אינטערוויו מיט הגאון ר' יששכר כ"ץ - וועקער #14

[אספקלריה]

איך זעע נישט ווער סהאט עם ארויסגעשפיגען, אדרבה ער האט געהאט א סוסקסעפעלע שיעור, ער וואלט וועין געקענט עפענען א בימד״ר און האבען א שיינע קהילה און בארא פארק, צו און מאנסי, לעיקוואד והגלילות,
ער האט פשוט געהאט א נישט צוגעגליכענע בת זוג, און ממילא האט ער זיך געשפירט א ביסעל איינזאם און ער האט מדעת עצמו פארלאזט זיינע געטרייע שומעי לקחו.
וואס מיינסטו צוזאגען אז ער האט נישט קיין פלאץ בא אונז
וואלסט געוואלט אז אונזער געמיינדע זאל טאלערירען רבנים וואס שרייבען תשובות וועגען זייגען ברבים ?
אונזער געמיינדע איז נישט געוואונט צו אזאנע זאכען, אבער א געלונגע תלמיד חכם אוודאי סאיז דא אסאך בעלי בתים וואס זוכען א רב וואס איז אביסעל מיט צוויי פיס אויף דער ערד.
דאס וואס די שרייבסט בנוגע אז א אויפגעקלערטער איז א ארויסגעפאלענער,איז אמת און יעדע געמיינדע, קיין איינער האט נישט ליב ווען איינער פון די געמיינדע שפירט זיך העכער און קלוגער וואו די גאנצע געמיינדע, דאס מיינט נישט אז מקען נישט באמת צו געגעבען חכמה צו אונזער געמיינדע, אדרבה די המון עם ביי אונז זענען דארשטריג פאר מער חכמה מיט טאלאנט,
אוודאי מענטשען האבען נישט ליב א מענטש וואס האט א מיינדסטעט אז ער איז העכער נארמאלע מענטשען,און דאס איז וואס מענטשען האבען געווענטליך נישט ליב דר אויפגעקלערטער נישט אלץ זיין חכמה נאר אלץ זיין מיינדסעט.
אבער א געלוננגענע מענטש וואס איז בתוך עמי אנכי יושבת און מענטשען שפירען זיך באקוועם, קען אסאך פארקויפען פאר אונזער ציבור.

[פרייוויליג]

ערנסט גערעדט, איך מיין אז דאס איז גאנץ קלאר אנגענומען ביי אונגארישע רבנים אז דער צוגאנג צו פסק איז מיט ע געפיל און נישט דורך זיכן אין ספרים. נאר זיי האבן עס נישט געשריבן אין מאגאזינען, און האבן ענדערש גענוצט ווערטער ווי סייעתא דשמיא און רוח הקודש פון א פוסק. דער חידוש אדער איראניע פון ר' יששכר איז אז אויב אזוי קען מען פונקט אזוי נוצען די געפיל אויף די אנדערע זייט..

איינס פון די מערסטע devastating חרבנות וואס קומען ארויס פון אונגארישע/פולישע/חסידישע פסקים איז אז זיי מושן אויס "השקפה מיט הלכה". רבי משה פיינשטיין פלעגט שרייבן הלכה תשובות, נישט קיין השקפה. מעג מען להלכה זיצן אויף א פליגער נעבן א פרוי? יא, נעם א ספר און פארטיף דיך דערין און עס וועט גארנישט פאסירן. השקפה? אפשר נישט אזוי אויסגעהאלטן צו זיצן נעבן א פרוי, עס פאסט נישט. יעדן דיין פסקנ'ט מיט זיין בעקגראנד מיט זיין upbringing מיט זיין גלעזער און מיט זיין השקפה.

עס איז דא זייער א גרינגער עקספירמענט צו מאכן. נעם א שאלה (וואס איז נישט שווארץ אדער ווייס) און שיק עס ארום צו 20 פראמינענטע רבנים פון אלע שיכטן און קרייזן און יעדער וועט דיר געבן אן אנדערע ענטפער.

א גוטער פוסק איז עמיצער וואס קען זיך אויסטון פון זיין בייעס, און טראכטן פון הלכה און נישט פון השקפה.

עס איז דא זייער ווייניג אזאנע פוסקים.

