דער בחור דארף העלפ...

[ליטוואק פון בודאפעסט]

די ווערטער ׳איינבאקען אהבת התורה׳ זענען, אין מיין אויגען, א לאזונג אן קיין זאך שייכות צו די ווערטער.

די חינוך אין תורה מוז קומען פון אן אינערליכע פארשטאנד וואס מ׳זוכט צו טוהן מיט די תורה. לערנען תורה איז נישט קיין סגולה אויף יראת שמים, נישט סתם א מצוה וואס מ׳דארף טוהן, נישט קיין הכנה אויף א גוטען שידוך און נישט קניין וועג זיך מקשר צו זיין מיט די צדיקים די בעלי המימרות. יא, די אלע זענען מעגליך ריכטיג, אבער נישט צו דעם צילט מען. לימוד התורה איז פשוט דער וועג וויאזוי צו קענען וואס דער אויבישטער וויל פון אונז. יעדער ׳קליינער׳ פרט איז גאר גאר וויכטיג, ווייל דאס וויל דער אויבישטער. ווען א בחור לערנט רצופות לשם התמדה, און בראש כל מעייניו איז ׳וויפיהל שעה האב איך אריין געכאפט׳, איז ער כמעט גענצליך אפגעהאקט פון די אמת׳ער תכלית פון וואס מ׳זוכט ביים לערנען. עס איז מעגליך אז מתטך שלא לשמה בא לשמה, אבער דאס דארף האבען א פארשטאנד וואס איז די לשמה צו וואס מ׳שטרעבט. ליידער זעט מען פיהל מתמידים וואס לערנען לשם התמדה צו לשם אנפיהלען שעות צו לשם מצוה, און דעריבער זעט מען בכלל נישט אויף זיי קיין חכמת התורה. ווייל זיי לערנען נישט אויף צו קענען תורה.

דער ישיבה קען שטעלען א גייסט פון די וויכטיגקייט פון פשוט קענען תורה, פארשטייען וואס מ׳לערנט און זוכען צוצוקומען ערגעץ אין קענטעניס (ניין, קניפען ציצית איז נישט קיין חלק דערפון. דאס איז פונקט גוט פאר מיידלעך קעמפס) און צוגעבונדענקייט צום לערנען. דאס דארף אויך אבער קומען פון שטוב. נישט מיט לאנגע דרשות און פוסטע לאזונגען, נאר מיט א הנהגה וואס שעצט קענען תורה און נישט קיילע מאכען דורך חוזק מאכען פון תלמידי חכמים און חכמה. ווען איך הער ווי איינער שרייט אן א קינד צו א בחור ׳דיין לערנען איז גארנישט ווערט, ווייל דו פיהרסט זיך אויף אזוי׳, וויל איך גלייך אוועק שלעפען די קינד\בחור פון די דברי נבלה.

און טאקע, ווען איינער ווייסט נישט פארוואס ער לערנט און צו וואס ער צילט, איז עס אן עבודת פרך און פלוצלונג האט ער נישט קיין זיץ פלייש.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[אישתישבי]

א סדר היום אין מיין ישיבה וואלט געווען בערך אזוי.

730 שחרית, 9 ביז 9:30 א שיעור אין ראשית חכמה אדער שבט מוסר אדער אורחות צדיקים פאר שוואכע.
9:30 ביז 1030 א שיעור פשוט אויף די שיעור עיון, די וואס קענען עס טוהן מיט א חברותא, הרי טוב.

10:30 הפסקה

1045 ביז צוועלעף שיעור עיון.

12-1 חזרה און כתיבה פין דער שיעור עיון.

פרייטאג איז דא א טעסט אויף דער שיעור עיון, מען מוז קענען יעדער קצות נתיבות רשבא וואס מען האט גערעדט.

הפסקה ביז דריי.

דריי ביז 4:30 שיעור שולחן ערוך מג"א ט"ז אדער יו"ד ח"א , חברותות פאר די וואס קענען אליין. דער טעסט איז זונטאג. מען מוז קענען די הלכות היוצאות, לאו דוקא די שווערע אומפארשטייבארע פלפולים פין ט"ז, אדער אלע מראה מקומות פון מג"א.

