ר' אברהם גינאחאווסקי זי"ע

[סקרן]

הגאון הגדול ר' אברהם זי"ע ארויסגעקומען אויף אים שוין צוויי ביכער איינס ויאמר הנני און די צווייטע צוויי בענדער אגן הסהר

ר' אברהם איז געווען א מגי"ש אין ישיבת טשעבין ער האט געוואונט אין ב"ב אגאנץ וואך איז ער געשלאפן אין ישיבה אין י-ם
ער איז געווען א גאון אדיר ממש א יחיד בדורו און זיין מעלה איבער אנדערע איז געווען זיין אויסערגעווענדליכער עניוות און זיין זהירות אין ווייטוהן אדער מטריח זיין א צווייטען
ווען מ'ליינט סיי וועלעכע פון די ביכער ווערט מען נתפעל וויאזוי אזא גדול האט זיך געקענט באהאלטן פון די גאס און מ'זאל פון אים נישט וויסן
מיינע חברים וואס האבן געלערנט אין טשעבין זיצן און פארציילן מעשיות אויף מעשיות פון זיין גדלות אין תורה און מדות און זיין זהירות אין די כבוד פון קליינע קינדער און בחורים

{איך וויל בעט'ן טאמער איז שוין דא אן אשכול אויף ר' אברם זאל מען דאס אריבערפירן אהין}

[סקרן]

איין מעשה וואס ס'קומט מיר יעצט ארויף אין קאפ
ער איז אמאל געפארן מיט א טענדר פון י-ם קיין ב"ב איז לעבן אים האט זיך אוועקגעזעצט א פרייע פרוי
מצד אחד האט ער נישט געוואלט זיצן לעבן איהר מצד שני ער האט איהר נישט געוואלט ווייטוהן
האט ער איהר געזאגט איך ווייס נישט טאמער ס'וועט דיר באדערן אבער איך האב כרוספדין(ציצית אויף ארמיש).
זי מיינענדיג אז ס'איז א אנשטעקיג קרענק האט זיך אויפגעשטעלט און גענומען א צווייטע פלאץ
אזוי האט ער מקיים געווען ביידע זיינע צדדים

[ליטוואק פון בודאפעסט]

איך האב געלייקט אלס א שטופ פאראויס אז דו זאלסט ווייטער שרייבען.

קענסט אויסשרייבען זיין יחוס, ווער איז זיין טאטע געווען? וויאזוי איז ער אנגעקומען אין ישיבות? וואס האט זיין טאטע געטוהן פאר כלל ישראל?

[רביה''ק זי''ע]

ס'דא א ספר פון זיינע תולדות 'ויאמר הנני', כ'האב עס נישט געליינט אבער איך האב געהערט מענטשן זאגן אז ס'איז הפלא ופלא.

[berlbalaguleh]

איין מעשה וואס ס'קומט מיר יעצט ארויף אין קאפ
ער איז אמאל געפארן מיט א טענדר פון י-ם קיין ב"ב איז לעבן אים האט זיך אוועקגעזעצט א פרייע פרוי
מצד אחד האט ער נישט געוואלט זיצן לעבן איהר מצד שני ער האט איהר נישט געוואלט ווייטוהן
האט ער איהר געזאגט איך ווייס נישט טאמער ס'וועט דיר באדערן אבער איך האב כרוספדין(ציצית אויף ארמיש).
זי מיינענדיג אז ס'איז א אנשטעקיג קרענק האט זיך אויפגעשטעלט און גענומען א צווייטע פלאץ
אזוי האט ער מקיים געווען ביידע זיינע צדדים

סקרן: די מעשה פארציילט מען אויף עטליכע גדולים. איך האב עס געהערט אויף אנ'אנדער גדול אין די ליטא. ווען א פרייע אידישע פרוי האטציך אוועקגעזעצט נעבן איהם...!

[אישתישבי]

וואס טוט מען אויב זי פאראינטערעסירט זיך און פרעגט וואס דאס איז כרוספדון?

[[NAMELESS]]

קענסט אויסשרייבען זיין יחוס, ווער איז זיין טאטע געווען? וויאזוי איז ער אנגעקומען אין ישיבות? וואס האט זיין טאטע געטוהן פאר כלל ישראל?

