פרשת הרב הצעיר פון פשעווארסק רבי שלום לייזער

[לבי ובשרי]

ווער איז די ערשטע מעשה וואס א מיידל האט זיך רח"ל גע'שמד'ט?

עיין "צימעס"

[[NAMELESS]]

ווער איז די ערשטע מעשה וואס א מיידל האט זיך רח"ל גע'שמד'ט?

עיין "צימעס"

מען רעדט פון אן אנדערע.

[חקרן]

זאל ער דערציילן אז זיין טאטע האט אים מאלעסטעט. מ'וועט אים אסאך מער גלייבן און אננעמען זיינע ווערטער. אפילו די רעגירונג וועט זיך אריינמישן אין דעם.

[יעקב מענטש]

זייער גוט געענטפערט צפור בודד. ואני מוסיף אז היינטיגע צייטן דארף מען שוין נישט פארנוצן אזויפיל ווערטער צו אפלייקענען יענעם'ס ווערטער, מען קען זאגן "פעיק ניוז" אויף אלעס וואס עס געפעלט נישט און ודיו.

אנטשולדיגט קוקט וואס יהודי פשוט שרייבט:

איך פערזענליך קען איינעם וואס האט פראבירן ארויס צו העלפן שלום און ר' לייביש האט יענעם באדאנקט.

יעצט לאמיר מאכן די סך הכל

1) א אפגעפארענע זוהן וואס כו"ע מודי איז אנגעווייטאגט אויף די עלטערן און די געזעלשאפט בכלליות (האסט שוין אמאל געטראפן א או טי די וואס זאל נעמן אחריות אויף זיינע דורכפעלער? ניין! יעדע זאך איז די מוסד, געזעלשאפט, עלטערן'ס שולד. צו ס'מאכט יא אדער נישט סענס, "דאס" איז זייער מענטאליטי) פארציילט א לשון הרע וואס וואלט שווער געווען צו גלייבן אויף א פשוטע איד, כ"ש אויף א איד וואס איז א באקאנטער צדיק און ת"ח און מתמיד נפלא.

2) יהודי פשוט ווייס 'בידיעה' אז די מעשה איז פארקערט.

נו? וועם מאכט מער סענס צו גלייבן?

און נניח אז ס'איז אמת! "ער" האט טענות אז מ'גיבט אים נישט גיין געלט?? ער פארשעמט זיין טאטן און די גאנצע משפחה, און ער ערווארט אז מ'זאל אים באווארפן מיט געלט? פלוצים דערמאנט ער זיך אז ער פארמאגט א טאטע און משפחה?
אנטשולדיגט! די שפייעסט אויפן ציבור, און נאכדעם בעטסטו זייער הילף?

אז מ'העלפט דיר זאלסטו זאגן א גרויסע שכוח, ווייל קיינער קומט דיר גארנישט!

[ליטוואק פון בודאפעסט]

נישט אז איך ווייס די מציאות, אבער דיין טענות זענען אבסורד. קיינער פאדערט נישט קיין געלט, ער בעט נאר אז מ'זאל נישט אפשטעלען די וואס גיבען יא. איז דאס געשען? ווייס איך נישט. אבער האנדעל דאס, נישט דיין אויסגעטראכטע טענות וואס שלום האט ניטאמאל דערמאנט.

[גדליה]

זייער גוט געענטפערט צפור בודד. ואני מוסיף אז היינטיגע צייטן דארף מען שוין נישט פארנוצן אזויפיל ווערטער צו אפלייקענען יענעם'ס ווערטער, מען קען זאגן "פעיק ניוז" אויף אלעס וואס עס געפעלט נישט און ודיו.

אנטשולדיגט קוקט וואס יהודי פשוט שרייבט:

איך פערזענליך קען איינעם וואס האט פראבירן ארויס צו העלפן שלום און ר' לייביש האט יענעם באדאנקט.

