שיטות בהנהגת העולם, און וועלכע שטימט מיט די תורה (אפגעטיילט)

[וואלווי]

איז ווי איז די שיעור? ווען די זעסט מענטשען אויס גיין פאר הונגער? ווען מענטשען זענען נאר קאלט אין די ווינטער? קינדער, וועטעראנס, סיניארס?

אלא מאי, ליבערטעריענס פארשטייען אויך צו נעמען פון פארמעגליכע און געבען פאר ארימע, נאר זיי שטרייכען די ליניע ערגעץ אנדערש ווי היומעניסטס אבער טוהן די זעלב.

[רביה''ק זי''ע]

איז ווי איז די שיעור? ווען די זעסט מענטשען אויס גיין פאר הונגער? ווען מענטשען זענען נאר קאלט אין די ווינטער? קינדער, וועטעראנס, סיניארס?

אלא מאי, ליבערטעריענס פארשטייען אויך צו נעמען פון פארמעגליכע און געבען פאר ארימע, נאר זיי שטרייכען די ליניע ערגעץ אנדערש ווי היומעניסטס אבער טוהן די זעלב.

זיי גיבן פון זייער אייגן געלט, און זיי פאנדרעיזן. זיי וועלן נישט צווינגען אנדערע מענטשן.

[וואלווי]

איז ווי איז די שיעור? ווען די זעסט מענטשען אויס גיין פאר הונגער? ווען מענטשען זענען נאר קאלט אין די ווינטער? קינדער, וועטעראנס, סיניארס?

אלא מאי, ליבערטעריענס פארשטייען אויך צו נעמען פון פארמעגליכע און געבען פאר ארימע, נאר זיי שטרייכען די ליניע ערגעץ אנדערש ווי היומעניסטס אבער טוהן די זעלב.

זיי גיבן פון זייער אייגן געלט, און זיי פאנדרעיזן.

נאכאמאל, דאס מיינט ווייטער אין אנדערע ווערטער נעמען פון איינעם און אוועקגעגעבן פאר א צוויטען. וואס דען מיינט פאנדרעיזן? איך פארשטיי ס'מיינט נישט געצווינגען, אבער אז מענטשען וועלען אויסגיין פון הינגער און די פאטענציענאלע דאנארס וועלען פארשטאפן די אויערען, וואס וועלען די ליבערטעריענס דעמאלטס טוהן? זיך האלטן צו אידילאגיע און לאזען אייגענע מענטשען שטארבן? אדער דא וועט מען שוין צווינגען באופן טעקס וכדומה.

[שבת אחים]

סאיז דא אסאך צוצולייגן צו דעם שמועס.

קודם כל געבן פאר די ארימע הייסט נישט געבן פאר יענעם בכלל. סאיז פונקט ווי אריינצאלן סאושעל סעקיורטי. סאיז פאר זיך אליינס...! ווייל קיינער וויל ח״ו נישט לעבן און אויפוואקסן קינדער אין א לאנד ווי מ׳געט נישט די ארימע די מינימיום איבער צולעבן. יעדער וויל האבן די סעקיורטי אז ח״ו ער אדער זיינע קינדער פארלירן די פרנסה זאל די גאווערמענט מאכן זיכער אז דער יעניגער מיט זיין משפחה הונגערן נישט. דעס איז א ״אינשארענס״ פאר זיך זעלבסט...

ווי אויך וויל קיינער נישט לעבן אין אזא לאנד וואס מענטשען הונגערן, איך דארף אייך נישט מסביר זיין וויאזוי סקוקט אויס די קוואלטי אף לייף אין לענדער ווי קינדער הונגערן. וויפל קריים און מחלות דאס ברענגט. פאר ווער ס׳וויל זעהן וויאזוי לענדער קוקן אויס ווי די גאווערמענט העלפט נישט די בירגער איז מכובד אראפצופארן צו אלע לענדער און קוקן וויאזוי ס׳קוקט אויס דארט.

סאיז נעריש צוזאגן אז אמריקע זאלן נישט געבן פאר זייערע אייגענע מענטשען קיין בעניפיטס, בשעת זיי שפענדן ביליאנען צן קאנטראלירן די וועלט מיט זייערע נערישע מלחמות יעדע צעהן יאר מיט א צווייטן. ווען אמעריקע גייט ווען נישט אין מלחמה די לעצטע פערציג יאר מיט קיינעם וואלטן זיי געקענט געבן א מיליאן דאללער פאר יעדער איינציגע בירגער יעדע פינף יאר.... מאכט די חשבונות...