פאלט דיך נישט איין אז ער איז אפשר געווען א גר?

[ליטוואק פון בודאפעסט]

עס איז ברייט באקאנט אז זיין טאטע איז געווען א חבר כנסת מטעם מפד"ל, וואס האט זיך אפגעזאגט פון זיין אמט בשעת גזירת גיוס בנות, נישט ווילענדיג בלייבען מיט די מזרחי אין דעם.
דער חזו"א האט שטארק געשעצט די מעשה גבורה זיינער.

טאמער עס איז דא מער פרטים, וואלט איך געוואלט הערען.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[Gimpel]

ר אברהםס עלטערן האבן געוואינט אין אנטוורפן און זענן געקומן באזוכן ארץ ישראל מפאר די מלחמה און די מאמע האט. געזאגט זי בלייבט דא .ער איז גיוון א קרוב מיט טשעבינר רב און טשעבינר רב האט געזען אים לייגן אין זיין ישיבה א

[Gimpel]

הייתי בישיבה אצלו שנתיים גדלותו אינו כפי דורותינו

[נקודת-אמת]

זיין טאטע'ן האט געהייסן ר' אליהו משה גניחובסקי, לויט וויקי איז זיין טאטע געוועזן א חבר כנסת מטעם המזרחי (מפד"ל) ביי די ערשטע און די צוויטע כנסת'ס,
(מ'האט עם ארויסגעווארפן פון די פארטיי בשעת גזירת גיוס בנות וואס ער האט געשטומט ווי דעת החזו"א קעגן די חוק שירות לאומי אנדערש ווי די מזרחיסטישע החלטה...)
וכדלהלן:

אליהו-משה גנחובסקי

Genhovsky_eliyahu.jpg (44.84 KiB) געזען געווארן 3326 מאל

אליהו-משה גנחובסקי (23 ביוני 1901 - 19 ביולי 1971) היה איש ציבור ישראלי שכיהן כחבר הכנסת מטעם חזית דתית מאוחדת והפועל המזרחי.

תולדות חייו
גנחובסקי נולד בשנת 1901 בגראיבה שבפולין לאביו שלמה יוסף גנחובסקי, שהקים את הוצאת הספרים "אל המקורות", ולאמו טעמא לבית טטנבאום. למד בוורשה ולאחר מכן בסמינר לרבנים בברלין. לרגל חתונתו קיבל מהרב מאיר שמחה הכהן גביע לקידוש[1].
בשנת 1923 נמנה בין מייסדי תנועות "השומר הדתי" ו"החלוץ הדתי", ובשנת 1926 יצא לאנטוורפן שבבלגיה לארגון צעירי מזרחי המקומית והליגה למען הפועל הדתי. בשנת 1929 נבחר לכהן כסגן נשיא הפדרציה הציונית של בלגיה.
בשנת 1932 גנחובסקי עלה לארץ ישראל. במשך עשור היה חבר המרכז העולמי של "המזרחי", וכן נבחר לכהן כחבר הוועד הפועל בתנועת "הפועל המזרחי". הוא נמנה בין מייסדי רשת החינוך התלמודי וישיבת הרב עמיאל ומייסדי עיתון "הצופה". לפרנסתו עסק בהוצאה לאור של כתבי יד עתיקים וספרי קודש.
בשנת תש"ח הוא הוציא לאור כתבים של הרב יצחק ניסנבוים שנרצח בשואה[2].
גנחובסקי נבחר מטעם החזית הדתית המאוחדת לכהן בכנסת הראשונה. כהונתו נמשכה בכנסת השנייה מטעם סיעת הפועל המזרחי. במהלך שנים אלו היה חבר ועדת הכספים, ועדת השירותים הציבוריים וועדת החינוך והתרבות.

