אב"ד נועם ורצון אויף טוויטער: אונזער עדיוקאציע דארף א תיקון

[אונטער חכם]

איך בין בכלל נישט אנטוישט פון יונה כהן. טיפיקל חרדי'שע מענדליסטישע געמויזאכץ. אנשטאט צו אדרעסירן די אמת'ע פראבלעם זענען זיי אלע פארנומען נקמה צונעמען אין מאסטער און אים באגראבן, אבער זיי כאפן נישט אז זיי באגראבן זייערע אייגענע קינדער און אייניקלעך אין די פראסעס. קיין שום לעזונג האבן זיי נישט. ענק ווילן באשמוצן מאסטער? פיין! יעצט וואס איז מיט די קומענדיגע דורות, ווער גייט זיי אויסהאלטן? וואס איז מיט די חז"ל וואס באפעלט יעדע טאטע זאל אויסלערנען די קינד א פאך? דאס האט אויך צוטוהן מיט מאסטער?

שבת, יעצט קאנפוירמד ר' יונה איז א סטעטן איילענדער , קענסט שוין רעדאגירן דיין תגובה.

[אספקלריה]

רבותי, טראץ מיין שטארקע מיינונגספארשידענהייט מיט ר' יונה האלט איך נאך אלץ אז מ'דארף אים רעספּעקטירן, אדער עכ"פּ שרייבן מיט רעספּעקט. ר' יונה איז א קלוגער איד, א תלמיד חכם, און לאמיר זיין אפן, עס איז א זעלטנהייט צו טרעפן אידן אין זיין יארגאנג וואס זענען אזעלכע בעלי דעת.

זאת ועוד, ער שרייבט נישט באהאלטן, יעדער ווייסט ווער ער איז, קומט אים דאס ביסל אז מ'זאל אים נישט פּערזענליך אטאקירן.

אויב באציעסטו דיך צו מיין תגובה, זאג מיר
איך מיין אז איך האב נאר אטאקירט זיינע מעשים און זיין מהלך דא און נישט עם פערזענדליך, און דאס וואס די שרייבסט אז ער איז א וואוילער און קלוגער יוד איז אמת, און טאקע וועגען דעם אטאקיר איך זיין מהלך, טאקע ווייל ער פארשטייט יא.
און אזוי ווי שבת טענהט האט ער אנגענומען דעם מהלך פון אוועקקוקען פון אונזער עתיד, און מיטגיין מיט די שטן מיט דיע וואס זענען פארנומען זיך צו גלעטען און זאגען אז אלס איז גוט ביי אונז, און אונטעדריקען אונזער סוסייעטי און פרובירען צו אונטערהאקען איעדע גוטע טויש.

[שבת אחים]

איך בין בכלל נישט אנטוישט פון יונה כהן. טיפיקל חרדי'שע מענדליסטישע געמויזאכץ. אנשטאט צו אדרעסירן די אמת'ע פראבלעם זענען זיי אלע פארנומען נקמה צונעמען אין מאסטער און אים באגראבן, אבער זיי כאפן נישט אז זיי באגראבן זייערע אייגענע קינדער און אייניקלעך אין די פראסעס. קיין שום לעזונג האבן זיי נישט. ענק ווילן באשמוצן מאסטער? פיין! יעצט וואס איז מיט די קומענדיגע דורות, ווער גייט זיי אויסהאלטן? וואס איז מיט די חז"ל וואס באפעלט יעדע טאטע זאל אויסלערנען די קינד א פאך? דאס האט אויך צוטוהן מיט מאסטער?

שבת, יעצט קאנפוירמד ר' יונה איז א סטעטן איילענדער , קענסט שוין רעדאגירן דיין תגובה.

חכם, יעצט קאנפארמירט אז דעס אז ר׳ יונה איז א סטעטן איילענדער האט גארנישט צוטוהן מיט מיין תגובה.

[טאמבל סאס]

כידוע מיר אין אגודת ישראל זענען נישט די איינציגסטע וואס טוען אויסשולטן יונגעלייט און פרויען מיט פרנסות כגון bookeeping און CPA וכו' און פול אנדערע מקצוע'ס. און איבער די יארן האט שוין אגודה ארויסגעגעבן 100טער אויב נישט 1000טער חסיד'ישע תלמידים בעלי פרנסה טובים.

