איז אידיש בלוט הפקר?

[berlbalaguleh]

אונטער חכם: דו רירסט אן אלע ריכטיגע נקודות. זיי רופן עס .."אקרו"ט"...איך מיין אז עס מאכט.אסיפת קהילה. ראשיה וטוביה...! וויאזוי ס'זאלל נישט מאכן. אפילו געפיהלט קרויט איז אויכעט גוט. זיי זענען די רעפרעזענטאטיווס פן די גאנצע קהילה. און זיי האבן מסכים געווען צו דעם מינוי פון ר' אהרן אלס מרא דאתרא. דאס איז גענוג איהם צו געבן דעם כח פון א רב. א מרא דאתרא...!

[signout]

א נקודה, ווער האט מיסד געווען די שטאט? וואס האט ער געוואלט? האט ער געשטעלט א דיין פאר די שטאט? וואס האט ער ג'פסקנט?

[ברוך בער]

היתום יעקב וואלדמאן ב"ר יוסף שמואל וואס איז אין די יאר פון זיין טאטע'ס פטירה האט דאס באקומען פון די בריונים אין ק"י אויף פאסט. קאמענטארן גענצליך איבריג, כ' סיון וועט מען זיך צונויפקומען צו לערנען די איבריגע עבירות און די חילוקים פון בחירות און פארן מיט אל על.

[בן ישי]

נאך שיין פון זיי צו שיקן א צעטל (מיט גאנץ א איידעלע לשון) אין נישט טוהן למעשה...

[הקטן]

זייער גוט און פארשטנדליך ארויסגעברענגט.

[סקרן]

זייער גוט און פארשטנדליך ארויסגעברענגט.

לשיטתם

[הקטן]

זייער גוט און פארשטנדליך ארויסגעברענגט.

לשיטתם

איך מיין אז ס'מאלט אפ דעם וואלדמאן אלס דער רודף , אין די אויג פין אן אט-סיידער

[ליטוואק פון בודאפעסט]

איך וואלט געוואלט באגעגענען דער אוטסיידער וואס וואלט אזוי געטראכט נאכ'ן זען אזא בריוו

[berlbalaguleh]

ברוך בער: לאמיר א ביסל מדייק זיין אין לשון פונ'ם בריעף. אין איין פאראגראף שרייבט ער אז מר. וואלדמאן טאר נישט קומען דאווענען. דאס מיינט אז ווען ער קומט, טאר ער נישט דאווענען פאר'ן עמוד. אבער דאס עצם אריינגיין אין ביהמ"ד איז נישט פארבאטן...!

אבער אט די אלע זאכן זענען בבחינת לאוו הניתק לעשה. אזוי ווי ס'שטייט אין פסוק...והשיב את הגזילה... איך זאג נישט ח"ו אז ר' יעקב וואלדמאן איז א גזלן. אבער ער האט עובר געווען אויף די תקנות פון די קהילה. מ'געט איהם אבער א געלעגנהייט מתקן צו זיין די עוולה.

מ'דארף פארשטיין אז אפילו דער מסדר קידושין איז מסתמא געווען א תלמיד חכם היודע בטיב גיטין וקידושין. אבער ס'מוז זיין תקנות. סידור קידושין קען נאר אנגיין מיט רשות פון מרא דאתרא. ווייל אנישט קען נאך בערל בעל עגלה אדער יאסל דער שוסטער אויכעט ווערן א מסדר קידושין...!

[ברוך בער]

ברוך בער: לאמיר א ביסל מדייק זיין אין לשון פונ'ם בריעף. אין איין פאראגראף שרייבט ער אז מר. וואלדמאן טאר נישט קומען דאווענען. דאס מיינט אז ווען ער קומט, טאר ער נישט דאווענען פאר'ן עמוד. אבער דאס עצם אריינגיין אין ביהמ"ד איז נישט פארבאטן...!

אבער אט די אלע זאכן זענען בבחינת לאוו הניתק לעשה. אזוי ווי ס'שטייט אין פסוק...והשיב את הגזילה... איך זאג נישט ח"ו אז ר' יעקב וואלדמאן איז א גזלן. אבער ער האט עובר געווען אויף די תקנות פון די קהילה. מ'געט איהם אבער א געלעגנהייט מתקן צו זיין די עוולה.

מ'דארף פארשטיין אז אפילו דער מסדר קידושין איז מסתמא געווען א תלמיד חכם היודע בטיב גיטין וקידושין. אבער ס'מוז זיין תקנות. סידור קידושין קען נאר אנגיין מיט רשות פון מרא דאתרא. ווייל אנישט קען נאך בערל בעל עגלה אדער יאסל דער שוסטער אויכעט ווערן א מסדר קידושין...!

