הודיעני נא את דרכיך - די לעבנסלאנגע פלאג פונעם מענטש

[ונבנתה העיר]

פונקט פאריגע וואך אין תורה אור:

וצריך לגלות אוצר של יראת שמים ע"י שמשים נפשו כעפר לכל. ועי"ז יקרע המסך שעליו שהוא נמשך מבחי' גסות הרוח שמחמת גסות רוחו שמחשיב א"ע ליש ודבר בפ"ע הוא מתאוה תאוה וחפץ הוא שימלא רצונו דוקא. וצריך הוא לבטש גסות רוחו ועד"ז הוא יסורי עוה"ז הבאים לאדם כי לא מחמת עונש אינו ראוי לישב בשלות עוה"ז שהרי מצינו בנבוכדנצר (סנהדרין צו. ע"ש וע' ילקוט) בשביל שהלך ג' פסיעות לכבוד השי"ת פסקו לו מלוכה על כל העולם ולזרעו אחריו עד ג' דורות ואין לך אדם מישראל שלא כיבד המקום בכך וכל טוב עוה"ז כדאי הוא לו אלא היסורים באים לבטש את האדם להכניעו ולהשפיל גסות רוחו וכמשארז"ל (ברכות ז) טובה מרדות א' כו' שכשעיניו רואות שיסורים באים עליו נשפל דעתו ונעשה נכנע והוא יקר בעיני ה'.

[הקטן]

אפשר איז אויך דער פשט ע"י שמשים נפשו כעפר לכל און איז נישט קיין דבר בפ"ע הוא וואס איז א מתאוה תאוה וחפץ הוא שימלא רצונו דוקא - האט ער בכלל נישט קיין יסורים
וואו ס'איז באקאנט פין די נובלת חכמה פין באדא

[Buddy]

סאיז ווי איינער וואס וויל פילן א טעם פון פוטער אין די קצות, און וויל הנאה האבן פון אימקאמפלישד אין די נועם אלימלך...

יסורים מיט חכמה גייען צוזאמען, ווילסט פטור ווערן פון יסורים דאן לעב מיט געפיל, לאז אפ די שכל מיט חכמה, פארנעם דיין טאג מיט ביזי סקעדזשולס.

אז די גייסט מיטן דרך פון אבן עזרא און איוב וועסטו זיך טובל'ן אין יסורים, וועסט זיך קאכן מיט'ן וועלט מאכער וועט ווי די שווייץ וואס גייט אויס אין מצה באקן אנשטאט אנדערע מהלכים, אויך די יסורים דארט ארויסגיין, און נאך פארדינען פעולות ותחבולות

[שמעקעדיג]

אלא היסורים באים לבטש את האדם להכניעו ולהשפיל גסות רוחו וכמשארז"ל (ברכות ז) טובה מרדות א' כו' שכשעיניו רואות שיסורים באים עליו נשפל דעתו ונעשה נכנע והוא יקר בעיני ה'.

און וואס טוט זיך נאכדעם וואס ער ווערט שוין א נשפל ונכנע? די יסורים גייען אוועק?

[נולד מאוחר]

די תורה פון אדם הראשון איז שיין פאר א שלש סעודות תורה, אבער בארואיגט נישט דעם מענטש אויף קיין שום פאל. וואס האט א מענטש פון די גוטס אויב ער האט אזויפיל שלעכטס?