רוב ציוויליזרטע וועלט פארשטייט אז א לאנד איז ווי איין גרויסע משפחה און איינער דארף זיך העלפן דעם צווייטן און צום סוף העלפט מען זיך אליינס what goes around comes around

[רביה''ק זי''ע]

אבער אז מענטשען וועלען אויסגיין פון הינגער און די פאטענציענאלע דאנארס וועלען פארשטאפן די אויערען, וואס וועלען די ליבערטעריענס דעמאלטס טוהן? זיך האלטן צו אידילאגיע און לאזען אייגענע מענטשען שטארבן? אדער דא וועט מען שוין צווינגען באופן טעקס וכדומה.

איך ווייס נישט וואס וועט דעמאלטס זיין, איך קען מיך אפילו נישט פארשטעלן וויאזוי ס'גייט אויסקוקן. וואס איז זיכער איז זיכער ווילאנג מ'קען זיך באגיין אן צווינגען איז בעסער אז ס'בלייבט אזוי.

[רביה''ק זי''ע]

סאיז נעריש צוזאגן אז אמריקע זאלן נישט געבן פאר זייערע אייגענע מענטשען קיין בעניפיטס, בשעת זיי שפענדן ביליאנען צן קאנטראלירן די וועלט מיט זייערע נערישע מלחמות יעדע צעהן יאר מיט א צווייטן. ווען אמעריקע גייט ווען נישט אין מלחמה די לעצטע פערציג יאר מיט קיינעם וואלטן זיי געקענט געבן א מיליאן דאללער פאר יעדער איינציגע בירגער יעדע פינף יאר.... מאכט די חשבונות...

מיט דעם האלט איך פונקט ווי דיר. נישט קיין מלחמות און נישט קיין בענעפיטס.

בד"ו, די גאנצע סאשעל סעקיורעטי איז א טפשות שאין כדוגמתו, פארוואס קען נישט יעדער איינער פאר זיך מאכן א ריטייערמענט פלען?

[שבת אחים]

סאיז נעריש צוזאגן אז אמריקע זאלן נישט געבן פאר זייערע אייגענע מענטשען קיין בעניפיטס, בשעת זיי שפענדן ביליאנען צן קאנטראלירן די וועלט מיט זייערע נערישע מלחמות יעדע צעהן יאר מיט א צווייטן. ווען אמעריקע גייט ווען נישט אין מלחמה די לעצטע פערציג יאר מיט קיינעם וואלטן זיי געקענט געבן א מיליאן דאללער פאר יעדער איינציגע בירגער יעדע פינף יאר.... מאכט די חשבונות...

מיט דעם האלט איך פונקט ווי דיר. נישט קיין מלחמות און נישט קיין בענעפיטס.

דו האלטס נישט אז דיין שיטה איז צי עקסטרעים?

1)צומאל מוז מען אבער גיין אין מלחמה ווען סאיז נישטא קיין אנדערע ברירה ווי למשל ביי די צווייטע וועלט קריג.

2)אויב ווילסטו למשל דיין לאנד זאל נישט געבן קיין בענפיטס פאר די ארימע גיי קודם קוקן וואס טוט זיך אין האיטי, דאמינקען ריפובליק אאז״וו. קליינע צוועלף יעריגע מיידלעך פארקויפן זיך אויף די גאסן פאר א שטיקל ברויט... פיצלע קינדער גייען ארום בארפיסיג אויף די גאסן לעכצען פאר א שטיקל ברויט און גייען ממש אויס פאר הונגער... טוה מיר א טובה... כבעט דיך? דו ווילסט לעבן אין אזא סאסייעטי?, איך נישט!

[רביה''ק זי''ע]

איך האלט נישט גארנישט, אדרבה, זאג דו מיר, דו האלטסט טאקע אז ס' וועט זיין אזוי געפערליך מיט ווייניגער מלחמות און ווייניגער בענעפיטס?

[שבת אחים]

איך האלט נישט גארנישט, אדרבה, זאג דו מיר, דו האלטסט טאקע אז ס' וועט זיין אזוי געפערליך מיט ווייניגער מלחמות און ווייניגער בענעפיטס?

בעניפיטס און ווייניגער מלחמות העלפן די אייגענע בירגער. קענסט מאכן א סייענטיפישע טעסט אויף דעם.

קוק אויף אלע לענדער וואס געבן בעניפיטס פאר זייערע בירגער- דערנאך קוק אויף זייער קוואלטי אף לייף. דערנאך קוק אין אלע לענדער ווי מגעט נישט, מקען קלאר זעהן אין וועלכע לענדער סאיז דא פראספערעטי.