אבער דא איז דאך דא אויך אן אנדערע פראבלעם וואס איר איגנארירט. מען מעג זיין גאר געשולט אין א פאך און מען מעג קענען אריינברענגען שיין פרנסה אינדערהיים, אבער אז מען איז, אויפוואקסענדיג, אפגעשיידעט פון אנדערע (מחוץ מחנינו) און פון פרויען פאר אזויפיל יארן, מיינט איר נישט אז דאס איז א ערנסטע פעלער אין די חינוך, וואס איז גורם שוועריגקייטן שפעטער, סיי פאר'ן יחיד און סיי פאר'ן כלל, וואס סתם אויפהייבן די לעוול פון די סייענסעס וועט נישט לעזן? גארנישט ווייניגער א חסרון פון א אינגערמאן וואס קען נישט אהיים ברענגען גענוג געלט?

פארוואס איז נפתלי מאסטער נישט ערלויבט צו אפן ערקלערן אז דאס איז אויך וואס ער וויל דערגרייכן?

אחוץ אויב דו וועסט מיר זאגן דאס דאס זעלבסט טאקע איז בבת עינינו, די יסוד אויף וואס אונזער חינוך איז אינדזשענירט, די סיבה פארוואס עס איז ווי זי איז, און דער תכלית וואס אונזערע חינוך קומט סערווירן - אן עקסענטריק און קולטור-לאזע איד.

[יונה כהן]

זייט מיר מוחל אז איך האב פשוט נישט אזוי פיל צייט צו רעאגירן אויף אלע נקודות. און אפילו פאר א פאר אויך נישט

אבער איך מוז איין זאך יא זאגען אז מ'דארף זיך נישט אננעמען פאר מיין כבוד, איך האב עס זייער נישט ליב ווען אין אן אינטולעקטואלע געפעכט זאל מען זיך רעכענען מיט איינעמס כבוד. אויב ס'איז צענטראל צום שמועס איז מהיכי תיתי, אבער דער מהות פון מיין כאראקטער אדער וועמנס חסיד איך בין און צו איך בין א שיכור אויף סמים וקטורת איז בכלל נישט נוגע.

איך האב נישט אטאקירט מאסטער פאר זיין שמירת התורה אדער נישט. דאס איז דאך זיין פערזענליכע עסק. די שאלה איז געווען צו איך וויל מיך טרעפען אדער פארהאנדלן מיט אים. און אויף דעם האב געזאגט אז איינער ווי אים האט נישט קיין דעה. ווייל דער עתיד פון אונזער קולטור און אוזנער way of life אז עס זאל האבען א המשך, איז נישט אזאך וואס איז בנפשו, ולהיפך!. איז ער פונקט ווי איינער א קאטאליק וואס איז זיך מגייר און ווערט א איד און ווערט גאר אן אדוואקאט צו ריפארמען קאטאליק סקולס און פארלאנגט א בענקל צום טיש מיט די גלחים צו פארהאנדלען. אדער למשל פארלאנגען אז דער פויפסט זאל לאזען פרויען ווערן גלחים. אודאי קען ער זאגען וואס ער וויל און ער דארף נישט קיין הסכמה פון מיר. אמעריקע איז פריי און גרויס ווער עס וויל קען אים אויסהערן.

די טענה אז איך האב שוין ארויסגעגעבן מיינע קינדער, ממילא האב איך נישט קיין דעה איז באמת א גוטע טענה, און באמת קען איך נישט גיין אין קאורט מיט א תביעה (because I have no standing) אדער קומען צו א מנהל מיט טענות אז מ'זאל פארהאנדלן מיט מיר. איך בין נישט מער ווי איינער וואס איז שטארק איטערעסירט אז מיינע אייניקלעך זאלן האבען די מעגליכקייט צו בלייבן חסידישע כאניוקישע אידיש רעדענדיגע תלמידי חכמים וחסידים מיט'ן גאנצען קנאק. און אז זייערע עלטערן' מיינע קינדער, זאלען האבען די פולע רעליגעזע רעכטן זיי מחנך זיין כפי רצונם! ממילא בין איך מחותן פונקט ווי מאסטער אין דער forum of public opinion