4:30 ביז 5:00 מנחה און הפסקה.

5 ביז זיבען שיעור בקיאות גמרא. שיעור אדער חברותות.

דער טעסט איז יעדער וואך דינסטאג. מען מוז קענען די הלכות וואס קומען ארויס פין די גמרא רש"י תוס',. נישט לויט די הוה אמינא, און תוס' קשיא אויף די גמרא אין די משנה לויט רש"י.


מיט דעם איז געלעזט בחורים וואס האבן נישט חברותות און טאטעס ברויכען צאלען טויזענטערס פאר בחורים זיצערס.

[נקודת-אמת]

די ווערטער ׳איינבאקען אהבת התורה׳ זענען, אין מיין אויגען, א לאזונג אן קיין זאך שייכות צו די ווערטער.

די חינוך אין תורה מוז קומען פון אן אינערליכע פארשטאנד וואס מ׳זוכט צו טוהן מיט די תורה.
לערנען תורה איז נישט נאר קיין סגולה אויף יראת שמים,
נישט נאר סתם א מצוה וואס מ׳דארף טוהן,
נישט נאר קיין הכנה אויף א גוטען שידוך
און נישט נאר קניין וועג זיך מקשר צו זיין מיט די צדיקים די בעלי המימרות.
יא, די אלע זענען מעגליך ריכטיג, אבער נישט צו דעם צילט מען.
לימוד התורה איז פשוט דער וועג וויאזוי צו קענען וואס דער אויבישטער וויל פון אונז.
יעדער ׳קליינער׳ פרט איז גאר גאר וויכטיג, ווייל דאס וויל דער אויבישטער.
ווען א בחור לערנט רצופות לשם התמדה, און בראש כל מעייניו איז ׳וויפיהל שעה האב איך אריין געכאפט׳, איז ער כמעט גענצליך אפגעהאקט פון די אמת׳ער תכלית פון וואס מ׳זוכט ביים לערנען.
עס איז מעגליך אז מתוך שלא לשמה בא לשמה, אבער דאס דארף האבען א פארשטאנד וואס איז די לשמה צו וואס מ׳שטרעבט.
ליידער זעט מען פיהל מתמידים וואס לערנען לשם התמדה צו לשם אנפיהלען שעות צו לשם מצוה, און דעריבער זעט מען בכלל נישט אויף זיי קיין חכמת התורה. ווייל זיי לערנען נישט אויף צו קענען תורה.

דער ישיבה קען שטעלען א גייסט פון די וויכטיגקייט פון פשוט קענען תורה, פארשטייען וואס מ׳לערנט און זוכען צוצוקומען ערגעץ אין קענטעניס (ניין, קניפען ציצית איז נישט קיין חלק דערפון. דאס איז פונקט גוט פאר מיידלעך קעמפס) און צוגעבונדענקייט צום לערנען. דאס דארף אויך אבער קומען פון שטוב. נישט מיט לאנגע דרשות און פוסטע לאזונגען, נאר מיט א הנהגה וואס שעצט קענען תורה און נישט קיילע מאכען דורך חוזק מאכען פון תלמידי חכמים און חכמה. ווען איך הער ווי איינער שרייט אן א קינד צו א בחור ׳דיין לערנען איז גארנישט ווערט, ווייל דו פיהרסט זיך אויף אזוי׳, וויל איך גלייך אוועק שלעפען די קינד\בחור פון די דברי נבלה.

