אינטערוויו מיט הגאון ר' יששכר כ"ץ - וועקער #14

[יששכר כץ]

קאך לעפל,

״משכיל׳ישע אנשויאינגען״ ווי למשל?

איך האב געגעבן א קלאסישען הספד אבער האב מחליט געווען עס צו געבן אין ענגליש כדי די פילע נישט אידיש רעדעו׳דיגע מענטשען וואס זענען דארט געווען זאלען וויסן וואס א גאלדענע נשמה מיין טאטע ז״ל איז געווען. אפאר פאנאטישע נארנים האבען מחליט געווען צו מאכן א טומעל אין געמאכט חרדישע אידן ללעג ולקלס.

איך האף צו דריקן דעם הספד. אויב געדענקסטו די משכיל׳ישע רעיונות, זיי מוחל שער עס מיט מיר.

[קאך_לעפל]

ר' יששכר'ס קערפער איז אויך ווארעם

ניין סאיז נישט.

[קאך_לעפל]

קאך לעפל,

״משכיל׳ישע אנשויאינגען״ ווי למשל?

איך האב געגעבן א קלאסישען הספד אבער האב מחליט עס צו געבן אין ענגליש כדי די פילע נישט אידיש רעדעו׳דיגע מענטשען וואס זענען דארט געווען זאלען וויסן וואס א גאלדענע נשמה מיין טאטע ז״ל איז געווען. אפאר פאנאטישע נארנים האבען מחליט געווען צו מאכן א טומעל אין געמאכט חרדישע אידן ללעג ולקלס.

איך האף צו דריקן דעם הספד אויב געדענקסטו די משכיל׳ישע רעיונות, זיי מוחל שער עס מיט מיר.

הער דאקטער ראבינער ווען זי האבן אנגעהויבן רעדן השכלה, האבן איש אריינגעשטופט דער גראבער פיס פינגער אין די אויערן...

און אז מ'רעד שוין...פארוואס האבן די אידיש רעדנדיגע נישט געמעגט הערן ווי גרויס אייער לייטזעליגער פאטער איז געווען? זייער נשמות זענען ראזינקעס?

[גדליה]

פארוואס דארף מען רעדען ווי בעיביס? אונז זענען דא אין כיתה אלף?
איך האב שוין ענדליך דורכגעליינט די תשובה פון פרויען זאגען סליחות, איך האב וואס צו מעיר זיין כדרכו של תורה אבער איך שעם מיך שוין אנטיילצונעמען אין די דעבאטע. איך האב א פרינציפ אז איך באריכט קיינמאל נישט קיין תגובות, אבער אפשר קען מען בעטן די מנהלים אויסצורייניגן כאטש די ביליגסטע לשונות.

[יששכר כץ]

Reb Gedalia,

There is no need for the administration to censor anything. I am used to it. When you have an open dialogue, there will always be a small percentage of fools like Litvak and Koch Lefel who offer ad hominem attacks in lieu of substance. It is the price you pay for the desire to be enriched by the ideas and knowledge of other people. With time you learn to block out the noise and only hear the substance. This conversation has so far been enlightening and extremely rewarding.If it means that I have in the process to put up with some childish non-sense, it is worth it. I am deeply appreciative of the rest of the feedback.

Sorry that I am writing in English. Yiddish takes me longer and I am little bit in a rush. Thanks for understanding
Ysoscher

[קל וחומר]

מיר ליידן דא פון ערענסטע טראלן.

איינער וויל זיך זעלבסט שעצן. א צווייטער וויל סתם האקן.

מען מעג מחולק זיין אויף א דעה נישט אויף א דעת.

[פרייוויליג]

פרייוויליג, איך וויל נישט באסטען דיין באבעל, אבער עס איז נישטא אזוינע זאל ווי אהן נגיעות. ר' משה האט אויך געהאט נגיעות. זיין פסק אין מקוואות איז אויך נגיעות. זאכען וואס ער האט געוואלט מתיר זיין האט ער געטראפען וועגן, און פארקערט אויך, פלענטי זאכען וואס ער אסר'ט איז ער פאר'עקשנ'ט.
דער איינציגסטער חילוק קען זיין, אז ער זעלבסט האט נישט געוויסט אז ער האט נגיעות. לעומת דער חזון איש וואס איז מודה צו נגיעות און זאגט נאר אז מען דארף זיך ספראווען דערמיט.