און לדוגמא, א גרויסער חלק פון די וועד הנאמנים פון אגודת ישראל האלטן נישט און האבען נישט קיין מסורה צו מאכן מציצה בפה אבער דאך זענען געווען גרייט אויסצוליידיגן די קאסע פון קרן פון אגודת ישראל (און אגו"י האט אויסגעגעבן אלפי אלפים עד אין שיעור) צו קענפן פאר די "רעכטען" פאר די די וואס ווילן דוקא מציצה בפה. דאס זעלבע דא, מ'דארף נישט זיין א שטיצער פון א דרך פון א געוויסער מוסד אדער יענער מוסד וואס געבט נישט גענוג (לפי דעתי או דעתך) למודי חול פאר די קינדער, מ'קען גאר האבען שארפע קריטיק אבער מ'מוז פארשטיין אז וואס מאסטער טיט און בפירוש פארלאנגט אין זיין אפענער פראגראם (ראה הריפארט) שטעלט איין אין א סכנה די רעכטן פון אלע מוסדות אפילו די וואס האבען געהעריגע למודי חול.

[אספקלריה]

ר׳ יונה,
אויב קענט איהר נישט אוועקגעבען קיין צייט צו דיסקוסירען מיטען עולם דיין מיינונג, דאן ביטע זייט נישט מיין ווארט זאגער.
איהר רעדט דאך נישט בתורת א פערזענדליכע אפיניאן,איהר זענט דאך אונזערע א ווארט זאגער,
אויב רעדט איהר בשם אגודת ישראל דאן דארפט איהר אויסהערען אגודת ישראל, און אגודת ישראל זעמיר אונז אלע,איך וואלט געהאפט צו זעען אז די ארגענעזעישין אגודת ישראל זאל האבען א שייכות מיט דיע יודען וואס זיי רעפרעזענטירען,
אדרבה רוף צאם אן אסיפה פון טאטעס און מאמעס און הער אויס וואס זיי זאגען פאר די ביסט מחליט וואס איז א סכנה און וואס נישט.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

דער עולם איז נאר פארנומען מיט דזאבס... דזאבס... דזאבס...

און וואס טוט זיך מיט לעבן ווי א נארמאלע מענטש? וועלכע מענטש וויל נישט קענען די שפראך פון זיין היימשטאט? ווי סאך מענטשן מוטשענען זיך ביים דאקטאר, דענטיסט, קאורט, גאז סטאנציע, באנק, קאר מעקעניק, פשוט ווייל זיי קענען נישט קיין ענגליש און רעכענען? וויאזוי פילט זיך אן ארץ ישראל'דיגער ווען ער קען נישט עברית, אדער ווען ער קומט קיין אמעריקע און ער קען נאר עברית.

דאכט זיך מיר אז אונזערע זיידעס האבן יא גוט געקענט אונגעריש, זעהט אויס אז אמאל האט מען נאך געלערענט.

דער פאנאוועזשער רב איז אמאל געווען אויף א באן. נישט קענענדיג ליינען רוסיש, האט ער פארפעלט זיין סטאנציע. ער איז אנגעקומען ערגעץ און די גוים דארט האבען איהם אנגעמקל׳ט די ביינער. דערנאך איז ער געגאנגען צום חפץ חיים און ער האט איהם געזאגט אז ער זעט אז מ׳דארף עפעס קענען די גאס שפראך צו פארמיידען אזעלכע אומאיינגענעמקייטען. האט דער ח"ח גע׳ענטפערט "אוודאי דארף מען קענען רוסיש! אבער צוערשט דארף מען קענען ש"ס בבלי און ירושלמי, ספרא ספרי און תוספתא, און צו דעם אלע פוסקים!"

