"מענדעלע"

[שבת אחים]

אייביג ווען מ׳קארנערט דיך נעמסטו זיך רעדן נישט צום זאך?

[newkave]

איך מיין אז דו וועסט זיך אן עצה געבען אזוי אויך. קענסט קלינגען הרב אריה שכטר טאמער דו ווילסט, לכאורה לעבט ער נאך.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

מען ברויך דעם ליטפאק דן זיין לכף זכות. קאן זיין אז ער האט בשעת'ן שרייבן דאס תגובה געהאלטן בעפאר'ן ארייננעמען די אכציג טויזענט קאלעריעס מיטאג, צו זעטיגן דאס גרויסן געביידע.
חוץ פון דעם, דארף מען פארשטיין אז ער פרובירט צו זיין ווי זיין ראשעשיבע, דער אלטע בני ברק'ע שאך, זאל ער רעסטן אין פיס.

[איש חזון]

בנוגע דעם חזו''א, כ'האב נישט געליינט די גאנצע אריכות לעיל, אבער דאס איז איז אנגענומען אז דער רב'ה* זללה''ה פלעגט זיין א אחד בפה ואחד בלב לגבי כל מיני ענינים.

(*החזו"א)

[מה שהשבתי למישהו בפרטי: כמובן, אוודאי וועגן דרכי שלום, און בכלל איז ער געווען א שתקן, אבער פאר שטוב מענטשן האט ער געלאזט וויסן וואס ער האלט.]

[אונטער חכם]

איך מיין אז דו וועסט זיך אן עצה געבען אזוי אויך. קענסט קלינגען הרב אריה שכטר טאמער דו ווילסט, לכאורה לעבט ער נאך.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

מען ברויך דעם ליטפאק דן זיין לכף זכות. קאן זיין אז ער האט בשעת'ן שרייבן דאס תגובה געהאלטן בעפאר'ן ארייננעמען די אכציג טויזענט קאלעריעס מיטאג, צו זעטיגן דאס גרויסן געביידע.
חוץ פון דעם, דארף מען פארשטיין אז ער פרובירט צו זיין ווי זיין ראשעשיבע, דער אלטע בני ברק'ע שאך, זאל ער רעסטן אין פיס.

איך ווייס נישט וואס בעלזער רבי'ס ניק איז, אבער עס איז לכאורה נישט ליטוואק.

[גדליה]

ס'שמעקט פון ונבנתה.

ווי זוי שמעקט דער ונבנתה פערפיום? אז ס'פיין וועל איך עס קויפן פאר מיין אשת חיל.

[גדליה]

איך מיין אז דו וועסט זיך אן עצה געבען אזוי אויך. קענסט קלינגען הרב אריה שכטר טאמער דו ווילסט, לכאורה לעבט ער נאך.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

מען ברויך דעם ליטפאק דן זיין לכף זכות. קאן זיין אז ער האט בשעת'ן שרייבן דאס תגובה געהאלטן בעפאר'ן ארייננעמען די אכציג טויזענט קאלעריעס מיטאג, צו זעטיגן דאס גרויסן געביידע.
חוץ פון דעם, דארף מען פארשטיין אז ער פרובירט צו זיין ווי זיין ראשעשיבע, דער אלטע בני ברק'ע שאך, זאל ער רעסטן אין פיס.

איך וויל דיך דן זיין לכף זכות אז דיין טאטע האט דיך נישט אויסגעלערנט צו רעדן ווי א נארמאלע מענטש.

[גדליה]

בנוגע דער חזון איש, האב איך אמאל געהערט אז ס'געווען א משנה ראשונה און משנה אחרונה. אין אנהייב האט ער מיטגעברענגט א טיפישע מתנגד'שע שטעלונג און למעשה ווען ער האט זיך נענטער באקענט מיט חסידים האט ער אנטוויקלט א רעספעקט פאר זיי.
אגב, דאס זעלבע איז געווען אין אמעריקע, ווען די ליטווישע גדולים האבן זיך באקענט אביסל מיט חסידישע גדולים און דער חסיד האט זיך איבערצייגט אז דער ליטוואק איז נישט אזא קאלטער און דער ליטוואק האט זיך איבערצייגט אז דער חסיד איז נישט אזא עם הארץ.
כ'האב אפילו געהערט א שיינע הגדרה וואס דער חזון איש האט געזאגט אויף חסידישע אידן, עפעס אז די פריערדיגע האבן אנגעצינדן א פייער און ס'ברענט ביז היינט. כ'ווייס נישט אויב ס'האט א מקור.
בעני בראון ארבעט ארום אהין און צוריק אין זיין ספר וועגן דעם חזון איש'ס באציאונגען לגבי חסידים, כ'מיין ער האלט אז ער איז געווען קעגן חסידים, אבער למעשה האט ער נישט קיין קלארע באוויזן צו קיין שום זייט נאר כדרכם הקלוקל פון די חוקרים מוז מען אויף יעדע שטות בויען בנינים און ציען מסקנות און מאכן פשט'לעך און נאכדעם ווערט עס שוין תורה מסיני.