דערפאר האב איך געשריבן "עס איז דא זייער ווייניג אזאנע פוסקים". אויף וויפיל נישט-בייעסט און אביעקטיוו א מענטש קען נאר זיין איז דא ווייניג פון דעם. א מענטש איז נישט קיין מלאך.

און טאמער קוקט ער סתם כאילו טרוקן אויף דער הלכה אין א פלאץ וואס עס דארף שולט זיין א געפיל מאכט ער א חורבן.

פיין געזאגט. געפיל מוז זיין ביים פסק'נען. ווי שוין געשריבן אויבן: הלכה איז פאר יעדעם, איבעראל, ביי סיי וועמען, ווען אימער, לפי המצב ולפי הזמן, לפי הרוח ולפי השעה, עס ווענד זיך, עס טוישט זיך, עס איז אפהענגיק עס איז אומאפהענגיק, און עס varied.

[tag]קאך_לעפל[/tag] עס איז א סך מער עקלהאפטיג אראפצורייסן א לעבעדיגער א מענטש נאכדערצו ווען ער איז דא צווישן אונז, און ער שעמט זיך נישט ארויס צו שרייבן זיין נאמען, אנדערש ווי דו וואס באהאלט זיך אונטער א ניק.

[קאך_לעפל]

פרייוויליג, איך וויל נישט באסטען דיין באבעל, אבער עס איז נישטא אזוינע זאל ווי אהן נגיעות. ר' משה האט אויך געהאט נגיעות. זיין פסק אין מקוואות איז אויך נגיעות. זאכען וואס ער האט געוואלט מתיר זיין האט ער געטראפען וועגן, און פארקערט אויך, פלענטי זאכען וואס ער אסר'ט איז ער פאר'עקשנ'ט.
דער איינציגסטער חילוק קען זיין, אז ער זעלבסט האט נישט געוויסט אז ער האט נגיעות. לעומת דער חזון איש וואס איז מודה צו נגיעות און זאגט נאר אז מען דארף זיך ספראווען דערמיט.

דערפאר האב איך געשריבן "עס איז דא זייער ווייניג אזאנע פוסקים". אויף וויפיל נישט-בייעסט און אביעקטיוו א מענטש קען נאר זיין איז דא ווייניג פון דעם. א מענטש איז נישט קיין מלאך.

און טאמער קוקט ער סתם כאילו טרוקן אויף דער הלכה אין א פלאץ וואס עס דארף שולט זיין א געפיל מאכט ער א חורבן.

פיין געזאגט. געפיל מוז זיין ביים פסק'נען. ווי שוין געשריבן אויבן: הלכה איז פאר יעדעם, איבעראל, ביי סיי וועמען, ווען אימער, לפי המצב ולפי הזמן, לפי הרוח ולפי השעה, עס ווענד זיך, עס טוישט זיך, עס איז אפהענגיק עס איז אומאפהענגיק, און עס varied.

[tag]קאך_לעפל[/tag] עס איז א סך מער עקלהאפטיג אראפצורייסן א לעבעדיגער א מענטש נאכדערצו ווען ער איז דא צווישן אונז, און ער שעמט זיך נישט ארויס צו שרייבן זיין נאמען, אנדערש ווי דו וואס באהאלט זיך אונטער א ניק.

גערעכט!

[אויסער געווענדליך]

געווענדליך שרייב איך נישט אנליין, אבער.........

איך האב נישט וואס אריין צו רעדן אין אזא נושא, אבער אלס א פראפעסיאנאלע לץ מוז איך זיך דינגען מיט ליטוואקס אפשאצונג אז ישכר כץ איז נישט קיין לץ. נאר א לץ קען שרייבען אזא זאץ ווי fools like Litvak and Koch lefel who resort to ad hominem attacks.

האלט אן ר׳ ישכר. אזעלכע ווי אונז זענען בני עוה"ב כמבואר בגמ׳. ברענגען א שמייכל אויף די לעפצען פון אידען איז נישט אוועק צו מאכען.

[פרייוויליג]

געווענדליך שרייב איך נישט אנליין, אבער.........

איך האב נישט וואס אריין צו רעדן אין אזא נושא, אבער אלס א פראפעסיאנאלע לץ מוז איך זיך דינגען מיט ליטוואקס אפשאצונג אז ישכר כץ איז נישט קיין לץ. נאר א לץ קען שרייבען אזא זאץ ווי fools like Litvak and Koch lefel who resort to ad hominem attacks.