דא האט איהר אייער ענטפער.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[קפה נמס]

אבער דא איז דאך דא אויך אן אנדערע פראבלעם וואס איר איגנארירט. מען מעג זיין גאר געשולט אין א פאך און מען מעג קענען אריינברענגען שיין פרנסה אינדערהיים, אבער אז מען איז, אויפוואקסענדיג, אפגעשיידעט פון אנדערע (מחוץ מחנינו) און פון פרויען פאר אזויפיל יארן, מיינט איר נישט אז דאס איז א ערנסטע פעלער אין די חינוך, וואס איז גורם שוועריגקייטן שפעטער, סיי פאר'ן יחיד און סיי פאר'ן כלל, וואס סתם אויפהייבן די לעוול פון די סייענסעס וועט נישט לעזן? גארנישט ווייניגער א חסרון פון א אינגערמאן וואס קען נישט אהיים ברענגען גענוג געלט?

פארוואס איז נפתלי מאסטער נישט ערלויבט צו אפן ערקלערן אז דאס איז אויך וואס ער וויל דערגרייכן?

אחוץ אויב דו וועסט מיר זאגן דאס דאס זעלבסט טאקע איז בבת עינינו, די יסוד אויף וואס אונזער חינוך איז אינדזשענירט, די סיבה פארוואס עס איז ווי זי איז, און דער תכלית וואס אונזערע חינוך קומט סערווירן - אן עקסענטריק און קולטור-לאזע איד.

ער איז ערלויבט צו אפן ערקלערן אז ער וויל דאס דערגרייכן. ער וואלט נאך אלץ געהאט גענוג שטיצער אויף "קאווע שטיבל" וואס ווילן א שינוי אין די חרדי'שע גרעניצן און הבדלה צו אנדערע (מחוץ מחנינו) און פרויען....

נו. פארוואס שרייט ער טאקע נישט אויס אז ער וויל אויסרייסן דעם קולטור-לאזע איד ? ? פארוואס זינגט ער אן אנדערע ניגון פון פרנסה מיט א אומנות ? ?

[טאמבל סאס]

אדרבה, כאטשיג קודם דארף צו קומען א תיקון אין קולטור און נאכדעם פון דארט צו אומנות זאגט ער, ער איז גרייט ס'זאל זיין קודם נאר אומנות. אבער די מנהיגים זענען דאך אזעלכע בלאפער אז כאטש מען דארף גרויס רחמים אז פון אומנות זאל גיין צו קולטור ווילט איר אפילו אומנות אויך נישט ווייל איר האט מורא צו פארלירן קאנטראל און אנגעהאנגענשאפט.

[טאמבל סאס]

ס'איז אוממעגליך צו פארשטיין ביידע וועלטן אויב מען האט נישט פערזענליכע ניסיון. און ווען איינער האט שוין יא ניסיון ברויך מען חוקר ובודק זיין צו ער קוקט אויף די האלבע גלעזל וואס איז ליידיג, דהיינו דאס וואס איז נישט בסדר מיט די אנדערע מקום אדער צו ער קוקט איף די אנדערע האלב גלעזל, דהיינו דאס וואס איז בעסער מיט די מקום וואו ער געפינט זיך.

איך בין מודה אז אונזערע חינוך האט מעלות, פול א האלבע גלאז, אבער איך מיין אז 75 יאר איז געווען א פיינע ראן. ס'איז גענוג.

[קפה נמס]

אדרבה, כאטשיג קודם דארף צו קומען א תיקון אין קולטור און נאכדעם פון דארט צו אומנות זאגט ער, ער איז גרייט ס'זאל זיין קודם נאר אומנות. אבער די מנהיגים זענען דאך אזעלכע בלאפער אז כאטש מען דארף גרויס רחמים אז פון אומנות זאל גיין צו קולטור ווילט איר אפילו אומנות אויך נישט ווייל איר האט מורא צו פארלירן קאנטראל און אנגעהאנגענשאפט.

ממש א חסד פון אים, ער איז גרייט צו פארדרייען די סדר און קודם טוישן מיר זאלן האבן אן אומנות און נאכדעם טוישן אונזער קולטור.

נו, זאל ער אויסשרייען הויך זיין פלאן, און די מנהיגים זענען גאר די בלאפער.... גיי פארשטיי.