יעצט לאמיר מאכן די סך הכל

1) א אפגעפארענע זוהן וואס כו"ע מודי איז אנגעווייטאגט אויף די עלטערן און די געזעלשאפט בכלליות (האסט שוין אמאל געטראפן א או טי די וואס זאל נעמן אחריות אויף זיינע דורכפעלער? ניין! יעדע זאך איז די מוסד, געזעלשאפט, עלטערן'ס שולד. צו ס'מאכט יא אדער נישט סענס, "דאס" איז זייער מענטאליטי) פארציילט א לשון הרע וואס וואלט שווער געווען צו גלייבן אויף א פשוטע איד, כ"ש אויף א איד וואס איז א באקאנטער צדיק און ת"ח און מתמיד נפלא.

2) יהודי פשוט ווייס 'בידיעה' אז די מעשה איז פארקערט.

נו? וועם מאכט מער סענס צו גלייבן?

און נניח אז ס'איז אמת! "ער" האט טענות אז מ'גיבט אים נישט גיין געלט?? ער פארשעמט זיין טאטן און די גאנצע משפחה, און ער ערווארט אז מ'זאל אים באווארפן מיט געלט? פלוצים דערמאנט ער זיך אז ער פארמאגט א טאטע און משפחה?
אנטשולדיגט! די שפייעסט אויפן ציבור, און נאכדעם בעטסטו זייער הילף?

אז מ'העלפט דיר זאלסטו זאגן א גרויסע שכוח, ווייל קיינער קומט דיר גארנישט!

האסט שוין אמאל געטראפען א מוסד וואס זאל נעמען אחריות אויף זייערע פירות הנושרין?
האסט שוין אמאל געטראפען א רב וואס זאל נעמען אחריות אויף א דורכגעפאלענע שלום בית קעיס?
האסט שוין אמאל געטראפן סיי וועלכע חרדישער פירער וואס זאל נעמען אחריות אויף סיי וועלכע עוולה וואס איז באגאנגען געווארן דורך זיין קהילה?

[יהודי פשוט]

וואס מיינט "גענומען אחריות" ?

[יהודי פשוט]

נישט אז איך ווייס די מציאות, אבער דיין טענות זענען אבסורד. קיינער פאדערט נישט קיין געלט, ער בעט נאר אז מ'זאל נישט אפשטעלען די וואס גיבען יא. איז דאס געשען? ווייס איך נישט. אבער האנדעל דאס, נישט דיין אויסגעטראכטע טענות וואס שלום האט ניטאמאל דערמאנט.

ער מעג טוהן וואס זיין הארץ באגערט איהם, בארעדן און פארשעמען זיינע עלטערן, און זיי טארן נישט זאגן פאר איינעם זאל איהם נישט געבן קיין געלט??? גראדע זאגן זיי נישט, אזוי ווי איך האב שוין אויבן דערמאנט, פארקערט זיי זענען גאר מסכים דערצו, אבער אפילו אז נישט, זעה איך נישט וואס די טענה איז.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

לויט די מעשה איז עס געווען פארקערט. שרייבן האט ער ערשט שפעטער אנגעהויבן. איך מיין אבער אז א נארמאלע, נישט רעבישע, טאטע וואלט דאס נישט געטון. א טאטע זאל בעטן אז מ'זאל נישט העלפן זיין קינד, ווען עס איז געשען, איז געווען א שאנדע פאר אלע חסידים פון דער טאטע, כידוע. דאס מאל ווייס איך נישט וואס איז געשען, אבער ביטע פארטיידיג נישט אזעלכע אוממענטשליכע געפירעכץ.