[אישתישבי]

פרייוויליג

איך וויל נישט באסטען דיין באבעל, אבער עס איז נישטא אזוינע זאל ווי אהן נגיעות. ר' משה האט אויך געהאט נגיעות. זיין פסק אין מקוואות איז אויך נגיעות. זאכען וואס ער האט געוואלט מתיר זיין האט ער געטראפען וועגן, און פארקערט אויך, פלענטי זאכען וואס ער אסר'ט איז ער פאר'עקשנ'ט.

דער איינציגסטער חילוק קען זיין, אז ער זעלבסט האט נישט געוויסט אז ער האט נגיעות. לעומת דער חזון איש וואס איז מודה צו נגיעות און זאגט נאר אז מען דארף זיך ספראווען דערמיט.

[גדליה]

איך זעע נישט ווער סהאט עם ארויסגעשפיגען, אדרבה ער האט געהאט א סוסקסעפעלע שיעור, ער וואלט וועין געקענט עפענען א בימד״ר און האבען א שיינע קהילה און בארא פארק, צו און מאנסי, לעיקוואד והגלילות,
ער האט פשוט געהאט א נישט צוגעגליכענע בת זוג, און ממילא האט ער זיך געשפירט א ביסעל איינזאם און ער האט מדעת עצמו פארלאזט זיינע געטרייע שומעי לקחו.
וואס מיינסטו צוזאגען אז ער האט נישט קיין פלאץ בא אונז
וואלסט געוואלט אז אונזער געמיינדע זאל טאלערירען רבנים וואס שרייבען תשובות וועגען זייגען ברבים ?
אונזער געמיינדע איז נישט געוואונט צו אזאנע זאכען, אבער א געלונגע תלמיד חכם אוודאי סאיז דא אסאך בעלי בתים וואס זוכען א רב וואס איז אביסעל מיט צוויי פיס אויף דער ערד.
דאס וואס די שרייבסט בנוגע אז א אויפגעקלערטער איז א ארויסגעפאלענער,איז אמת און יעדע געמיינדע, קיין איינער האט נישט ליב ווען איינער פון די געמיינדע שפירט זיך העכער און קלוגער וואו די גאנצע געמיינדע, דאס מיינט נישט אז מקען נישט באמת צו געגעבען חכמה צו אונזער געמיינדע, אדרבה די המון עם ביי אונז זענען דארשטריג פאר מער חכמה מיט טאלאנט,
אוודאי מענטשען האבען נישט ליב א מענטש וואס האט א מיינדסטעט אז ער איז העכער נארמאלע מענטשען,און דאס איז וואס מענטשען האבען געווענטליך נישט ליב דר אויפגעקלערטער נישט אלץ זיין חכמה נאר אלץ זיין מיינדסעט.
אבער א געלוננגענע מענטש וואס איז בתוך עמי אנכי יושבת און מענטשען שפירען זיך באקוועם, קען אסאך פארקויפען פאר אונזער ציבור.

אן אינטרעסאנטע פרעספעקטיוו, ר' אספקלריה. איר זאגט אז דער אויפגעקלערטער ווערט אראפגעקיקט נישט דווקא ווייל מוויל נישט הערן פין עים נאר ווייל מקוקט אים אן אלץ איינער וואס רעספעקט נישט די געמיינדע און האלט זיך מיט א קאפ העכער פון יעדעם.

[גדליה]

ערנסט גערעדט, איך מיין אז דאס איז גאנץ קלאר אנגענומען ביי אונגארישע רבנים אז דער צוגאנג צו פסק איז מיט ע געפיל און נישט דורך זיכן אין ספרים. נאר זיי האבן עס נישט געשריבן אין מאגאזינען, און האבן ענדערש גענוצט ווערטער ווי סייעתא דשמיא און רוח הקודש פון א פוסק. דער חידוש אדער איראניע פון ר' יששכר איז אז אויב אזוי קען מען פונקט אזוי נוצען די געפיל אויף די אנדערע זייט..