כמיין סאיז מער ווי סתם א תורה און לאודוקא א שייכות מיט אדם הראשון.דו געדאנק איז, קיין שום זאך עקזיסטריט נישט נאר אויב מיר זענען מכיר דאס פארקערטע. למשל אויב וואלט מיר נאר געוויסט פון איין געוויסע דעגרי היץ/קעלט וואלט מיר בכלל נישט געווען aware פון די מושג temperature. אזוי איז מיט יעדע זאך (חוץ גאט). ועוד די רגע סאיז דא דבר והפיכו איז דא א ספעקטרעם.
לנמשל יסורים מיז זיין אויב ווילן מיר הנאה.
יעצט קענסטו פרעגן צוויי שאלות וואס איך ווייס נישט דו קלארער ענטפער. 1 די טבע וואלט געקענט זיין אנדערשט, סזאל יא זיין גוטס אן שלעכטס? , כמיין אז סאיז נישט ריכטיג געפרעגט , דו רגע מיר זעען גוטס אונעם זעלבען ספעקטרעם מיט שלעכטס , איז נישט שייך צי פארלאנגען דו טוב אבער נישט מיט'ן גאנצן מהות.
2 שאלה וואס מענטשען טענהן אויב איז גוטס און שלעכטס איינס, איז לא מדבשך ולא מעקצך.
איוף דעם פרעג איך וויפיל מענשטען וואלטן ענדערשט געוואלט זיין א שטיין אדער א בהמה ווי איידער א קאנשטעס ביאינג?
בכלל זעסטו עידן טאג ווי מענשטען נעמען אויף זוך יסירים כדי צי האבן דו הנאה דערנאך. יעדע מענטש וואס גייט אריין אין ביזנעס, אדער נעמט א דזשאב, יעדער מענטש וואס איז מחליט צי בשאפן א קינד.
איך כאפ מיך יעצט דו עיקר פראבלעם איז נישט דו יסירים אדער רע וואס עקזיסטריט , סאיז דו unproportional רע vs טוב.

דאס פארשטיי איך נישט, מער א פראקטישע פראבלעם.
מענטשען רעדן זוך אפ אויף גאט אז דו וועלט טויגט נישט , סדא א געוואלט מיט שיט, ווי אזוי קען דער זעלבע מענטש גיין און באשאפן א קינד. ער טוט דאך ממש דאס זעלבע.

[רביה''ק זי''ע]

אלא היסורים באים לבטש את האדם להכניעו ולהשפיל גסות רוחו וכמשארז"ל (ברכות ז) טובה מרדות א' כו' שכשעיניו רואות שיסורים באים עליו נשפל דעתו ונעשה נכנע והוא יקר בעיני ה'.

און וואס טוט זיך נאכדעם וואס ער ווערט שוין א נשפל ונכנע? די יסורים גייען אוועק?

רובא דרובא שוועריקייטן גייען אוועק.

[רביה''ק זי''ע]

מענטשען רעדן זוך אפ אויף גאט אז דו וועלט טויגט נישט , סדא א געוואלט מיט שיט, ווי אזוי קען דער זעלבע מענטש גיין און באשאפן א קינד. ער טוט דאך ממש דאס זעלבע.

עיין כאן ותמצא נחת.

[פרייוויליג]

די תורה פון אדם הראשון איז שיין פאר א שלש סעודות תורה, אבער בארואיגט נישט דעם מענטש אויף קיין שום פאל. וואס האט א מענטש פון די גוטס אויב ער האט אזויפיל שלעכטס?

כמיין סאיז מער ווי סתם א תורה און לאודוקא א שייכות מיט אדם הראשון.דו געדאנק איז, קיין שום זאך עקזיסטריט נישט נאר אויב מיר זענען מכיר דאס פארקערטע. למשל אויב וואלט מיר נאר געוויסט פון איין געוויסע דעגרי היץ/קעלט וואלט מיר בכלל נישט געווען aware פון די מושג temperature. אזוי איז מיט יעדע זאך (חוץ גאט). ועוד די רגע סאיז דא דבר והפיכו איז דא א ספעקטרעם.
לנמשל יסורים מיז זיין אויב ווילן מיר הנאה.
יעצט קענסטו פרעגן צוויי שאלות וואס איך ווייס נישט דו קלארער ענטפער. 1 די טבע וואלט געקענט זיין אנדערשט, סזאל יא זיין גוטס אן שלעכטס? , כמיין אז סאיז נישט ריכטיג געפרעגט , דו רגע מיר זעען גוטס אונעם זעלבען ספעקטרעם מיט שלעכטס , איז נישט שייך צי פארלאנגען דו טוב אבער נישט מיט'ן גאנצן מהות.
2 שאלה וואס מענטשען טענהן אויב איז גוטס און שלעכטס איינס, איז לא מדבשך ולא מעקצך.
איוף דעם פרעג איך וויפיל מענשטען וואלטן ענדערשט געוואלט זיין א שטיין אדער א בהמה ווי איידער א קאנשטעס ביאינג?
בכלל זעסטו עידן טאג ווי מענשטען נעמען אויף זוך יסירים כדי צי האבן דו הנאה דערנאך. יעדע מענטש וואס גייט אריין אין ביזנעס, אדער נעמט א דזשאב, יעדער מענטש וואס איז מחליט צי בשאפן א קינד.
איך כאפ מיך יעצט דו עיקר פראבלעם איז נישט דו יסירים אדער רע וואס עקזיסטריט , סאיז דו unproportional רע vs טוב.