האלט אן ר׳ ישכר. אזעלכע ווי אונז זענען בני עוה"ב כמבואר בגמ׳. ברענגען א שמייכל אויף די לעפצען פון אידען איז נישט אוועק צו מאכען.

דער זעט אויס צו זיין א BOT.

[אישתישבי]

נישט א באט, נאר א גאון, ער ענטפערט א טענה פין אד הומינום, מיט אד הומינום, דהיינו, ר' יששכר איז א לץ מיט טענה'ן אז זיי זענען אד הומינום.

אין אמת איז קאך לעפעל א טיפיקעל שרייבער פין דער איד וואס רייסט ארונטער און מאכט חוזק, און שרייבט אויף ר' משה פיינשטיין וואס מען לערנט אויס אין סאטמאר, אז ער זעלבסט האט גע'פסק'נט אנדערש פאר מענטשן מיט סניקערס, וואס דאס איז שאנדפול.

חוץ מזה, דארפען די חרדים און ר' יששכר האקערס אפשמועסען צו ר' משה האט גע'פסק'נט לפי רוח בזמן, אדער אטענטישער הלכה. טאמער פסק'נט ער צו מענטשן מיט סניקערס אנדערש, איז ער פונקטליך ווי ר' יששכר וואס פסק'נט אויך נאר צו מענטשן מיט סניקערס.

ווייטער ר' ליטוואק האט א שיטה אז נאר אפאר יחידים קענען לערנען, חוץ ער און דער חזון איש איז דא גאר ווייניג מעתיקי השמועה, און ווען א איד האט געהארעוועט ש"ס פאר צען יאר, איז ער גארנישט מער ווי א דף היומי מגיד שיעור, און טאר נישט שרייבן תשובות להלכה, ווייל ער האט א מסורה איש מפי קיש ווי אזוי מען ברויך שרייבען א תשובה, נישט ווי דער מהרש"ג ווייל ער איז דאך א אונגארישער, ווייטער דער בית יצחק, איז א גאליציאנער, און דער אבני נזר א פוילישער. ווער יא? דער גרויסע חפץ חיים, האט געשריבן ביאור הלכה, דארט זעהט מען עכטע גאונות כידוע. ווייל ער איז דאך דער ליטוואק.

ר' ליטוואק, ביסט א בעל גרה וואס מען האט דיר איינגערעדט אז די קענסט לערנען, כמה פעמים האסטו אין ק"ש געברענגט זאכען פין שולחן ערוך וואס נאך אלע דיינע פוסטע בזיונות צו מיר האט יעדער איינער וואס פארשטייט א אידיש ספר געקענט זעהן אז די ווייסט נישט בחייכון, האסט אפשר פאטענציאל, אבער דארפסט קודם געבען א דף היומי שיעור פאר צען יאר.

[גדליה]

Reb Gedalia,

There is no need for the administration to censor anything. I am used to it. When you have an open dialogue, there will always be a small percentage of fools like Litvak and Koch Lefel who offer ad hominem attacks in lieu of substance. It is the price you pay for the desire to be enriched by the ideas and knowledge of other people. With time you learn to block out the noise and only hear the substance. This conversation has so far been enlightening and extremely rewarding.If it means that I have in the process to put up with some childish non-sense, it is worth it. I am deeply appreciative of the rest of the feedback.

Sorry that I am writing in English. Yiddish takes me longer and I am little bit in a rush. Thanks for understanding
Ysoscher