קוק אויף אלע לענדער וואס זענען נישט געגעאנגען אין מלחמה נאר ממש ווען זיי האבן נישט געהאט קיין ברירה און קוק זייער סטאנדארט אף ליווינג. וויפל סאלדאטן זענען געהארגעט אדער פארוואונדערט געווארן פארצעטאל אין שווייץ, בעלגיע, פראנקרייך, האלאנד, שוועדן. ווס אמעריקע, ענגלאנד אין די לעצטע 200 יאר. וויפל האבן די בירגער געליטן ווייל סאיז געוועהן מלחמה צייטן?

אונז האמיר לעבעדיגע ביישפילן פון די לעצטע הונדרעטער יאהרן און מקען זיי אנאליזירן און שטודירן.

[וואלווי]

בד"ו, די גאנצע סאשעל סעקיורעטי איז א טפשות שאין כדוגמתו, פארוואס קען נישט יעדער איינער פאר זיך מאכן א ריטייערמענט פלען?

אדרבה, פון דעם סוגיא אליינס איז א ראי' אז מ'דארף יא "עפעס" א גאווערמענט אינוואלוומענט, אבער נישט צו פול. קוק צירוק ווי אזוי ס'האט אויסגעזען ביי די גרעיט דיפרעשאן ווען מענטשען זענען נישט "געצווינגען" געווען צו אראפ נעמען פון זייער געהאלט פאר די פיוטשאר. מ'איז געבליבן בעירום וחוסר כל און געהונגערט פשוטו כמשמעו. ס'געווען א חורבן איום ונורא א חרפה און א בושה פאר אזא פארגשריטענע לאנד. איז געקומען FDR און מתקן געווען די ניו דיעל, ס'איז טאקע היבש א דורכפאל, סיי ווייל ס'איז א פאנזי סקים ווייל די אייגענע געלט ווערט נישט אוועק געלייגט פאר זיך אליינס נאר ווערט תיכף גענוצט פאר א צווייטען, און סיי ווייל מ'קען עס נישט אינוועסטען אין בעסערע פלעצער אזוי ווי די ריפאבליקאנע שלאגען טאקע פאר. עכ"פ, זעט מען פון דעם אז אפילו ס'איז א דורכגעפוילטע סיסטעם, דאך וועט זיין א געוואלדיגע חורבן אויב די גאווערמענט וועט זיך נישט מיט "עפעס" אריינמישען און "צווינגען" די פאלק צו אוועק לייגן געלט פאר ריטייערמענט, הלואי אויף עפעס א קלוגערע און מער פראקטישער מהלך.

[החוקר]

אוי ווי אן אשכול קען פארפארן! הומעניזם סאשעליזם, קאפיטאליזם, אלעס פיין און וואויל, ווי קומט אבער איוואנקא אריין.

[געוואלדיג]

וואלווי: די תורה דארף נישט אונזער פארענטפערונג. אבער דער פאקט איז אז די ארבע מיתות בית דין זענען אין יענע צייטן באטראכט געווארן ווי די מערסטע היומאניסטישע. (Humane)...פאר ווער ס'איז נתחייב געווארן . אזוי ווי די גמ' זאגט אין מס' סנהדרין..."ברור לו מיתה יפה"...!

ס'ביי מיר כמעט א זיכערע זאך אז די חייבי מיתות בי"ד האבן געוואלט מ'זאל זיי 'הרג'נען, משום כמה טעמים.

טראכט אריין, וועלכע נארמאלע מענטש וואס רייכערט שבת און צוויי מענטשן קומען איהם זאגן "אז דו גייסט ווייטער רייכענען גייט מען דיך 'הרג'נען" און ער ווייסט אז זיי גייען עס טאקע טון, וועט נישט גלייך אפלאזן די ציגארעטל.
און דאכצעך מיר אז די הלכה איז אז ער דארף אויך ענטפערן "איך ווייס, אבער איך רייכער ווייטער".

רביה"ק זי"ע: אנטשוליגט. אבער דו מישט אויס צוויי מעשיות. דעיס וואס דו זאגסט אז ער דארף ענטפערן אז ער ווייסט אז ס'איז שבת און אז מ'טאר נישט רייכערן אום שבת. דאס איז א (פאלשע) מעשה'לע וואס מ'פארציילט אויפ'ן הייליגן בארדיטשעווער רב זצ"ל. אז ער איז אמאל שבת אינדערפריה געגאנגען אויפ'ן גאס צום ביהמ"ד ווען ער האט באגעגנט א פושע ישראל רייכערן א ציגארעטל. דער בארדיטשוב'ער רב האט איהם באגריסט מיט א ברייטן גוט שבת, און ער זאגט צו איהם..ר' איד, איהר ווייסט זיכער נישט אז היינט איז שבת . ענטפערט דער פארשוין. יא. רבי. איך ווייס אז היינט איז שבת...אבער איהר ווייסט זיכער נישט אז מ'טאר נישט רויכערן אום שבת...ניין. רבי. איך ווייס אז מ'טאר נישט רויכערן אום שבת...אפשר האט אייך דער דאקטער געזאגט אז ס'פעלט אויס צו רייכערן וועגן אייער געזונט...ניין. דער דאקטער האט מיר געזאגט אז רייכערן שאדט צו מיין געזונט. און דאך רייכער איך...! האט דער בערדיטשוב'ער רב אויפגעהויבן די הענט צום הימל און געזאגט..."רבוש"ע קוק וואספארא אמת'דיג פאלק דו האסט. איך געב איהם אריין פארשידענע תירוצים. און דער איד וויל נאר זאגן דעם אמת...! אבער אט די מעשה איז פאלש און שקר. ווייל ס'איז באוואוסט אז דער בארדיטשוב'ער רב איז געווען א גרויסער מוכיח. מ'האט איהם אפילו פארטריבן פון א שטאט (זעליחוב) ווייל ער האט זיי געזאגט צופיעהל מוסר...!