[הקטן]

ווייל איר האט מורא צו פארלירן קאנטראל און אנגעהאנגענשאפט.

אדער...

[טאמבל סאס]

אדרבה, כאטשיג קודם דארף צו קומען א תיקון אין קולטור און נאכדעם פון דארט צו אומנות זאגט ער, ער איז גרייט ס'זאל זיין קודם נאר אומנות. אבער די מנהיגים זענען דאך אזעלכע בלאפער אז כאטש מען דארף גרויס רחמים אז פון אומנות זאל גיין צו קולטור ווילט איר אפילו אומנות אויך נישט ווייל איר האט מורא צו פארלירן קאנטראל און אנגעהאנגענשאפט.

ממש א חסד פון אים, ער איז גרייט צו פארדרייען די סדר און קודם טוישן מיר זאלן האבן אן אומנות און נאכדעם טוישן אונזער קולטור.

נו, זאל ער אויסשרייען הויך זיין פלאן, און די מנהיגים זענען גאר די בלאפער.... גיי פארשטיי.

ס'איז דאך א פשיטא. קוק אויף וואס ער טוט. דערפאר איז ער נישט קיין סידי-מעיקער, קול מבשר רעדנער אדער מאמענט שרייבער. ער איז נישט מציע, (עט-ליסט מיינט נישט ער איז מציע) קולטור. ער איז מציע א קוקריקילעם און מער אווערסייט אין די אקאדעמישע געביטן. משא"כ די רעבעס, וועלן ענדישער אויפנעמען מיכאל שניצלער בחדר קדשם ווי איידער מאכן זייערע קינדער פאר מענטשן. ווי קאפויער איז דאס? אז דו פרעגסט מיך, אז מען קען אן אומנות און נישט יונה כהן'ס לעצטע עקענאמיק שמועס מאכט מען כאטש פרנסה אבער פון יונה כהן'ס לעצטע שמועס אליינס, מאכט נאר ער געלט, נישט איך.

די ציטער פון לערנען מיט אונזערע קינדער די סייענסעס, ווי איך זע עס, איז פילפאכיג. לערנען לשם אן ענד גאול וואס מען קען מעסטן און לערנען א לימוד וואס האט א קלארע 'יא' אדער 'ניין' ענפער, נישט געוואנדן אין די קבלה פון די עלטערן און רעבעס. פארקערט, וואו א טשאלענדזש אויף די קבלה איז ענקארעדזשד. כ'רעד שוין נישט פון די נייע גייסט פון קאמפעטיטעוונעס וואס דאס וועט אריינברענגען צווישן די אינגע, א זאך פון וואס די עלטערע דור ציטערט אזוי.

[טאמבל סאס]

ווייל איר האט מורא צו פארלירן קאנטראל און אנגעהאנגענשאפט.

אדער...

ווייל דאס וועט שפעטער פירן צו קולטור?

[טאמבל סאס]

איך האב נישט קיין צייט צו ווארטן ביז דו קומסט צוריק ענטפערן יא, אויפ'ן סמך אז דו וועסט, ענטפער איך דיר: נו, פארוואס קענען די מנהיגים פונקט אזוי נישט זיין אנעסט און זאגן, 'מיר ווילן זיין אפגעשיידעט פון אלע נישט-חרדים און פון פרויען. מיר ווילן קיין קולטור. מיר ווילן זיין קאנצערטרירן זיך אויף אונז אליין' אנשטאט צו זאגן ליגן אז דו עדיוקעישן איז קוואליטי?

[קפה נמס]

ס'איז אוממעגליך צו פארשטיין ביידע וועלטן אויב מען האט נישט פערזענליכע ניסיון. און ווען איינער האט שוין יא ניסיון ברויך מען חוקר ובודק זיין צו ער קוקט אויף די האלבע גלעזל וואס איז ליידיג, דהיינו דאס וואס איז נישט בסדר מיט די אנדערע מקום אדער צו ער קוקט איף די אנדערע האלב גלעזל, דהיינו דאס וואס איז בעסער מיט די מקום וואו ער געפינט זיך.