דאס פארשטיי איך נישט, מער א פראקטישע פראבלעם.
מענטשען רעדן זוך אפ אויף גאט אז דו וועלט טויגט נישט , סדא א געוואלט מיט שיט, ווי אזוי קען דער זעלבע מענטש גיין און באשאפן א קינד. ער טוט דאך ממש דאס זעלבע.

דו שרייבסט זייער גוט, און דו האסט דאס גוט ארויסגעברענגט.

סאיז ביידע, סיי די unproportional רע ווערסעס טוב, און בכלל די עקסעסיוו נומער פון שלעכטס בפני עצמו.

[הקטן]

אלא היסורים באים לבטש את האדם להכניעו ולהשפיל גסות רוחו וכמשארז"ל (ברכות ז) טובה מרדות א' כו' שכשעיניו רואות שיסורים באים עליו נשפל דעתו ונעשה נכנע והוא יקר בעיני ה'.

און וואס טוט זיך נאכדעם וואס ער ווערט שוין א נשפל ונכנע? די יסורים גייען אוועק?

קוק די גאנצע שטיקל און טריי צי פארשטיין

ע"י שמשים נפשו כעפר לכל. ועי"ז יקרע המסך שעליו שהוא נמשך מבחי' גסות הרוח שמחמת גסות רוחו שמחשיב א"ע ליש ודבר בפ"ע הוא מתאוה תאוה וחפץ הוא שימלא רצונו דוקא.

כדי מסביר צי זיין לאמער א מניט רעדן נישט פין פיזישע יסורים, נאר איידער גייסטישע. (פיזיש איז די זעלבע זאך)

די דעפענישען פין יסורים איז, איך בין א יש, איך וויל עפעס, אין ס'גייט נישט וואו אזוי איך וויל.
די איך די יש איז די שילד אין אלע סארט יסורים - אן קיין יש איז נישטא קיין יסורים.

אסך קענען מענטשען (אידן אין גוים) וואס זענען מדוכא ביסורים און זענען די פרייליכסטע מענטשען אויף דער וועלט (אן סמים)

זייער אסך פין זיי דאנקן זייער יסורים פאר זיי שטעלן אויפן פיס, דאנקן זייער יסורים פאר זיי עפענען צי א וועלט וואס איז פיל העכער און געשמאקער פין זייער אייגענע זוך

צי די יסורים גייט אוועק? ווייס איך נישט, אבער די priorities טוישן זיך!
יקר בעיני ה' רעדט אסך מער צי זיי!

[פרייוויליג]

אלא היסורים באים לבטש את האדם להכניעו ולהשפיל גסות רוחו וכמשארז"ל (ברכות ז) טובה מרדות א' כו' שכשעיניו רואות שיסורים באים עליו נשפל דעתו ונעשה נכנע והוא יקר בעיני ה'.

און וואס טוט זיך נאכדעם וואס ער ווערט שוין א נשפל ונכנע? די יסורים גייען אוועק?

רובא דרובא שוועריקייטן גייען אוועק.

ווען מנוצט ווערטער ווי 'נשפל ונכנע', גייט מען אריין אין די טערעטאריע פון צדיק ורע לו, און דאס איז א שמועס פאר זיך. ווייל מיר זעען צאללזע מענטשן וואס זענען נשפלים ונכנעים ורע להם. מיר רעדן דא אבער בלויז פון רע בפני עצמו און נישט אויב דאס איז צדיק או רשע.