[חקרן]

אקעי, הערטס אויף... צוריק צו מענדעלע...

וואס נאך איז נייעס?

[אישתישבי]

מען בויט א גאנצע בנין ווייל דער חזון איש האט געהאלטען אז פאר א בחור איז בעסער צו לערנען אין א ליטווישער ישיבה און נישט אין וויזניץ ווי ער וועט זיך לערנען זינגען.

כאילו ווי דער ישועות משה האט געוואלט אז בחור זאל דוקא לערנען אין פאנעוויזש און נישט אין וויזניץ, ווייל אין פאנעוויזש וועט מען אים אויסלערנען דאווענען מיט התלהבות און עסען אש קודש שבת.

דער מעשה אפילו אויב אמת ווייזט אויף גארנישט. יעדער איז ענטייטעלט צו האלטען אז זיין דרך איז די בעסטע, און אנווייזען אינגווארג צו גיין אין דעם דרך. עס מיינט נישט אז ער האט געהאלטען אז וויזניץ איז עבודה זרה וכו'.

[שבת אחים]

מען בויט א גאנצע בנין ווייל דער חזון איש האט געהאלטען אז פאר א בחור איז בעסער צו לערנען אין א ליטווישער ישיבה און נישט אין וויזניץ ווי ער וועט זיך לערנען זינגען.

כאילו ווי דער ישועות משה האט געוואלט אז בחור זאל דוקא לערנען אין פאנעוויזש און נישט אין וויזניץ, ווייל אין פאנעוויזש וועט מען אים אויסלערנען דאווענען מיט התלהבות און עסען אש קודש שבת.

דער מעשה אפילו אויב אמת ווייזט אויף גארנישט. יעדער איז ענטייטעלט צו האלטען אז זיין דרך איז די בעסטע, און אנווייזען אינגווארג צו גיין אין דעם דרך. עס מיינט נישט אז ער האט געהאלטען אז וויזניץ איז עבודה זרה וכו'.

ווען די חזו״א וואלט ווען געהאלטן אז פאר יענער ספעציפישער בחור איז בעסער צולערנען אין א ליטווישע ישיבה וואלט ער געזאגט ״איך האלט אז פאר זיין תועלת וואלט בעסער געוועהן ווען ער גייט לערנען אין א ליטווישע ישיבה״. דערווייל האט ער אבער געזאגט ״וואס וועט ער זיך דארט לערנען, זינגען״ וואס דאס הייסט מעהר ווייניגער מזלזל געוועהן אין עדה אידן וואס גייען אין די דרך-החסידות. און נאכדערצו מיט א ליגענט. כ׳האב טאקע נישט צופיל געליינט וועגן דעם חזון איש, אבער די חזון איש וואס כ׳האב-געהערט-פון האט נישט גערעדט אין דער וועלט אריין... יעדע ווארט איז געוועהן געמאסטן און געוואויגן. די חזון איש וואס כ׳קען איז געוועהן ״קארעקט״, למעשה האט מען אין וויזניץ 95 פראצענט געלערנט און נאר פינף פראצענט געזינגן... מהאט נאר געזינגען שבתים און ליל שישי די רעשט פון די צייט איז מען געזיצן און געהארעוועט אויף תורה. גענוג און נאך תלמידי חכמים זענען אויפגעוואקסן אין וויזניץ און וועלכע בחור סהאט געוואלט דארט שטייגן בתורה איז טאקע געשטיגן און אויפגעוואקסן א ת״ח, ווידער די אנדערע זענען אויפגעוואקסן חסידישע ערליכע אידן, וויזניץ האט נישט געקענט זיין א ישיבה נאר למצוינים ווייל ס׳איז א ישיבה וואס באלאנגט צו א חסידות און מ׳מוז יעדעם פון די חסידות אננעמען. אויב ליטוואק׳ס מעשה איז טאקע אמת (וואס איך גלייב נאכנישט דערווייל) האט די חזו״א גענטפערט מיט ״א טשעפע״ אקעגן וויזניץ און חסידים און סאיז זייער נישט חזון-איש-לייק...