איך בין מודה אז אונזערע חינוך האט מעלות, פול א האלבע גלאז, אבער איך מיין אז 75 יאר איז געווען א פיינע ראן. ס'איז גענוג.

סאו אייער מיינונג איז אז 75 יאר פון דעם פארמאכטן אפגעשיידטן חרדי'שן קולטור-לאזע קולטור איז גענוג.

און איר טענה'ט אז מאסטער וואס איז אויך אוועק פונעם חרדי'שן דרך/מקום האלט אויך אזוי. איז ביטע זייט מסביר וואס ווילט איר איצטער פון די וואס האלטן אנדערש און זיי ווילן יא דעם חרדי'שן מאדנע קולטור ?

[קפה נמס]

איך האב נישט קיין צייט צו ווארטן ביז דו קומסט צוריק ענטפערן יא, אויפ'ן סמך אז דו וועסט, ענטפער איך דיר: נו, פארוואס קענען די מנהיגים פונקט אזוי נישט זיין אנעסט און זאגן, 'מיר ווילן זיין אפגעשיידעט פון אלע נישט-חרדים און פון פרויען. מיר ווילן קיין קולטור. מיר ווילן זיין קאנצערטרירן זיך אויף אונז אליין' אנשטאט צו זאגן ליגן אז דו עדיוקעישן איז קוואליטי?

איך האב נישט קיין הוה אמינא אז אלע וואלטן עס קלאר געזאגט אז אונז זענען געבויט אויף צו זיין אפגעשיידט.

נאר ווען מאסטער וואלט דאס קלאר געזאגט וואלט ער נישט געהאט קיין 'קעיס' בכלל, א מין חוצפה צו קומען צו א טראדיציאנאלע פאלק און שרייען: איך וויל טוישן אייער קולטור.

ער וואלט נישט געהאט קיין קעיס פאר די גאווערמענט, און אב"ד נועם ורצון וואלט זיך דעמאלס קיינמאל אנגענומען פאר אים.

[טאמבל סאס]

ס'איז אוממעגליך צו פארשטיין ביידע וועלטן אויב מען האט נישט פערזענליכע ניסיון. און ווען איינער האט שוין יא ניסיון ברויך מען חוקר ובודק זיין צו ער קוקט אויף די האלבע גלעזל וואס איז ליידיג, דהיינו דאס וואס איז נישט בסדר מיט די אנדערע מקום אדער צו ער קוקט איף די אנדערע האלב גלעזל, דהיינו דאס וואס איז בעסער מיט די מקום וואו ער געפינט זיך.

איך בין מודה אז אונזערע חינוך האט מעלות, פול א האלבע גלאז, אבער איך מיין אז 75 יאר איז געווען א פיינע ראן. ס'איז גענוג.

סאו אייער מיינונג איז אז 75 יאר פון דעם פארמאכטן אפגעשיידטן חרדי'שן קולטור-לאזע קולטור איז גענוג.

און איר טענה'ט אז מאסטער וואס איז אויך אוועק פונעם חרדי'שן דרך/מקום האלט אויך אזוי. איז ביטע זייט מסביר וואס ווילט איר איצטער פון די וואס האלטן אנדערש און זיי ווילן יא דעם חרדי'שן מאדנע קולטור ?

אזוי מיין איך.

איך זען נישט מאסטער אלס עמיצער וואס איז אוועק אין קומט פייניגן מענטשן וואס זענען געבליבן. ער קען זאגן ער איז אוועק ביז מארגן. איך זע א ברעיק, א שפאלט אינערהאלב דער אג אפגעשיידטער חרדישער קולטור-לאזע מחנה. א גרופע מענטשן אינקלודינג מאסטער זאגן, מיר ווילן נישט דעם חרדישער מאדנע קולטור, ווי עס איז געווען ביז היינט. און איך זע פאר א שווערע געים פאר ביידע צדדים. קיינער האט נישט קיין בעלות צו באשטימען וואס די חרדישע דרך איז. די מענטשן באשטימען דער דרך און ווען די מענטשן ברעקלען זיך איז פשט אז דער דרך נעמט א נייער פארעם. די וויץ איז אז איך זע דוקא אין מאסטער איינער וואס זוכט צו ברענגען רעספעקט פאר דער חרדישע דרך, לכל הפחות פאר די ערשטע דור צוויי וואס וועט אננעמען זיינע רעפארמען, whereas איך זע אין די מחלוקת'ן צווישן די חסידות'ער שוין פאר א צוואנציק יאר, אין די מסירת נפש פאר כסף פון רעבעס און פאליטיקאנטן, און אין די פראליפערעישן פון "היימישע-קולטור" די אמת'ע ברעקלונג פון דער אג חרדישער דרך.