איינס פון די מערסטע devastating חרבנות וואס קומען ארויס פון אונגארישע/פולישע/חסידישע פסקים איז אז זיי מושן אויס "השקפה מיט הלכה". רבי משה פיינשטיין פלעגט שרייבן הלכה תשובות, נישט קיין השקפה. מעג מען להלכה זיצן אויף א פליגער נעבן א פרוי? יא, נעם א ספר און פארטיף דיך דערין און עס וועט גארנישט פאסירן. השקפה? אפשר נישט אזוי אויסגעהאלטן צו זיצן נעבן א פרוי, עס פאסט נישט. יעדן דיין פסקנ'ט מיט זיין בעקגראנד מיט זיין upbringing מיט זיין גלעזער און מיט זיין השקפה.

עס איז דא זייער א גרינגער עקספירמענט צו מאכן. נעם א שאלה (וואס איז נישט שווארץ אדער ווייס) און שיק עס ארום צו 20 פראמינענטע רבנים פון אלע שיכטן און קרייזן און יעדער וועט דיר געבן אן אנדערע ענטפער.

א גוטער פוסק איז עמיצער וואס קען זיך אויסטון פון זיין בייעס, און טראכטן פון הלכה און נישט פון השקפה.

עס איז דא זייער ווייניג אזאנע פוסקים.

לאמיר זיין אביסעל דעם שונא'ס אדוואקאט. וואס איז אזוי שלעכט אז ממישט אריין השקפה אין א תשובה, כמיין א רב דארף קענען זאגען אז אפילו מקען טרעפן א היתר אויף עפעס איז עס השקפה'דיג נישט אויסגעהאלטען און ממילא איז עס אסור.
באמת איז רוב הלכה געבויעט אויף השקפה, ואסור להאריך.

[לעיקוואד]

עס איז נישט פשט אז נעבאך האט א פוסק 'נגיעות'. אדער ער וייסט פשוט נישט דערפון. לויט דער מקובל'דיגער דרך הפסק מוז א פוסק נוצען דער געפיל, און טאמער קוקט ער סתם כאילו טרוקן אויף דער הלכה אין א פלאץ וואס עס דארף שולט זיין א געפיל מאכט ער א חורבן.

דער טראדיציאנאלער פוסק וייסט אז עס איז נישט באמת דא אזא זאך ווי פשוט זוכן א ראיה. ווי אן אויסדרוק גייט 'יעדער שאלה האט דער נודע ביהודה זעקס ראיות פון ש"ס אויף אהער און זעקס אויף אהין, נאר וויאזוי איז ער מכריע? מיט זיין שיקול הדעת/סייעתא דשמיא/דעת תורה". און יעדער ת"ח וייסט דאס אז מען קען אויף יעדער צד פון יעדער שאלה בויען א קעיס פון די מקורות. אויף דעם ארויף דארף מען נעמען שימוש וואס אן דעם קען מען נישט פסק'נען אפילו מען קען די הלכה וואס שטייט.

(אוודאי אין בית מדרש קען ער אויסריידן אז דאס קען בעצם זיין מותר אדער אסור נאר מפני צורך השעה מוז מען פסק'נען אזוי, אין דער גאס אבער קען מען נישט אזוי זאגן און מען דארף פסק'נען קלאר מותר אדער אסור)

[גדליה]

העי רב לעיקוואוד
וואס געט איר ארויס סודות פון חדר
גראדע בין איך אביסעל מחולק מיט אייך אין כהאלט אז סאיז דא עפעס א שטיקעל סיסטעם דא אין סנישט סתם אלץ געוואנדען אין וועלעכע גוסטע דער דיין איז היינט אויפגעשטאנען
א גוטע משיב דארף קענען פארשטיין די גדרים און יסודות פון יעדע הלכה און קענען ארויסנעמען פון דעם פירות הנושרים הלכה למעשה
א שוואכע משיב איז איינער וואס רעדט אהין און צוריק מיט כל מיני קשיות ותירוצים אבער ער האט בכלל נישט ארויס וואס די הלכה באדייט (גראדע אסאך מאל זעט מען דאס ביי ר' משה, ער קומט אויף מיט עפעס א פאני קשיא אין די סוגיא אין יעצט גייט מען מוזן לערנען עפעס א פאני פשט אין די גאנצע סוגיא און לויט דעם איז בהכרח אסור).