יישר כחכם, וכבר אמרו חז"ל דענה כסיל כאוולתו נאמר בדברי תורה, וברש"י פירש דמיירי בהוצאת לעז, אז יפה עשית שענית כסילים כאיוולתם, ועכשיו יש לקיים כשם שמצוה וכו', והשומעים חרפתם ואינם משיבים וכו'.
עברתי על תשובתך בענין נשים כשלוחי ציבור לסליחות, וגם המענה שלך על דברי רב לינזער, ואעיר בקצרה לפום ריהטא, ואכתוב בלה"ק כדי שלא יבינו הילדים.
מה שהארכת אם מותר לומר י"ג מידות ביחידות, יפה כתבת אבל לא הבנתי מאי שייאטיה להכא, הרי המדובר פה היא שאשה תעבור לפני התיבה ותוציא הציבור ידי חובתן באמירת הסליחות, ובטח אם רוצה לומר הי"ג מידות ביחידות אין מי שיעכב בידה.
מה שפירשת בגמרא שהקב"ה נתעטף בטלית כש"ץ, ודייקת דלא כש"ץ ממש, נראה לי דחוקה. הכוונה פשוטה שהקב"ה שימש כשליח ציבור בשביל עם ישראל, ולכן לבש טלית כמו שליח ציבור, ועל דרך האמת ברור שרמזו בזה לאתלבשות רוחא ברוחא, וכמו שאמרו ששכינה מדברת מתוך וכו' והמשכיל יבין
מה שהערת בענין קול באשה, בחיד"א שציטטת כתוב לאמר שזה כשהם שרים ביחד עם האנשים, ולא נראה לי להתיר מזה לעבור לפני התיבה, ובפרט לסליחות שיש בזה חזנות ונעימה, ובאמת מסתמא דגמ' קידו' פרק בתרא משמע דגם בשאילת שלום אסור, ומקילים בזה, אך שתיגש לפני התיבה ותנעים הפיוטים, ברור שזה יביא לידי הרהור עבירה. וכל הפוסקים נקטו בסתמא דדבר שבקדושה חמיר יותר לענין ערוה. ובפרט בימינו אלה שנוהגים להביא כלי זמר לסליחות (עי' להלן), ויש חשש חמור שימי הסליחות יתהפכו לימי זימה.
לא ציינת שהאשה פטורה מן הטלית, ואע"פ שגם השליח ציבור פטור מטלית בגלל שעוד לילה, מ"מ הגברא מחוייב בטלית מצוייצת, ואינו דומה לאשה שלא נצטוותה כלל בגדילים תעשה לך. ועי' תרגום יונתן עה"פ לא יהיה כלי גבר וכו'.
מה שכתבת בענין המוציא מחבירו לגבי הלכה, זה באמת צריך דיון נפרד, איך אנו נגשים לפסיקת הלכה, והאם הכל סתמא מותר או הכל סתמא אסור, ויש בזה דיון. אך מה שכתבת בענין חזקה, צריך ישוב בזה כי הרי יש פה חזקת חיוב של הסליחות, ובאופן כזה כתבו האחרונים שהחזקה האחרת לא מועיל. ומה שהעיר הליטאי שאין ענין ממונות לכאן, לא נכון. הרי דינא דרוב נאמר לגבי פסק הלכה, ומשם נלמד לשאר איסורי תורה, וידוע קו' המרדכי למה לא נאמר כל קבוע לגבי סנהדרין, הרי שהשוה איסור והיתר לפסיקת הלכה, וצריך ישוב בזה.
בכלל נראה לי שהענין מסובך הרבה יותר מאיזה דיוק בהלכה זו או לומדות כזה, אנו מדברים עכשיו בשינוי הניכר בצורת ואופי התפילות. וגם אם יש להתיר לאיזה קהילה, (הגם שלא ידעתי איזה צורך יש בדבר) זה צריך להיות מתוך חרדת הדין ותוך הדגשה שמשנים צורת התפילה בשביל צורך פלונית אלמונית, שמאוד מבקשת לעבור לפני התיבה באשמורת הבוקר בימי הסליחות.
בענין סליחות כתפילה בציבור - בטח אין דינו כתפילה ממש, ואין זמנו מיוחד כמו בתפילה, כמו שביאר הגרמ"פ בענין אמירת סליחות בחצות הלילה, (ואין גוגל תחת ידי כעת). ויש לדון בחקירה הבריסקאית מה דינו של קריאת התורה בציבור, ואם יש להשוות ביניהם, אם חובת הסליחות על הציבור או על היחיד, גם האריכו למעניתם כמה אנשים באתר העולם היהודי שקורין אייוועלט למחות על אלו שנוהגים להביא כלי זמר לסליחות, שזה העברה על איסורי מיהאלוויץ שלא להתפלל עם כאהר, ודנו בזה אם סליחות דינו כתפילה או לאו. ולכאורה זה אותו דיון.
כל אלה מה שהעלו מחשבותי לפום ריהטא, וה' הטוב יכפר בעדי.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

אולי מחמת הקיצור לא הבנתי, אבל איפוא דיברתי בענין ממונות?

ועוד, האם אתה מבין הדמיון בין הממע"ה ל׳תקדים פסיקתית׳? האם יש בכלל תקדים לזה?