מעשה, עס איז געשען. א פאר חסידים פון דער ריזשינער זענען געוואויר געוארן אז ביי בערעניו טויג נישט עפעס. האבען זיי מחליט געווען אריין צו גייען צום ריזשינער פארציילען דערפון. ביים טיר האבען זיי געהערט ווי דער ריזשינער רעדט צום אויבערשטן: "גאטעניו, וואס לאזטו מקטרגים רעדן אויף דיין איינציג קינד ישראל? ווען איך וועל הערן איינער רעדן אויף מיין בערעניו, אפילו אמת, וואלט איך אים פון אלע עולמות מעביר געווען. וואס איז דיין ליבשאפט ווייניגער?"

איז די מעשה געשען? ווייס איך אויך נישט. אבער א לקח איז עס.

[גדליה]

וואס מיינט "גענומען אחריות" ?

פשוט, א רב שטעלט זיך אויף ברבים זאגען, רבותי איך בין באגאנגען א טעות אין די נושא און וועגען מיין טעות האבן אידען געליטן און איך וויל זיי איבערבעטען ברבים

[קוקי]

אט דאס פיש שטונקט פונעם קאפ, פארווער ס'קען דעם קאפ

[יין שרף]

און דאס מענטש פון פוס, כידוע..

[יהודי פשוט]

וואס מיינט "גענומען אחריות" ?

פשוט, א רב שטעלט זיך אויף ברבים זאגען, רבותי איך בין באגאנגען א טעות אין די נושא און וועגען מיין טעות האבן אידען געליטן און איך וויל זיי איבערבעטען ברבים

פארוואס דארף ער דאס זאגן ברבים??
לאמיר זאגן אז ר' לייביש האלט אז ער איז שולדיג אין דאס וואס איז געשעהן מיט זיין זוהן, דארף ער זיך לויט דיר אויפשטעלן אין ב"מ און זאגן מורי ורבותי איך בין שולדיג אז מיין זוהן איז אפגעפארן???

[ליטוואק פון בודאפעסט]

הרב מלכיאל טננבוים, דער לאמזשע רב, איז אמאל אריין אין קהל'ס אפיס זיי צו מעלדען אז ער זאגט זיך אפ פון זיין רבנות. "מיין זון איז אראפ פון דעם אידישן וועג, ווי קען איך זיין רב אויפ'ן ציבור?!"

זיעועכ"י.

עדיט:פארראכטען די שטאט פון די רבנות, כפי בקשה באישי מאת כעלמ׳ער מגיד

[גדליה]

וואס מיינט "גענומען אחריות" ?

פשוט, א רב שטעלט זיך אויף ברבים זאגען, רבותי איך בין באגאנגען א טעות אין די נושא און וועגען מיין טעות האבן אידען געליטן און איך וויל זיי איבערבעטען ברבים

פארוואס דארף ער דאס זאגן ברבים??
לאמיר זאגן אז ר' לייביש האלט אז ער איז שולדיג אין דאס וואס איז געשעהן מיט זיין זוהן, דארף ער זיך לויט דיר אויפשטעלן אין ב"מ און זאגן מורי ורבותי איך בין שולדיג אז מיין זוהן איז אפגעפארן???

איך רעד נישט פון א פריוואטע טעות, כ'רעד פון א טעות און הנהגה, א טעות וואס אפעקטירט מענטשן. אין די אלגעמיינע וועלט איז א נארמאלע זאך אז א פאליטישען אדער א נייעס אנכאר וכדו' אנטשולדיגט זיך פאר עפעס וואס ער האט נישט געברויכט זאגן אדער טוהן (ע"ע מעגין קעלי). אבער ביי אונז וועט איר נישט טרעפן אזא זאך אז א רבי צו א רב מאכט א טעות, ס'עקזיסטירט נישט.

[גדליה]

בקיצור איז אזוי.
דו טענה'סט אז די או טי דיס נעמען נישט קיין אחריות און באשולדיגען יעדען איינעם
ואני עולם הפוך ראיתי,
חתן דידן רב הצעיר דפשעווארסק נעמט פולע אחריות אויף זיינע מעשים, און זאגט אז ער איז אראפ פון וועג מכח די אייגענע בחירה, נישט ווייל דאס אדער יענץ.
און די חרדישע אידן זענען אלץ מסביר ווי דער או טי די איז סתם פיל מיט האס אין שנאה אויף חרדים. אבער נעמען אחריות אויף אפגעפארענע? קיינמאל!