[לעיקוואד]

יעצט דער פראבלעם אדער חידוש פון ר' יששכר איז נישט אז ער נוצט סברות. דער חידוש איז נוצן אזוינע שיקולים וואס זענען לכאורה חיצונים צו אידישקייט. דער איידיע פון גלייכרעטיקגייט פאר נשים האט ער דאך נישט מקבל געווען פון א רבי אדער געזעהן אין סיי וועלכער אידישער ספר, נאר דאס איז פונקט היינט די אידיאלאגיע פון דער ניו יארק טיימס, און עס קוקט עם פערזענליך אויס צו זיין ריכטיג. דאס איז שוין נישט פשוט צו נוצן אויף אזא סברא און איז דער סיבה פארוואס מענטשען האבען דאס נישט ליב.

נאר באמת ווייס איך נישט אויב מען דאַרף צוקומען צו דעם בכלל פאר די אלע הנהגות והיתרים. מען קען פונקט אזוי נוצען אינערליכע אידישע געדאנקען ווי למשל אז די היינטיגע פרויען דארפן דאס, אדער סתם כלשון חז"ל 'לעשות נחת רוח לנשים'. אדער אז דאס וועט מקרב זיין אידן צו אידישקייט. אויף אן אופן וואס דער שינוי איז אין דער מציאות אז היינטיגע נשים זענען טאקע מער חשוב און פאדערן דאס. צו תולה זיין דער שינוי אין זיין אידיאלאגיע וואס איז אנדערש פון דער אידיאלאגיע פון חז"ל ופוסקים איז גאנץ מאדנע.

[לעיקוואד]

גדליה, אוודאי מוז מען קודם קענען לערנען ...

דאס וואס דו זאגסט איז גוט אויף הלכות ברכת הפירות...

[גדליה]

גדליה, אוודאי מוז מען קודם קענען לערנען ...

דאס וואס דו זאגסט איז גוט אויף הלכות ברכת הפירות...

אפשר פארדעם האט רבי חיים נישט געשריבען קיין חידושים אויף ברכת הפירות
אבער איך רעדט נישט פון דעם אז מדארף קענען לערנען. איך רעד צוויי מענטשען וואס לערנען די זעלבע סוגיא, איינער איז ביזי זיך מפלפל זיין צו רבינו תם'ס קשיא שטימט מיט א בעל המאור אין ראש השנה און צו די גדר פון די חלות פון בין השמשות איז אז סאיז יעדע רגע סיי נאכט סיי טאג אדער איין רגע נאכט איין רגע טאג. א צווייטע קיקט נישט אזויפיל אויף די פארפלאנטערטע פרטים און קען זען די גרעסערע בילד וואס די הלכה וויל דא. סאיז א עקסטערע מומחיותשאפט וואס מאנכע רופען אן סייעתא דשמיא
להבדיל ביי די גויים איז אויך דא אזא זאך ווי מפרשים אויף די געזעץ, ודון מינה ואוקי באתרא

[יששכר כץ]

לעיקווואד,

ברוך שכיוונתי. כדבריך האב איך געשריבן אין מיין תשובה וועגען האלטען א בעבי אינמיטן דאווענען, קריאת התורה, אדער ווען מ׳אז עולה לתור

חשוב לזכור שהמציאות שעליה דנו האחרונים שהמליצו שלא להביא ילדים לבית הכנסת, לא להושיבם לפני ההורים המתפללים ולא להחזיק בידם, היא מציאות מאוד שונה מזו שלנו. הם חיו בתוך עולם שרק אחד ההורים - בדרך כלל האב - מילא את שאיפותיו הרוחניים בבית הכנסת. האב הלך לבית הכנסת ללמוד ולהתפלל והאם נשארה בבית לטפל בילדים, ובין משימותיה ההוריות מצאה זמן ללמוד, להתפלל ולהעשיר חייה הרוחניים – אך רק בבית. ילד בוכה לא היווה מכשול להורה שרצה להתפלל ולהתייחד עם קונו בבית הכנסת: האם היתה יכולה לטפל בילד בבית באותו זמן. לא כן הדבר בימינו. כיום שני ההורים רואים את עצמם מחויבים בתפילה בציבור ובקריאת התורה.4 ) כאשר ילד זקוק פתאום לטיפול או תשומת לב באמצע התפילה או קריאת התורה, הדבר מהווה הפרעה לשניהם, ואם נקשה על הורה המתפלל, עולה לתורה או קורא בה, לטפל בילד בשעת התפילה או קריאת התורה, נמצאת מבטלם לגמרי מתפילה בציבור וקריאת התורה. לכן נתתי אל לבי לעיין בפרשתא דא, לברר הסוגיה על פי המקורות ולראות אם יש להקל