ר' בערל, פערצופאל איז רביה''ק יא גערעכט דא, יעדער חייבי מיתות מוז באקומען א התראה מיט די פונקטליכע עבירה און וועלכע פון די ד' מיתות בי''ד מען ווערט געשטראפט אויך דעם, און ער דארף ענטפערן אעפ''כ.

[אונטער חכם]

סאיז דא אסאך צוצולייגן צו דעם שמועס.

קודם כל געבן פאר די ארימע הייסט נישט געבן פאר יענעם בכלל. סאיז פונקט ווי אריינצאלן סאושעל סעקיורטי. סאיז פאר זיך אליינס...! ווייל קיינער וויל ח״ו נישט לעבן און אויפוואקסן קינדער אין א לאנד ווי מ׳געט נישט די ארימע די מינימיום איבער צולעבן. יעדער וויל האבן די סעקיורטי אז ח״ו ער אדער זיינע קינדער פארלירן די פרנסה זאל די גאווערמענט מאכן זיכער אז דער יעניגער מיט זיין משפחה הונגערן נישט. דעס איז א ״אינשארענס״ פאר זיך זעלבסט...

ווי אויך וויל קיינער נישט לעבן אין אזא לאנד וואס מענטשען הונגערן, איך דארף אייך נישט מסביר זיין וויאזוי סקוקט אויס די קוואלטי אף לייף אין לענדער ווי קינדער הונגערן. וויפל קריים און מחלות דאס ברענגט. פאר ווער ס׳וויל זעהן וויאזוי לענדער קוקן אויס ווי די גאווערמענט העלפט נישט די בירגער איז מכובד אראפצופארן צו אלע לענדער און קוקן וויאזוי ס׳קוקט אויס דארט.

ווען מען רעדט פון געלט איז עס סאך מער פון דעם וויבאלד די גאנצע זאך אז דער רייכער האט זיין געלט און מען קען עס נישט צונעמען פון אים קומט דאך פונעם געזעץ וואס די רעגירונג האט געמאכט און די רעגירונג איז דאך די מענטשהייט אין א דעמאקראטישע לאנד קומט אויס אז באמת וואלט די גאנצע געלט אין לאנד געדארפט געהערן פאר די גאנצע באפעלקערונג אייניג נאר למעשה איז דא אן הסכמה פון די באפעלקערונג אין רוב לענדער היינט אז פולשטענדיגע קאמוניזם איז נישט גוט פאר קיינעם און עס לוינט זיך פשוט נישט פאר די ארימע אויך נישט און די רעכטע ווילן טענה'ן אז מער קאפיטאליזם איז גאר בעסער פאר יעדן.

פארשטייט זיך אז לויט די ליבערטעריען שיטה אז די וועלט קען זיך פירן אהן קיין רעגירונג איז די טענה נישט אמת אבער ווילאנג מען האלט אז עס דארף זיין א רעגירונג כדאי דאס מענטשהייט זאל זיך פירן ביושר ובצדק האט א מענטש נישט קיין אייגענע רעכט אויף זיין געלט וויבאלד אהן די רעגירונג וואלט ער נישט געקענט האלטן זיין געלט.

[אונטער חכם]

סאיז נעריש צוזאגן אז אמריקע זאלן נישט געבן פאר זייערע אייגענע מענטשען קיין בעניפיטס, בשעת זיי שפענדן ביליאנען צן קאנטראלירן די וועלט מיט זייערע נערישע מלחמות יעדע צעהן יאר מיט א צווייטן. ווען אמעריקע גייט ווען נישט אין מלחמה די לעצטע פערציג יאר מיט קיינעם וואלטן זיי געקענט געבן א מיליאן דאללער פאר יעדער איינציגע בירגער יעדע פינף יאר.... מאכט די חשבונות...