און טאקע, ווען איינער ווייסט נישט פארוואס ער לערנט און צו וואס ער צילט, איז עס אן עבודת פרך און פלוצלונג האט ער נישט קיין זיץ פלייש.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

ס'איז מיר אינטערסאנט צו אין די ליטא צו אין בוד"א-פעש"ט האט מען געזאלט זאגן אזוינס...
קען זיין אז ס'קען אביסל שטימען מיט'ן תורה לשמה לשם התורה פון שיטת הגר"ח ד'וואלאזשין זיע"א
אבער ס'שמעקט מעהר ווי דע חסידישער טייטש פון לשמה,
ואילו לא באתי בשערי בית הקאווע הזה אלא לשמוע שהודו לדברי חכמי החסידות אנשי ליטא ופעסט, די.
דאס איז 1 לייק וואס ס'קומטזיך דיר.
דעם דאפעלטען האב איך אייך געגעבן וועגן דעם געוואלדיגן הבחנה אז אין בין ללמוד ע"מ שאהיה ירא שמים או גוטע שידוך או להתקשר לבעל המימרא גרידא או לתפוס שעות רצופות רבות,
להלומד ע"מ שיקראוני רבי או שאהיה גדול בישראל, ואלו נקראו בדברי חז"ל העושה תורתו קורדום לחפור בה.

ייש כח [tag]ליטוואק פון בודאפעסט[/tag] שהנחת דעתי ודעת רבותי והנחת את יד החסידים על העליונה...

[תורה ומדע]

א סדר היום אין מיין ישיבה וואלט געווען בערך אזוי.

730 שחרית, 9 ביז 9:30 א שיעור אין ראשית חכמה אדער שבט מוסר אדער אורחות צדיקים פאר שוואכע.
9:30 ביז 1030 א שיעור פשוט אויף די שיעור עיון, די וואס קענען עס טוהן מיט א חברותא, הרי טוב.

10:30 הפסקה

1045 ביז צוועלעף שיעור עיון.

12-1 חזרה און כתיבה פין דער שיעור עיון.

פרייטאג איז דא א טעסט אויף דער שיעור עיון, מען מוז קענען יעדער קצות נתיבות רשבא וואס מען האט גערעדט.

הפסקה ביז דריי.

דריי ביז 4:30 שיעור שולחן ערוך מג"א ט"ז אדער יו"ד ח"א , חברותות פאר די וואס קענען אליין. דער טעסט איז זונטאג. מען מוז קענען די הלכות היוצאות, לאו דוקא די שווערע אומפארשטייבארע פלפולים פין ט"ז, אדער אלע מראה מקומות פון מג"א.

4:30 ביז 5:00 מנחה און הפסקה.

5 ביז זיבען שיעור בקיאות גמרא. שיעור אדער חברותות.

דער טעסט איז יעדער וואך דינסטאג. מען מוז קענען די הלכות וואס קומען ארויס פין די גמרא רש"י תוס',. נישט לויט די הוה אמינא, און תוס' קשיא אויף די גמרא אין די משנה לויט רש"י.


מיט דעם איז געלעזט בחורים וואס האבן נישט חברותות און טאטעס ברויכען צאלען טויזענטערס פאר בחורים זיצערס.

אנשטשאטס שו״ע לייגט אריין אן ענגליש דיפארטמענט צו קאווערן היי סקול און בעיסיק קאללעדש קרעדיטס אין ישיבות גדולות . ס׳וועט זיין הנאה להם והנאה לעולם.

[שמעקעדיג]

וואס עפעס? שולחן ערוך איז גאר וויכטיג! אן דעם ביסטו א איד אן קיין אינסטרוקציעס!

א חורבן היינטיגע צייטן אז מען איז ליידער מזלזל אין לימוד שו"ע. לכה"פ א קורצער שיעור הלכה למעשה זאל מען געבן.

[רביה''ק זי''ע]

לפי עניות דעתי הקלושה דארף די סדר היום אין ישיבות בלייבן די זעלבע ווי ביז היינט, און איינער וואס האט נישט קיין זיץ פלייש זאל גיין ארבעטן, אזויווי אידן האבן געטון אין אלע דורות.

[רביה''ק זי''ע]

וואס עפעס? שולחן ערוך איז גאר וויכטיג! אן דעם ביסטו א איד אן קיין אינסטרוקציעס!

א חורבן היינטיגע צייטן אז מען איז ליידער מזלזל אין לימוד שו"ע. לכה"פ א קורצער שיעור הלכה למעשה זאל מען געבן.