4) אין כאן המקום לדון במישור העיקרוני של חיוב נשים בתפילה וגם באופן כללי במושג "חייב עצמו" כמושג הלכתי:האם כשמישהו מקבל על עצמו להתחייב בדבר שאינו מחויב הוא אכן נעשה חייב בדבר. לענייננו, מה שחשוב הוא שההבדל המגדרי שהיה רלוונטי בימים עברו, שבו אבות הלכו לבית כנסת להתפלל ואמהות נשארו בבית לטפל בילדים, אינו קיים יותר. במישור התנהגותי, נשים וגברים היום שואפים באותה מידה לספק צורכיהם הרוחניים - ללמוד ולהתפלל-בבית הכנסת. שני ההורים רואים את עצמם כמחוייבים לעשות כל מאמץ כדי שיוכלו להשתתף ולקחת חלק פעיל בקיום מצוות אלו שהלכה מחייבת אותנו למלא אותם בבית כנסת, בציבור, לא משנה אם מעיקר הדין הם אכן חייבים.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

איך ווייס נישט צו מ׳דארף וויינען צו לאכען. דער צושטעל פון בהמה בחייה צו א ׳נקודת הפתיחה׳ אדער המוציא מחבירו עליו הראיה צו תקדים פסיקתית איז ממש ווי כבתה זקוק לה צו יש זיקה, כמבואר למעלה. עס האט נישט קיין טראפ שייכות, די ווערטער מיינען גארנישט ענדליך, ניטאמאל א זעקס און פופציגסטען קאזין צו די ׳חידוש׳ וואס דו ברענגסט דערפון ארויס.

(און ווען דו וואלטסט יא געווען גערעכט, פארוואס איז דער תקדים פון דער רמ"א וואס האט גע׳אסר׳ט קושען קינדער אין ביהמ"ד נישט פונקט אזוי נייטיג? דער תקדים פון אלע רבנים וואס האבען נישט צוגעלאזט פרויען עולה זיין לתורה? די זענען תקדימים וואס האבען באמת א שייכות מיט היינט, זיי זענען פונקט נישט וויכטיג?)

אבער די צווייטע טריט איז נאך אזויפיל מביא לידי גיחוך. לאמיר זאגען אז ׳תקדים הלכתית׳ איז יא וויכטיג. די פסק פון הרב סאלאווייציג מתיר צו זיין לערנען גמרא איז נישט קיין טרוקענעם, עס איז א הלכה מיט conceptual underpinning פונקט ווי אלע דורות פריער האבען געפסקנ׳ט, אז פרויען מעגען און זאלען לערנען וואס איז זיי נוגע. ער האט געהאלטען אז גמרא תוספות איז זיי נוגע. וויאזוי ווערט דאס א תקדים אויף פרויען דאווענען סליחות פאר׳ן עמוד? נאר א מגושם׳דיגע צוגאנג קען אין דעם זען א צושטעל, וואס א צד השווה פון פרויען פרויען, מיט היתר היתר און אזוי איז אלס איינס. מ׳דארף יעצט ווארטען אויף א תשובה מסביר צו זיין פארוואס מ׳זאגט מיגו דהוי דופן לענין סוכה, ווען עס איז א מיגו להוציא.

ווי פלאטשיג בריסקער סברות זענען, קען מען אזעלכע טעותים דארט נישט הערען.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[גדליה]

ר' ליטוואק,
פון אנדערע תגובות שיינט איר צו זיין ווי א פארשטענדליכע איד, א שיינע תלמיד חכם, אבער אייערע ביליגע לשונות דא און קינדערישע ארגומענטן מאכט אייך אויסזען ווי א ישיבה קטנה בחורל. איך בעט אייך בכל לשון של בקשה, הערט אויף מיט די ביליגע דברי זלזול, פאר אייערט וועגען אויב נישט פאר כבוד התורה און כבוד הבריות.