נו , וואו זענען די מיליאן דאלער פער בירגער אין דייטשלאנד אדער שווייץ ועוד.

[berlbalaguleh]

אונטער חכם: ווען א יעדער בירגער זאלל האבן א מיליאן דאללער א יעדע פינף יאר, וואלט די אינפלאציע ראטע געווען אזוי הויעך, אז דו וואלסט אויסגעקטנ'ט כמעט דיין גאנצע געלט נאר גייענדיג אין גראסערי (נישט אין בינגא) שאפינג...! אנפילן א טאנק געז וואלט געקאסט א פאר טויזנט דאללער...!

[נקודת-אמת]

אבער אט די מעשה איז פאלש און שקר. ווייל ס'איז באוואוסט אז דער בארדיטשוב'ער רב איז געווען א גרויסער מוכיח. מ'האט איהם אפילו פארטריבן פון א שטאט (זעליחוב) ווייל ער האט זיי געזאגט צופיעהל מוסר...!

ר' בערל וואו פאסט דיר צו גלייבן אט די אלטן סאקמערע פייק ניוז.

דער-רבי-זכותו-יגן-עלינו האט שוין אויכעט צוגעלייגט צו די באקאנטע מעשה מיט דער [tag]בעל-עגלה[/tag] וואס האט געשמירט די רעדער מיט'ן טלית-תפילין.
און דער הייליגער בארדיטשוב'ר האט מלמד זכות געוועהן אויף עם אז 'מי כעמך ישראל, אפי' בשעת'ן שמירן די רעדער דאווענט ער צום הייליגען בורא...'
האט דער רבי זי"ע געזאגט אז דער עיקר חסר מן הספר אז דער בארדיטשובער רב האט קודם כל יענעם געגעבן א פסק און א מוסר שמועס היתכן כזאת צו טוהן.
און נאר נאך ער האט מקיים געוועהן מצוות תוכחה, האט ער זיך געשטעלט מלמד זכות זיין וכו'...
עד כאן גירסת סאקמער למעשי-בארדיטשוב
(אינטערסאנט צו באמערקן אז ככללות האט מען נישט געגלויבט קיין מעשיות ביי זיי, אבער אז מ'האט שוין געגלויבט, האט מען שוין צוגעלייגט א שורה צוויי...)

ס'קען זיין אז אין א סאטמערע בליק און מיט זייערע גלעזער (ברילן) זענען די ווערטער נישט קיין דברי מוסר ותוכחה.
אבער ביינונז ווייסטמען אז אט אזוי איז געוועהן זיין דרך תוכחת מוסר, ובאופן זו היה הרה"ק משיב בתשובה קלים וריקים שהפכו ליראי שמים מרבים.

שלמה המלך זאגט: "אל תוכח לץ פן ישנאך" און "הוכח לחכם ויאהבך"

ועוד חזון למועד אי"ה

[שבת אחים]

סאיז נעריש צוזאגן אז אמריקע זאלן נישט געבן פאר זייערע אייגענע מענטשען קיין בעניפיטס, בשעת זיי שפענדן ביליאנען צן קאנטראלירן די וועלט מיט זייערע נערישע מלחמות יעדע צעהן יאר מיט א צווייטן. ווען אמעריקע גייט ווען נישט אין מלחמה די לעצטע פערציג יאר מיט קיינעם וואלטן זיי געקענט געבן א מיליאן דאללער פאר יעדער איינציגע בירגער יעדע פינף יאר.... מאכט די חשבונות...

נו , וואו זענען די מיליאן דאלער פער בירגער אין דייטשלאנד אדער שווייץ ועוד.

קודם כל. פארשטייסט נישט אז אמעריקע האט געבארגט געלט פאר דעם? וויפל געלט איז אמעריקע אין חובות און וויפל געלט איז דייטשלאנד אין חובות?

צווייטענס וואס הייסט, דייטשלאנד האט א שטארקע ״מיטל קלאס״ אסאך מעהר בענפיטס פאר די בירגער ווי אין אמעריקע. זיי געבן פאר יעדעם העלטה קעיר, קאלעדזש קאסט נישט קיין געלט. זייערע סקולס זענען אסאך בעסער צוגעשטעלט סיי מיט עדיוקאציע סיי מיט די מאלצייטן. וואס פארא פארגלייך איז דאס צו אמעריקע.

דריטענס,

אמעריקע איז אסאך א רייכערע לאנד ווי דייטשלאנד.

חוץ מזה ווייסט וויפל געלט די האליקאוסט האט זיי אפגעקאסט? ביזן היינטיגן טאג?