פון שלחן ערוך קען מען גארנישט ארויסנעמען הלכה למעשה, עכ"פ נישט מער ווי פון גמרא. פאר הלכה למעשה דארף מען לערנען קיצור שלחן ערוך.

[שמעקעדיג]

לפי עניות דעתי הקלושה דארף די סדר היום אין ישיבות בלייבן די זעלבע ווי ביז היינט, און איינער וואס האט נישט קיין זיץ פלייש זאל גיין ארבעטן, אזויווי אידן האבן געטון אין אלע דורות.

רבינו, זאג, דו האסט שוין בחורים?
דו ווייסט אין וועלכע וועלט מיר לעבן היינט?
אפילו בתוככי די ישיבה ווענט דארף מען רחמים, על אחת כמה וכמה אויף די גאס.
מען מוז מאכן א ישיבה עפארדעבל "ברוחניות" פאר א יעדן בחור!

[שמעקעדיג]

פון שלחן ערוך קען מען גארנישט ארויסנעמען הלכה למעשה, עכ"פ נישט מער ווי פון גמרא. פאר הלכה למעשה דארף מען לערנען קיצור שלחן ערוך.

נישט מער פון גמרא? אין גמרא זענען די ביסל הלכות צוזייעט און צעשפרייט לכל אורך הש"ס, אין שולחן ערוך איז דאך סימן וסימן על אופנו, הלכות ציצית, תפלה, ברכות, און ווייטער חלק ב' הל' שבת א.א.וו.

[רביה''ק זי''ע]

רבינו, זאג, דו האסט שוין בחורים?
דו ווייסט אין וועלכע וועלט מיר לעבן היינט?
אפילו בתוככי די ישיבה ווענט דארף מען רחמים, על אחת כמה וכמה אויף די גאס.
מען מוז מאכן א ישיבה עפארדעבל "ברוחניות" פאר א יעדן בחור!

די אמאליגע וועלט איז געווען אסאך ערגער, א אינגל וואס איז געגאנגען ארבעטן האט זיך געדרייט מיט די שמוציגסטע גוים. ברוך ה' אכשר דרא היימישע אידן האבן היינט אן אייגענע מארקעט, איך זע נישט וואס קען זיין שלעכט אז פופצן יעריגע בחורים זאלן לערנען א האלבע טאג און ארבעטן א האלבע טאג.

[רביה''ק זי''ע]

נישט מער פון גמרא? אין גמרא זענען די ביסל הלכות צוזייעט און צעשפרייט לכל אורך הש"ס, אין שולחן ערוך איז דאך סימן וסימן על אופנו, הלכות ציצית, תפלה, ברכות, און ווייטער חלק ב' הל' שבת א.א.וו.

איך רעד פון מיין עקספיריענס, קען זיין אז דו 'פסק'נסט זיך יא פון שלחן ערוך ארויס. אויב יא מוזטו זיין א גרויסע תלמוד חכם, איך מיין אז רוב אידן קענען דאס נישט.

[קורקלענד]

לפי עניות דעתי הקלושה דארף די סדר היום אין ישיבות בלייבן די זעלבע ווי ביז היינט, און איינער וואס האט נישט קיין זיץ פלייש זאל גיין ארבעטן, אזויווי אידן האבן געטון אין אלע דורות.

אזוי? מ'מעג נאר לערנען אויב מ'האט אזויפיל זיץ פלייש צו קענען זיצן זעקס חדשים אויף פינף בלאט? און אז איינער וויל לערנען פופציג בלאט א זמן באלאנגט ער נישט אין ישיבה?

ווילסט מיר זאגן אז ס'קען זיין בחורים וואס פילן באמת א טעם אין גמרא זאלן זיי אבער גיין ארבעטן ווייל זיי פיטן נישט אונזערע ישיבות פון די לעצטע צוואנציג יאר?

ווייסטו אז פון די יעצטיגע סיסטעם קומט גארנישט ארויס? א בחור זיצט פינף+ יאהר אין ישיבה און קומט ארויס מיט ווייניגער ווי פופציג בלאט וואן מ'רעכנט צוזאמען אלע יארן אינאיינעם! ניטאמאל איין סיום מסכתא? מיט וואס אפּליקעבּיל קומט א בחור ארויס מיט נאך גאנצע פינף יאהר אין ישיבה??????