[גדליה]

לעצם הענין פארשטיי איך נישט פונקט וואס אייער טענה איז דא
אוודאי האט רב סולוביציק נישט מתיר געווען עליות פאר פרויען, כאטש על פי הלכה איז עס גרינגער ווי לערנען תורה שבעל פה מיט פרויען.
אז יא וואלטן מיר נישט געהאט די דעבאטע.
גלייך ווי יעדע פסק דארף מען זיך בויען אויף די פריעדיגע און נאכדעם ווייטער מחדש זיין
פון רב סולוביציק זעט מען אז היינט איז אנדערש ווי אמאל בנוגע פרויען און אידישקייט. א זאך וואס די גמרא זאגט דערויף "כאילו מלמדו תיפלות" האט רב סולוביציק געמאכט פאר א לכתחילה, ווייל די צייטן זענען אנדערש,
מקען זיך דינגען פונקט וואס רב סולובייציק האט געהאלטן, אין צי סאיז א בדיעבד אדער א לכתחילה, אין צו מקען דאס נעמען א טריט ווייטער
אבער מאכן א אנשטעל כאילו דאס האט נישטאמאל א שייכות מיט דעם ענין איז בערך אזוי ווי צו זאגען אז ישיבת מצויינים איז בריסק. סאיז כמעט אזוי הארב.
כזאג כמעט ווייל סדא עפעס וואס איז נאך הארבער.
און דאס איז א אונגארישע כבתה פשטל וואס דאס איז די ארגסטע זאך וואס איז נאר אמאל באשאפען געווארען

[ליטוואק פון בודאפעסט]

אנטשולדיגט אבער איך קען נישט קיין אנדערע וועג צו רעאגירען צו אזעלכע דברי ליצנות. איך זעי ניטאמאל ווי מ׳קען אויסזאגען די ווערטער אויפ׳ קול אן צו פלאצען מיט געלעכטער. פראביר דו אליינס.

איך קלער אז הרב כ"ץ איז נישט קיין לץ, ער פארשטייט פשוט נישט בעסער, א תינוק שנשבה. ווען ער וואלט געווען ארום גערינגעלט מיט תלמידי חכמים, וואלט ער פארשטאנען זיין פלאץ און נישט געשריבען תשובות להלכה ביז ער האלט אויף א סטאנדארד אין לערנען מער ווי א דף היומי מגיד שיעור. דארט אין די סביבה ווי ער איז אליינס מודה אז זיי קענען נישט, איז ער א מושל בכיפה און ער קען פסקנ׳ן מיט אזעלכע הבלים ווי המוציא מחבירו עליו הראיה.

(בדרך אגב אוסיף וואס איך האב געהערט מיט מער ווי צוואנציג יאר צוריק פון הרב ב"מ אזרחי "ווען דער ראב"ד שרייבט ׳לא נהיר ולא בהיר ולא צהיר׳, איז עס ווייל בלויז ׳לא נהיר ולא בהיר׳ וואלט נישט גענוג געווען)

הרב סאלאווייציג איז נישט קיין תקדים צו סיי וואס אין די שמועס. ער איז פונקט אזא תקדים צו די צד האוסרים. די ליניע פון זיין פסק ציט זיך אין ערגעץ נישט לגבי פרויען ביים עמוד, אדער זייגען אין בית המדרש

ווען א מענטש וואלט געזוכט די ׳נקודת הפתיחה׳ פאר די סוגיא פון פרויען ביים עמוד צו סליחות, וואלט ער געטראכט וויאזוי די היינטיגע דורות נעמען אן סליחות, איידער פשעטלעך און מקורות. איך מיין יעדער אויפריכטיגע מענטש וואלט מודה געווען אז דאס איז דייקא א תפלת ציבור וואס איז באגרעניצט מיט הלכות תפלה בציבור. צו אלע מקורות שטימען דערמיט, דארף מען זוכען אין די צווייטע טריט, אבער די נקודת הפתיחה איז זיכער אז א תפלת ציבור טוט זיך דא אפ. דער מוציא איז דער וואס וויל דאס ענדערען, נישט דער וואס זעט נישט קיין שייכות צווישען סליחות ברבים און א פריוואטע מצוה פון קידוש.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[גדליה]

און איך האב אמאל געהערט פון מיין ראש ישיבה הרב אלתר קופער בזה"ל:
ווען די ראב"ד שרייבט גארנישט אויף א שווערע רמבם מיינט אז ס'איז אזא שווערע שטיקעל רמב"ם אז ס'איז נישטא אפילו וואס אפצופרעגען

[יעקב מענטש]

איך וועל נישט אריינרעדן צוווישן אזוינע גרויסע תלמידי חכמים.