[קוקי]

ס'צייט ער זאל איבערגעבן די הנהגה פאר זיין פארקומער הצדיק ר' מיילעך פשעווארסקער זאל לעבן

[יעקב מענטש]

בקיצור איז אזוי.
דו טענה'סט אז די או טי דיס נעמען נישט קיין אחריות און באשולדיגען יעדען איינעם
ואני עולם הפוך ראיתי,
חתן דידן רב הצעיר דפשעווארסק נעמט פולע אחריות אויף זיינע מעשים, און זאגט אז ער איז אראפ פון וועג מכח די אייגענע בחירה, נישט ווייל דאס אדער יענץ.
און די חרדישע אידן זענען אלץ מסביר ווי דער או טי די איז סתם פיל מיט האס אין שנאה אויף חרדים. אבער נעמען אחריות אויף אפגעפארענע? קיינמאל!

ער נעמט אחריות? אה! דעמאלטס פארוואס האסטו טענות אויף די קאמיוניטי? זיי דארפן דיר אויסהאלטן ווען דו שטעקסט זיי א מעסער אין רוקן?

האסט אפגעפוצט? גיי דיר לחיים ולשלום ענדזשוי לייף! האסט דיך אליינס אויסגעשלאסן פון אונזער געזעלשאפט.

פון ווי ווייסטו אז די קאמיוניטי באשולדיגט נישט קיין מאלעסטערס אין א געוויסע פראצענט אפגעפארענע? ווייל מ'לייגט נישט קיין פאשקעווילן קעגן אים? נאר מ'באהאנדעלט זיי מיט זייער אומשולדיגע משפחה בדרך כבוד דורכ'ן אים 'שטילערהייט' מעביר זיין פון זיין פאזיציע?

בכלל זעה איז אז אסאך או טי די'ס לעצטנס זענען געוואלדיגע פילאזאפן ווען מ'קען פשוט נישט איבערצייגן מציאות ה', סאו באופן כזה איז שווער צו בלעימען די סאסייעטי ווארום זייער געוואלדיגע חכמה האט זיי דאך איבערצייגט צו אפפארן?

[אונטער חכם]

וואס מיינט "גענומען אחריות" ?

פשוט, א רב שטעלט זיך אויף ברבים זאגען, רבותי איך בין באגאנגען א טעות אין די נושא און וועגען מיין טעות האבן אידען געליטן און איך וויל זיי איבערבעטען ברבים

פארוואס דארף ער דאס זאגן ברבים??
לאמיר זאגן אז ר' לייביש האלט אז ער איז שולדיג אין דאס וואס איז געשעהן מיט זיין זוהן, דארף ער זיך לויט דיר אויפשטעלן אין ב"מ און זאגן מורי ורבותי איך בין שולדיג אז מיין זוהן איז אפגעפארן???

איך רעד נישט פון א פריוואטע טעות, כ'רעד פון א טעות און הנהגה, א טעות וואס אפעקטירט מענטשן. אין די אלגעמיינע וועלט איז א נארמאלע זאך אז א פאליטישען אדער א נייעס אנכאר וכדו' אנטשולדיגט זיך פאר עפעס וואס ער האט נישט געברויכט זאגן אדער טוהן (ע"ע מעגין קעלי). אבער ביי אונז וועט איר נישט טרעפן אזא זאך אז א רבי צו א רב מאכט א טעות, ס'עקזיסטירט נישט.