צווייטענס:
דער חזון איש האט געמעגט האלטן וואס ער וויל וועגן זיין דרך אין עבודת ה׳ אבער דא לויט ליטוואק׳ס מעשה זענען זיי געוועהן יתומים פון א וויזניצער משפחה און ער האט זיך אפגעגעבן מיט זיי, און דער בחור קומענדיג פון וויזניץ האט געהאט א נאטורליכע שאיפה צוגיין צו די פראקציע ווי זיינע עלטערן און אור עלטערן זענען אויפגעוואקסן. און דער חזו״א אלץ אפוטרופוס פון די קינדער וואלט זיך געדארפט רעכענען מיט דעם און לכה״פ נישט אוועקמאכן יענעמס דרך ה׳.
איך ווייס איין זאך. איך בין נישט קיין חסיד פון סקווירא. אויב אבער ווער איך מארגן א אפוטרופוס פון יתומים, ״יענעמס קינדער״ וואס זענען אויפגעוואקסן אין סקווירא און די קינד וויל גיין לערנען אין סקווירא וואלט איך אים דארט געשיקט. און זיכער אז איך וואלט נישט מזלזל געוועהן אין זיין חסידות פון זיינע עלטערן און געזאגט מיין עכטע מיינונג אויף סקווירא... און פון וויזניץ ביז סקווירא איז דא אסאך א קלערנע חילוק ווי פון וויזניץ ביז פאנעוויטש. אויב די עכטע טאטע פון די קינדער וואלט זיי געשיקט לערנען קיין ווינזיץ בשעת ער האט געלעבט און דאס קינד האט געוואלט גיין לערנען קיין ווינזיץ איז דא א גרויסע סימן שאלה אויפן חזון איש אפילו ער האט געהאלטן אז זיין דרך אין עבודת ה׳ איז ריכטיג. מענטשליכקייט און יושר׳דיג איז עס נישט...

[נולד מאוחר]

גדליה, אודאי דארף מען טריטן מענדעלע מיט ריספעקט ער איז צלם אלקים , אבער אין משגעים הויז.
סאיז דא גדרים נישט קיין ריזיגע וואס איז מחלק פון גוטס שלעכטס. סאיז בכלל נישט קיין חכמה צי האבן אן עין טובה אויף אזא איינעם , בפרט ווען זיין מענדלישקייט האט א דיירקטע השפעה אויף צענדליגע מענטשען.
צים וויניגסטענס איז ער א קליין קינד, איז דאס נארמאל א תינוק זאל זיין מנהיג פאר ערוואקסנע. איך האלט ער טאר נישט וויסן אז א מאמע טראגט א קינד בויך פאר זי געבוירט.

[שמעקעדיג]

מען ברויך דעם ליטפאק דן זיין לכף זכות. קאן זיין אז ער האט בשעת'ן שרייבן דאס תגובה געהאלטן בעפאר'ן ארייננעמען די אכציג טויזענט קאלעריעס מיטאג, צו זעטיגן דאס גרויסן געביידע.
חוץ פון דעם, דארף מען פארשטיין אז ער פרובירט צו זיין ווי זיין ראשעשיבע, דער אלטע בני ברק'ע שאך, זאל ער רעסטן אין פיס.

איך וויל דיך דן זיין לכף זכות אז דיין טאטע האט דיך נישט אויסגעלערנט צו רעדן ווי א נארמאלע מענטש.

ס'איז נישט דאס, ס'איז נאר זיין מענדעלע.....