שטייצעך איך האב נישט געמיינט צוזאגן אז מ׳דארף געבן פאר יעדער בירגער מיליאנען. נאר כדאי ארויסצוברענגן וויפל די מלחמות קאסט אפ און וואס מ׳וואלט וועין געקענט באמת אויפטוהן פאר די אמעריקאנע בירגער זעלבסט ווען מ׳גייט ווען נישט אין האלב פון די מלחמות איז נישט צו באשרייבן.

אמעריקע גייט דארפן באצאלן אין די קומענדיגע יאהרן ביליאנען אין מעדיקל ביללס פאר די אלע מיליטערלייט וואס זענען פארוואונדערט געווארן אין די אלע אומזיסטיגע מלחמות.

[רביה''ק זי''ע]

בד"ו, די גאנצע סאשעל סעקיורעטי איז א טפשות שאין כדוגמתו, פארוואס קען נישט יעדער איינער פאר זיך מאכן א ריטייערמענט פלען?

אדרבה, פון דעם סוגיא אליינס איז א ראי' אז מ'דארף יא "עפעס" א גאווערמענט אינוואלוומענט, אבער נישט צו פול. קוק צירוק ווי אזוי ס'האט אויסגעזען ביי די גרעיט דיפרעשאן ווען מענטשען זענען נישט "געצווינגען" געווען צו אראפ נעמען פון זייער געהאלט פאר די פיוטשאר. מ'איז געבליבן בעירום וחוסר כל און געהונגערט פשוטו כמשמעו. ס'געווען א חורבן איום ונורא א חרפה און א בושה פאר אזא פארגשריטענע לאנד. איז געקומען FDR און מתקן געווען די ניו דיעל, ס'איז טאקע היבש א דורכפאל, סיי ווייל ס'איז א פאנזי סקים ווייל די אייגענע געלט ווערט נישט אוועק געלייגט פאר זיך אליינס נאר ווערט תיכף גענוצט פאר א צווייטען, און סיי ווייל מ'קען עס נישט אינוועסטען אין בעסערע פלעצער אזוי ווי די ריפאבליקאנע שלאגען טאקע פאר. עכ"פ, זעט מען פון דעם אז אפילו ס'איז א דורכגעפוילטע סיסטעם, דאך וועט זיין א געוואלדיגע חורבן אויב די גאווערמענט וועט זיך נישט מיט "עפעס" אריינמישען און "צווינגען" די פאלק צו אוועק לייגן געלט פאר ריטייערמענט, הלואי אויף עפעס א קלוגערע און מער פראקטישער מהלך.

כ'אב קיינמאל נישט געוואוסט אז די גרעיט דיפרעשן איז געקומען ווייל מענטשן האבן נישט אוועקגעלייגט געלט פאר ריטייערמענט. בכל אופן אז איינער וויל נישט אוועקלייגן קיין געלט ווער ביזטו איהם צו צווינגען? און וואספארא רעכט האסטו צו צונעמען מיין געלט? דו מיינסט מיין טובה? מוחל טובות, איך מיין אויך מיין טובה. זעסט שוין באלד אויס ווי די רבי אין חדר וואס פאר'ן געבן מלקות פלעגט ער זאגן "איך מיין נאר דיין טובה".

[רביה''ק זי''ע]

איך פארשטיי נישט פארוואס מ'האט אריינגעלייגט אין די קעפל וועלכע שטימט מיט די תורה, רעליגיע דארף נישט אריינשטעקן איר נאז איבעראל, און ביי אונז אין די מערב וועלט האט מען שוין פון לאנג אפגעטיילט רעליגיע פון סטעיט. אבער אז מ'האט עס שוין יא אריינגעלייגט, די תורה שטימט די מערסטע מיט די שיטה פון ליבערטעריענס.

[וואלווי]

בד"ו, די גאנצע סאשעל סעקיורעטי איז א טפשות שאין כדוגמתו, פארוואס קען נישט יעדער איינער פאר זיך מאכן א ריטייערמענט פלען?

אדרבה, פון דעם סוגיא אליינס איז א ראי' אז מ'דארף יא "עפעס" א גאווערמענט אינוואלוומענט, אבער נישט צו פול. קוק צירוק ווי אזוי ס'האט אויסגעזען ביי די גרעיט דיפרעשאן ווען מענטשען זענען נישט "געצווינגען" געווען צו אראפ נעמען פון זייער געהאלט פאר די פיוטשאר. מ'איז געבליבן בעירום וחוסר כל און געהונגערט פשוטו כמשמעו. ס'געווען א חורבן איום ונורא א חרפה און א בושה פאר אזא פארגשריטענע לאנד. איז געקומען FDR און מתקן געווען די ניו דיעל, ס'איז טאקע היבש א דורכפאל, סיי ווייל ס'איז א פאנזי סקים ווייל די אייגענע געלט ווערט נישט אוועק געלייגט פאר זיך אליינס נאר ווערט תיכף גענוצט פאר א צווייטען, און סיי ווייל מ'קען עס נישט אינוועסטען אין בעסערע פלעצער אזוי ווי די ריפאבליקאנע שלאגען טאקע פאר. עכ"פ, זעט מען פון דעם אז אפילו ס'איז א דורכגעפוילטע סיסטעם, דאך וועט זיין א געוואלדיגע חורבן אויב די גאווערמענט וועט זיך נישט מיט "עפעס" אריינמישען און "צווינגען" די פאלק צו אוועק לייגן געלט פאר ריטייערמענט, הלואי אויף עפעס א קלוגערע און מער פראקטישער מהלך.