אבער אויב מעג איך אנמערקען. איך זעה ווי מ'נעמט א פסק פון הרב סאלאווייטשיק און מ'טראגט דאס צו א לעוועל ווי ער אליינס האט נישט/וואלט עס נישט געטראגן, נו וויאזוי נוצט מען אים אלץ א יסוד צו בויען א בנין וואס ער אליינס וואלט ווארשיינליך נישט געבויעט?. נאכדעם צוליב די (און ענליכע) פסקים הייבט זיך אן צו טוישן די מציאות אז די פרויען נעמן אן א מער אקטיווע ראלע אין ביהמ"ד וואס פארלאנגט שוין א טוץ פרישע היתירם וויבאלד מ'קען איר שוין נישט אהיימשיקן קעיר נעמן פון די בעיבי ווייל זי ברויך דאך צוגיין צו נעילה! בקיצור די באל דרייעט זיך אראפ קיין דרום מיט יעדע פרישע מציאות-טוישענדע היתר.


בשייכות מיט השקפה. איז עפעס וואס איז קעגן די השקפה (פארשטייט זיך אז דאס איז ביי יעדן אנדערש, אבער איך רעד פון זאכן וואס זענען אקצעפטירט אוניווערסיאל) טאקע מותר בלי שום שאלה ופקפוק? וואס איז עס אנדערש/גרינגער ווי א מנהג וואס הלכה איז גאנץ שטרענג דערמיט?

איך דענק פון רבי משה פיינשטיין א תשובה ווי איינער האט אים אנגעפרעגט טאקע איינע פון די שאלות וואס ווערט היינט מותר ביי די אפען ארטאדאקס (איך דענק נישט פונקטליך וואס) און ער ענטפערט ניטאמאל א תשובה להלכה, ער שרייבט אז דאס איז א הירוס און רייסט עס געפערליך ארונטער.

[יששכר כץ]

יעב מענטש,
איר שרייבט "איך דענק פון רבי משה פיינשטיין א תשובה ווי איינער האט אים אנגעפרעגט טאקע איינע פון די שאלות וואס ווערט היינט מותר ביי די אפען ארטאדאקס (איך דענק נישט פונקטליך וואס) און ער ענטפערט ניטאמאל א תשובה להלכה, ער שרייבט אז דאס איז א הירוס און רייסט עס געפערליך ארונטער."

איך בין זייער נייגעריג וועלכע תשובה דאס איז. אויב איר דערמאנט זיך, לאז מיך וויסן.

[לעיקוואד]

נישט פונקט, ער מיינט מסתמא אגרות משה או"ח ח"ד סימן מט.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

ר׳ משה פיינשטיין האט גאר א שארפען תשובה (או"ח ח"ד סי׳ מ"ט) קעגען די פעמיניסטען, וואס ער רופט אן די נשים השאננות וואס ווילען נישט זיך מכניע זיין צום תורה.

ער טענה׳ט אז פרויען מעגען מקיים זיין מצוות עשה שהז"ג, אבער נישט ווען עס קומט פון א צוגאנג פון תרעומות אויף די תורה׳ס פטור.

לעיקוואד האקט

[יששכר כץ]

ישר כח, לעיקוואד. דאס איז א באקאנטע תשובה. איך האב געמיינט אז זיין כוונה איז עפעס מער ספעציפיש.