אין די אלגעמיינע וועלט זעצט מען זיך אראפ, און מען טראכט דורך וואס איז די בעסטע וועג צו בארואיגן דעם דעת הקהל און לויט דעם באשליסט מען וואס צו טון, ביי אונז פעלט עס געווענליך נישט אויס ווייל רבנים דארפן נישט צוקומען אזוי שטארק צום דעת הקהל.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

יעקב מענטש, דיין רעגעניש ברענגט דיר צו גוזמאות וואס לאזט נישט רואיגעהייט שמועסען.

שלום לייזער האט געמאכט א וועג פאר זיך. ווען ער בלייבט א שומר תומ"צ, וואלט איך אים נאך סאלוטירט פאר זיין דרייסטע שריט. נאר יעצט באקלאג איך עס, ווייל ער האט אוועק געגעבען א דיאמאנט פאר א נזיד עדשים.

ער האט זיך גענומען שרייבען זיין זכרונות, זיין ערפארונג און זיין פיין. ער איז נישט קיין עסקן און ער נעמט נישט קיין געלט פון די ציבור. זיין טאטענ׳ס וועג פון חינוך איז נישט אכזריות׳דיג, עס איז נישט קיין היפאקריטישע שקר׳דיגע גאנג, נאר ׳אייגענארטיג׳. ער באשרייבט וויאזוי דאס האט אויף אים געהאט א השפעה און וויאזוי זיין לעבען זעט אויס נאך דעם.

טאמער איינער וויל זיך אפלערנען א לקח דערפון, זאל ער. טאמער איינער וויל נישט, איז נישט. ווער רעדט פון צוויי צדדים? ווער דארף וועמען אפענטפערען? פארוואס ווייל דו גלויבסט ער איז ׳א מתמיד ת"ח און צדיק׳ איז זיין זונ׳ס ערפארונג נישט גילטיג? (א מתמיד קענסטו אפשר באשטעטיגען, א ת"ח ווייס איך נישט פארוואס מ׳זאל אזוי אננעמען, און א צדיק איז דאך נישט מעגליך צו וויסען. זיין מחלוקת׳ן אן א תכלית זענען זיכער א פראגע צייכען. דאס האט אלס גארנישט מיט זיין זון)

איך מיין אז ביי אונז באופן כללי דארף יעדער קונסט צו שעפערישקייט קומען מיט א לקח, א תירוץ, א משפט ווער איז גערעכט. עס דארף אזוי נישט זיין. אן משפט׳ן, דא שרייבט א בחור זיין געפילען. ליין עס אן צו זוכען ווער איז גערעכט און ווער נישט.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[נהורא נפישא]