כ'אב קיינמאל נישט געוואוסט אז די גרעיט דיפרעשן איז געקומען ווייל מענטשן האבן נישט אוועקגעלייגט געלט פאר ריטייערמענט. בכל אופן אז איינער וויל נישט אוועקלייגן קיין געלט ווער ביזטו איהם צו צווינגען? און וואספארא רעכט האסטו צו צונעמען מיין געלט? דו מיינסט מיין טובה? זעסט שוין באלד אויס ווי די רבי אין חדר וואס פאר'ן געבן מלקות פלעגט ער זאגן "איך מיין נאר דיין טובה".

דו פרעגסט פארוואס קען נישט יעדער איינער פאר זיך מאכן א ריטייערמענט פלען? די תירוץ איז גאנץ פשוט, פון זיך אליינס זענען מענטשען נישט דיסיפלינט אליינס אזוי צו טוהן. איך ניץ די משל פון גרעיט דעפרעשאן אז מענטשען האבן נישט געהאט מענדעטארי סעווינגס, און אפילו די וואס האבן יא געהאט האבן נישט געהאט סעווינגס וואס זענען געווען אינשורד אדער גערענטיד פאר די מינימום וואס מ'דארף און לעבן. איך אגרי נישט מיט אלעס וואס די ניו דיעל האט געברענגט און אודאי נישט מיט די סיסטעם ווי אזוי די ניו דיעל ארבעט, אבער דאס איז קלאר אז ס'דארף זיין עפעס א מענדעטארי סאשעל סעקיוריטי און מעדיקעיר סיסטעם און אנדערע סאשעל פראגרעמס. שטעל דיך נאר פאר אנדעם! מ'וואלט אונז אראפ געדרייט די קאפ מיט צוויי מאל אזוי פיל טיי אווענטס, סיי פאר מחותנים וואס מאכן חתונה, און סיי פאר מעדיקעל עקספענסעס פאר די זקני העדה. יעצט פרעגסטו ווער בין איך עם צו צווינגען? סוף כל סוף גייט דער נישט געצווינגענע מענטש אנקומען צו נעמען פון אנדערע ווען ס'וועט זיין כלו כל הקיצין נאר ווייל ער האט נישט אוועק געלייגט פון אייגענס ווען ער האט געדארפט אומגעצווינגען. דאס איז די פאקט, אז אן מענדעטארי סעווינגס לייגען א גרויסע חלק מענטשען נישט אוועק קיין פרוטה, און ווען ס'נישט דא פאר'ן פאלק קיין פרוטה ווען מ'דארף עס נייטיג גייט דער פאלק צוגרונד מיאוס'ערהייט. נאר וואס יא, מ'דארף אודאי אוועקשטעלען א נייע קלוגע סיסטעם וואס איז בעסער ווי די יעצטיגע.

[berlbalaguleh]

רביה"ק זי"ע: או. קעי. ווער א ליבערטעריען. די איינציגע פראבלעים איז, אז אלע וועלכע זענען פארבונדן מיט די ליבערטעריען פאליטיק און שיטה זענען אויך געפערליכע אנטיסעמיטן און שונאי ישראל. און איך וויל נישט אז דו זאלסט ח"ו אזוי אפשניידן ווי ..."(דער האלב צודרייטער. כ'ווייס א סאך זענען נישט מסכים מיט מיין הגדרה. זיי טענה'ן אז ער איז אינגאנצן צודרייט.) ..."הרב יודא לעווין"...וועלכער איז א שטארקער איפכא מסתברא'ניק און א פאבליסיטי זוכער. אבער אויכעט א גרויסער שלימזל. מיט סיי וועלכן ראדיקאלן פאליטישן ער פארבינדט זיך פלאפט ער געפערליך. מיט גרויסע פעטש אין פנים.