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[קאך_לעפל]

Reb Gedalia,

There is no need for the administration to censor anything. I am used to it. When you have an open dialogue, there will always be a small percentage of fools like Litvak and Koch Lefel who offer ad hominem attacks in lieu of substance. It is the price you pay for the desire to be enriched by the ideas and knowledge of other people. With time you learn to block out the noise and only hear the substance. This conversation has so far been enlightening and extremely rewarding.If it means that I have in the process to put up with some childish non-sense, it is worth it. I am deeply appreciative of the rest of the feedback.

Sorry that I am writing in English. Yiddish takes me longer and I am little bit in a rush. Thanks for understanding
Ysoscher

יישר כחכם, וכבר אמרו חז"ל דענה כסיל כאוולתו נאמר בדברי תורה, וברש"י פירש דמיירי בהוצאת לעז, אז יפה עשית שענית כסילים כאיוולתם, ועכשיו יש לקיים כשם שמצוה וכו', והשומעים חרפתם ואינם משיבים וכו'.
עברתי על תשובתך בענין נשים כשלוחי ציבור לסליחות, וגם המענה שלך על דברי רב לינזער, ואעיר בקצרה לפום ריהטא, ואכתוב בלה"ק כדי שלא יבינו הילדים.
מה שהארכת אם מותר לומר י"ג מידות ביחידות, יפה כתבת אבל לא הבנתי מאי שייאטיה להכא, הרי המדובר פה היא שאשה תעבור לפני התיבה ותוציא הציבור ידי חובתן באמירת הסליחות, ובטח אם רוצה לומר הי"ג מידות ביחידות אין מי שיעכב בידה.
מה שפירשת בגמרא שהקב"ה נתעטף בטלית כש"ץ, ודייקת דלא כש"ץ ממש, נראה לי דחוקה. הכוונה פשוטה שהקב"ה שימש כשליח ציבור בשביל עם ישראל, ולכן לבש טלית כמו שליח ציבור, ועל דרך האמת ברור שרמזו בזה לאתלבשות רוחא ברוחא, וכמו שאמרו ששכינה מדברת מתוך וכו' והמשכיל יבין
מה שהערת בענין קול באשה, בחיד"א שציטטת כתוב לאמר שזה כשהם שרים ביחד עם האנשים, ולא נראה לי להתיר מזה לעבור לפני התיבה, ובפרט לסליחות שיש בזה חזנות ונעימה, ובאמת מסתמא דגמ' קידו' פרק בתרא משמע דגם בשאילת שלום אסור, ומקילים בזה, אך שתיגש לפני התיבה ותנעים הפיוטים, ברור שזה יביא לידי הרהור עבירה. וכל הפוסקים נקטו בסתמא דדבר שבקדושה חמיר יותר לענין ערוה. ובפרט בימינו אלה שנוהגים להביא כלי זמר לסליחות (עי' להלן), ויש חשש חמור שימי הסליחות יתהפכו לימי זימה.
לא ציינת שהאשה פטורה מן הטלית, ואע"פ שגם השליח ציבור פטור מטלית בגלל שעוד לילה, מ"מ הגברא מחוייב בטלית מצוייצת, ואינו דומה לאשה שלא נצטוותה כלל בגדילים תעשה לך. ועי' תרגום יונתן עה"פ לא יהיה כלי גבר וכו'.
מה שכתבת בענין המוציא מחבירו לגבי הלכה, זה באמת צריך דיון נפרד, איך אנו נגשים לפסיקת הלכה, והאם הכל סתמא מותר או הכל סתמא אסור, ויש בזה דיון. אך מה שכתבת בענין חזקה, צריך ישוב בזה כי הרי יש פה חזקת חיוב של הסליחות, ובאופן כזה כתבו האחרונים שהחזקה האחרת לא מועיל. ומה שהעיר הליטאי שאין ענין ממונות לכאן, לא נכון. הרי דינא דרוב נאמר לגבי פסק הלכה, ומשם נלמד לשאר איסורי תורה, וידוע קו' המרדכי למה לא נאמר כל קבוע לגבי סנהדרין, הרי שהשוה איסור והיתר לפסיקת הלכה, וצריך ישוב בזה.
בכלל נראה לי שהענין מסובך הרבה יותר מאיזה דיוק בהלכה זו או לומדות כזה, אנו מדברים עכשיו בשינוי הניכר בצורת ואופי התפילות. וגם אם יש להתיר לאיזה קהילה, (הגם שלא ידעתי איזה צורך יש בדבר) זה צריך להיות מתוך חרדת הדין ותוך הדגשה שמשנים צורת התפילה בשביל צורך פלונית אלמונית, שמאוד מבקשת לעבור לפני התיבה באשמורת הבוקר בימי הסליחות.
בענין סליחות כתפילה בציבור - בטח אין דינו כתפילה ממש, ואין זמנו מיוחד כמו בתפילה, כמו שביאר הגרמ"פ בענין אמירת סליחות בחצות הלילה, (ואין גוגל תחת ידי כעת). ויש לדון בחקירה הבריסקאית מה דינו של קריאת התורה בציבור, ואם יש להשוות ביניהם, אם חובת הסליחות על הציבור או על היחיד, גם האריכו למעניתם כמה אנשים באתר העולם היהודי שקורין אייוועלט למחות על אלו שנוהגים להביא כלי זמר לסליחות, שזה העברה על איסורי מיהאלוויץ שלא להתפלל עם כאהר, ודנו בזה אם סליחות דינו כתפילה או לאו. ולכאורה זה אותו דיון.
כל אלה מה שהעלו מחשבותי לפום ריהטא, וה' הטוב יכפר בעדי.