[berlbalaguleh]

רביה"ק זי"ע: דער קיצור שו"ע איז זייער גוט צו וויסן בעיסיק הלכות. אבער די פרטי הלכות, למשל ביי דיני מוקצה אום שבת. אז מ'מעג מטלטל זיין א האמער אדער א צווענגל לצורך א מלאכת היתר. אדער, אז א טייער שטיקל פעיפער, וואס ארטיסטס נוצן, קען אמאל זיין מער מוקצה ווי א באנקנאט...!

איך וועיס נישט (אזוי ווי די העיליגע רעבא פון ראקלענד קאונטי.). איך האב עס יעצט נישט נאכגעקוקט אין קיצור שו"ע. איך רעד נאר סתם אין די וועלט אריין...!

[קרא]

עיין שות דברי חיים קבלתי מחמי לא לעשות ישיבות

[רביה''ק זי''ע]

אזוי? מ'מעג נאר לערנען אויב מ'האט אזויפיל זיץ פלייש צו קענען זיצן זעקס חדשים אויף פינף בלאט? און אז איינער וויל לערנען פופציג בלאט א זמן באלאנגט ער נישט אין ישיבה?

ווילסט מיר זאגן אז ס'קען זיין בחורים וואס פילן באמת א טעם אין גמרא זאלן זיי אבער גיין ארבעטן ווייל זיי פיטן נישט אונזערע ישיבות פון די לעצטע צוואנציג יאר?

ווייסטו אז פון די יעצטיגע סיסטעם קומט גארנישט ארויס? א בחור זיצט פינף+ יאהר אין ישיבה און קומט ארויס מיט ווייניגער ווי פופציג בלאט וואן מ'רעכנט צוזאמען אלע יארן אינאיינעם! ניטאמאל איין סיום מסכתא? מיט וואס אפּליקעבּיל קומט א בחור ארויס מיט נאך גאנצע פינף יאהר אין ישיבה??????

איך ווייס נישט וואס דיר צוזאגן, איך האב געהאט זייער גוטע עקספיריענס אין ישיבה. בכל אופן די וועג וויאזוי די ישיבות זענען היינט אויסגעשטעלט, אז ס'איז א בחינה ווי א מושב זקנים, וואו די יונגווארג זיצט און פארברענגט ביז די חתונה, האט נישט קיין שום פשט.

[רביה''ק זי''ע]

עיין שות דברי חיים קבלתי מחמי לא לעשות ישיבות

א גוטן אייך הרב Avrom דיףף קרא, מאכט אייך באקוועם און הייבט אן שיסן מראי מקומות.

[קומזיץ]

רבינו, זאג, דו האסט שוין בחורים?
דו ווייסט אין וועלכע וועלט מיר לעבן היינט?
אפילו בתוככי די ישיבה ווענט דארף מען רחמים, על אחת כמה וכמה אויף די גאס.
מען מוז מאכן א ישיבה עפארדעבל "ברוחניות" פאר א יעדן בחור!

די אמאליגע וועלט איז געווען אסאך ערגער, א אינגל וואס איז געגאנגען ארבעטן האט זיך געדרייט מיט די שמוציגסטע גוים. ברוך ה' אכשר דרא היימישע אידן האבן היינט אן אייגענע מארקעט, איך זע נישט וואס קען זיין שלעכט אז פופצן יעריגע בחורים זאלן לערנען א האלבע טאג און ארבעטן א האלבע טאג.

די פופצן יעריגע בחור איז קוים בר מצוה געווארן און די געבסט עם נישט קיין שאנס ער זאל טוישן און זיך זעצן לערנען , א פופצן יעריגע בחור בדרך כלל ווייסט נאך נישט וואס ער וויל
איז די אחריות אויף די עלטערן , ישיבה, עם צו העלפן אויסשטייגן די בעסטע לויט זיין מצב ,
אז סאיז א לכתחילה צו שיקען ארבעטן ווייל ער האט נישט אזויפוהל זיץ פלייש אדער אנדערע
שוועריקייטן וועלן אסאך בחורים קיינמאל נישט אויסניצען זייער פאטענציאל און נישט קונה זיין עפעס וואס זאל זיי באגלייטען שפעטער און לעבן ווען מ'דארף באמת ג'יין ארבעטן .