עמדותיו
גנחובסקי נחשב יחד עם הרב כתריאל פישל טכורש לסמן ימני בפועל המזרחי[3]. כחבר כנסת גנחובסקי ביקש לאחד את המסים השונים על מנת להקל על האזרחים[4].
גנחובסקי היה בין חברי הכנסת של המפלגות הדתיות אשר למרות חברותם בקואליציה לא הצביעו בעד דרישת שילומים מגרמניה אלא נמנעו[5]. גנחובסקי התנגד לתיקון חוק השבות כדי לאסור עליית פושעים, בטענה ש"מדינת ישראל שייכת לכל היהודים וכמו אם המוכנה לקבל בביתה בן שסטה מן הדרך כן חייבת מדינת ישראל לקבל בנים שתעו"[6]. הוא גם דיבר נגד קיצוץ בתקציב משרד הדתות ואמר "בלעדי הדת תהיה התכחשות, התבוללות וריקנות. ... הישיבות הם האמצעי החשוב ביותר לקיום העם."[7]

משפחתו
גנחובסקי נישא לד"ר גיטה לבית נוחימובסקי. המשפחה התגוררה בבני ברק, בסמיכות לבית החזון איש, והייתה מקורבת אליו. גנחובסקי עצמו נהג להיוועץ בחזון איש גם בעניינים ציבוריים ופוליטיים. בידי בני המשפחה היו מצויים כתבי יד נדירים של רבנים וגדולי תורה מדורות קודמים. עולם הספר היה קרוב ללבם, והם הוציאו מהדורה מיוחדת של משניות שהופצה באלפי עותקים.
בניו של גנחובסקי הם: העיתונאי והכלכלן דב גנחובסקי, והרב אברהם גנחובסקי, ראש ישיבת טשעבין בירושלים.
אחר מותו הנציחה עיריית בני ברק את זכרו בקריאת רחוב על שמו, בשכונת קריית הרצוג שבצפון העיר.

אויף די מאמע האב איך געטראפן ביי די בלאג (ברענגען זיי אראפ פון אן אלטן ביכל)

וכדלהלן:

ד"ר גיטה גנחובסקי
נולדה בעיר גולדינגן (קורלנד), ה' שבט תרס"ד (22.1.1904).
לאביה הרב דב נוחימובסקי (רבה של העיר, יפה הרוח בדור. נפטר בריגא, כ"א שבט תרפ"ט) ולאמה הרבנית חינה בת הרב חיים מאיר גרין, חתנו של הרב שניאור זלמן הירשוביץ, אב"ד דגולדינגן, שביחד עם רבי שמחה זיסל יסד את ישיבת המוסר שם. נפטרה בירושלים, י"ד תשרי תרצ"ז).
קיבלה חינוך מסורתי וגמרה בהצטיינות כעילוי את הגימנסיה בליבוי ושם לחמה לשחרר את התלמידים מבחינות בשבת.
גמרה את האוניברסיטה, מחלקת המשפטים בריגה. גם כאן הצטיינה באופן יוצאת מן הכלל.
ביום י"ט טבת תרצ"ב (22.12.1931) נישאה למר אליהו משה גנחובסקי (מראשוני מייסדי תנועת נוער המזרחי. היה חבר הכנסת. ראה את הערך שלו בכרך שני, עמוד 718).
עברו לגור באנטוורפן (בלגיה), ובזמן הקצר שגרו שם היתה לשם דבר, כבעלת השכלה דתית וכללית ובעלת מרץ רב.
בשנת תרצ"ג (1933) ביקרו בארץ כתיירים. בארץ הודיעה לבעלה על החלטתה להשתקע בארץ, מכיוון שאין ברצונה ללדת ילדים בחוץ-לארץ.
החדר היחידי ששכרו בתל-אביב (אחרי בנין הארמון שגרו באנטוורפן) נהפך לבית פתוח, לא רק ליוצאי בלגיה ולאישי התנועה, אלא כל עולה, כל אדם, מצא בו עזרה והתעניינות.
כשנבחר בעלה לחבר המרכז העולמי של המזרחי, עברו לגור בירושלים, בה הכירו את אישיותה הדגולה, והיו משכימים לבקרם. התיידה עם גדולי התורה והספרות ואחרי המצור בירושלים שבו היתה פעילה בהגשת עזרה לזולת במסירות נפש, עברו לגור בבני-ברק, מקום מגוריהם של הורי בעלה.
את הילדים הוציאה מבית הספר היסודי ושלחה אותם לישיבות, באמרה שאינה רוצה שילדיה יהיו עמי הארץ. יספגו מקודם אוירה של תורה וידיעות ואח"כ אדאג להשכלתם הכללית.
כשבעלה נבחר לכנסת הראשונה והשניה היתה מלווה את צעדיו. גדולי המדינה התרשמו מאצילותה ומאישיותה הגדולה.
היתה ידועה כבעלת טעם מיוחד באמנות. לכל חג ומועד היתה רוקמת מפות, והיתה כותבת שירים מיוחדים לבניה ולכלותיה. השתדלה לגלות למקורביה את היופי והנשגב שבאורח החיים היהודי. עם זאת לא זנחה כל סעד ועזרה לנזקקים: תלמידי ישיבה, בני-שכנים, קרובים ורחוקים, מצאו אצלה אוזן קשבת ויד מסייעת. כאשר שמעה אודות נצרך היתה מגייסת משלה ומשל אחרים, מטפלת בחולה ומעודדת נדכא.
הבית בבני-ברק התנהל כמו בירושלים, מקום מפגש לגדולי התורה, לרבנים ולראשי ישיבות, לאישי רוח ולסופרים.
טיפלה בעצמה בספריה הגדולה בבית, ולה היה אוסף גדול של ספרי תנ"ך מדפוסים ראשונים שבהם היתה מתגאה. ידעה לחבב את קדשי ישראל על כל הבא לבית וקיימה את הנאמר, זה אלי ואביהו, התנאה לפניו במצוות.
נפטרה ביום א' דראש השנה תשכ"ח (5.10.1967) והובאה למנוחות ביום ד' תשרי תשכ"ח בבית העלמין בבני-ברק.
בניה דוב (כלכלן בכיר בבנק ישראל וחוקר נודע בחכמת ישראל); הרב אברהם (ראש ישיבה בישיבת טשעבין בירושלים).