דיין דברה'לע וועט זיין שטאלץ מיט אזא הערליכע תשובה.....(גלייב מיר כ'האב עס נישט געלייענט, און איך גיי עס נישט לייענען)

[קאך_לעפל]

נישט א באט, נאר א גאון, ער ענטפערט א טענה פין אד הומינום, מיט אד הומינום, דהיינו, ר' יששכר איז א לץ מיט טענה'ן אז זיי זענען אד הומינום.

אין אמת איז קאך לעפעל א טיפיקעל שרייבער פין דער איד וואס רייסט ארונטער און מאכט חוזק, און שרייבט אויף ר' משה פיינשטיין וואס מען לערנט אויס אין סאטמאר, אז ער זעלבסט האט גע'פסק'נט אנדערש פאר מענטשן מיט סניקערס, וואס דאס איז שאנדפול.

חוץ מזה, דארפען די חרדים און ר' יששכר האקערס אפשמועסען צו ר' משה האט גע'פסק'נט לפי רוח בזמן, אדער אטענטישער הלכה. טאמער פסק'נט ער צו מענטשן מיט סניקערס אנדערש, איז ער פונקטליך ווי ר' יששכר וואס פסק'נט אויך נאר צו מענטשן מיט סניקערס.

ווייטער ר' ליטוואק האט א שיטה אז נאר אפאר יחידים קענען לערנען, חוץ ער און דער חזון איש איז דא גאר ווייניג מעתיקי השמועה, און ווען א איד האט געהארעוועט ש"ס פאר צען יאר, איז ער גארנישט מער ווי א דף היומי מגיד שיעור, און טאר נישט שרייבן תשובות להלכה, ווייל ער האט א מסורה איש מפי קיש ווי אזוי מען ברויך שרייבען א תשובה, נישט ווי דער מהרש"ג ווייל ער איז דאך א אונגארישער, ווייטער דער בית יצחק, איז א גאליציאנער, און דער אבני נזר א פוילישער. ווער יא? דער גרויסע חפץ חיים, האט געשריבן ביאור הלכה, דארט זעהט מען עכטע גאונות כידוע. ווייל ער איז דאך דער ליטוואק.

ר' ליטוואק, ביסט א בעל גרה וואס מען האט דיר איינגערעדט אז די קענסט לערנען, כמה פעמים האסטו אין ק"ש געברענגט זאכען פין שולחן ערוך וואס נאך אלע דיינע פוסטע בזיונות צו מיר האט יעדער איינער וואס פארשטייט א אידיש ספר געקענט זעהן אז די ווייסט נישט בחייכון, האסט אפשר פאטענציאל, אבער דארפסט קודם געבען א דף היומי שיעור פאר צען יאר.

לערנט ב''ה פיין אפ די זאך.

נ''ב איך בין מגלה דעת אז כ'האב קיינמאל נישט חלילה חוזק געמאכט פון אזא הייליגע צדיק ווי רבי משה.

[נהורא נפישא]

גם קריאת התורה שאומרים עם הטעמים ובנעימה מותר לאשה לקרות מצד הדין ולמה לא חששו משום קול אשה

[גדליה]

אולי מחמת הקיצור לא הבנתי, אבל איפוא דיברתי בענין ממונות?

ועוד, האם אתה מבין הדמיון בין הממע"ה ל׳תקדים פסיקתית׳? האם יש בכלל תקדים לזה?