[רביה''ק זי''ע]

ווייל מיר זעען צאללזע מענטשן וואס זענען נשפלים ונכנעים ורע להם.

טאקע פארדעם האב איך געזאגט רובא דרובא.

[גדליה]

די אלע הסברים פארוואס ס׳איז דא יסורים זענען בערך אזוי ווי די תירוצים אויף ר׳ פרחיה׳ס קשיא
מ׳קען אלעס פארענטפערען מיט תירוצים ותירוצים שונים, די אונטערשטע ליין איז אז א מאמין וועט אייביג האבען הסברים פארואס ג-ט האט ממש נישט געהאט קיין ברירה און געמוזט ברענגען די האלאקאוסט. צו די הסברים מאכען סענס איז א שאלה פאר זיך.

[הקטן]

די אלע הסברים פארוואס ס׳איז דא יסורים זענען בערך אזוי ווי די תירוצים אויף ר׳ פרחיה׳ס קשיא
מ׳קען אלעס פארענטפערען מיט תירוצים ותירוצים שונים, די אונטערשטע ליין איז אז א מאמין וועט אייביג האבען הסברים פארואס ג-ט האט ממש נישט געהאט קיין ברירה און געמוזט ברענגען די האלאקאוסט. צו די הסברים מאכען סענס איז א שאלה פאר זיך.

א מאמין דארף נישט קיין הסברים!

א מאמין קען ניצען הסברים וואו אזוי ער קען מאכן סענס פין וואס ער מיט זיין קליין קעפעל קען פארשטיין.
משה רבינו האט זיך נישט שטראק ציקראצט ווען ג-ט האט אים נישט געהעריג גענפערט אויף "הודיעני נא דרכיך"
אויך האט ער נישט געווארן איבעראשט ווען ג-ט האט זיך ארויסגעדרייט ווען ער האט געפרעגט "זו תורה וזו שכרה" ?!?

[יעקב מענטש]

אלא היסורים באים לבטש את האדם להכניעו ולהשפיל גסות רוחו וכמשארז"ל (ברכות ז) טובה מרדות א' כו' שכשעיניו רואות שיסורים באים עליו נשפל דעתו ונעשה נכנע והוא יקר בעיני ה'.

און וואס טוט זיך נאכדעם וואס ער ווערט שוין א נשפל ונכנע? די יסורים גייען אוועק?

אויב דו ווייסט אז ס'איז מן השמים און ביזט דיך מכניע צום גזר ה', פארשטייסטו אז די אפעראציע טוט טאקע זייער וויי, אבער ס'איז אלץ בעסער יא צו האבן די אפעראציע ווי ארומגיין אן דעם.

[גדליה]

די אלע הסברים פארוואס ס׳איז דא יסורים זענען בערך אזוי ווי די תירוצים אויף ר׳ פרחיה׳ס קשיא
מ׳קען אלעס פארענטפערען מיט תירוצים ותירוצים שונים, די אונטערשטע ליין איז אז א מאמין וועט אייביג האבען הסברים פארואס ג-ט האט ממש נישט געהאט קיין ברירה און געמוזט ברענגען די האלאקאוסט. צו די הסברים מאכען סענס איז א שאלה פאר זיך.

א מאמין דארף נישט קיין הסברים!

א מאמין קען ניצען הסברים וואו אזוי ער קען מאכן סענס פין וואס ער מיט זיין קליין קעפעל קען פארשטיין.
משה רבינו האט זיך נישט שטראק ציקראצט ווען ג-ט האט אים נישט געהעריג גענפערט אויף "הודיעני נא דרכיך"
אויך האט ער נישט געווארן איבעראשט ווען ג-ט האט זיך ארויסגעדרייט ווען ער האט געפרעגט "זו תורה וזו שכרה" ?!?

אקעי אייער שיטה איז אז אלע שלעכטס האט נישט קיין הסברים. אבער די גאנצע אשכול איז געווידמעט צו זוכען הסברים אויף יסורים. אויף דעם ארויף האב איך מיך באצויגען.