וויפהל איך פארשטיי, בזכות דעם שכינות צום חזון-איש איז ער געווארן גאר פרום און געגאנגען בדרכי החרדים.

ועוד מעשה פלא האב איך אמאהל געהערט וועגן דעם עניין פונעם ירושלים'ער-טאלנער-מגיד (ר' איטשע טאלנער) אבער שכחתי עיקר פרטי המעשה, ועוד חזון למועד...

[סקרן]

איין מעשה וואס ס'קומט מיר יעצט ארויף אין קאפ
ער איז אמאל געפארן מיט א טענדר פון י-ם קיין ב"ב איז לעבן אים האט זיך אוועקגעזעצט א פרייע פרוי
מצד אחד האט ער נישט געוואלט זיצן לעבן איהר מצד שני ער האט איהר נישט געוואלט ווייטוהן
האט ער איהר געזאגט איך ווייס נישט טאמער ס'וועט דיר באדערן אבער איך האב כרוספדין(ציצית אויף ארמיש).
זי מיינענדיג אז ס'איז א אנשטעקיג קרענק האט זיך אויפגעשטעלט און גענומען א צווייטע פלאץ
אזוי האט ער מקיים געווען ביידע זיינע צדדים

סקרן: די מעשה פארציילט מען אויף עטליכע גדולים. איך האב עס געהערט אויף אנ'אנדער גדול אין די ליטא. ווען א פרייע אידישע פרוי האטציך אוועקגעזעצט נעבן איהם...!

געהערט האב איך עס אויך אויף אסאך אבער געשריבן האב איך עס נאר געזעהן אויף איינעם

[סקרן]

מ'פארציילט איבער זיין אויסערגעווענליכער מקבל זיין אלעס פון הימען אלס גוטס
ווען זיין זין איז אוועק די וועג ער האט אויפגענומן די בשורה אז ער איז נישט געזונט און שפעטער ווען ער איז אוועק
אזוי אויך ווען ער האט געהערט אז ער אליינס האט באקומען די ביטערע מחלה איז ער אהיימגעקומן און געזאגט פאר'ן רעביצין איך האב באקומן 2 מתנות פון הימל
1 רפאל יונה'ס מחלה 2 מיין מחלה
אבער ער האט עס געזאגט מיט א שלוות הנפש שאין כדוגמתה
אלע דר. וואס זענען מיט אים געקומן אין קאנטאקט זענען נתפעל געווארן פון זיינע מדות

[סקרן]

איך האב געלייקט אלס א שטופ פאראויס אז דו זאלסט ווייטער שרייבען.