ומעשה שהיה כך היה. ס'איז דא אויף די אמעריקאנער פאליטישע סצענע איינער אן עקלדיגער בריאה א שונא ישראל אנטיסעמיט בן אנטיסעמיט. אן אייניקל פון בלעם הרשע אליינס. ער איז אויכעט א פאליטישער שרייבער און א פארלירנדער פאליטישן וועלכער האט געהאט פאליטישע אמביציעס צו ווערן פרעזידענט פון אמעריקע. דער רשע מרושע, ימ"ש פארפעלט נישט און פארפאסט נישט קיין שום געלעגנהייט צו שעלטן און שימפן און העצן אויפ'ן אידישן פאלק. גארנישט אנדערש ווי המן הרשע, ימ"ש. מיט די זעלבע אויסגעדראשענע, פאלשע און ליגנערישע טענות אויף די אידן אלס א פאלק. ער הייסט פעטריק ביוקענען. ער האט אבער געוואלט אנשטעללן א שיין פנים ווילאנג ער איז געלאפן פאר פרעזידענט. האט ער געזוכט מיט לעכט עפעס א אידישן טיפש וועלכער זאלל דינען זיינע צוועקן. ביז ער האט אנגעטראפן דעם פאבליסיטי זוכער וועלכער פייגערט צו זעהן זיין פיקטשער אין צייטונג און אויף די נייעס מידיא נעצן.דעם אויבנדערמאנטן הרב יודא לעווין. ער האט איהם געגעבן א בכבו'דיגן אפיס אין זיין קאמפיין העדקווארטערס. און ער האט געזאללט זיין דער ספאוקסמען פאר די אידישע קאמיוניטי. אבער דער רשע מרושע איז דאך ארומגענימען מיט שונאי ישראל און רוצחים ממש. איין טאג, ווען ער (ביוקענען) איז נישט געווען אין אפיס. און דער נארישער איד איז דארט געווען אליין . ארומגענימען מיט די אנטיסעמיטישע רוצחים. האבן זיי איהם גוט אנגעמקל'ט די ביינער. און ער איז קוים ארויס מיט זיין לעבן...!

אויך שפעטער האט ער זיך פארבונדן פאליטיש מיט עפעס א ראדיקאלן טיפש פון די אלבאני געגנט (נישט דווקא אן אנטיסעמיט. נאר א גרויסער פאליטישער שלימזל.). און ער האט איינגענומען חרפות ובושות דורך זיין קאנדידאט וועם ער האט ארומגעפיהרט צו אלע רבנים און רעבישע הויפן. צום סוף האט ער (הרב יודא לעווין) אפגעהאלטן א ניוס קאנפערענץ אויף די סטעפס פון די גרויסע קאטוילישע קירכע אין ניו יארק. סט. פעטריק'ס קאטידראל...! ס'געווען גרויסע בושות...ואכמ"ל...!

[שבת אחים]

ליבערטעריעניזם איז לדעתי א פשוטע פאנטאזיע. קען איינער מיר ביטע ווייזן א סוקסעפולע ליבערטעריען-גאווערמענט וואס סהאט זיך אויסעגארבעט?

סאיז נישטא אזא זאך. מענטשען לעבן נישט אליינס אויף די וועלט. מיר האבן א סיסטעם וויאזוי זאכן ארבעט. ליידער זענען רוב מענטשען אויף די וועלט נישט מאראליש אויסגעהאלטן אן קיין גאווערמענט וואלט געוועהן ״איש את רעהו חיים בלעו״. איך וויל נישט לעבן ווי מהאט געלעבט 200 יאר צוריק. איך וויל די גאווערמענט זאל מיר זאגן צו סאיז דא באקטיריע אין מיינע עסען. איך וויל די גאווערמענט זאל לייגן א סטאפ סיין ביי די אינטערסעקשאן.

איך פארשטיי נישט די ליבערטעריען שיטה. סאיז נישטא אזא זאך. אויב יא גייט עס אויסקוקן ווי די גאווערמענטס פון 200 יאר צוריק.

[רביה''ק זי''ע]

ליבערטעריעניזם איז טאקע א פאנטאזיע, ווייל א פערפעקט גאווערמענט איז א פאנטאזיע, מכמה סיבות. און הא גופא זאגן די ליבערטעריענס, טאקע ווייל ס'נישט דא אזא זאך ווי א פערפעקט גאווערמענט, איז אין ווי ווייניגער זאכן זיי זענען אריינגעמישט, אלץ בעסער. בד"ו אונזערע founding fathers זענען געווען ליבערטעריענס, און איך זעה נישט וואס איז געווען אזוי שלעכט פאר צוויי הונדערט יאר צוריק, אדרבה, זיי בעסער מסביר. דאס וואס דו זאגסט וועגן גאווערמענט, מיש נישט אויס צווישן ליבערטעריעניזם און אנארכיזם.