[טאמבל סאס]

איך האב נישט קיין צייט צו ווארטן ביז דו קומסט צוריק ענטפערן יא, אויפ'ן סמך אז דו וועסט, ענטפער איך דיר: נו, פארוואס קענען די מנהיגים פונקט אזוי נישט זיין אנעסט און זאגן, 'מיר ווילן זיין אפגעשיידעט פון אלע נישט-חרדים און פון פרויען. מיר ווילן קיין קולטור. מיר ווילן זיין קאנצערטרירן זיך אויף אונז אליין' אנשטאט צו זאגן ליגן אז דו עדיוקעישן איז קוואליטי?

איך האב נישט קיין הוה אמינא אז אלע וואלטן עס קלאר געזאגט אז אונז זענען געבויט אויף צו זיין אפגעשיידט.

נאר ווען מאסטער וואלט דאס קלאר געזאגט וואלט ער נישט געהאט קיין 'קעיס' בכלל, א מין חוצפה צו קומען צו א טראדיציאנאלע פאלק און שרייען: איך וויל טוישן אייער קולטור.

ער וואלט נישט געהאט קיין קעיס פאר די גאווערמענט, און אב"ד נועם ורצון וואלט זיך דעמאלס קיינמאל אנגענומען פאר אים.

דו נאר דו. די גאווערמענט וויל דאס אסאך מער פון אים. נאר אז די גארווערמענט זאל עס טון דארפן מיר האבן גאר שטארק זיך פארזונדיגט. און דאן איז עס מער אלס עונש ווי אלס חינוך. דער חילוק צווישן א פאטש פון א טאטע און א פאטש פון א פיינט.

[טאמבל סאס]

די טענה אז איך האב שוין ארויסגעגעבן מיינע קינדער, ממילא האב איך נישט קיין דעה איז באמת א גוטע טענה, און באמת קען איך נישט גיין אין קאורט מיט א תביעה (because I have no standing) אדער קומען צו א מנהל מיט טענות אז מ'זאל פארהאנדלן מיט מיר. איך בין נישט מער ווי איינער וואס איז שטארק איטערעסירט אז מיינע אייניקלעך זאלן האבען די מעגליכקייט צו בלייבן חסידישע כאניוקישע אידיש רעדענדיגע תלמידי חכמים וחסידים מיט'ן גאנצען קנאק. און אז זייערע עלטערן' מיינע קינדער, זאלען האבען די פולע רעליגעזע רעכטן זיי מחנך זיין כפי רצונם! ממילא בין איך מחותן פונקט ווי מאסטער אין דער forum of public opinion

אבער דו זעסט דער חילוק? דו ווילסט באקוועמליכקייט פאר דיינע קינדער און אוודאי באקוועמליכקייט פאר דיר. מאסטער זאגט, נישט נאר וויל איך מיינע קינדער זאלן הארעווען. איך וועל אויך הארעווען. דאס מאכט מיר טראכטן צו לייגן מיין געוועט אויף מאסטער ענדישער ווי אויף דיר. די ספרים זאגן, חומר וויל באקוועמליכקייט, איז טוה דאס פארקערטע. הגם אב"ד נועם ורצון זאגט אז שבת איז וויכטיג, רוען איז וויכטיג, זענען מיר מזל'דיג צו לעבן אין א תקופה ווי סיי זונטאג און סיי שבת זענען קיינע ארבעטס טעג.