דארפסט זיך נישט פארענטפערן ייש"כ ס'געבט טאקע א שטופ צו זעהן אז מ'איז אינטרעסירט

[נקודת-אמת]

דאס איז פונעם זעלבן בלאג הנ"ל וועגן דעם פאטער פון ר' אברהם זצ"ל

אליהו משה גנחובסקי
נולד בגראייבה, פלך לומזה (פולין), ו' תמוז תרס"ג (1903), לאביו ר' שלמה יוסף (תלמיד חכם גדול וסוחר מכובד בעירו, חובב-ציון ותיק, ממשתתפי ועידת מינסק, נכד הרב אליהו משה מזאלודאק מחבר הספר "יד אליהו") ולאמו טעמא בת ר' זליג טטנבוים (שהיה פרנס קהלת גראייבה). בבחרותו למד תורה מפי הרב משה אביגדור עמיאל (לאחר זמן רבה הראשי של תל-אביב), שהיה אז רב בגראייבה, ועברית וספרותה מפי הסופר והפדגוג ר' אברהם מרדכי פיורקא . אח"כ למד בישיבת לומז'ה מפי ראש הישיבה הרב יחיאל מרדכי גורדון והרב משה רוזנשטיין , ונתפרסם בה בשם "העלוי מגראייבה". עבר לורשה, ולמד יחד עם הרב יוסף דב בן הגאון הרב משה סולובייציק (בנו של הגאון ר' חיימקה מבריסק) כעת רב בבוסטון. בורשה היה ממקורבי הרב והמטיף הציוני יצחק ניסנ בוים הי"ד והושפע ממנו לפעילות דתית-לאומית בקרב הנוער.
בתרפ"ג היה מהיוזמים הראשונים וממיסדי החלוץ המזרחי בפולין, פעל הרבה בארגון ראשית ההכשרה של אלפי החלוצים בכל רחבי פולין. ב-ו' תמוז תרפ"ד התקיימה ביזמתו בורשה, הועידה הארצית הראשונה
של "החלוץ המזרחי" בפולין בהשתתפותו של נחום סוקולוב, שבה הונחו היסודות לפעולה שיטתית ומרוכזת של ההכשרה החלוצית הדתית. בקר ברחבי פולין במסע תעמולה והטיף בעל פה ובמאמרים בעתונות לשנוי ערכין בחיי הנוער הדתי. ייסד יארגן סניפים לתנועה והדריך אותם. ארגן עזרה כספית וצבורית לטובת "הפועל המזרחי" בארץ שהיה אז במצב ארגוני קשה, נרדף וחסר אמצעים.
בתרפ''ו עבר לאנטוורפן. שם ארגן תנועה חזקה של "צעירי מזרחי" ופעל למען יסודה גם ביתר ארצות מערב-ארופה, יצר בבלגיה "ליגה למען הפועל הדתי" באייר תרפ"ט ועשה תעמולה למען יצירתה גם בארצות אחרות. היה פעיל בתנועה הציונית כסגן נשיא הפדרציה הציונית המאוחדת בבלגיה, השתתף באנציקלופדיה העברית והגרמנית "אשכול" והיה חבר הנהלת ביה"ס "תחכמוני" באנטוורפן מיסודו של הרב מ. א. עמיאל , שהיה שם רב ראשי באותו זמן.
נשא לאשה את ד"ר גיטה נוחימובסקי בתם של הרב ר' דב רבה של קהלת גולדינגן, קורלנד, והרבנית
חינה בת הרב ר' חיים מאיר גרין מגראבין, נכדת הגאון ר' שניאור זלמן הירשוביץ בעל "גליון אלפס" על הש"ס.
בתרצ"ג עלה לא"י, נבחר בועידה השביעית של הפועל המזרחי לחבר הועד הפועל ובועידה העולמית של המזרחי בקרקוב (בסוף תרצ"ג) לחבר המרכז העולמי של המזרחי שמושבו בירושלים (ביחד עם הרב מאיר ברלין, הרב י. ל. פישמן, הרב זאב גולד, י. ה. פרבשטיין וצבי שכטרמן) וכיהן במשרה זו עד שנת תש"ו. אירגן את פעולות "קרן ארץ-ישראל" של המזרחי בכל התפוצות, יסד למענה לשכה מיוחדת למערבאירופה ושלח שליחים לכל התפוצות. הוציא ספר "כי תבואו אל הארץ", שפורסם אף באידית בעתוני המזרחי באמריקה בהמשכים, וכן את חוברת התעמולה "תורה וארץ", שהופצה בעברית ובשפות לועזיות ב-30 אלף העתקות. השתתף בפעולות להרחבת רשת החינוך אשר תחת פיקוח המזרחי, לכיבוש עמדות לחינוך המסורתי במקומות שנתגלתה התנגדות לו, לבנין בתים בשביל מוסדות החינוך ובהשתדלות לשיפור הפנימי של החינוך לפי תכנית המזרחי. עזר בהרבה לרבו הרב עמיאל (אחרי שעבר מאנטוורפן לת"א) ביסוד "רשת החינוך התלמודי" והוא חבר הנהלתה מראשיתה. ביזמתו נעשתה ההשתדלות המוצלחת שבתוצאתה הקציב הדירקטוריון של קרן היסוד את "עזבון קראנץ" (שנמסר לאפוטרופסות הקרן לצרכי מוסד דתי) להקמת בנין בשביל "ישיבת הישוב החדש" מיסודו של הרב עמיאל .
הוא היה היוזם הראשון והמיסד של "מוסד הרב קוק" כשהגיעה הידיעה על פטירתו בימי הקונגרס הציוני בלוצרן. ביזמתו ובעזרת ד. צ. פנקס נתקבלה החלטת עירית ת"א על ייסוד פרס הרב קוק. השתתף ביסוד העתון היומי "הצופה" של תנועת המזרחי. השתתף בקונגרסים הציוניים מהקונגרס הי"ד ואילך. עוסק בחקר תולדות "חיבת ציון" והמזרחי, פרסם ספר על הרב מרדכי עליאשברג מראשוני חובבי ציון והוא עורך את הכתבים הנבחרים של הרב יצחק ניסנבוים . - היה מזכיר-הכבוד ללשכת בני ברית בירושלים והנהו חבר ועד הקהלה בירושלים. לפי הצעתו מודיעים באמצעות הרדיו על זמן הדלקת הנרות בערב שבת ויציאת השבת.
ממשתתפי האנציקלופדיה לציונות" בעריכת משה קליינמאן. מעסקני סיעת "אל המקור" פלג ימני של הפועל המזרחי בא"י.
בניו: חיים דב, אברהם.