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

כתבת שאין דמיון ביניהם ולא טרחת להסביר דבריך. והיה נראה לי שכוונתך שאין להשוות דיני ממנות לדרכי הפסיקה.
אם כיוונת אחרת, נא לברר דבריך בלי דברי זלזול ושמץ, כי אז לא אתייחס לדבריך בכלל.

[גדליה]

גם קריאת התורה שאומרים עם הטעמים ובנעימה מותר לאשה לקרות מצד הדין ולמה לא חששו משום קול אשה

חשבתי על זה אבל נראה לי שאינם דומים.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

אדרבא, תגיד אתה מה הדמיון ביניהם? האם נאמר דין הממע"ה לגבי דרכי הפסק או איסור והיתר? הדמיון צריך ביאור לא ההבדל.

כן, יש דין חזקה דאיסורין, דלא אמרינן שנשתנה המציאות עד שיוולד הספק (לא צריכים ראיה אלא לידת הספק). אמנם גם זה לא קשור לעניינינו כלל. מי אמר שנשתנתה משהו? הכל נשארה כמו שהיתה, רק שרוצים לדעת האם ראוי לשנות כל התקדימים ולהתייחס לסליחות כאל תפלת יחיד. אם יש חזקה, הרי הוא לצד האחר.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[גדליה]

כפי מה שאני מבין, חזקת היתר דפה הוא שמעולם לא נאסר במפורש על אשה לעבור לפני התיבה לסליחות, ועל האוסר להביא ראיה, לא על המתיר. (אולי אין זה כוונת ר' יששכר, אז שיבוא ויפרש דבריו).
ועל זה השבתי שיש פה חזקת חיוב לצאת חובת הסליחות, ולכן המתיר הוא המוציא הדבר מחזקתו, כי מעולם לא שמענו שאשה תשמש כש"צ בימי סליחות, כדבריך.

[ונתנהתוקף]

נישט א באט, נאר א גאון, ער ענטפערט א טענה פין אד הומינום, מיט אד הומינום, דהיינו, ר' יששכר איז א לץ מיט טענה'ן אז זיי זענען אד הומינום.

אין אמת איז קאך לעפעל א טיפיקעל שרייבער פין דער איד וואס רייסט ארונטער און מאכט חוזק, און שרייבט אויף ר' משה פיינשטיין וואס מען לערנט אויס אין סאטמאר, אז ער זעלבסט האט גע'פסק'נט אנדערש פאר מענטשן מיט סניקערס, וואס דאס איז שאנדפול.

חוץ מזה, דארפען די חרדים און ר' יששכר האקערס אפשמועסען צו ר' משה האט גע'פסק'נט לפי רוח בזמן, אדער אטענטישער הלכה. טאמער פסק'נט ער צו מענטשן מיט סניקערס אנדערש, איז ער פונקטליך ווי ר' יששכר וואס פסק'נט אויך נאר צו מענטשן מיט סניקערס.

ווייטער ר' ליטוואק האט א שיטה אז נאר אפאר יחידים קענען לערנען, חוץ ער און דער חזון איש איז דא גאר ווייניג מעתיקי השמועה, און ווען א איד האט געהארעוועט ש"ס פאר צען יאר, איז ער גארנישט מער ווי א דף היומי מגיד שיעור, און טאר נישט שרייבן תשובות להלכה, ווייל ער האט א מסורה איש מפי קיש ווי אזוי מען ברויך שרייבען א תשובה, נישט ווי דער מהרש"ג ווייל ער איז דאך א אונגארישער, ווייטער דער בית יצחק, איז א גאליציאנער, און דער אבני נזר א פוילישער. ווער יא? דער גרויסע חפץ חיים, האט געשריבן ביאור הלכה, דארט זעהט מען עכטע גאונות כידוע. ווייל ער איז דאך דער ליטוואק.

ר' ליטוואק, ביסט א בעל גרה וואס מען האט דיר איינגערעדט אז די קענסט לערנען, כמה פעמים האסטו אין ק"ש געברענגט זאכען פין שולחן ערוך וואס נאך אלע דיינע פוסטע בזיונות צו מיר האט יעדער איינער וואס פארשטייט א אידיש ספר געקענט זעהן אז די ווייסט נישט בחייכון, האסט אפשר פאטענציאל, אבער דארפסט קודם געבען א דף היומי שיעור פאר צען יאר.

לערנט ב''ה פיין אפ די זאך.