[הקטן]

איך האב נישט קיין צייט צו ווארטן ביז דו קומסט צוריק ענטפערן יא, אויפ'ן סמך אז דו וועסט, ענטפער איך דיר: נו, פארוואס קענען די מנהיגים פונקט אזוי נישט זיין אנעסט און זאגן, 'מיר ווילן זיין אפגעשיידעט פון אלע נישט-חרדים און פון פרויען. מיר ווילן קיין קולטור. מיר ווילן זיין קאנצערטרירן זיך אויף אונז אליין' אנשטאט צו זאגן ליגן אז דו עדיוקעישן איז קוואליטי?

זיין אפגעשיידעט פין די גויאישער קאלטאר און האבן א קוואליטי עדיוקעשען איז נישט מעיאטעלי עקסקלאסיוו
ביידע זענען וויכטיג, איינס וויכטעגער פין די אנדערע - קיינער מאכט נישט דערפין קיין סוד

אויב ווילן מיר האבן הצלחה אין לעבן, דארפן מיר צים ערשט וויסען וואו אזוי הצלחה קיקט אויס
וואס הייסט הצלחה ווענד זיך און וואס איז דער תכלית פין לעבן בכלל
דער גוי, ווער ס'שלאגט זיך מיט אינז, האט געווענליך אן אנדער הסבר פארוואס ער לעבט בכלל און אנדערע צילן וואו ער וויל דערגרייכן


איך זעה יעצט קפה נמס האט שוין דאס געזאגט, ופשוט

[טאמבל סאס]

איך האב נישט קיין צייט צו ווארטן ביז דו קומסט צוריק ענטפערן יא, אויפ'ן סמך אז דו וועסט, ענטפער איך דיר: נו, פארוואס קענען די מנהיגים פונקט אזוי נישט זיין אנעסט און זאגן, 'מיר ווילן זיין אפגעשיידעט פון אלע נישט-חרדים און פון פרויען. מיר ווילן קיין קולטור. מיר ווילן זיין קאנצערטרירן זיך אויף אונז אליין' אנשטאט צו זאגן ליגן אז דו עדיוקעישן איז קוואליטי?

זיין אפגעשיידעט פין די גויאישער קאלטאר און האבן א קוואליטי עדיוקעשען איז נישט מעיאטעלי עקסקלאסיוו
ביידע זענען וויכטיג, איינס וויכטעגער פין די אנדערע - קיינער מאכט נישט דערפין קיין סוד

אויב ווילן מיר האבן הצלחה אין לעבן, דארפן מיר צים ערשט וויסען וואו אזוי הצלחה קיקט אויס
וואס הייסט הצלחה ווענד זיך און וואס איז דער תכלית פין לעבן בכלל
דער גוי, ווער ס'שלאגט זיך מיט אינז, האט געווענליך אן אנדער הסבר פארוואס ער לעבט בכלל און אנדערע צילן וואו ער וויל דערגרייכן


איך זעה יעצט קפה נמס האט שוין דאס געזאגט, ופשוט

זיי קענען נישט גיין אפגעטיילט. זיין קולטורזירט איז די צווייטע זייט פון די מטבע פון וויסן וויאזוי צו נוצן די טול. א פראקטיש בנין וואס איז מיאוס דארף מען נישט און די זעלבע פארקערט. אן מוצלח'דיגע איד אהן א דרך ארץ ווי אזוי צו ענגעידזשן מיט נישט אידן האט מען פיינט. זאל עס זיין א מוצלח'דיגע לויער אדער א מוצלח'דיגע אקטיאר. די פאקט אז ער איז אן אקטיאר מאכט אים נאכנישט קולטרזירט. קולטריזרט אין אונזער קאנטעקסט מיין איך, א מעורבב בין הבריות, איינער וואס איז נישט א איד ווייל ס'לוינט זיך פאר זיין הצלחה נאר וואס איז אין די וועלט ווייל ס'וועט פארבעסערן זיין אידישקייט און די נאמען פון דעם איד אין די וועלט און ווייל דאס איז וואס אידישקייט וויל. עניוועי, ענאף גערעדט. ווילסט זיין באקוועם אין דיין באבל ווי דער טשיקן אין די קעסטל איידער די שחיטה? העוו פאן! נאר איך אידענטיפיציר מיך נישט מיט דיר!