אדער חלילה וחס דעם רעבינ'ס אייגענער ברודער.

תקנות זאגט איר, עס שטייט אין ספרים אז סדום איז געווען די מעשה אזוי געפערליך אז מען האט געמוזט איבערדרייען חאטש עס זענען נאך געווען שטעט פון רשעות ווי דארט, נאר סדום האט געמאכט די רשעות אלץ לאנד'ס געזעצן, אזא שטאט מוז ווערן אש און פארעך.

[Bloomingburg]

זיין טאטע איז אוועק איבער 6 חדשים צוריק און קיינער האט איהם גארנישט געזאגט ביז יעצט קוקט אויס אז די בהמה וואס איז ארויס פון די Corrections department איז נאך נישט געווארען נערמאל
http://www.ivelt.com/forum/viewtopic.ph ... tart=15375

[שמעון וואלף]

ברוך בער: לאמיר א ביסל מדייק זיין אין לשון פונ'ם בריעף. אין איין פאראגראף שרייבט ער אז מר. וואלדמאן טאר נישט קומען דאווענען. דאס מיינט אז ווען ער קומט, טאר ער נישט דאווענען פאר'ן עמוד. אבער דאס עצם אריינגיין אין ביהמ"ד איז נישט פארבאטן...!

אבער אט די אלע זאכן זענען בבחינת לאוו הניתק לעשה. אזוי ווי ס'שטייט אין פסוק...והשיב את הגזילה... איך זאג נישט ח"ו אז ר' יעקב וואלדמאן איז א גזלן. אבער ער האט עובר געווען אויף די תקנות פון די קהילה. מ'געט איהם אבער א געלעגנהייט מתקן צו זיין די עוולה.

מ'דארף פארשטיין אז אפילו דער מסדר קידושין איז מסתמא געווען א תלמיד חכם היודע בטיב גיטין וקידושין. אבער ס'מוז זיין תקנות. סידור קידושין קען נאר אנגיין מיט רשות פון מרא דאתרא. ווייל אנישט קען נאך בערל בעל עגלה אדער יאסל דער שוסטער אויכעט ווערן א מסדר קידושין...!

וויפול מאל האסטי שוין באקומען סידור קדושין אין בארא פארק?

[berlbalaguleh]

שמעון וואלף: איך האב שוין שיעור באקומען כתובה ליינען אונטער די חופה. אן איך האב מתפלל געווען אז דער כיבוד זאלל בטל ווערן. דער אייבישטער האט געהאלפן אז ס'איז געקומען א שיינער איד. און מ'האט איהם מכבד געווען...!

אבער ערנסט גערעדט. איך זאג נישט אז מ'דארף אזא איד רודפ'ן עד חורמה. אבער ס'מוז דאך זיין א שטיקל סדר אין די הארבע עניינים. כ'וועלל דיר ברענגען א משל פון אנ'אנדער'ן פאל.מעשה שהיה. אין א געוויסע משפחה בישראל איז דא פארשידענע מענטשן. סתם ערליכע אידן. בעל בתי'שע מענטשן. ליטווישע/ישיבה'שע און מאדערנע. ס'איז אויך דא גאר פרומע, העיליגע אידן.ווען די הייליגע (העיליגע) אידן קומען צו א שמחה אין די משפחה וויללן זיי נישט עסן פון די מאכלים וואס די פשוטי עם גרייטן צו. זיי ברענגען זיך מיט הימלישע עסן פונדערהעים. האטציך דער מרא דאתרא פון די קהילה וואו דער בעל שמחה באלאנגט. אריינגעמישט. און ער האט גע'אסר'ט פאר דעם מלאך (גלח) אלוקים אריינצוברענגען זיין הייליגע עסן.ווייל ער האט א תקנה אז קיינער קען נישט ברענגען עסן פון דערהיים ווען ער מאכט א שמחה.מ'מוז נעמען א קעיטערער מיט א גוטע השגחה. איי, האט דער מלאך אלוקים געטענה'ט. איך בין דאך א העיליגער יוד. דו זעהסט דאך אליינס. האט מען איהם געענטפערט....א תקנה איז א תקנה...! כן הדבר הזה...! אויך. אפשר קענסטו מיר זאגן ווען ס'איז געווען דאס לעצטע מאל וואס ר' אהרן איז געגאנגען קיין וויליאמסבורג אדער בארא פארק מסדר קידושין צו זיין...!

[בן ישי]

וועם נוצן טאקע חסידי מהר"א אויף סידור קידושין אין בפ/וויליאמסבורג?