[רביה''ק זי''ע]

סארי, איך פארשטיי בכלל נישט די שפראך פון 'קונה זיין עפעס אין לעבן'. איך זע נישט פארוואס א בחור זאל דארפן לערנען מער פון אן ערוואקסענער.

[קורקלענד]

זאג'סט אז האסט געהאט א זייער א גוטע עקספיריענס. וואס מיינט א גוטע עקספיריענס? אז מ'האט געלאזט שפילן באל? גיין אין וואלד? מ'האט דיר נישט געכאפט רויכערן? האסט געמעגט קומען שפעט? בכלל נישט געווען קיין פארטאגס? מ'האט געטשילט?

[קורקלענד]

דאס וואס דו טענהסט אז אמאל האט מען געלערנט מעהר איז לכאורה פונקט פארקערט פון די מציאות. היינט לערנט מען אסאך מעהר, און דאס איז אמאל זיכער אז די היינטיגע סדר הלימודים איז אסאך מעהר שעה׳ן ווי אמאל.

אמאל איז די קוריקולים געווען אסאך גרעסער, אבער היינט באשטייט עס פון עטוואס פינף בלאט און הונדערט פישקעס ציגארעטן א זמן.

מעגליך טאקע אז ס'דא מער שעות אפיציעלע סדר א טאג, אבער דאס עצם לערנען איז אסאך שוואכער.

[רביה''ק זי''ע]

זאג'סט אז האסט געהאט א זייער א גוטע עקספיריענס. וואס מיינט א גוטע עקספיריענס? אז מ'האט געלאזט שפילן באל? גיין אין וואלד? מ'האט דיר נישט געכאפט רויכערן? האסט געמעגט קומען שפעט? בכלל נישט געווען קיין פארטאגס? מ'האט געטשילט?

כ'על איבערזאגן מיט אן אנדערן נוסח. איך געדענק נישט פונקטליך די סדר הלימוד ביי אונז אין ישיבה, און אויך נישט וויפיל בלאט מ'האט געלערנט אין איין זמן, איך געדענק נאר אז איך האב געלערנט און קיינער האט מיר נישט משוגע געמאכט. איך ווייס נישט אין וועלכע ישיבות דו האסט געלערנט, אבער וואו איך האב געלערנט האט מען נישט ארויסגעווארפן א בחור וואס האט געלערנט, אפילו ער האט זיך נישט אינגאנצן צוגעשטעלט צום סדר הלימוד. אין די ישיבות וואו איך האב געלערנט איז טאקע נישט געווען קיין סדר אויף די אלע זאכן וואס דו רעכנסט אויס, אבער ווער ס'האט געוואלט לערנען אנדערע זאכן האט מען נישט געשטערט.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

קורקלענד איז מגזים. אפילו די טעקסט וואס מ'דעקט אפיציעל אין א סדר, איז בערך פופצן א יאר פאר יעדע סדר, וואס קומט אויס דרייסיג א יאר. און דאס נעמט נישט אין חשבון די אלע אנדערע סוגיות וואס מ'לערנט צו פארשטיין די סוגיות וואס מ'האלט דארט. איינער וואס נוצט אויס זיין צייט, קען שטייגען אין ישיבה, אן שטערן די סדרי הישיבה.

אפשר איז די מהלך פון זיבן דף א זמן א סדר נישט פאר יעדן, און מ'וואלט געקענט אנקומען צו די זעלבע מאס הבנה אויף אן אנדערן אופן, וע"ז צעקו אסאך גדולי ישראל, ולית דחש להו.

[רביה''ק זי''ע]

תיקון טעות 'ואית דחשו להו'. הרב שך איז עפעס א חדר אינגל?!