נ''ב איך בין מגלה דעת אז כ'האב קיינמאל נישט חלילה חוזק געמאכט פון אזא הייליגע צדיק ווי רבי משה.

אפילו ווען די שווערסט בנקיטת חפצא ביסטו א ליגנער, אלץ א סאטמערע מיט א לויזע פיסק האסטו אים זיכער גערופען מייקעל פיינשטיין ווי מען האט דיר געלערנט.

[קאך_לעפל]

נישט א באט, נאר א גאון, ער ענטפערט א טענה פין אד הומינום, מיט אד הומינום, דהיינו, ר' יששכר איז א לץ מיט טענה'ן אז זיי זענען אד הומינום.

אין אמת איז קאך לעפעל א טיפיקעל שרייבער פין דער איד וואס רייסט ארונטער און מאכט חוזק, און שרייבט אויף ר' משה פיינשטיין וואס מען לערנט אויס אין סאטמאר, אז ער זעלבסט האט גע'פסק'נט אנדערש פאר מענטשן מיט סניקערס, וואס דאס איז שאנדפול.

חוץ מזה, דארפען די חרדים און ר' יששכר האקערס אפשמועסען צו ר' משה האט גע'פסק'נט לפי רוח בזמן, אדער אטענטישער הלכה. טאמער פסק'נט ער צו מענטשן מיט סניקערס אנדערש, איז ער פונקטליך ווי ר' יששכר וואס פסק'נט אויך נאר צו מענטשן מיט סניקערס.

ווייטער ר' ליטוואק האט א שיטה אז נאר אפאר יחידים קענען לערנען, חוץ ער און דער חזון איש איז דא גאר ווייניג מעתיקי השמועה, און ווען א איד האט געהארעוועט ש"ס פאר צען יאר, איז ער גארנישט מער ווי א דף היומי מגיד שיעור, און טאר נישט שרייבן תשובות להלכה, ווייל ער האט א מסורה איש מפי קיש ווי אזוי מען ברויך שרייבען א תשובה, נישט ווי דער מהרש"ג ווייל ער איז דאך א אונגארישער, ווייטער דער בית יצחק, איז א גאליציאנער, און דער אבני נזר א פוילישער. ווער יא? דער גרויסע חפץ חיים, האט געשריבן ביאור הלכה, דארט זעהט מען עכטע גאונות כידוע. ווייל ער איז דאך דער ליטוואק.

ר' ליטוואק, ביסט א בעל גרה וואס מען האט דיר איינגערעדט אז די קענסט לערנען, כמה פעמים האסטו אין ק"ש געברענגט זאכען פין שולחן ערוך וואס נאך אלע דיינע פוסטע בזיונות צו מיר האט יעדער איינער וואס פארשטייט א אידיש ספר געקענט זעהן אז די ווייסט נישט בחייכון, האסט אפשר פאטענציאל, אבער דארפסט קודם געבען א דף היומי שיעור פאר צען יאר.

לערנט ב''ה פיין אפ די זאך.

נ''ב איך בין מגלה דעת אז כ'האב קיינמאל נישט חלילה חוזק געמאכט פון אזא הייליגע צדיק ווי רבי משה.

אפילו ווען די שווערסט בנקיטת חפצא ביסטו א ליגנער, אלץ א סאטמערע מיט א לויזע פיסק האסטו אים זיכער גערופען מייקעל פיינשטיין ווי מען האט דיר געלערנט.

נישט ריכטיג!

[גדליה]

כפי מה שאני מבין, חזקת היתר דפה הוא שמעולם לא נאסר במפורש על אשה לעבור לפני התיבה לסליחות, ועל האוסר להביא ראיה, לא על המתיר. (אולי אין זה כוונת ר' יששכר, אז שיבוא ויפרש דבריו).
ועל זה השבתי שיש פה חזקת חיוב לצאת חובת הסליחות, ולכן המתיר הוא המוציא הדבר מחזקתו, כי מעולם לא שמענו שאשה תשמש כש"צ בימי סליחות, כדבריך.

במילים אחרות, יש כזה חוק שמרני ביהדות שכל המשנה ידו על התחתונה. ואחרים קורים לזה חדש אסור מן התורה או משהו כזה.
ור' יששכר מחדש פה שגם מי שממציא איסורים חדשים הרי הוא בכלל "כל המשנה". כי סתמא הכל בחזקת היתר. ומה שמעולם לא נאסר הרי הוא בחזקת היתר.