[berlbalaguleh]

בן ישי: איך וועיס נישט...! חסידי מהר"א וואס דאווענען אין בעלז, נוצן זייער דיין. און חסידי מהר"א וואס דאווענען אין קלויזנבורג נוצן זייער רעבי'ן שליט"א. אויך די וויזשניצער/בני ברק חסידי מהר"א נוצן זייער רעבי'נ'ס א זון זאלל זיין געזינט און שטארק. (א טייל בעלז'ער חסידים נוצן די בעלזער רביצין תליט"א פאר סידור קידושין.).... און די וויזשניץ/מאנסי חסידים נוצן די אלע אכט נייע רעבעס...! ואטו כי רוכלא ליחשב וליזל...!

[שמעקעדיג]

ר' בערל, דעם אמת ביטע!
האלטסט טאקע אז די סיבה פון די תקנה איז בלויז ווייל זיי האבן מורא מען וועט נעמען א לא לנו פאר סידור קידושין?

[הקטן]

איך וואלט געוואלט באגעגענען דער אוטסיידער וואס וואלט אזוי געטראכט נאכ'ן זען אזא בריוו

קוק מיך אן (האסטו אלע רעכטן צי האלטן אז איך בין באמת אן אינסיידער, אויב איז דיר גרינגער אזוי )

[נקודת-אמת]

עס שטייט אין ספרים אז סדום איז געווען די מעשה אזוי געפערליך אז מען האט געמוזט איבערדרייען חאטש עס זענען נאך געווען שטעט פון רשעות ווי דארט, נאר סדום האט געמאכט די רשעות אלץ לאנד'ס געזעצן, אזא שטאט מוז ווערן אש און פארעך.

איך ווייס נישט פארוואס איך דערמאן-מיך פון עפעס א שטעטעלע אינעם געגנד פון באדראג-קערעסטיער און טאקאיי...

[berlbalaguleh]

שמעקעדיג:ניין. ח"ו. אין קרית יואל זענען דא גרויסע תלמידי חכמים. נאר אויב ס'איז נישט דא קיין קאנטראל מצד הקהילה, קען זיין אז איינער א גבר אלים וועט ברענגען זיין..."רב"...וואס איז א געשוואלענער עיי"ן ה"א. און נאכדעים וועט מען דארפן מסופק זיין אויב די קידושין זענען געווען גוטע קידושין. דו האסט געליינט די מעשה וואס כ'האב פריער געברענגט.

איך האב שוין געזעהן ביי א רעבישע חופה וואו מ'האט מכבד געווען א קרוב מיט כתובה ליינען. דער קרוב איז אליינס א שייינער איד. אבער ער האט געליינט די כתובה אזוי ווי א רוסישער איד וועלכער האט נאכנישט געלערנט קיין עברי זאגט התרת נדרים...!

[נקודת-אמת]

די גאנצע גמרא פון "כל שאינו יודע בטיב גיטין וקידושין אל יהא לו עסק עמהם" איז געזאגט געווארן למיטב ידיעתי בעיקר אויף זיווג שני
וואס ס'קען זיך מאכן חששות, אבער בזיווג ראשון לא גרע מכל הלכות איסור והיתר שבתורה,
און די ברכת אירוסין נתקנה להחתן, וכדי שלא לבייש את מי שאינו יודע אלפ"א בית"א התקינו שהחתן יכבד גדול שבקהל בהברכות.
די גאנצע טראסק וואס מ'מאכט איבער דעם רבנות-אין-שטאט, וביטול הקידושין, איז קען זיין האט א מקור אין הלכה
אבער לא חרבה ירושלים אלא שהעמידו דיניהם על דין תורה...

[שבת אחים]

המלוכה והממשלה: און דאס איז גענוג. אונזער סיסטעם פון רעליגיע איז נישט געבויעט אויף דעמאקראטיע. מיט פארטייען, קאנדידאטן און וואלן. אויב ער איז דער יורש דאורייתא איז ער בעל הבית אין קרית יואל. א שטעיטל וואס זיין פעטער דער סאטמאר'ע רבי ר' יואל טייטלבוים האט געבויעט. אפילו אויב ער איז א קאר סערוויס דרייווער. און ער. דער יורש קען אריינשטעללן זיין יורש. ואין להשיב על דבר המלך. און פאר וועם ס'געפעלט נישט. דא איז נישט רוסלאנד אדער טשיינא. מ'צווינגט קיינעם נישט צו בלייבן וואוינען אין קרית יואל. ס'געפעלט דיר נישט. דו האסט נישט ליעב דעם רב. מכח איזה סיבה שהיא. זיי מוחל און הייב דיך אויף און באשטעל די מאווינג טראק. ושלום על ישראל. קענסט מאוון קיין וויליאמסבורג, בארא פארק, קרוין הייטס, פלעטבוש, מאנסי, לעיקוואוד. אוואו דו ווילסט ככל אות נפשך. . אבער בלייבסט דו דא. פארמאך דיין פיסק. און זעץ זיך אראפ. און רודער נישט. און בונטעווע נישט. ווייל דו ביסט נישט קיין בעה"ב. דו און א פאר לצים, ווי יאסל בן מרים וואלדמאן קענען זיך איינרעדן אז עטץ זענטץ בעה"ב. אבער מ'האט ענק ב"ה געוויזן אז עטץ האטץ פאלטש געלערנט פשט אין פסוק. צוזאמען מיט ענקערע מרנן, רבנן ותלמידהון, וראשי קהילתא...קעיס קלאוז'ד...!