ליטוואק פון בודאפעסט, כ'האב הנאה וויאזוי דו שרייבסט. נאר דאס וואס דו שרייבסט אז איבער ר' לייבוש'ס התמדה, גאונות, צדקות, אז התמדה קען מען באשטעטיגן און אויף ת"חשאפט זאגסטו מאן יימר, און גאר אויף צדקות וויאזוי מ'קען דאס וויסן, וויל איך זיך אפשטעלן.
לאמיר קודם גיין צו צדקות, אוודאי קען מען נישט אלס וויסן האדם יראה לעינים והשם יראה ללבב, איז אבער נישט צדקות די מבחן פון ערליכקייט און דקדוק במצוות טא וואס איז ביי ר' לייבוש דאס מער קאמפליצירט צו דערגיין. איך פערזענליך ווייס נישט קיין סאך איבער אים און ווי עס שיינט ווייסט איר אויך נישט גענוג, טא איז דאך נישט די פראבלעם אז מ'קען נישט וויסן עכ"פ בהשערה הרגילה, נאר אז דו ווייסט נישט.
דאס זעלבע בנוגע התמדה וגאונות פארוואס טיילט איר דאס אפ מיט אנדערע לשונות כלפי דאס באשטעטיגן אז מ'קען באשטעטיגן התמדה פארוואס קען מען נישט באשטעטיגן גאונות. סיידן אז דו ווייסט בבירור אז ער רעדט קיינמאל נישט אין לערנען וכדומה.
איך קלער אפשר אז איר מיינט דא אריינציווארפן עפעס אנדרעש דערמיט, איר מיינט מזלזל צו זיין אין די תואר ת"ח וויאזוי געוויסע מענטשן פארשטייען עס און דו ווילס זיך דינגען דערמיט. דערפאר וואלט איך דיר געוואלט שטעלן א פראגע איבער די הגדרה פון ת"ח ווי פאלגענד. וועלעכע פון די סארט וואלט איר געזאגט איז די אידיאלישע סארט ת"ח, נאכאמאל איך רעד נישט פון א בקי בכל מכמני התורה.
1) קען גוט אלע לומדישע סוגית הש"ס מיט אלע סארט ישיבה'שע לומדות, חומש רש"י פונקט אויף נישט צו הייסן אן עם הארץ, נ"ך שוואך, א"ח י"ד פונקט אויף נישט צו הייסן אן ע"ה. ספרי מחשבה שוואך.
2) קען גוט חומש רש"י, בקי בנ"ך, בקי בספרי מחשבה וקבלה וחסידות ואגדות הש"ס, בקי בספרי שו"ת והלכה, בקי בסוגיות הש"ס השייכות להלכה למעשה בא"ח י"ד, האט זייער א אויבערפלעכליכע ידיעה בשאר סוגיות הש"ס און ווייסט גארנישט איבער די ישיבה'שע לומדות.
איך קען מאכן נאך ציורים, אבער די עיקר וויל איך וויסן וויאזוי איר מעסט דאס.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

עפען אן אנדערען אשכול דערוועגען.

גראדע האב איך שוין געשריבען אין די סוכות אויסגאבע א פאר צוריק דערוועגען, דוק ותשכח

https://r.tapatalk.com/shareLink?url=ht ... are_type=t

[נהורא נפישא]

כ'האב נישט געזען דעם ארטיקל און איך זיך נישט קיין לאנגפארצויגענעם תירוץ.
למעשה וואס וואלט איר געזאגט איבער די אויסוואהל
1) ביידע זענען אייניג ת"ח אויב האבן זיי די זעלבע מאס ידע, נישט קיין נפק"מ אין וועלכע געביט
2) געוויסע חלקי התורה זענען מער וואגיג באיכות דערפאר אפילו האבן זיי אייניגע מאס ידע איז אבער איינס וויכטיגער ווי די צווייטע לגבי התואר "ת"ח".
אויב איז אייער אויסוואהל 2 וועלכע זאגט איר איז וויכטיגער.
די שאלה איז לאו דוקא א סימענטישע. בעיקר מיין איך ציפרעגן וואס איר זענט מחשיב אלס א ת"ח, כ'בין זיכער אז עס זענען פארהאן פארשידענע מיינונגען.
די שאלה קען אויך ווערן געפרעגט ווי פאלגענד, אויב האסטו א ברירה אז מען קען אייך אפלאעדן תורה- אינפארמאציע ביי אייך אין מח וועלכע וואלט איר ערשט אויסגעוועלט.
אני כשלעצמי וואלט איך געזאגט אז נישט דוקא די אינפארמאציע דמתבדרין ביה מדרשא מאכט דאס. די נקודה איז נישט אויסזען ווי א ת"ח און קענען רעדן אין לערנען, ביי מיר איז די נקודה וואס מער פון די הן הן גופי תורה ווי תנ"ך, ספרי מחשבה, הלכה, אגדה. סוגית הש"ס. דאס קענען רעדן אין לערנען מיט די היינטצייטיגע לומדישע הערות איז ביי מיר נישט וויכטיג.
גראדע דארף צו הייסן אז ר' לייבוש איז א למדן און האט פארבינדונגן מיט עטליכע גדולי ראשי ישיבות, ספעציעל מיט ר' דב לנדא.