1

2

בהצלחה, איך האף אז איינער האט געהאט א תועלת פון מיין ארבעט

[טראכט א מוניט]

ביים גאון איז געווען א מעשה ער האט געהאט א חברותה א בחור וואס ער פלעגט לערנען שבת נאכמיטאג
איין שבת נאכמיטאג האט די בחור בטעות געקלינגען די בעל נאך א סעקונדע האט די בחור געכאפט וואס ער האט געטוען ער איז געווען מוראדיג פאלוירען
די גאון איז שנעל געלאפן זיך אנטוען די נאכט קליידער
נאכן ווארטען אפאר מינוט האט די בחור זיך גענומען קלאפען די גאון איז געקומען צום טיר מיט די שלאף קליידער ער פרעגט די בחור אנטשולדיג די ווארטס שוין לאנג?
די בחור האט זיך בארוהגט אז ב"ה די גאון האט נישט געהערט..
דאס ברענגט א טראפעלע ארויס די מהות פונעם גאון

[[NAMELESS]]

ביים גאון איז געווען א מעשה ער האט געהאט א חברותה א בחור וואס ער פלעגט לערנען שבת נאכמיטאג
איין שבת נאכמיטאג האט די בחור בטעות געקלינגען די בעל נאך א סעקונדע האט די בחור געכאפט וואס ער האט געטוען ער איז געווען מוראדיג פאלוירען
די גאון איז שנעל געלאפן זיך אנטוען די נאכט קליידער
נאכן ווארטען אפאר מינוט האט די בחור זיך גענומען קלאפען די גאון איז געקומען צום טיר מיט די שלאף קליידער ער פרעגט די בחור אנטשולדיג די ווארטס שוין לאנג?
די בחור האט זיך בארוהגט אז ב"ה די גאון האט נישט געהערט..
דאס ברענגט א טראפעלע ארויס די מהות פונעם גאון

