאציעס און די אייניקלעך'ס חתונות אויף דעם חשבון...!

בערל, אין וועלכע שטאט פירסטו אן אוטובוס? ביי דיר אין שטאט איז די קאפצאל אין סאטמאר נאר 10 תלמידים???

[berlbalaguleh]

החוקר: דו ביסט טאקע א חוקר. אבער דו האסט פארזעהן פשוט פשט. דא רעדט מען פון צוויי אנדערע ישיבות. איך האב אנגעכאפט א קליינע ישיבה פון 150 תלמידים. וואס אפילו ביי זיי איז $1,400 פאר א יעדן תלמיד א סכום הגון. און כש"כ סאטמאר. זיי מדייק. איך האב געזאגט לויט די קאפצאל פון זייערע תלמידים ותלמידות. די ערשטע נאמבער גייט נישט ארויף אויף זיי. ווי גייט נאר דער אויסדרוק אין די גמ'..."אגף חורפיה משבשתא"...!

איך האף אז דיינע איבריגע חקירות סיי אין די גמרא און סיי סייענס אדער עקאנאמיע זענען מער גרונטליך...ואיתך הסליחה...!

[תורה ומדע]

אבי שיק איז א באצאלטער איינגעשטעלטער ביי PEARLS.

שמערל: וואסי א חילוק...?! ער רעדט צו די זאך. ער זאגט עפעס וואס איז לטובתינו. די הנהלת הישיבות וועללן זיך זיכער צו כאפן דערצו. כ'האב מורא אז זיי וועללן נאך איינגיין אויף א פולל עדיקעישן פאר די חסיד'ישע קינדער און בחורים. דו קענסט מאלטיפללייען וויפיל $1,400 טיימס 150 איז...?! אפילו סאטמאר. ערשט סאטמאר וועללן אריינהייבן פערצן אלפים א יאר לויט די קאפצאל פון די תלמידים ותלמידות. א פאר מנהלים אין אפיס פלאנירן שוין זייערע וואקאציעס און די אייניקלעך'ס חתונות אויף דעם חשבון...!

ער זאגט 14,000 ניט 1,400…

[[NAMELESS]]

גוטער פאינט אינעם היינטיגען וואל סטריט דזשורנעל. אויב די סטעיט וויל זיך אריינמישען וועלען זיי מוזען געבען $14000 א קינד. נישט קיין שלעכטער איידיע און סאלושען פאר די טואישען קריזיס.
https://www.wsj.com/articles/new-yorks- ... 1516320189

דאכצעך עזרא פריעדלענדער האט דאס לכתחילה גע'טענה'ט צו נפתלי מאסטער.