[פרייוויליג]

די אלע הסברים פארוואס ס׳איז דא יסורים זענען בערך אזוי ווי די תירוצים אויף ר׳ פרחיה׳ס קשיא
מ׳קען אלעס פארענטפערען מיט תירוצים ותירוצים שונים, די אונטערשטע ליין איז אז א מאמין וועט אייביג האבען הסברים פארואס ג-ט האט ממש נישט געהאט קיין ברירה און געמוזט ברענגען די האלאקאוסט. צו די הסברים מאכען סענס איז א שאלה פאר זיך.

א מאמין דארף נישט קיין הסברים!

א מאמין קען ניצען הסברים וואו אזוי ער קען מאכן סענס פין וואס ער מיט זיין קליין קעפעל קען פארשטיין.
משה רבינו האט זיך נישט שטראק ציקראצט ווען ג-ט האט אים נישט געהעריג גענפערט אויף "הודיעני נא דרכיך"
אויך האט ער נישט געווארן איבעראשט ווען ג-ט האט זיך ארויסגעדרייט ווען ער האט געפרעגט "זו תורה וזו שכרה" ?!?

אקעי אייער שיטה איז אז אלע שלעכטס האט נישט קיין הסברים. אבער די גאנצע אשכול איז געווידמעט צו זוכען הסברים אויף יסורים. אויף דעם ארויף האב איך מיך באצויגען.

גענוי. די סטעיטמענט אז א מאמין דארף נישט קיין הסברים, איז די הסבר פון א מאמין. צו זוכן סיבות אויף נישט צו פארשטיין איז דא גענוג און נאך. אלץ איז די סברה פון "דו קענסט דאס נישט פארשטיין" דער בעסטע ענטפער.

ווי איך האב געשריבן אין מיין ערשטן תגובה, אז א געהעריגע ענטפער איז נישטא, אבער איך וואלט ענדערש געגאנגען מיט א שוואכן הסבר ווי איידער דער הסבר פון "דו קענסט דאס נישט פארשטיין". ווייל צוצוקומען צו די "איני יודע" איז אן עבודה ויגיעה רבה עד מאד, פון ביטל היש און אמונה, וכדומה, אז זאך וואס רוב מענטשן קענען נישט באווייזן. אפילו דורך די לענס פון אמונה איז זייער שווער. ווייל איינער קען האבן א מורא'דיגן אמונה אין ג-ט ב"ה, אבער די קשיא טוט אים בלויז דערווייטערן פון ג-ט. ער קען נישט זען וויאזוי זיין ליבער באשעפער טוט זאכן שהמוח אינו סובלות.

איך האב אמאל געהערט פון איינעם וואס איז געליגן אין שפיטאל על ערש דוי, זיך געווארפן פון יסורים, דער איד איז געווען א עלטערע דורכגעווייקטע חסיד, און ער האט געשריגן קולות: רבוש"ע וואס האב איך דיך שוין שלעכטס געטון אז איך זאל אזויפיל ליידן..

עס איז זייער מעגליך אז דער ענטפער ליגט דארטן ווי דער ענטפער פון ידיעה ובחירה איז. עס איז אבסטראקט, מען קען דאס נישט איבערצייגן. א נביא האבן מיר נישט היינט, און פון די נביאים וואס מיר האבן געהאט איז געווען איינער וואס האט דאס אנגעפרעגט פון ג-ט, און ער האט אים געזאגט אז דו קענסט דאס נישט וויסן. סא לכאורה איז אומזיסט מיין זיכעניש. על אף כל אלה, ווען מיר שמועסן זיך צוזאמען קען איינער אמאל אריינווארפן א ליכט שטראל, וואס קען אביסל לייכטער מאכן די קשיא.

[רביה''ק זי''ע]

משה רבינו האט זיך נישט שטראק ציקראצט ווען ג-ט האט אים נישט געהעריג גענפערט אויף "הודיעני נא דרכיך"
אויך האט ער נישט געווארן איבעראשט ווען ג-ט האט זיך ארויסגעדרייט ווען ער האט געפרעגט "זו תורה וזו שכרה" ?!?