[שמערל]

ס'איז מיר א פלא אז קיינער דערמאנט נישט אז דער ראש ישיבה אין וויזניץ איז דאן געווען ר' גדליה נדל, מגדולי תלמידי החזו"א, און פארדעם האבן דארט געלערנט די אלע באמבע קעפ וואס זענען שפעטער געווארן די מורדים. עס קען נאך אלס זיין אז די מעשה איז אמת אז דער חזו"א האט זיך אזוי אויסגעדריקט, אבער ווען מ'ווייסט דעס האט עס גאר א אנדערע באדייט.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

ער איז ערשט געווארען ראש ישיבה נאכ׳ן פטירה פון דער חזו"א, ולק"מ.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[גדליה]

מען ברויך דעם ליטפאק דן זיין לכף זכות. קאן זיין אז ער האט בשעת'ן שרייבן דאס תגובה געהאלטן בעפאר'ן ארייננעמען די אכציג טויזענט קאלעריעס מיטאג, צו זעטיגן דאס גרויסן געביידע.
חוץ פון דעם, דארף מען פארשטיין אז ער פרובירט צו זיין ווי זיין ראשעשיבע, דער אלטע בני ברק'ע שאך, זאל ער רעסטן אין פיס.

איך וויל דיך דן זיין לכף זכות אז דיין טאטע האט דיך נישט אויסגעלערנט צו רעדן ווי א נארמאלע מענטש.

ס'איז נישט דאס, ס'איז נאר זיין מענדעלע.....

[גדליה]

ער איז ערשט געווארען ראש ישיבה נאכ׳ן פטירה פון דער חזו"א, ולק"מ.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

הרב נאדעל האט געקענט זינגען?

[אישתישבי]

איך ווייס נישט בנוגע זינגען, אבער ווען מען האט אים פארשיקט האט מען אים געלערנט טאנצען.

[גדליה]

פארוואס האט מען אים פארשיקט? דערצייל. אפשר עפן אן אשכול אויף דעם מערקווירדיגן דמות פון הרב נאדעל.

[קאך_לעפל]

פארוואס האט מען אים פארשיקט? דערצייל. אפשר עפן אן אשכול אויף דעם מערקווירדיגן דמות פון הרב נאדעל.

ווארשיינליך צוליב דעם וואס ער האט געזאגט ר''ה אויף די נאכט ביים אריינבייסן אינעם שעפסל קאפ, יה''ר שנהיה לראש ולא לזנב...אין די צייט וואס וויזניץ זאגט מען קאפויער....

[שבת אחים]

ס'איז מיר א פלא אז קיינער דערמאנט נישט אז דער ראש ישיבה אין וויזניץ איז דאן געווען ר' גדליה נדל, מגדולי תלמידי החזו"א, און פארדעם האבן דארט געלערנט די אלע באמבע קעפ וואס זענען שפעטער געווארן די מורדים. עס קען נאך אלס זיין אז די מעשה איז אמת אז דער חזו"א האט זיך אזוי אויסגעדריקט, אבער ווען מ'ווייסט דעס האט עס גאר א אנדערע באדייט.

ווען איז ר׳ גדלי נדל געקומען קיין וויזניץ?
די אלע ״באמבע קעפ״ זענען לכאורה געקומען קיין וויזניץ פאר ר׳ גדלי נדל. אפשר ממש געציילטע. איך קען קיינעם נישט. רוב מורדים זענען געקומען/געשטאמט פון וויזניצער חסידים פון אינדערהיים, אדער וואס זענען געקומען קיין ווינזיץ גלייך נאכן קריג. אדרבה לאמיר הערן ווער?

[שבת אחים]

פארוואס האט מען אים פארשיקט? דערצייל. אפשר עפן אן אשכול אויף דעם מערקווירדיגן דמות פון הרב נאדעל.

ווארשיינליך צוליב דעם וואס ער האט געזאגט ר''ה אויף די נאכט ביים אריינבייסן אינעם שעפסל קאפ, יה''ר שנהיה לראש ולא לזנב...אין די צייט וואס וויזניץ זאגט מען קאפויער....

נאר אין מרכז ויז’ניץ-א געוויסע ברענטש פאר ווינזיצער חסידים וואס זענען ״ברעי״ן דע״ט״...

[גדליה]

איך קען עטליכע פון די מורדים. טאקע חשוב'ע חסידישע אידן, אבער גאנץ ווייט פון "באמבע קעפ".

[שמערל]

ר' אליעזר דוד פאל איז גאנץ א שטיקל באמבע.

כ'בין נישט קיין וויזניצער אדער א היסטאריקער, אבער ווי איך געדענק הערן איז וויזניץ בזמן פון ר' גדליה געווען א ישיבה וואס האט געשמ'ט פאר א מקום פאר חסידישע בחורים וואס ווילן חוץ זינגען און זאגן תהילים, אויך קענען א בלאט גמרא.