אויב, דרייסיג אדער פערציג פראצענט פון די שטאט האט זיך אפגעשאקעלט פונעם שטאטס רב מאיזה סיבה שיהי׳ און זיי האבן זיך געמאכט שבת פאר זיך מוזן זיי נישט זיין געבינדן צו די שטאטס רב, דאס זאגט נישט נאר איך, נאר ס׳איז שוין דן געווארן ביי פריערדיגע גדולים און פוסקים (ווער סקען ברענגן די מקור א ברכה אויף זיין קאפ, איך האב פארגעסן וואו עס איז געוועהן). סאיז געוועהן אזא מעשה אין א גרויסע שטאט ווי א גרויסע פראצענט פון די קהילה האבן נישט געגליכן דעם רב האבן זיי זיך געמאכט א אייגענע רב און א אייגענע קהילה און סהאט זיך אפגעשפילט די זעלבע געשיכטע ווי אין קר״י, זיי האבן געשריגן ממזרים און ארומגעלויפן צו רבנים, און למעשה האבן זיי געפסקנט אז ביידע קהילות מעגן עקזעסטירן און ביידע רבנים זענען לעגיטעמט.

ר׳ בערל ער איז נישט קיין יורש אויף די גאנצע שטאט רבנות נאר אויף די רביסטיווע און די פראפעטי פון די מוסדות.

נאך א שטארקע נקודה. די חילוק פון היינט ביז אמאליגע צייטן ווען סאיז געוועהן א שטאטס רב מיט א קליינע שול׳כל. וויפל [פרומע] אידן מיינסטו האבן שוין געוואוינט אין יעדע שטאט? אפילו די גרויסע שטעט? סאיז געוועהן איין קלייניטשיקע קהילה און סהאט נישט אויסגעפעלט נאך א רב. קיינער פון ר׳ אהרן׳ס זיידעס ביזן ישמח משה האבן נישט געהאט אזויפיל חסידים ווי ר׳ אהרן! סיגעט איז נישט געוועהן עפעס אזא גרויסע חסידות ווי די היינטיגע ״סאטמארע אימפעריע״. ער האט טויזנטער חסידים און ער מוז נישט געוועלטיגן אויף די גאנצע שטאט. זאל ער זיך אפגעבן מיט זיינע אייגענע חסידים און מיט ׳אריזאנא שווייץ׳ און לאזן אנדערע מענטשען וואס האלטן נישט ווי אים לעבן. קר״י מאנרא איז נישט עפעס א קלייניטשיקע שטעטלע מיט א שטאטס רב סאיז א עיר ואם בישראל היינטיגע צייטן. זאג מיר וועלכע שטאט אין אונגארן, רומעניע, אוקריינא האט געהאט אזויפיל פרומע אידן???

[יעקב מענטש]

אינטערסאנט.

איך האב שוין לאנג נישט געהערט פון די אלע 'פראבלעמען' מצה גזולה וכו'

[גאנצל]

אינטערסאנט.

איך האב שוין לאנג נישט געהערט פון די אלע 'פראבלעמען' מצה גזולה וכו'

זענען דען סאטמאר אזוי נאריש ווי זייערע שונאים צו גיין פייטן א זאך וואס מ'קען נישט, פאר יארן ?......

די קידושין איז אן אחריות אויף ראשי קהלה צו טון כדת מה לעשות בזמן שבית המקדש הי' קיים האט מען אויך געטון צו מענטשן זייער נישט קיין באטעמטע זאכן

אבער דעס נעמען א עדאלט און מאכן פאר א נעבעכדיגע יתומל דאס קאסט מיר א לאך ..... דעס איז דאך די אלטע אויסגעטראטענע וועג פון די קרייען זאליס/בני יואל