גראדע האב איך איהם אמאל געפרעגט דערוועגן, ער איז נאך צוקראצט און איבעראשט ביזן היינטיגן טאג.

[גדליה]

משה רבינו האט זיך נישט שטראק ציקראצט ווען ג-ט האט אים נישט געהעריג גענפערט אויף "הודיעני נא דרכיך"
אויך האט ער נישט געווארן איבעראשט ווען ג-ט האט זיך ארויסגעדרייט ווען ער האט געפרעגט "זו תורה וזו שכרה" ?!?

גראדע האב איך איהם אמאל געפרעגט דערוועגן, ער איז נאך צוקראצט און איבעראשט ביזן היינטיגן טאג.

[גדליה]

אגב מוואלט געברויכט אנאליז די תשובה פון "אם לאו אני מחזיר לתוהו ובוהו".
בעיסיקלי אז סגייט נישט ווי איך וויל שפיל איך נישט די געים

[פרייוויליג]

אגב מוואלט געברויכט אנאליז די תשובה פון "אם לאו אני מחזיר לתוהו ובוהו".
בעיסיקלי אז סגייט נישט ווי איך וויל שפיל איך נישט די געים

איך האב אמאל געהערט א דרשה פון א פריערדיגער מגיד אויף אן ענליכע סיפור פון גמרא: וכו' וכו' ששוקלין בשרו במקולין אמר לפניו רבונו של עולם זו תורה וזו שכרה א"ל שתוק כך עלה במחשבה לפני ע"כ. די מלאכים האבן געהאט א גוטע טענה פונקט ווי אונז, זו תורה וזו שכרה? האט ג-ט ב"ה געזאגט: איר זענט אלע גערעכט, אבער נאך איין ווארט מאך איך חרוב די וועלט, טאקע וויבאלד איר זענט גערעכט. ווייל איך האב באשאפן די וועלט מיט א סיסטעם, אז אויב מען וויינט קומט השפעות, און רבי עקיבא האט געוויינט און דאס האט מהווה געווען די בריאה. סא ויאמר ה' אויב האט עטץ טענות מאך איך חרוב די וועלט מיט די סיסטעם פון געבעט.

וכאן הבן שואל, פארוואס דוקא די סיסטעם. מען קען פארשטיין אז מען דארף בעטן, וויינען, אבער פארוואס בשרו במקולין?

דער ענטפער:

כך עלה במחשבה לפני.

קיינער ווייסט נישט.

[גדליה]

פרייוויליג,
איך הער וואס איר זאגט. איהר זענט מודה אז עס זענען נישט דא קיין הסברים אבער איר ווילט פארט הערען עפעס.
די שאלה איז צו די אלע שוואכע הסברים מאכען נישט גרעסער די קשיא. ודו"ק

[פרייוויליג]

פרייוויליג,
איך הער וואס איר זאגט. איהר זענט מודה אז עס זענען נישט דא קיין הסברים אבער איר ווילט פארט הערען עפעס.
די שאלה איז צו די אלע שוואכע הסברים מאכען נישט גרעסער די קשיא. ודו"ק

כאב מורא אז עס מאכט עס יא שווערער.

[הקטן]

אגב מוואלט געברויכט אנאליז די תשובה פון "אם לאו אני מחזיר לתוהו ובוהו".

די וועג וואו אזוי איך לערען פשט
ס'איז נישט דא אזא זאך וואו רע אדער יסורים באמת
וואס יא? ס'איז דא א בריאה א "פלעי" וואס בשעת מען איז אין טיאטער זעט דאס אויס יסורים
פארוואס א "פלעי" ? ווער האט פין די "פלעי"? נתאווה הקב"ה!
די פראפס וועלן קיינמאל נישט פארשטיין דעם דירעקטער!
א קליגע פראפ וועט דאס פארשטיין א נערישע פראפ וועט זאגן אז דאס איז א קאפ-אט

ווילסט פארשטיין יסורים ? ווארט א מעניט אני מחזיר לתוהו ובוהו איך וועל עפענען די לייט און דו וועסט זען ס'איז נישט דא אזא זאך? דאס איז נאר געווען אויף די סקרין!