[קאך_לעפל]

[justify]מ'פארציילט נאך, אז אמאל זענען מאנכע געקומען צום הייליגן חזו''א איבער א געוויסע השקפה-טעמע, און דער חזו''א האט גענטפערט אז די הלכה איז אזוי און אזוי...פאר די יעניגע האט נישט אזוי געשמעקט דער ענטפער פון חזו''א, און זיי האבן אים געפרעגט ווי שטייט די הלכה אין שו''ע? האט זיי דער חזו''א גענטפערט אז ס'שטייט אינעם פיפטען חלק שו''ע. האבן זיי זיך אנגערופן אז אין זייער פיפטער חלק שו''ע שטייט די הלכה אנדערש...האט דער הייליגער חזו''א זיי עקלערט אז בלויז אויב איינער קען די ערשטע פיר חלקים שו''ע, קען ער פסקענען מיט די פיפטע, אבער עמיצער וואס קען נישט די ערשטע פיר, דער קען נישט פסקענען מיט די פיפטע, ביי אזא איינעם עקזעסטירט ניטאמאל קיין פיפטע חלק שו''ע.

דאס איז גאר א הייליג ווארט.

הגר''מ פיינשטיין זי''ע איז כו''ע מודה, אפילו זיינע גרעסטע קעגנערס, (לייען: די סאטמאריסטן וואס האסן אים, צוליב זיין אנגעבליכע ציונות) אז ער האט גרונטליך באזיצט די ערשטע פיר חלקים שו''ע, דערפאר זענען אפילו זיינע השקפה פסקים וועלכע ער האט געפאסקענעט מיט זיין פיפטן חלק שו''ע הייליג אמת, לאמתה של תורה.

נאר וואזשע דען? כ'גלייב נישט אז ער האט געוואלט אז מ'זאל זיך ווירקליך באנוצן מיט זיינע תשובה ספרים אויף למעשה...ווי ס'שיינט האט ער אין אלגעמיין געפסקענט לויט די ספעסיפישע אומשטענדן. צ.ב.ש. ווען א יונגערמאן מיט א רעשוואלקע און מיט א לאנגזאם-טלית קטן, און א אומאיינגענער צוויבל גרוך פון אונטערן ארעם, איז אים געקומען פרעגן צו ער מעג טרונקן חלב עכו''ם, אדער דאווענען אין שול מיט נידריגע מחיצות, אדער גאר צו זיין נוה ביתו זאל זיך באנוצן מיט זרע ממלכתי, גלויב איך אז אזא צדיק אמת ווי רבי משה וואלט דאס אים קיינמאל נישט מתיר געווען, אבער ווען א יונגערמאן מיט א בעסבאל קעפ און א טשופיק מיט ווייסע סניקערס האב אים דאס געפרעגט, און ער האט מיט זיין הייליגער פארשטאנד פארשטאנען אז דער יונגערמאן וועט דאס ממלא טאן, נאר ער קען באשטיין צו באקומען גרינע ליכט פון א רב בישראל האט ער עס מתיר געווען. כנלע''ד.

אצינד צו רבי ישכר זאל לעבן. אין אלגעמיין שיינט ער צו זיין א ליבעראלער מענטש, וועלכער באזיצט איידעלע מענעארן און טשעפעט נישט קיין מענטש. דאס איז אבער ווייט נישט ריכטיג. ער האט ביי די לויה פון זיין פאטער וועם ער האט אנגעבליך אזוי געשעצט און רעספעקטירט, אים אזוי ביטער פארשעמהט, און אזוי אויך זיין גאנצע פאמיליע. (כ'רעד נישט פון זיין קדיש אושי) זיין עקלהאפטיגע רעטארישע פארווערס-רעדע, אונטערגעשלאגן מיט משכילישע אטשויאונגען וועלכע ער האט דאן געגבען פאר זיין פארשטארבענעם פאטער וואס איז נאך דאן געווען ווארעם, אנגעקליידעט מיט זיין ברייטער רבנישער צילינדער, האט ביטער פארשעמהט זיין טאטע און זיין גאנצע פאמיליע. זיי זענען ממש איינגעגאנגען פאר צער און חרפות פון דעם אפגעפליקטער ליבעראלער דאקטער ראבינער. אזש ס'האט געהערשט ביי די לויה א צווייפאכיגער געוויין... סארא שאנדע. מיט פעמעניזם איז דער ראבינער נאכאנאנד פארנומען... ווי איז זיין רעספעקט פאר זיין פאטער און פאמיליע...[/justify]

[גדליה]

ר' יששכר'ס קערפער איז אויך ווארעם