מען פארציילט היבש אזעלעכע געשיכטעס אויפן גאון זצ"ל מיר ווינדערט אלס ווי אזוי עס איז באקאנט געווארן די מעשה, אפשר איז ער באמת געשלאפן יעמאלטס

[berlbalaguleh]

וואס טוט מען אויב זי פאראינטערעסירט זיך און פרעגט וואס דאס איז כרוספדון?

אישתישבי: ערשטנס. די אומ-געלערנטע מאסן פרעגן נישט קיין שאלות. זיי מיינען אז דאס איז א לאטייניש ווארט. און ס'איז מסתמא עפעס אן אנשטעקיגע קראנקהייט. והשנית. ס'איז דא אזא מעשה פון מוהרנ"ת מ'ברסלב אז ער איז איינמאל ערב ראש השנה אין איסטאמבול, נאך די מקוה געפארן מיט די פאבליק טראנספארטאציע. און ער האט געטראכט ביי זיך וואס וועט זיין אויב א גוי וועט זיך אוועקזעצן נעבן איהם. און ר'האט מתפלל געווען אז דאס זאלל נישט געשעהן. האט ער געהערט ווי אייין גוי זאגט פאר דעם צווייטן...,דו זאלסט נישט זיצן לעבן דעם איד...ווייל ער איז טמא (כלשונם)...!

און איך ווייס פון א הפלא'דיגע מעשה וואס איז געשעהן בימנו...! אין א געוויסן ביהמ"ד/קהילה איז דא א יונגערמאן, א בנש"ק. אן אמת'ער אפגעהיטענער יוד. זיצט ער דאך אויף מזרח וואנט. האטציך געמאכט אמאל אז א ..."חתן"... א טמא'נער יונג איז אויסגעקומען צו זיצן אויבנאן. איז מיר געווען אינטרעסאנט צו וויסן וואס ס'וועט געשעהן. אויב דער יונגערמאן וועט זיצן מיט איהם אויף איין באנק....?! האט דער אייבישטער געהאלפן. און דער ..."חתן"...האט אליינס פארלאנגט נישט צו זיצן אויף די באנק. נאר ער האט אויפגעהויבן דעם זיץ און אריינגעלייגט דארט א בענקל...שומר ה' את כל אוהביו...!

[בן ישי]

מקפיד זיין נישט צו זיצן לעבן א פרוי פארשטיי איך אבער נישט צו זיצן אויף איין באנק מיט א מאן ווייל ער איז נישט אזוי הייליג ווי עם?
(יעצט פארשטיי איך שוין א נייע פשט אין דעם וואס ערליכע יודן זעצן זיך אויבענאן)

[טרויבן88]

ויאמר הנני איז זייער א אינטערעסאנטע ביך, ווי עס זעט אויס איז ער געווען זייער א מאדנע מענטש אין א גוטע וועג, די צווייטע ביך וואס איך געדענק נישט פונקטליך וויאזוי עס הייסט איז א זאלציגע ביך וואס א זאלציגע תלמיד האט ארויסגעגעבן בהתלהבות'דיגע רציפות און איז גאר אומאינטערעסאנט,

איין זאך וואס איך וויל צילייגן און קען אפשר אויסזען ווי א זלזול אבער איך בעט עס זאל נישט ווערן אזוי אנגענומען, זיין דקדוק און אויסגערעכנטקייט און רעספעקט און כבוד פאר מענטשן איז מער א טבע כאראקטער ווי א רעליגעזע זאך, זיין כאראקטער האט מיר דערמאנט מיר פון sugiharaדי דיפלאמאט פון ליטא פון די צווייטע וועלט מלחמה, וואס די זאך צי טון וואס ס'איז ריכטיג און כבודיג איז די ערשטע אידיאל, עס איז דא אסאך זיך צי לערנען פון אזאנע הויעכע מענטשן

[הקטן]

ביים גאון איז געווען א מעשה ער האט געהאט א חברותה א בחור וואס ער פלעגט לערנען שבת נאכמיטאג
איין שבת נאכמיטאג האט די בחור בטעות געקלינגען די בעל נאך א סעקונדע האט די בחור געכאפט וואס ער האט געטוען ער איז געווען מוראדיג פאלוירען
די גאון איז שנעל געלאפן זיך אנטוען די נאכט קליידער
נאכן ווארטען אפאר מינוט האט די בחור זיך גענומען קלאפען די גאון איז געקומען צום טיר מיט די שלאף קליידער ער פרעגט די בחור אנטשולדיג די ווארטס שוין לאנג?
די בחור האט זיך בארוהגט אז ב"ה די גאון האט נישט געהערט..
דאס ברענגט א טראפעלע ארויס די מהות פונעם גאון

מען פארציילט היבש אזעלעכע געשיכטעס אויפן גאון זצ"ל מיר ווינדערט אלס ווי אזוי עס איז באקאנט געווארן די מעשה, אפשר איז ער באמת געשלאפן יעמאלטס

קען זיין עפעס א בטלנות האט אוועק געגעבן דעם סוד, למשל אן אפען ספר אויפן טוש
אדער האט דער תלמיד געוויסט פין א צווייטען וואס אז דארט געווען 15 מעניט פריער
זאל איך געבען נאך דיגמאות, אדער ס'איז שוין געניג?

[סקרן]

ביים גאון איז געווען א מעשה ער האט געהאט א חברותה א בחור וואס ער פלעגט לערנען שבת נאכמיטאג
איין שבת נאכמיטאג האט די בחור בטעות געקלינגען די בעל נאך א סעקונדע האט די בחור געכאפט וואס ער האט געטוען ער איז געווען מוראדיג פאלוירען
די גאון איז שנעל געלאפן זיך אנטוען די נאכט קליידער
נאכן ווארטען אפאר מינוט האט די בחור זיך גענומען קלאפען די גאון איז געקומען צום טיר מיט די שלאף קליידער ער פרעגט די בחור אנטשולדיג די ווארטס שוין לאנג?
די בחור האט זיך בארוהגט אז ב"ה די גאון האט נישט געהערט..
דאס ברענגט א טראפעלע ארויס די מהות פונעם גאון

מען פארציילט היבש אזעלעכע געשיכטעס אויפן גאון זצ"ל מיר ווינדערט אלס ווי אזוי עס איז באקאנט געווארן די מעשה, אפשר איז ער באמת געשלאפן יעמאלטס

קען זיין עפעס א בטלנות האט אוועק געגעבן דעם סוד, למשל אן אפען ספר אויפן טוש
אדער האט דער תלמיד געוויסט פין א צווייטען וואס אז דארט געווען 15 מעניט פריער
זאל איך געבען נאך דיגמאות, אדער ס'איז שוין געניג?

ער פלעגט זיך קיינמאהל נישט לייגן שבת נאכמיטאג
איי וועסטו זאגן אפשר די וואך יא אפשר טאקע איך וויייס נישט ס'מאכט מער סענס די אנדערע וועג

[berlbalaguleh]

מקפיד זיין נישט צו זיצן לעבן א פרוי פארשטיי איך אבער נישט צו זיצן אויף איין באנק מיט א מאן ווייל ער איז נישט אזוי הייליג ווי עם?
(יעצט פארשטיי איך שוין א נייע פשט אין דעם וואס ערליכע יודן זעצן זיך אויבענאן)

בן ישי: איך ווארף מיך נישט ארום מיט דעם טערם..."טמא'נער יונג"...אז איך זאג עס קענסטו מיר גלייבן. איך גיי דאך דא נישט ארויסשרייבן אלע ..."מעשים טובים"... פון דעם חתן דנן...!. איכ'ל דיר געבן א שטיקל רמז. די שאלה איז אויב דו וועסט עס פארשטיין...זיין חתונה איז געווען א ..."שאט-גאן וועדדינג"...לאמיר זעהן צי דו ווייסט וואס דאס מיינט...!